Нумай ачаллӑ ҫемьесене пӳрт лартма, хушма хуҫалӑха аталантарма е дача валли усӑ курма ҫӗр панине пӗлетпӗр ӗнтӗ. Чӑваш Енре паян ҫак ӗҫ малалла пырать.
Ҫак уйӑхӑн ҫурри тӗлне ҫӗр лаптӑкӗ илес текен 3 370 ҫемье черете тӑнӑ. Ун пеккисем пысӑк хуласенче уйрӑмах йышлӑ. Сӑмахран, Шупашкарта 1 209 ҫын черете тӑнӑ. Ҫак уйӑхӑн ҫурри тӗлне илсен, ҫӗрлӗ пулас текенсенчен 1 284-шӗн ыйтӑвне тивӗҫтернӗ. Улатӑр, Элӗк тата Канаш районӗсенче ҫӗр илме ирӗк тата кӑмӑл пур ҫемьесене кашнинех валеҫсе тухнӑ. Ыйтӑва Куславкка, Комсомольски, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле тата Етӗрне район территорийӗсенче те татса пыраҫҫӗ иккен. Ҫав вӑхӑтрах Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Шупашкар тата Канаш хулисенче ку енпе йывӑртарах. Кунта, эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, тӗп йывӑрлӑх — ҫӗр ҫитменнинче.
Нумаях пулмасть Раҫҫей шайӗнче иртекен «Раҫҫей хӗрарӑмӗ 2013» наци конкурсӗн ҫурма финалне тухакансене палӑртнӑ. Регионсенчи финалсем утӑн 8-мӗшӗнче — Кил-йыш тата юратупа шанӑҫлӑх кунӗнче — пуҫланнӑ. Малтанлӑха ҫак ӑмӑртӑва Раҫҫейри 28 тӑрӑхӗ хутшӑннӑ — утӑн 8-14-мӗшӗсенче кашни регионта ҫӗнтерӳҫисене палӑртнӑ. Пирӗн республикӑран вара ҫурма финала Ҫӗмӗрле хулин хӗрарӑмсен канашлӑвӗн пайташӗ Татьяна Андреева тухнӑ.
Татьяна Андреев республика чысне Раҫҫей шайӗнче иртекен ҫурма финалта хӳтӗлӗ. Финала вуниккӗн кӑна тухмаллине пӗлнӗ майӑн ӑна ҫак яваплӑ ӗҫре ӑнӑҫу сунас килет.
Конкурс ҫӗнтерӳҫине халӑх сасӑлавӗпе палӑртаҫҫӗ — вӑл авӑнӑн 2-мӗшӗнче пуҫланать те юпан 2-мӗшӗнче вӗҫленет.
«Раҫҫей хӗрарӑмӗ 2013» ӑмӑртун финалӗ вара Мускавра чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пулӗ.
Кӑҫалхи ҫу кунӗсенче вӑйлӑ ҫумӑр та, хӑрушӑ аслати те, йывӑҫсене хуҫакан ҫил-тӑвӑл та пулчӗ. Вӗсем те пуль этеме шырлӑх нумаях кӳнӗ. Ҫапах та пӗр енчен пӗлтерӗшсӗр шӑрӑх кунсем ҫынна тата та нумайрах шар кӑтартнӑ. Хытӑ хӗртекен хӗвелтен тарса кӳлӗ таврашне кӗрсе нумайӑшӗ лӑпкӑллӑх шыраҫҫӗ, унта вара вӗсемпе тӗрлӗ пӑтӑрмахсем пулса иртеҫҫӗ.
Чӑваш Енри Раҫҫейӗн ИӖМ служби пӗлтернӗ тӑрӑх кӑҫал республикӑра шыв-шур таврашӗнче пурӗ 29 инкек тухнӑ, вӗсенчен 24 ҫынӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Нумай чухне инкек шыва кӗме юраман вырӑнсенче ишекенсемпе тата «хӗренкеленнисемпе» пулать иккен.
— Паян, утӑн 16-мӗшӗнче, 11:30 сехетсенче Ҫӗмӗрле хулинчи «Статуй пӗвере» ҫын путса вилнӗ, — пӗлтереҫҫӗ ведомствӑра. — Путакан хӗрарӑм ишме юраман вырӑна ӳсӗрле кӗнӗ, ҫакӑ вара ӗнтӗ инкеке лекнӗ сӑлтавӗ пулнӑ та.
Иртнӗ эрнекун, утӑн 12-мӗшӗнче, Шупашкар районӗнчи Типнер ялӗнче 50 ҫулхи арҫын путса вилнӗ. Шӑматкун, утӑн 13-мӗшӗнче, шыв-шурта вара Вӑрмар районӗнчи Кивӗ Вӑрмарта пурӑнакан 56 ҫулхи арҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ.
