2015 ҫулта ЧР Ӳнерҫӗсен союзӗ 80 ҫул тултарӗ. Уява хатӗрленес ӗҫ халех хӗрӳ пырать, мӗншӗн тесен ку союзри 150 пайташшӑн кӑна мар, республикӑшӑн та пысӑк пулӑм.

Нумаях пулмасть союз элчисем ЧР Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа тӗл пулнӑ. Ку Атӑлҫи тӑрӑхӗнче тӗп организаци. Анчах сумӗ, ҫулӗ пур пулсан та йывӑрлӑхсем сиксе тухаҫҫӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсен варринче организацине пӳлӗм уйӑрса панӑ. Пӗр пайӗ — муниципалитет, тепӗр пайӗ федераци харпӑрлӑхӗнче пулнӑ. 2011 ҫулта вара ӳнерҫӗсенчен пӳлӗме тара тытнӑшӑн укҫа ыйтнӑ. Шупашкар хула администрацийӗпе калаҫса татӑлсан килӗшӗве тепӗр 5 ҫуллӑха тӑснӑ.

Леонид Черкесов ку ыйтӑва хула депутачӗсен пухӑвӗнче сӳтсе явма шантарнӑ. Хула союзпа тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлет. Ҫулсерен Шупашкарта икӗ палӑкран кая мар уҫӑлать.

Ҫитес вӑхӑтра Геннадий Волковпа Алексей Крылов академиксен палӑкӗсене лартасшӑн. Планра — Никита Бичурин, Ехрем купса палӑкӗсем, Ӗҫ мухтавӗн аллейи.

РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи Владимир Нагорнов Шупашкарта уҫӑ тӳпе айӗнчи скульптурӑсен музейне уҫас шухӑшпа паллаштарнӑ.

Малалла...

Юпа уйӑхӗ пуҫланнӑранпа Роскомнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ виҫӗ ҫӗнӗ пичет кӑларӑмӗ регистрациленӗ. Ҫапла майпа «Агрик», «Каталог под ключ» реклама журналӗсем, ачана памалли воспитани ыйтӑвӗсене ҫутатакан «Шпаргалка для родителей» журнал уйӑхсерен тухса тӑрӗҫ.

Роскомнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Республикинче 188 массӑллӑ информаци хатӗрӗ регистрациленӗ. Вӗсенчен 151-шӗ — пичет кӑларӑмӗ: 104 хаҫат, 41 журнал, 1 бюллетень, 1 альманах, 1 пуху, 1 каталог.

Ҫавӑн пекех Чӑваш Енре электронлӑ 35 массӑллӑ информаци хатӗрӗ регистрациленнӗ: 2 телекӑларӑм, 3 радиокӑларӑм, 14 телеканал, 14 радиоканал, 1 электронлӑ периодика кӑларӑмӗ, 2 информаци агентстви.

Тӳнтернӗ кӗлепесем

Ҫӗнӗ Шупашкарти Тӗкӗрҫ ращинче йывӑҫ кӗлепесене пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑ чухне тӳнтерни пирки ҫырнӑччӗ-ха. Ун чухне вӗсене вандалсем тӳнтернине ҫирӗплетсе калама ҫукчӗ. Ара, ҫил вӑйлӑччӗ те.

Хальхинче «Про Город» редакцине Наталья Смирнова ҫитнӗ. Вӑл ращари кӳлепесене каллех вандалсем тӳнтерни пирки каласа кӑтартнӑ. Экоаллейӑри скульптурӑсене виҫҫӗмӗш хут тӳнтереҫҫӗ-мӗн. РусГидро лартнӑ видеокамерӑсем тӗттӗме пула ӗҫлемеҫҫӗ-мӗн. Ӑна пӑрлӑ ҫумӑр сиенлетнӗ. Вандалсем ҫавӑнпа усӑ курнӑ та ӗнтӗ.

Хальхинче вандалсем 10 кӗлепене тӳнтернӗ, ҫӗр ҫумне ҫирӗплетнӗ метала кӑкланӑ. Тӗкӗрҫ ращин директорӗ Флавьян Воронов ЧР ШӖМне тата прокуратурине ыйту ҫырнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗн экологи хӑрушсӑрлӑхӗн пай пуҫлӑхӗ Андрей Ширшов та питӗ кӑмӑлсӑр. РФ ШӖМӗн Ҫӗнӗ Шупашкарти уйрӑмӗн штаб пуҫлӑхӗ Александр Алексеев сӑтӑр тӑвакансене тупма шантарнӑ. Халӗ ращана талӑкӗпех сыхлаҫҫӗ-мӗн.

