Айдар Хисамутдинов.

Чӑваш халӑх, республикӑн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Айдар Хисамутдинов ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн балет труппин ертсе пыракан солисчӗ 36 ҫулта кӑначчӗ.

Чӑваш Енӗн Культура министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, «Вырӑс культурине пысӑк тӳпе хывнӑшӑн» виҫҫӗмӗш степеньлӗ Дягилев орденӗн кавалерӗ, «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ гениллӗ артистпа паян, ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, тӑван театрӗнче сыв пуллашнӑ.

Калӑпланман мӗн чухлӗ сӑнар, лартман мӗн чухлӗ спектакль юлчӗ. Айдар Хисамутдинов пурнӑҫран питӗ ир уйрӑлса кайрӗ. Раҫҫейӗпе паллӑ артист ҫӳлерех асӑннӑ наградӑсемсӗр пуҫне вун-вун конкурс-фестивале хутшӑнса палӑрнӑччӗ. Акӑ, сӑмахран, Пӗтӗм Раҫҫейри «Атӑлҫи театр сезонӗсем» фестивальте «Музыка спектаклӗнчи арҫын рольне чи лайӑх калӑплакан» ята ҫӗнсе илнӗ. Вӑл Хусан патшалӑх хореографи училищинчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн 2001 ҫулта Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне килнӗ те кунта чунӗпе парӑнса ӗҫленӗ.

Паян Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ, 2003 ҫулта Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ ята тивӗҫнӗ Александр Степанов (Пӑртта) 55 ҫул тултарнӑ.

Красноармейски районне кӗрекен Алманч ялӗнче ҫуралнӑскер Ярославльти театр училищинче вӗреннӗ. Пӗр вӑхӑт Чӑваш пукане тетарӗнче ӗҫленӗ, кайран Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне куҫнӑ. Унта ӑна Н. Сидоров пьесипе лартнӑ «Шупашкарти савни» спектакльти тӗп сӑнара тӳрех шанса панӑ.

Ҫак ҫулсенче Александр Пӑртта Б. Чиндыковӑн «Урасметӗнчи» Тусмета, Н. Сидоровӑн «Кӗтрӗм сана, кӗтрӗмӗнчи» Сашӑна, Е. Еллиевӑн «Пирӗн пурнӑҫ ҫавнашкалӗнчи» Сергея, Ф. Галиев «Чуниллинчи» Гаптрие, Ф. Буляковӑн «Пилсӗр юратӑвӗнчи» Булата, М. Ладон «Ирпе автан авӑтсанӗнчи» Хуҫана, А. Хмытӑн «Ҫерем ҫинчи ҫиҫӗмӗнчи» Сӑхман Сахрунне вылянӑ. Унӑн пур сӑнарне халӗ асӑнса та пӗтереймӗн.

Александр Пӑртта сӑвӑсем, поэмӑсем тата пьесӑсем ҫырать. Унӑн ӗҫӗсене Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен тата Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗсенче лартнӑ.

Чӑваш Енри патшалӑх тата общество ӗҫченӗ Энвер Аблякимов паян 70 ҫул тултарнӑ.

«Кирек ӑҫта ӗҫлесен те, кирек кам пулсан та вӑл ҫӳллӗ шайри профессионализмпа, ӗҫе парӑннипе, принциплӑхпа, ырми-канми вӑй-халпа палӑрса тӑнӑ», — ырлать Энвер Аблякимова Александр Белов журналист.

Энвер Аблякимов пирӗн республикӑра тимленӗ вӑхӑтра Шупашкарти Промтрактор савутне тата Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районне тунӑ. Тӗрлӗ хисеплӗ ята тивӗҫнӗ виҫӗ орден кавалерӗ, «Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ строителӗ» Чӑваш Ене Урал тӑрӑхӗнчен куҫса килнӗ. Унӑн тымарӗсем Крым тутарӗсенчен иккен.

Николай Федоров Чӑваш Ен Президенчӗ пулнӑ чухне Энвер Аблякимов тӗрлӗ должноҫре ӗҫленӗ. Пӗрре пысӑк вырӑна йышӑнса тепре унсӑр юлма та тивнӗ унӑн. Ҫапах та вӑл паян та Чӑваш Енӗн экс-президенчӗпе лайӑх хутшӑнура теҫҫӗ.

Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ир-ирех Куславккари Комаровская урамӗнче пӗр ҫуртра пушар тухнӑ. Раципе кун пирки пӗлтернӗ чухне полицейскисем пӗр ҫемье патӗнче пулнӑ, упӑшкипе арӑмӗ хушшинчи ӑнланманлӑха уҫӑмлатнӑ. Ун чухне ирхи 3 сехет пулнӑ.