Ҫӗмӗрле хулинчи «Ылтӑн уҫӑ» ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансем ҫутҫанталӑк хӑй евӗрлӗхне хаваспах туптаҫҫӗ. «Ӑҫтан ҫил вӗрет? Мӗншӗн ҫӗр нӳрӗ» — хӑйсен воспитатӗлесене вӗсем ҫакӑн йышши ыйтусем параҫҫӗ. «Ылтӑн уҫӑ» педагогӗсем вара хуравӗсене сӑмахпа кӑна мар, куҫӑн та кӑтартса пама хатӗр — учреждени таврашӗнче ача-пӑча метеостанцийӗ ӗҫлет.
Пӗчӗк шӑпӑрлансем вара хӑйне евӗр ҫунталӑка тӗпчемелли станцире ҫанталӑк тӑрӑмне, сезон улшӑнӑвне, талӑк ритмне тата сывлӑш температурине тӗпчеҫҫӗ. Сӑмахран, ҫак кунсенче шӑпӑрлансем хӑйсем тӗллӗн ҫанталӑк шӑрӑх та уҫӑ пулнине те палӑртнӑ.
Тулта уҫӑлса ҫӳренӗ чухне метеостанцийӗ кӗрсе тухни ача-пӑчана самай хаваслантарать. Ҫутҫанталӑка пӗчӗкренех тӗпчеме вӗренни шӑпӑрлансен тавракурӑмне анлӑлатать, тавралӑха хаклама, хисеплеме вӗрентет.
Ҫак эрнере Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ҫӗмӗрле хулине ҫитсе килнӗ. Анчах савӑнмалли сахал пулнӑ унта. Республика ертӳҫи хула пуҫлӑхӗсене Правительствӑна кӑна шанса лармалла марри, хӑйсем тӗллӗн те яваплӑ утӑмсем тумалли пирки аса илтернӗ.
Ҫӗмӗрлере шыв ыйтӑвӗ яланах ҫивӗч-мӗн. Асӑннӑ хулара пурӑнакансем республика Элтеперӗ нумаях пулмасть ҫынсен ыйтӑвӗсене тӑрӗ эфирта хуравланӑ чух та хӑйсен тӑрӑхӗнчи ҫивӗч самантсене хускатнӑ. Ӗҫ-пуҫпа Михаил Игнатьев хӑй паллашнӑ.
1990-мӗш ҫулта хута янӑ котельнӑй япӑхса кайнӑ. Ӑна тӗпрен юсаса ҫӗнетме ытла та хакла ларать-мӗн. Кунсӑр пуҫне муниципалитетӑн «Теплоэнерго» предприятийӗ газшӑн тата ҫутӑшӑн парӑм 150 миллион тенке яхӑн пухӑнса кайнӑ. Ытти хӑш-пӗр районта, ав, блоклӑ котельнӑйсем туса лартаҫҫӗ. Ӗҫӗ хӑвӑрт пулаканскер.
Лайӑххи пирки каласан, тӑлӑх ачасене, нумай ачаллӑ ҫемьесене тата ишӗлекен ҫурт-йӗрте пурӑнакансене хваттерсемпе тивӗҫтереҫҫӗ-мӗн-ха. Анчах кӑҫалхи ҫӗртмен 15-мӗшӗнче 16 хваттерлӗ ҫуртри пушар хыҫҫӑн хваттерсӗр юлнӑ ҫынсен ыйтӑвне татассипе йывӑрлӑх пур иккен.
Ҫӗмӗрле хулинчи ачасене хушма пӗлӳ паракан муниципаллӑ автономилле вӗренӳ учрежденийӗ «Ача-пӑча ӳнер шкулӗ №1» хулара иртекен ҫурт-йӗр таврашӗнчи лаптӑка илем, йӗрке кӳрес конкурс-куравне хутшӑннӑ пулнӑ. Пӗр номинаципе ҫырлахман, икӗ номинаципе хутшӑнма шутланӑ: пӗри учрежденийӗ таврашӗнче чечек йӑранӗсене ӳстерес тата кану кӗтесӗсене йӗркелессипе, тепри вара — шкул таврашӗнчи лаптӑка «симӗслетсе» йӗркене кӗртессипе.
Кану вырӑнне йӗркелесси — самай кӑсӑклӑ ӗҫ, пултарулӑха та аталантарать. Ӳнер шкулӗн ӗҫченӗсем нумай шухӑшласа тӑман, илнӗ те хула ҫыннисем кану вырӑнӗ хатӗрленӗ иккен.
Хулари пурӑнакан ватти-вӗтти та учреждени таврашӗнчи чечек йӑранӗсемпе киленеҫҫӗ: ҫамрӑксем фото ӳкереҫҫӗ, ваттисем хӑйсен мӑнукӗсемпе таса та илемлӗ лаптӑк таврашӗнче уҫӑлса ҫӳреҫҫӗ.
