Ҫурла уйӑхӗн 20–22-мӗшӗсенче республикӑра ҫамрӑк таврапӗлӳҫӗсен слечӗ иртнӗ. Ӑна «Эткер» йӗркелесе пырать.
Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнчи хастарсем те слета хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Наталия Андреева, Ольга Евдокимова, Юлия Кузьмина, Ирина Шишкалова, Станислав Петров, Яков Макаров «Таврапӗлӳҫӗсем» командӑна пӗрлешсе Каҫал тӑрӑхӗн чысне хӳтӗленӗ.
Ҫамрӑк таврапӗлӳҫӗсен тӑван тӑрӑх историне тӗпчеме, тӗрлӗ конкурссене хутшӑнма тивнӗ. Слет ансат пулман, унта конкурссем нумай ирттернӗ. Ачасен 8 конкурсра тупӑшма тивнӗ. Каҫал маттурӗсем вӗсенче кашнинче малти вырӑнсене йышӑнма пултарнӑ.
«Чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗрки», «Халӑх вӑййи» конкурссем уйрӑмах интереслӗ иртнӗ. Каҫал ачисем унта «Выртмара» сценка кӑтартнӑ. Унтан «13 патакла» наци вӑййине кӑтартса панӑ.
Конкурс пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, 5 команда хушшинче Ҫӗнӗ Мӑрат шкулӗн хастарӗсем мала тухнӑ.
Чӑваш Енри пултаруллӑ ҫамрӑк темелле ун пирки. Вӑл ҫитӗнӳпе савӑнтарнӑ. Нумаях пулмасть «Раҫҫейри пултаруллӑ ҫынсем» пӗтӗм Раҫҫейри конкурсӑн иккӗмӗш тапхӑрне пӗтӗмлетнӗ. Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, унта пирӗн ентеш ҫӗнтернӗ.
Инна Иванова Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑча музыка шкулӗнче оркестр уйрӑмӗнче вӗренет. Инна флейта калать. Унӑн халӗ Чӑваш Ен чысне Мускавра хӳтӗлеме тивӗ.
Палӑртса хӑварар: проекта пӗтӗм Раҫҫейри виҫӗ конкурс кӗнӗ. Вӗсем — «Раҫҫейри пултаруллӑ ҫынсем», «Ача-пӑча ӳнер шкулӗнчи чи лайӑх вӗрентекен», «50 ӳнер шкулӗ». Ӑна культура тата ӳнер учрежденийӗсене, пултаруллӑ ачасемпе ҫамрӑксене пулӑшас тӗллевпе йӗркеленӗ.
Ҫамрӑк Александр Гониашвили чӑннипех те маттур. Вӑл «повар ӗҫӗ» компетенци енӗпе Раҫҫей чемпионатне хутшӑннӑ. Раҫҫей команди Worldskills Competition-2015 тӗнче чемпионатӗнче «Пысӑк ӑсталӑхшӑн» медале ултӑ хутчен тивӗҫнӗ.
Ӗҫ профессийӗсен чемпионачӗ Сан-Паулӑра ҫурла уйӑхӗн 16-мӗшӗнче вӗҫленнӗ. Унта хӑйне евӗр рекорд пулнӑ: конкурса 70 ҫӗршыври 1,2 пин ҫын тата 3 пин ытла эксперт хутшӑннӑ.
Чемпионатра Раҫҫей чысне 32 ҫын хӳтӗленӗ. Ҫав шутра Шупашкарти апатлану технологийӗпе коммерци техникумӗн студенчӗ Александр Гониашвили те пулнӑ. Вӑл «повар ӗҫӗ» енӗпе ӑсталӑхне кӑтартнӑ.
Маларах палӑртрӑмӑр ӗнтӗ, Раҫҫей командинчи ултӑ ҫын «Пысӑк ӑсталӑхшӑн» медале тивӗҫнӗ. Ҫиччӗшӗ вара чемпионат призерӗ пулса тӑнӑ. Вӑл шутра — Александр Гониашвили те.
Палӑртмалла: Раҫҫей кунашкал ӑмӑртӑва иккӗмӗш хут ҫеҫ хутшӑннӑ. Пӗрремӗшӗнче вӑл 2013 ҫулта, Лейпцигре иртнӗскерте, пулнӑ. Тепӗр чемпионат 2019 ҫулта Хусанта иртӗ.