Ҫурт ҫунни пирки пӗлсен полицейскисем часрах унта кайнӑ. Кӳршисем ҫунакан пӳртре кил хуҫисем пулнине каланӑ. Анчах никам та ҫулӑм ӑшне кӗме хӑяйман. 29 ҫулти полици лейтенанчӗ Антон Кирбитов вара хӑраса тӑман – кӗрт ашса ҫурт патне пынӑ, чӳречене штакетникпе ҫапса ҫӗмӗрнӗ.

Антон Кирбитов шала кӗрсен диван ҫинче ҫын ларнине курнӑ. Йӗри-тавра ҫуннӑ. Вӑл хӗрарӑма ярса тытнӑ, урамалла туртнӑ. Анчах лешӗ ним те ӑнланман. Ӑна урама илсе тухма кӳршисем пулӑшнӑ.

Полицейский ҫунакан пӳрте иккӗмӗш хут кӗнӗ. Анчах ун чухне йӑлтах ҫуннӑ, 60-ти арҫынна тупма май килмен. Унӑн виллине пушара сӳнтернӗ хыҫҫӑн тупнӑ.

Пушартан ҫӑлнӑ 56 ҫулти хӗрарӑм халӗ хӑйне йӗркеллех туять. Ӑна пульницӑна илсе кайман.

Пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче ирхи 4 сехет ҫурӑра Комсомольскинчи пӗр ҫуртра пушар тухнине, унта пурӑнакан икӗ хӗрарӑмпа виҫӗ ачана Александр Жирнов ҫӑлнине сайтра хыпарланӑччӗ. Арҫын ҫулӑмран хӑрамасӑр ҫунакан пӳрте кӗнӗ, ачасене йӑтса тухнӑ. Аслисем вара ыйхӑран вӑранса хӑйсемех урама тухнӑ. Арҫыннӑн паттӑрла ӗҫӗ наградӑна тивӗҫ. РФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗ ӑна Раҫҫей шайӗнче чысламашкӑн документсем хатӗрленӗ.

Аса илтерер: Александр Жирнов вырӑнти электричество подстанцийӗнче ӗҫлет. Дежурствӑра чухне вӑл пӗр хутлӑ ҫуртри хваттертен тӗтӗм тухнине асӑрханӑ. Арҫын алӑкран шакканӑ, анчах сасӑ паракан пулман. Вара вӑл чӳречене ҫӗмӗрсе шала кӗнӗ, ҫывӑракан кил хуҫи хӗрарӑмне вӑратнӑ, унран ачасем ӑҫта пулнине ыйтнӑ. Арҫын ҫӑра тӗтӗм ӑшӗнче виҫӗ ачана шыраса тупнӑ, урама илсе тухнӑ.

Часах подстанци ӗҫченӗсем те ҫитнӗ. Вӗсем Александра ҫунакан пӳртрен газ баллонне илсе тухма каланӑ.

Михаил Федоров

Нумаях пулмасть «Кӑмакаҫӑ ӗҫӗ» компетенци енӗпе «Ҫамрӑк профессионалсем» наци чемпионачӗ иртнӗ. Унта пирӗн ентеш маттурлӑхӗпе палӑрнӑ. Шупашкарти строительствӑпа хула хуҫалӑх техникумӗн студенчӗ Михаил Федоров ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ.

Ӑмӑрту Чулхулара пуш уйӑхӗн 16-19-мӗшӗсенче иртнӗ. Чи лайӑх кӑмакаҫӑ ятне тивӗҫессишӗн регион шайӗнче ҫӗнтернӗ 6 ҫын тупӑшнӑ. Вӗсем Ленинград, Киров, Чулхула облаҫӗсенчен, Карелирен, Чӑваш Енрен тата Красноярск крайӗнчен. Конкурсҫӑсем темиҫе кун тупӑшнӑ. Пӗтӗмлетӳ акӑ мӗнлерех: пирӗн ентеш Михаил Фёдоров пуринчен те маттур!

Палӑртмалла: кӑмака тӑвас енӗпе Чӑваш Енри тепӗр каччӑ та унччен ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗччӗ. Вӑл ҫав техникумрах ӑс пухакан Иван Тиманов. Ваня 2017 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче Краснодарта иртнӗ конкурсра мала тухнӑ.

Алексей Галахов. Сар.ru сӑнӗ

Юстицин аслӑ канашҫине, Пӑрачкав районӗн прокурорӗнче ӗҫленӗ Алексей Галахова ҫӗнӗ должноҫ шанса панӑ. Кун пирки Чӑваш Енӗн прокуратури хыпарлать.

Раҫҫей тӗп прокурорӗн пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче кӑларнӑ хушӑвӗпе килӗшӳллӗн малашне Улатӑрти районсен хушшинчи прокурорӗн тивӗҫне Алексей Галахов пурнӑҫласа пырӗ.

