Иркутск облаҫӗпе Буряти чиккинче вырнаҫнӑ Байкал (тӗрӗкле Пуян кӳлӗ пулать) кӳллине шыв ҫитмест. Ӗнер кӑна пӗр талӑк хушшинче вӑл 1 см ҫухатнӑ. Ҫапла май ун хальхи шыв шайӗ 455,96 метра ҫитнӗ. Ку вара Раҫҫей Правительстви палӑртнӑ чи пӗчӗк виҫӗрен 4 см сахалрах. 2001 ҫулхи пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Раҫҫей Правительстви чи ҫӳллӗ шая 457 метрпа, чи пӗчӗк шая 456 метрпа ҫирӗплетнӗ. Шыв ҫитменсӗррине пӗлтӗрхи ҫанталӑкпа ҫыхӑнтараҫҫӗ — ҫумӑр сахал ҫунӑран кӳлле юхса кӗрекен юханшывсем тулли мар иккен. Ҫуллапа кӗркунне вӑхӑтӗнче юханшывсем кӳлле кирлӗ шайран 67% кӑна пама пултарнӑ. Ку вара Байкалран юхса тухакан Ангара шывӗ хӗрринче ларакан хуласемшӗн сиенлӗ — вӗсене валли шыв ҫитми пулӗ.

Иркутск облаҫӗнче инкеклӗ лару-тӑру пуҫарнӑ. Халӑха шывпа тата электроэнергипе перекетлӗ усӑ курма ыйтаҫҫӗ. Иркутск ГЭСӗнчи шыв шайӗ анма пуҫланӑран унӑн хӑвачӗ чакать имӗш.

Байкал кӳлли тавра хальхи вӑхӑтра Бурятипе Иркутск облаҫӗсем тупӑшаҫҫӗ — пӗрисем шыва чакармалла мар теҫҫӗ, теприсем ГЭС валли кирлӗ тесе ӗнентереҫҫӗ. Экологсен шучӗпе Правительство ытларах энергетиксем майлӑ — вӗсем кӳлӗ шывне ытларах илме хирӗҫ мар иккен.

Малалла...

Ҫак кунсенче Чӑваш Ен тата Шупашкар паллисем Мускава ҫул тытнӑ. Мӗн тӗллевпе тетӗр-и? Чӑваш Республикин влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «Арктика — 2015» проектпа килӗшӳллӗн унта Раҫҫей ялавӗсен парачӗ иртет.

Парада Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалланӑ. Проектпа килӗшӳллӗн, Раҫҫейри чи пысӑк ялава Ҫурҫӗр полюсне илсе кайӗҫ, ӑна «Барнео» станцире лартӗҫ. Ҫак станци Ҫӗр ҫинчи ҫурҫӗр точкинчен 100 ҫухрӑм аяккарах вырнаҫнӑ. Унпа пӗрле Раҫҫейри мӗн пур регионсен ялавне те вырнаҫтарӗҫ.

Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, «Арктика — 2015» проект экспедицийӗн пӗрремӗш ушкӑнӗ ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ҫула тухӗ. Ку ушкӑн Раҫҫейри чи пысӑк ялава тата регионсен, хуласен, социаллӑ яваплӑ компанисен ялавӗсене Ҫӗр ҫинчи ҫурҫӗр точкисене илсе ҫитерӗҫ.

Пушӑн 8-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче, Чӑваш Енре те, Раҫҫейри пекех, теле- тата радиосигналсем ҫухалма пултараҫҫӗ. Ӑсчахсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ку хӗвел вӑйӗпе ҫыхӑннӑ.

Кун пирки паян, пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, паллӑ пулнӑ. Пушӑн 8-мӗшӗнче Раҫҫейре хӑйне евӗр пулӑма асӑрхама май пулӗ. Ҫакна ҫуркуннехи интерференци теҫҫӗ.

Раҫҫейри ТАСС информаци агентствин официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку Хӗвел, ҫыхӑну спутникӗ тата ҫӗр ҫинчи ретранслятор антенни пӗр йӗре тӑнипе ҫыхӑннӑ. Ҫакна пула телеэкрансем тата радиоприемниксем япӑх ӗҫлеме пултарӗҫ. Хӑш-пӗр тӑрӑхра сигнал пачах ҫухалас хӑрушлӑх та пур.

Кун пек пӑтӑрмах сиксе тухнине кӑтартакан график хатӗрленӗ. Кашни регион валли уйрӑм. Тӗслӗхрен, Ҫӗпӗрте пушӑн 8-мӗшӗнче телеэкран ҫинчи картинкӑсем 8 сехет 40 минутран пуҫласа 12 сехет те 45 минутчен ҫухалма пултарӗҫ. Тӗп федераци округӗнче — 11:45–12:45 сехетсенче, Хӗвелтухӑҫӗнче — 8:22–9:08 сехетсенче. Вӑхӑта Мускаврипе кӑтартнӑ.