Валентина Андреева экс-министр

Чӑваш Енӗн информаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министерствин пуҫлӑхне ӗҫрен хӑтарнӑ. Аса илтеретпӗр, министр пуканне паянччен Валентина Владимировна Андреева йышӑнатчӗ. Унччен вӑл «REGNUM» информаци агентствинче ӗҫленӗччӗ.

Андреевана ӗҫрен хӑтарасси ҫинчен калакан Хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян алӑ пуснӑ. Документ хута алӑ пуснӑ кунтан вӑя кӗнине пӗлтернӗ.

Министрӑн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха кам пурнӑҫласси пирки хальлӗхе информаци курӑнмарӗ.

Кӑҫал утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 15-мӗшӗччен Пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей аллейи» акципе йӗркеленӗ май республикӑра ҫак ятпа фотоконкурс иртнӗ. Ӑна ЧР Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствин «Чӑваш Республикинчи уйрӑм сыхланакан ҫутҫанталӑк территорийӗсен тата объекчӗсен дирекцийӗ» хысна учрежденийӗ йӗркеленӗ. Конкурса Чӑваш Енӗн символӗ пулма тивӗҫлӗ ӳсентӑран сӑнӳкерчӗкӗсене йышӑннӑ.

«Палӑртма кӑмӑллӑ, асӑннӑ фотоконкурсра Тумликассинче пурӑнакан пирӗн ӗҫтешӗн Алина Карпован сӑнӳкерчӗкӗ ҫӗнтернӗ», — тесе пӗлтерет Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Пирӗн пурнӑҫ» хаҫат.

Алина Карпова фотоӳнере пысӑк тимлӗх уйӑрать иккен, фотоконкурссене хутшӑнса ҫитӗнӳсем тӑвать-мӗн. Вӑл тавралӑхри ахаль чухне куҫа курӑнман кӑсӑклӑ самантсене, пулӑмсене ӳкерме ӑста теҫҫӗ. Ҫак ӗҫе вӑл ятарласа ниҫта та вӗренмен, апла пулин те унӑн сӑнӳкерчӗкӗсем чӑн-чӑн фотографӑн пекех: куракана илемӗпе, содержанийӗпе, хӑйне евӗрлӗхӗпе тыткӑнлаҫҫӗ тесе ӗнентереҫҫӗ унӑн ӗҫтешӗсем.

Екатеринӑпа Андрей Куповых

Украинӑри лару-тӑру кӑшт лапланнӑ май Чӑваш Ене килнисем каялла тӑван тӑрӑхне таврӑнма тытӑннӑ. Виҫӗ уйӑхра республикӑран 80 ҫын кайнӑ. 200 яхӑн таркай кунтах-ха. Вӗсенчен 81-шӗ Раҫҫей гражданствине илнӗ. Вӗсем яланлӑхах кунта юласшӑн.

Екатерина Куповых ывӑлӗпе Андрейпа килнӗ. Кунта вӗсем аякри тӑванӗсем патӗнче хӳтлӗх тупнӑ. Унччен вӗсем пӗр-пӗрне пачах курман. Екатеринӑна проект институтне ӗҫе опытсӑрах илнӗ. Ют ҫынсем ун валли хваттер тара тытнӑ. Андрея та ҫӗнӗ шкул килӗшнӗ. Вал вӑрҫӑ пынӑ тӑрӑха таврӑнасшӑн мар.

Таркайсене вырӑнти хӑйтытӑмлӑх кӑна мар, халӑх та та пулӑшнӑ. Нумайӑшӗшӗн Чӑваш Ен иккӗмӗш кил пулса тӑнӑ. Вӗсем кунта пурнӑҫа ҫӗнӗрен пуҫланӑ.