Палӑртса хӑвармалла, вӑл 1976 ҫулта Йӗпреҫ поселокӗнче ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗпе хисепленекен Чӑваш патшалӑх университечӗн юридици факультетӗнче вӗреннӗ. Диплом илсенех ӑна 2001 ҫулта Йӗпреҫ районӗн прокуратурине следователь пулса ӗҫлеме йышӑннӑ. 2002 ҫултан пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗччен вӑл Вӑрнар район прокурорӗн ҫумӗнче тата Пӑрачкав районӗн прокурорӗнче вӑй хунӑ.

Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫланнӑ чухне Лидия Горбунова 23 ҫулта пулнӑ. Вӑл юратнӑ мӑшӑрне фронта ӑсатнӑ, виҫӗ ачипе пӗчченех тӑрса юлнӑ. Хӗрарӑма тӗпренчӗкӗсене ура ҫине тӑратма ҫӑмӑл пулман.

Пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Лидия Андреевна 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Мӗшӗл ялӗнче 1918 ҫулта кун ҫути курнӑ. Лидия Андреевна Ҫӗрпӳри фельдшерпа акушер шкулне пӗтернӗ, мӗн ӗмӗр тӑршшӗпех Хӗрлӗ Чутай районӗнче, Курган тата Киров облаҫӗсенче акушеркӑра ӗҫленӗ. 1976 ҫулта вӑл Ҫӗнӗ Шупашкара пурӑнма куҫнӑ.

Халӗ Лидия Горбунова хӗрӗпе пурӑнать. Унӑн 5 мӑнук тата вӗсен 3 ачи пур. Юбиляра РФ Президенчӗ Владимир Путин открытка ярса саламланӑ.

Шупашкарта пурӑнакан Анна Павлова 1918 ҫулта ҫуралнӑ. Ҫак кунсенче вӑл 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ.

Анна Павловна пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Тӑвай районӗнче кун ҫути курнӑ. Вӑл ҫемьере ҫиччӗмӗш ача пулнӑ. Пӗтӗмпе вӗсем тӑххӑрӑн ӳснӗ. Анна Павловна шкулта пуҫламӑш классене вӗрентнӗ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫлансан та шкултах вӑй хунӑ.

1945 ҫулта вӑл вӑрҫӑран таврӑннӑ Яков Алексеева качча тухнӑ та Ҫӗрпӳ хулине пурӑнма куҫнӑ. Унта та вӗренӳ тытӑмӗнчех тӑрӑшнӑ. Вӗсем пӗрле 58 ҫул пурӑннӑ, тӑватӑ ача ӳстернӗ.

Халӗ Анна Павловна Шупашкарта ачисемпе пурӑнать. Унӑн ултӑ мӑнук, мӑнукӗсен хӑйсен тӑватӑ ача.

2018 ҫулхи нарӑсӑн 28-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кӗрлев ялӗнче 1919-мӗш ҫулхи пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ҫуралнӑ, юлашки ҫулсенче Шупашкарта пурӑннӑ виҫӗ вӑрҫӑ ветеранӗ, педагог, чылай орден-медаль кавалерӗ Яковлев Алексей Алексеевич ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ.

Алексей Яковлев ӗмӗр тӑршшӗпех ҫамрӑксене тӑван ҫӗршыва юратма, ҫӗршывшӑн кар тӑма чӗнсе каланӑ. Штанашри 7 класлӑ шкул хыҫҫӑн 1932 ҫулта Етӗрнери педтехникума вӗренме кӗнӗ. Ун хыҫҫӑн 2 ҫул хушши Етӗрне районӗнче шкулта ӗҫленӗ. 1938 ҫултан пуҫласа 1946 ҫулччен ҫарта пулнӑ. Танкист вӑрҫӑра 4 хутчен аманнӑ, 2 хутчен ун контузи тӳсме тивнӗ, танкра чутах ҫунса кайман. Вӑрҫӑ хыҫҫӑн Ҫӗмӗрле районӗнчи Мисчӗри шкулта истори учителӗ пулса ӗҫленӗ (1946–1969), ҫав хушӑрах Шупашкарти пединститутран кӗретсӗр мелпе вӗренсе тухнӑ (1948–1953). 1969–1979-мӗш ҫулсенче вӑл Шупашкарти 33-мӗш шкулта ачасене вӗрентнӗ. Пенсие тухсан та килте ларман ветеран, Етӗрне районӗнчи Засурскинчи лаша савутӗнче тӑрӑшнӑ (1979–1990).

Вӑрҫӑ ветеранӗ хӑйӗн тӑван Кӗрлев ялне те манса кайман, ял уявне 2 хутчен килме пултарнӑ.

Малалла...