Транспорт налукне пӑрахӑҫлӗҫ-и? Ку ыйту водительсене, паллах, канӑҫсӑрлантарть. Ӑна бензин хакне кӗртме пултарӗҫ. Кун пирки REGNUM информаци агентствин корреспондентне Патшалӑх Думинчи ЛДПР фракцин пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ярослав Нилов пӗлтернӗ.

Нилов шухӑшланӑ тӑрӑх, транспорт налукне бензин хакне кӗртме пулать. Ҫакна, хака, регионсем хӑйсем палӑртма пултарӗҫ. Тӗслӗхрен, пӗрисем налука 10 пус тӑвӗҫ, теприсем — 7. Нилов ку проекта Патшалӑх Думине пӗрре мар сӗннине пӗлтернӗ.

РФ Правительстви вара ку ыйтӑва акцизсене хӑпартса татса парасси ҫинче чарӑнса тӑма шухӑшланӑ. РФ Президенчӗ вара водителӗн налука урапапа ӑҫта ҫӳренине кура тӳлемеллине татӑклӑн палӑртнӑ. «Ытларах чухне ҫапла пулса тухать: урапана Мускавра регистрациленӗ, вӑл вара Смоленск облаҫӗнче ҫӳрет, унти экологие, ҫула япӑхлатать», — тенӗ Владимир Путин.

Налук транспортне пӑрахӑҫлани урапапа вӑхӑтӑн-вӑхӑтӑн ҫеҫ ҫӳрекен водительсемшӗн те меллӗ пулмалла. Тӗслӗхрен, дачӑна ҫӳрекенсемпе пенсионерсем. Чылайӑшӗ транспорт налукӗ хаклӑ пулнӑран ӑна пачах тӳлемест. Мотоциклистсем вара хӑйсен транспортне регистрацирен илеҫҫӗ.

Малалла...

Паянтан кредит илме йывӑрланать. Ӳлӗмрен кашни тӳлевпе парӑма кредит историйӗнче паллӑ туса пырӗҫ. Кредит парӑмне кӑна мар, коммуналлӑ пулӑшушӑн е карас ҫыхӑнӑвӗшӗн парӑма кӗрсен те информаице пӗр ҫӗре пухса пырӗҫ. Ҫапла вара пӗр-пӗр пысӑках мар тӳлевпе вӑхӑтра татӑлмасан та кредит памасса та пултараҫҫӗ.

Ҫынсен тупӑшӗ пирки хыпара вара банксен Пенси фончӗ тата Федерацин налук служби урлӑ пӑхма май пулӗ. Ҫапах та кредит учрежденийӗсен пӗр-пӗр ҫын тупӑшӗ пирки информацие кварталта пӗр хутран ытларах ыйтма ирӗк ҫук. Тата кредит илес текен кӑсӑкланма ирӗк парсан кӑна ыйтма юрать.

Халӗ эпир каланӑ ҫӗнӗлӗхсем «Кредит историйӗ ҫинчен» саккуна улшӑну кӗртнипе ҫыхӑннӑ.

Кунсӑр пуҫне Ҫӗр кодексне те улшӑну кӗртнӗ. Ҫурт-йӗр туянма ҫӗр илес тесен унӑн малтанхи хакне кадастр хакӗ тӑрӑх палӑртӗҫ.

Нарӑсӑн 19-мӗшӗнче Мускавра «Алмаз» кинотеатрта документаллӑ проектӑн хӑтлавӗ иртнӗ. Вӑл — Алексей Пантелеевӑн «Москва – Питер. В поисках счастья!» фильмӗ. Унта тӗрлӗ ҫынсем хӑйсен пурнӑҫӗ, ӑнӑҫӑвӗ пирки каласа кӑтартаҫҫӗ, телейлӗ пулмалли вӑрттӑнлӑхпа пайланаҫҫӗ.

Владимир Жириновский, Никас Сафронов, Дмитрий Спирин, Сергей Жуков, Радислав Гандапас, Николай Козлов, Сергей Белоголовцев, Андрей Парабеллум, Александр Красовицкий, Владимир Довгань тата ытти усламҫӑсем, артистсем хӑйсен шӑписем пирки каласа кӑтартаҫҫӗ. Вӗсемшӗн Мускавпа Питӗр мӗнле вырӑн йышӑннине пӗлтернӗ.

Фильмра Чӑваш Республикинче ҫуралса ӳснӗ Денис Эпп та хутшӑннӑ. Вӑл — «Вокруг Страны» проект пуҫаруҫи.

Фильм хӑтлавне Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков та пынӑ. Вӑл Алексей Пантелеева тата Денис Эпа малашне те ӑнӑҫу суннӑ.

РФ Финанс министерстви пенси ӳсӗмне тапхӑрӑн-тапхӑрӑн ӳстерме сӗнни пирки унччен пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Паян, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, РФ Патшалӑх Думинче ӗҫлекен пенсионерсене пырса тивекен ыйтӑва пӑхса тухни паллӑ пулнӑ. Кун пирки ЧР влаҫсен официаллӑ порталӗ те пӗлтернӗ.