Паян Шупашкарти хӑш-пӗр урампа ҫӳреме чарӗҫ. Чару тӗп хуламӑрти тӗп урамсене пырса тивӗ. Вӗсемпе урапасен 21 сехет те 30 минутран пуҫласа ҫурҫӗр иртни 30 минут таран ҫӳреме юрамӗ. Ку вӑл паян Шупашкарта каҫхи сакӑр сехетре каҫхи велочупу иртессипе ҫыхӑннӑ. Ӑна «Республика лапамӗ–Михаил Ҫеҫпӗл скверӗ — Вырӑс драма театрӗ — «Спартак» стадион — Ӳнер музейӗпе Союзсен ҫурчӗ — Республика лапамӗ» маршрутпа йӗркелӗҫ. Ун вӑхӑтӗнче ҫутӑ театрӗ хӑй ӑсталӑхне кӑтартӗ, рок-ушкӑнсем, ди-джей пулмалла, фаер-шоу йӗркелемелле.
Урапасене Карл Маркс урамӗпе (Воробьев композиторсен урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа), Ленин проспекчӗпе (Гагарин урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа), Гагарин урамӗпе (Ленин проспекчӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан тытӑнса Калинин урамӗпе хӗресленнӗ вырӑн таран), Воробьев композиторсен урамӗпе (Карл Маркс урамӗпе хӗресленнӗ вырӑн таран) чупма май килмӗ. Чарнӑ урамсен вырӑнне урапасем Энегельс, Ярославль урамӗсемпе тата Президент бульварӗпе ирӗккӗнех хутлайӗҫ.
20 сехет те 30 минутран пуҫласа 22 сехетчен урапасене Республика лапамӗнчи 1-мӗш ҫурт патне лартма чарса хурӗҫ.
Туй-туй тесе ҫӗр ҫӗмӗрсе кӑна мар, темле ӗҫсе лартса та, машина тӑррине хӑпарса тӑрса та пыракан пур. Ӗҫкӗ-ҫикӗ тени ҫул-йӗр правилине пӑсмаллине пӗлтермест тесе ҫул-йӗр инспекторӗсем вӗсене тӗрӗслеме тытӑннӑ.
Паян икӗ сехетре кӑна йӗркене пӑсакан вунна яхӑн ҫынна тытса чарнӑ. Вӗсенчен пӗрин, Toyota Land Cruiser машина тытса пыраканнин, унра ҫамрӑк мӑшӑр ларса пынӑ, нимӗнле хут та пулман иккен. 26 ҫулти ҫамрӑк 5 минутранах хутсене илсе килсе параҫҫӗ тесе ӗнентерме тӑрӑшнӑ пулин те усси пулман. Тепӗр сехетрен урапана эвакуатор ҫине вырнаҫтарсан та водитель удостоверенине илсе пыракан тупӑнман. Ҫул-йӗр инспекторӗсен базинче те водитель удостовренийӗ шутланса тӑман. Урапана 75 ҫулти кинемей ячӗпе ҫыртарттарнӑ. Туйра савӑнас вырӑнне халӗ ҫамрӑкӑн урапана штрафстоянкӑран епле илсе тухасси пирки пуҫ ватма тивет-тӗр.
Етӗрне хулинче пурӑнакан 27 ҫулти арҫын йӗрке хуралҫисене «Форд Фокус» ятлӑ урпапа ҫухални пирки пӗлтернӗ. Инкек тӳсекен ӑнлантарнӑ тӑрӑх, урапа район центрӗнчи Комсомольски урамӗнче ларнӑ, ҫавӑнтан такамсем ӑна пӗҫертсе кайнӑ та. Анчах вырӑнти йӗрке хуралҫисемпе республикӑн Шалти ӗҫсен министерствин Пуҫиле шыравӗн управленийӗн ӗҫченӗсем итлеме итлеҫҫӗ те, анчах пуҫа та ӗҫлеттереҫҫӗ. Вӗсем арҫын суйса пӗлтернине палӑртаҫҫӗ.
Машинӑна ҫамрӑк кивҫенле илнӗ, ӑна та вӑл тӳлесе татман. Тата унӑн тӗрлӗ штраф тӳлемелле пулнӑ. Парӑма шыраса илейменнине кура суд приставӗсем урапа тӗлӗшпе арест хума йышӑннӑ. Ҫамрӑк арҫын парӑма татас тесе машина ҫухалнӑ пек тӑвас та страховани укҫиллӗ пулас тенӗ. Суйса евитленишӗн халӗ ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарти пӗр ҫамрӑк арҫын Гиннесс рекорчӗсен кӗнекине кӗме пултарнӑ. 32 ҫулти программист тӗнчери чи пӗчӗк Рубик тӑваткала хатӗрлесе палӑрнӑ. Кун пирки vchaspik.ua сайт пӗлтерет.
Рубик тӑваткала пуҫтарнӑ чухне чылайӑшӗ пуҫ ватать. Нумайӑшӗ унти тӗссене вырӑна лартассишӗн нумай вӑхӑт тӑрӑшать. Анчах тӑваткала темиҫе ҫеккунтра пуҫтарма пултаракансем те пур. Шупашкар каччи Евгений Григорьев — вӗсен шутӗнче.