Ҫӗртмен 15-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлере Мопра урамӗнчи икӗ хутлӑ вунултӑ хваттерлӗ ҫурт ҫунни ҫинчен эпир иртнӗ кунсенче пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Асӑннӑ инкек пула 25 ҫулхи ҫамрӑкӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ, 62 ҫулхи тӑванӗ те пушарта аманнӑ. Ҫак ӗҫ-пуҫра инкек курнӑ ҫынсем валли ятарласа правительство резерв фондӗнчен укҫа-тенкӗ уйӑрса пама палӑртнӑ. Йышӑнӑва Республика Элтепӗре Михаил Игнатьев ҫирӗплетнӗ те ӗнтӗ.
Хӑйсен пурлӑхне вут-ҫулӑмра тӗпипе ҫухатнисене 100 пин тенкӗ тӳлеҫҫӗ. Ытти шар курнӑ ҫынсене 50 пин тенкӗ уйӑрса парӗҫ. Компенсацине ҫӗртмен 28-мӗшӗнче пама шантарнӑ.
Тӗрлӗ сӑлтавсене пула сусӑрланнӑ, чирлекен, инвалид пулса юлнӑ ҫынсем хӑйсене пурнӑҫра мӗскӗнле туяҫҫӗ. Обществӑн тӗллевӗ вара чи малтанах — ҫавӑн пек йывӑр шӑпаллӑ ҫынсене яланах хавхалантарма тӑрӑшни. Патшалӑх укҫа-тенкӗ енӗпе сусӑррисене тивӗҫтерме тӑрӑшать пулин те ҫапах мораль тӗлӗшӗнчен те вӗсене ҫитерӗклӗн пулӑшмалла.
Ҫапла вара Ҫӗмӗрле хулинчи халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен центр инвалидсем валли 11 ӗҫ вырӑнӗ тума планланӑ. Ятарлӑ программӑпа килешӳллӗн сусӑррисене ӗҫпе тивӗҫтерме пултаракансене 67 пин тенкӗ тӳлӗме палӑртнӑ.
Паянхи куна 3 инвалида ятарлӑ ӗҫ вырӑнне вырнаҫтарма та ӗлкернӗ. Ӗҫпе тивӗҫтерекен центрӗ те йышӑннӑ программӑра самай пысӑк усӑлӑх курать. Ҫавӑнпа ятарлӑ йышӑнӑва малашне те анлӑлатма палӑртнӑ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, 13:00 сехетре Ҫӗмӗрле хулинче Мопра урамӗнчи нумай хватерлӗ йывӑҫ кил-ҫуртӑн иккӗмӗш хутӗнче пушар сиксе тухнӑ пулнӑ. Вут-ҫулӑм кӳршӗри 4 хваттерне шырлӑх кӳнӗ.
Вут-ҫулӑмпа кӗрешекенсем пушара сӳнтернӗ хыҫҫӑн пӗр пӳлӗмре 25-ҫулхи ҫамрӑк каччӑн виллине асӑрханӑ пулнӑ. Тата тепӗр 62 ҫулхи арҫынна пульницӑна леҫнӗ пулнӑ.
Асӑннӑ ӗҫ-пуҫпа тӗрӗслев ӗҫне ирттерме палӑртнӑ. Следстви шухӑшӗпе сиксе тухнӑ пушар сӑлтавӗ — электроприборсемпе тивӗҫлипе усӑ курманнинче е вут-ҫулӑмпа асӑрхануллӑ пулманнинче.
Следстви ӗҫ-пуҫа туллин тӗпчесе пӗтӗрне хыҫҫӑн процесуаллӑ килӗшӳ йышӑнма палӑртнӑ.
Раҫҫей шайӗнче ҫамрӑксем хушшинче хими предмечӗпе иртекен чемпионатӑн пӗтӗмлетӗвӗсене палӑртнӑ. Ҫӗмӗрле хулари 2-мӗш шкул вӗренекенӗсем асӑннӑ ӑмӑртура хӑйсене самай тивӗҫле кӑтартма пултарнӑ.
I степеньлӗ федераллӑ ҫӗнтерӳҫӗ дипломне асӑннӑ шкулӑн 9 класс вӗренекенӗ Николаев Анатолий ҫӗнсе илнӗ пулнӑ. Регионсем хушшинчи ҫӗнтерӳҫӗ дипломне Шадрина Анна (I степеньлӗ диплом) тата Фролова Анна (II степеньлӗ) тивӗҫнӗ. Районта вара чи лайӑх кӑтартӑва 10 класс вӗренекенӗн Мартынова Мариян пулнӑ.
+16.3 °C