Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче чӑваш ҫыравҫи тата куҫаруҫи Аркадий Ӗҫхӗл (чӑн хушамачӗ – Александров) ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитӗ. Вӑл 1914 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ҫуралнӑ, пурнӑҫран 1992 ҫулхи раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче уйрӑлса кайнӑ.
Ҫыравҫӑн паллӑрах хайлавӗсенчен «Ырӑ кун», «Тарӑн суха», «Тӑван кил», «Ҫӗнтерӳҫӗсем», «Ҫӗрлехи тӑвӑл», «Ҫул хыҫҫӑн ҫул», «Йӑлӑмри юрӑ», «Хӗвеллӗ ҫумӑр», «Юратнӑ ҫӗр», «Виҫӗ туй», «Радуга над Волгой» ятлисене асӑнса хӑварма пулать.
Ӗмӗр иртсен те ҫыравҫӑна асра тытаҫҫӗ. Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче ҫак эрнере ятарласа мероприяти ирттернӗ.
Лаврентий Таллеров паллӑ публицист, куҫаруҫӑ, чӑваш халӑх писателӗ ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа Шупашкарти Литература музейӗнче «Калав ӑсти те, сумлӑ романист та» ятпа литература каҫӗ иртнӗ.
«Лаврентий Таллеров Комсомольски тӑрӑхӗнчи Нӗркеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑтам шкул, библиотека техникумне пӗтернӗ, ун хыҫҫӑн Урал патшалӑх университетне куҫӑмсӑр майпа вӗренме кӗнӗ. Район хаҫатӗнче яваплӑ секретарь тата редактор пулнӑ. Пӗр вӑхӑт Чӑваш радио корреспондентӗнче тӑрӑшнӑ. 1969-мӗш ҫулта «Коммунизм ялавӗ» хаҫат редакцине куҫнӑ, ҫавӑн пекех 10 ҫул «Тӑван Атӑл» журналта ӗҫленӗ. Лаврентий Таллеров тӑван литературӑра прозаик тата публицист пек палӑрнӑ», — тесе пӗлтернӗ «Чӑваш Ен» ПТРК.
Чӑваш наци музейӗн археологи секторӗн заведующийӗнче ӗҫленӗ Александр Волкова паян юлашки ҫула ӑсатӗҫ.
«Кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче эпир хамӑрӑн ӗҫтешӗмӗре, ывӑнма пӗлмен тӗпчевҫӗ-археолога, Тӑван ҫӗршыва парӑннӑ Александр Волкова юлашки ҫула ӑсатӑпӑр. Чӑн-чӑн патриот пулнӑ май вӑл Раҫҫее хӳтӗлеме хӑйӗн ирӗкӗпе кайрӗ», — хыпарланӑ музейӗн пресс-служби халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Каччӑ музейра 2012 ҫулта ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӑл ун чухне И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче историпе географи факультетӗнче вӗреннӗ, икӗ ҫултан ӑна археологи тата авалхи истори секторӗн заведующийӗ пулма шаннӑ.
Александр Волков Чӑваш Енри тата ытти регионти археологи шыравӗсене пӗрмай хутшӑннӑ. Шырав енӗпе те тӑрӑшнӑ.
Александр Волковпа Патӑрьел тӑрӑхӗнчи Нӑрваш Шӑхаль ялӗнче 10 сехетре чиркӳре сывпуллашӗҫ. Каччӑна юлашки ҫула ӑстама каяс кӑмӑллисене Шупашкартан ятарлӑ автобус илсе кайӗ.
Шупашкарти музейсем Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнчи вӑрӑм канмалли кунсенче те ӗҫлӗҫ. Кӑрлач уйӑхӗн 2-7-мӗшӗсенче Чӑваш наци музейӗ, Чӑваш тӗррин музейӗ, В.И. Чапаев ячӗллӗ музей тата Куславкка тӑрӑхӗнчи «Чӗмсӗр чикӗсен строителӗсене» мемориал ӗҫлӗҫ.
Музейпа курав центрӗ куракансене кӑрлач уйӑхӗн 2-6-мӗшӗсенче йышӑнӗ, К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ — кӑрлач уйӑхӗн 4, 5 тата 6-мӗшӗсенче, Ҫеҫпӗл Мишши музейӗ — кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче.
Кӑрлач уйӑхӗн 8, 9-мӗшӗсенче музейсенче канмалли кунсем пулӗҫ, 10-мӗшӗнчен Чӑваш наци музейӗпе унӑн филиалӗсем ытти чухнехи режимпа ӗҫлеме тытӑнӗҫ.
Чӑваш Енре халӗ Вырӑс провинцийӗн музейӗ те пур. Вӑл Улатӑрта хула училищин революци умӗнхи ҫуртӗнче вырнаҫнӑ.
Икӗ хутлӑ ҫурта 1911 ҫулта хута янӑ. Вӑл истори тата культура историйӗсен списокне кӗрет. Унта вырӑс провинцийӗн музейӗ пуласси пирки 2021 ҫултах пӗлтернӗ. Ҫурта юсаса ҫӗнетнӗ, халӗ ав вӑл хӑйӗн алӑкне уҫнӑ.