Полис илес тесен Анатолий Макаров хушаматлӑ усламҫӑпа килӗшӳ тутарнӑ. Макаровӗ тата кам-ши тесе хытах пуҫ ватма кирлӗ мар. Уйрӑм усламҫӑ. Хайхискер транспортӑн аккумулятор батарейине тӗрӗслесе укҫа туса пурӑнать иккен. Республикӑри страхлакан организацисенчен пӗринче ҫавскерӗн шанчӑклӑ тусӗсем пулнӑ-тӑр. ОСАГО полис илес тесен хайхисем ҫав Макаров хушаматлӑ усламҫӑ патӗнче аккумулятора тӗрӗслеме хушнӑ. Енчен те ун патне кайма кӑмӑл тумасан ОСАГО килӗшӗвне алӑ пусмассипе хӑратнӑ.

Палӑртнӑ пӗр организацие хӑвалани конкуренци ҫинчен калкан саккуна пӑсни пулать тесе Монополипе кӗрешекен федераци службин республикӑри управленйиӗ административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Сучӗ чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче пулмалла. Конкуренци ҫинчен калакан саккуна пӑснӑшӑн страхлакан организацие те, Макаров хушаматлӑ усламҫа та ахӑртнех явап тыттарӗҫ.

Хлебниковсен ҫӗнӗ ҫурчӗ

Республикӑра нумай ачаллӑ ҫемьесене пулӑшма тӑрӑшаҫҫӗ. Акӑ Комсомольски районенчи Тукай ял тӑрӑхӗн администрацийӗ Наталия Васильевна Хлебникова валли электронлӑ аукцион мелӗпе пурӑнмалли ҫурт-йӗр туяннӑ.

Наталия Хлебникова Тӑманлӑ Выҫли ялӗнче пурӑнать. Унӑн ултӑ ача. Чи кӗҫӗнни — 5 уйӑхра, асли — 17 ҫулта. Халӗ ачасен хатлӑ ҫуртра выляса-кулма май пур.

Ҫӗнӗ ҫурт 92,5 тӑваткал метр. Вӑл санитари, техника правилипе тата нормипе килӗшсе тӑрать. Пӳртре — пысӑк виҫӗ пӳлӗм. Ҫавӑн пекех ваннӑй, санҫыхӑну пур. Ҫурта электричество, газ, канализаци, вентиляци кӗртнӗ.

Юпан 25-мӗшӗнче Вӑрмарти культурӑпа кану центрӗнче «Юмах ҫӑлкуҫӗ» республика конкурсӗн тапхӑрӗ иртнӗ. Унта Канаш, Тӑвай, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Куславкка районӗсенчи ҫамрӑк театралсем хутшӑннӑ.

Мероприятие Куславкка хулинчи театр ушкӑнӗсем те хутшӑннӑ: «МимиККласс» («Чудеса да и только» миниатюра кӑтартнӑ), ҫамрӑксен «Каприз» халӑх театр студийӗ («Случай с ангелом» миниатюра), «Пӗчӗк театр» театр ушкӑнӗ («А у нас во дворе» тата «Песочница» постановкӑсем).

Пӗтӗм тапхӑр вӗҫленсен жюри (В.Н.Григорьев председатель тата ыттисем) пӗтӗмлетӳ тӑвӗҫ.

Хальлӗхе вара ҫамрӑк актерсем ӑшӑ сӑмахсем итлесе хавхаланнӑ.

Вӑрнар районӗнчи Кӳстӳмӗр ялӗнчи «Хӑва» ача пахчи анлӑланма хатӗрленет. Унта тепӗр ушкӑн уҫма палӑртнӑ.

Ача пахчи шкул ҫуртӗнче вырнаҫнӑ. Хальччен унта 1 ушкӑн ҫеҫ пулнӑ, унта 25 ача ҫӳренӗ. Ял тӑрӑхӗнче вара ача нумай, пурне те вырӑн ҫитмест. Пӗлтӗрхи кӑтартупа килӗшӳллӗн, пӗлтӗр кунти демографии лару-тӑрӑвӗ лайӑхланнӑ.

Кӳстӳмӗрти ача пахчинче 71 шӑпӑрлан черетре тӑрать-мӗн. Халӗ ӑна шкул ҫуртӗнче анлӑлатаҫҫӗ. Ӑна тумашкӑн 2,5 миллион тенкӗ укҫа уйӑрнӑ.

Ача пахчине «Алстрой» туллии мар яваплӑ общество ҫӗнетӗ. Вӗсем ӑна чӳкӗн 20-мӗшӗ тӗлне туса пӗтермелле. Ҫапла майпа 25 ача валли вырӑн пулӗ.

25 ача вали кӑна мар, пӗр воспитатель валли те вырӑн пулӗ.