РФ Ӗҫ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, малашне ӗҫлекен пенсионерсене пенси тӳлеме пӑрахма пултарӗҫ. Анчах ку пурне те пырса тивмест-мӗн. Ҫулталӑкне 1 миллион тенкӗрен ытларах ӗҫлесе илекен пенсионерсем кӗреҫҫӗ ку йыша. Эппин, уйӑхне 83 пин тенке яхӑн ӗҫлесе илекенсем пенсисӗр тӑрса юлма пултараҫҫӗ.

Министерство хакланӑ тӑрӑх, ку ыйту 220 пин ҫынна пырса тивет. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, саккун 2016 е 2017 ҫултанпа вӑя кӗрӗ.

Ракета ҫарӗсен вӗрентӗвӗ Чӑваш Ен территорине те пырса тивнӗ. Стратеги тӗллевӗллӗ ракета ҫарӗсем тӑрӑха хӑйне евӗр полигон евӗр усӑ курнӑ. Вӗренӳ ҫак эрне вӗҫӗччен пымаллине пӗлтереҫҫӗ.

Вӗренӳ Раҫҫейӗн Хӗҫпӑшаллӑ ҫарӗсемшӗн чи калӑпӑшли кӑна мар, чи вӑрӑмми те иккен. Ӑна кӑрлачӑн 12-мӗшӗнчех пуҫӑннӑ.

Анграсенчен ҫар машинисен дублерӗсем каҫхине тухнӑ иккен. Чӑннисенчен вӗсене уйӑрма ҫӑмӑл мар-мӗн. Мари Эл республикинче вырнаҫнӑ мобильлӗ «Топольсем» ракетӑсене Чӑваш Ен тата Киров облаҫӗн территорийӗсене «кӑларса янӑ». «Ярс» ракетӑсене вара Иваново облаҫӗнчен Улатимӗр облаҫне илсе кайнӑ.

Ҫар патрулӗн маршручӗ ҫинче 2 пине яхӑн ҫар техники пулнӑ. Стратеги тӗллевӗллӗ ракетӑсен вӗрентӗвӗ вӗсем кирек хӑш лару-тӑрӑва та хатӗррине кӑтартса панӑ.

Нарӑсӑн 9-мӗшӗнче Граждан вӑрҫин Геройӗ Василий Чапаев ҫуралнӑранпа 128 ҫул ҫитнӗ. Ҫавна май Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков дивизи командирӗн мӑнукӗсене Татьяна Александровнӑна тата Аркадий Александровича ҫак ятпа саламланӑ. Вӗсем — Чапаевӑн аслӑ ывӑлӗн ачисем.

Леонид Волков Василий Иванович мӑнукӗсене аслашшӗн тӑван тӑрӑхне — Чӑваш Ене — чӗннӗ. Татьяна Александровна кунта юлашки хут иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче пулнӑ. Ун чухне ашшӗ те пурӑннӑ-ха.

Чапаев мӑнукӗсем Леонид Волкова «Чапаев» фильм 80 ҫул тултарнине халалласа уяв каҫӗ йӗркеленӗшӗн тав тунӑ. Вӑл Раҫҫей кинематографисчӗсен союзӗн Кино ҫуртӗнче иртнӗ. Ун чухне, пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче, киназал сцени ҫине Чапаев йӑхӗнчи 9 ҫын тухнӑ.

Кун пирки «Каҫхи Мускав» хаҫат нумай ҫырнӑ, «Культура» тата «Мускав 24» телеканалсем репортажсем кӑтартнӑ.

Сӑнсем (8)

Ҫӗршывӑн Финанс министерстви пенси ҫулне пӗчӗкшерӗн ӳстерсе пырасшӑн. Антон Силуанов министр шучӗпе тивӗҫлӗ канӑва 63 ҫула ҫитсен кӑна кӑлармалла. Ку вӑхӑт арҫынсене те, хӗрарӑмсене те пӗр пек пырса тивмелле.

Раҫҫейӗн экономика министрӗ Алексей Улюкаев та ӗҫтешӗпе килӗшет-мӗн. «Ҫӗнӗ пенсионерсемшӗн» пенси ҫулне ӳстерме ун шучӗпе йывӑр мар. Пенсие каймалли вӑхӑта Улюкаев министр ҫулталӑкра ҫуршар ҫул хушса пырсан пилӗк ҫулта 63 ҫула ҫитерме пулать тесе шухӑшлать иккен.

Ҫав вӑхӑтрах Ӗҫ министерствинче пенсие каяссипе этем ӗмӗрӗн хушшинчи уйрӑмлӑха пӗчӗклетме кирлӗ мар тени сисӗнет. Паян пирӗн ҫӗршывра, Максим Топилин министр каланӑ тӑрӑх, вӑтамран 71 ҫул пурӑнаҫҫӗ.

Ҫӗршывӑн правительствин экономика блокӗ хыснари тӑкаксемпе пӗлсе усӑ курмалла тесе шухӑшлать-мӗн. Апла тӑк пенси ҫулне ӳстернинче ним начарри те ҫук.

Аса илтеретпӗр, хальхи вӑхӑтра хӗрарӑмсене 55 ҫул тултарсан тивӗҫлӗ канӑва яраҫҫӗ, арҫынсене — 60 ҫулта.