Экспозицире - Улатӑр хулин тата Улатӑр уесӗн историйӗ: 1952 ҫултан пуҫласа 20-мӗш ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсемччен.
Раштав уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейӗнче «Ҫынсене илем кӳрӗр» курав уҫӑлӗ.
Унта хӑйӗн касса хатӗрленӗ хитре япалисемпе – шкатулкисемпе, вазисемпе, ламписемпе, арламалли ураписемпе тата ыттипе – Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ учителӗ Валерий Кудряшов тата унӑн вӗрентекенӗсем паллаштарӗҫ.
Валерий Кудряшов Шупашкарти 49-мӗш шкулта технологи учителӗнче тӑрӑшать. 2000 ҫулта шкулта «Наследие» (чӑв. Эткерлӗх) ача-пӑча производство пӗрлешӗвне уҫнӑ. Унӑн хӑйӗн уставӗ, бизнес-планӗ, тавар бренчӗ пур. 2003 ҫултанпа компани Чӑваш Енри Ремеслениксен гильдийӗн пайташӗ.
Раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче Зинаида Осипован «Любимая кукла. Юратнӑ пукане» ача-пӑча кӗнекине хӑтлама пуҫарӑннӑ. Унта ачасем тата ваттисем пухӑннӑ.
Хӑтав тӗлне музей «Поэтесса Зинаида Осипова» курав хатӗрленӗ. Унта ҫыравҫӑ мӑшӑрӗпе — паллӑ чӑваш ҫыравҫипе тата драматургӗпе, врачпа, Петр Осиповпа — сӑнланнӑ ӳкерчӗксем йышлӑ. Вӗсенче Оисповсен ачисем, мӑнукӗсем. Мӑнукӗсенчен пӗри, Ирина Иваницкая, – пианист.
«Любимая кукла. Юратнӑ пукане» – поэтӑн иккӗмӗш кӗнеки. Пӗрремӗшне автор пурӑннӑ вӑхӑтра, 1967 ҫулта, «Золотое детство» ятпа кун ҫути кӑтартнӑ.
Куславкка районӗнчи Куснар ялӗ ҫывӑхӗнче уҫӑлнӑ ҫӗнӗ музей аслӑ ҫул хӗрринче аякранах курӑнса ларать.
Кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ӗҫлесе кайнӑскер «Чӗмсӗр чикӗсен строителӗсем» мемориалта вырнасӑ.
Чӑваш наци музейӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта йӑлана кӗнӗ музей формачӗсемпе пӗрлех хальхи вӑхӑтри техника майӗсемпе те усӑ курнӑ.
Пысӑк ҫутӑ экранӗ Сӑрпа Хусан хӳтӗлев чиккисене тунисене халалланӑ видеопа ҫӗрӗпех паллаштарса тӑрать. Ҫавӑ «М7» ҫул ҫинченех курӑнса ларать.
Музейра – мультимеди информаци сӗтелӗсем, плазма панель, лазер проектор, акустика тытӑмӗ.
«Чӑваш Енӗн спорт легендисем» музей ҫӗнӗ экспозиципе пуянланнӑ. Асӑннӑ музей «Шупашкар Арена» пӑр керменӗнче вырнаҫнӑ.
Спорткомплексӑн иккӗмӗш хутӗнче республикӑн тӗп спорт ведомствин ертӳҫисенче ӗҫленӗ ҫынсен сӑнӗсен портрет галерейине вырнаҫтарнӑ. Спорт ведомствине пирӗн республикӑра, сӑмах май каласан, 1923 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче йӗркеленӗ. Ӑна физкультурӑн облаҫри канашӗ тенӗ.
Чӑваш Енӗн Спорт министрествинче пӗлтернӗ тӑрӑх, музей кӑҫал спортсменсен спорт экипировкисемпе тата наградисемпе пуянланнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан ватӑсем Чӑваш тӗррин музейне ҫӳресе хавхаланаҫҫӗ. Кун пирки асӑннӑ центрта пӗлтереҫҫӗ.
Пирӗн халӑхӑмӑрӑн тӗрри чӑннипех те илемлӗ, унӑн кашни эрешӗн хӑйӗн пӗлтерӗшӗ пур.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центра ҫӳрекенсем Шупашкарти Чӑваш тӗррин музейне час-часах ҫӳреҫҫӗ. Чӑваш тӗррин кунӗ тӗлӗнче вӗсем кунта каллех кайнӑ. Музей ертӳҫи Надежда Сельверстрова экспонатсемпе хавхалантарса паллаштарнӑ.
Кинемейсене XVIII ӗмӗрти хӗрарӑм кӗпи хӑйӗн илемӗпе тыткӑланӑ. «Кӑкӑр ҫине ҫакмалли те питӗ илемлӗ», — , тенӗ втатисем.
+12.3 °C