Евгений тӑваткала самантрах пухать. Ҫавӑнпах-тӑр программист йывӑртараххине шутласа кӑларнӑ.
Программист лазер пулӑшнипе 1 сантиметр сарлакӑш Рубик тӑваткала хатӗрленӗ. Евгений ӑна виҫӗ минутра пухать. Евгений ҫакна шухӑшласа кӑларса Гиннесс рекорчӗсен кӗнекине кӗме пултарнӑ.
Анчах Шупашкар каччи кунпа та ҫырлахасшӑн мар. Вӑл тата пӗчӗкрех тӑваткал тӑвасшӑн.
Китай Халӑх Республикинче ҫурла уйӑхӗн 7-мӗшӗччен ҫамрӑксен канашлӑвӗ иртет. Унта Чӑваш Енри тата Сычуань ялӗнчи ҫамрӑксем хутшӑнаҫҫӗ.
Унта пирӗн республикӑран 11 студент кайнӑ. Вӗсем вӗренӳре, общество ӗҫӗнче, пултарулӑхра палӑрнӑ. Делегаци йышне ҫамрӑк специалистсем те кӗнӗ. Вӗсем пурте китайла е акӑлчанла лайӑх пӗлеҫҫӗ.
Чэнду хулинче иртекен канашлура ҫамрӑксем Сычуань наци культурипе тата историйӗпе паллашӗҫ, музейсене ҫитӗҫ, лекцисене тата лаборатори занятийӗсене хутшӑнӗҫ.
Нумаях пулмасть полици ӗҫченӗсем вӑрманта ҫухалнӑ ҫамрӑк ҫынсене тупма пулӑшнӑ. Ку Улатӑр районӗнче пулнӑ.
Икӗ ҫамрӑк ҫын ҫухални пирки утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 18 сехет ҫурӑра полици уйрӑмне пӗлтернӗ. Ҫамрӑксем Иваньково-Ленино ялӗнче хӑнара пулнӑ. Кӳршӗ ялтан киле хайхискерсем ҫуран вӑрман урлӑ кайма тухнӑ та ҫухалса кайнӑ.
Ҫӗрлеччен уйрӑм дежурнӑйӗ ҫухалса кайнӑскерсемпе ҫыхӑну тытнӑ. Вӗсем каланӑ пек маршрутпа вӑрман хуҫалӑхӗн ӗҫченӗсем тухнӑ. Анчах ҫамрӑксене ирччен вӗсем тупайман.
Хайхискерсен вӑрманта ҫӗр каҫма, кӑвайт чӗртсе ӑшӑнма тивнӗ. Ирхине вӗсем вӑрманҫӑсен беседкисем патне тухнӑ. Вӗсене унта полицейскисем тупнӑ. Ҫамрӑксем ялтан 20 ҫухрӑм аяккарах кайнӑ-мӗн.
Кӑҫалхи ҫурхи призыв вӑхӑтӗнче Чӑваш Енрен 1771 ҫамрӑка ҫара илме Тӗп ҫар округӗ хушнӑ. Ҫӳлтен каланине пирӗннисем пурнӑҫланӑ. Раҫҫейӗн Хӗҫпӑшаллӑ ҫарӗсене 1443 ҫынна янӑ, ытти ҫарпа ҫар чӑмӑртанӑвне — 328. Кун пирки республикӑн правительство ларӑвӗнче ЧР юстици министрӗ Надежда Прокопьева каласа кӑтартнӑ.
Ҫара ӑсатнисен шучӗпе яланхиллех Шупашкар (487 ҫын) тата Ҫӗнӗ Шупашкар (114) хулисем, Патӑрьел (116), Канаш районӗсем (81) палӑраҫҫӗ.
Хӗсмете кӑҫалхи ака–утӑ уйӑхӗсенче янисенчен 22,3 проценчӗ — аслӑ професси пӗлӗвӗ илнӗ ҫамрӑксем, 16,3 проценчӗ ДОСААФ организацийӗсенче ҫарпа учет специальноҫне алла илнӗ.
Хӗсметрен тарса ҫӳрекенсем юлашки ҫулсенче сахалланса пынине палӑртаҫҫӗ. Призыв комиссине 6422 ҫынна чӗннӗ пулсан 99,6 проценчӗ унта пынӑ. Пӑрӑнса ҫӳрекенсем 2012 ҫулта 3508 ҫын шутланнӑ, 2013-мӗшӗнче — 3508, 2013-мӗшӗнче — 2690, кӑҫалхи ҫурхи призыв вӑхӑтӗнче — 1975.
+0.3 °C