Электронлă вулавăш

Акă курăнчĕ Минепи Ивановна кĕрес кил-çурт. Хапхи патне çитмелли сукмака юр хӳсе кайнă. Ăна хырса ĕлкĕреймен. Ашма тиврĕ. Кăçат кунчинчен юр кĕнине те уямарĕ вăл. Унччен те пулмасть, алăка уçса кĕрсе тăчĕ пӳрте.

— Салам, Çемен! — сывлăх сунчĕ Минепи Ивановна. — Пĕчченех тем? Аннӳ — Праски тăхлачă килте çук-и-мĕн?

— Ĕнер Çĕнкасри хĕреснанне патне кайнăччĕ. Тăманран хăрарĕ пулас, таврăнаймарĕ. Хам йăшнă-ха. Ним те ыратмасть, анчах ăш çунать, ĕç патне алă пачах пымасть.

— Эппин, санăн чуну хавшанă.

— Ăçтан тӳсес? Санăн йĕлмевĕс кинӳ пустаях алимент тӳлеттерет.

— И-и-и, ан та кала. Çăм çакки! Ытлашши куляннипе шуралăн та. Кăвакарсан хĕрсем те юратма пăрахĕç.

— Тахçанах пăрахнă. Пĕри те тепри алиментщик тесе çывăха ямаççĕ. Тӳсмелле мар йĕкĕлтеççĕ, — Праски Çеменĕ ӳлесех йĕрсе ячĕ.

— Ăнланатăп сана, ывăлăм. Тепле пулсан та санăн çав алиментран хăтăлмаллах. Куççуль тăкнинчен мĕн усси, тăрăшмалла.

— Тытăнатпăр. Анне Тиляра пăсса парас тесе кайнă-ха хĕреснанне патне. Вĕсемпе юнашар темле тухатмăш карчăк пурăнать тет, — Çемен ахлаткаласа аякĕ çине çаврăнса выртрĕ.

— Эсрелсемпе çыхăнни сире нимле усă та парас çук. Ку ĕçе саккунпа тумалла. Тăнла, сана хаклă ăс парам: суд хушнипе Тиляр ачин юнне тĕрĕслеттермелле.

— Мĕнле апла? Ăнланмарăм.

— Тухтăрсем юна тĕрĕслесе ачан ашшĕ эсĕ маррине пĕлеççĕ.

8

Аякри-аякри, çĕрпе пĕлĕт пĕрлешнĕ çĕрти, аэродромран çĕкленнĕ самолет ишет сывлăш океанĕнче. Малтан мала каять-ши вăл? Салонра ларакан питĕ васкакан Илтимĕршĕн самолет пĕр вырăнта тăнăнах туйăнать. Вăл вĕçме пикенсе çеç моторсене çавăрса кĕрлеттерет пуль-и?

Мĕн-ма мĕшĕлтетет? Хыпалансамччĕ! Тӳсĕмсĕрленнĕ Илтимĕр мăйне иллюминатор еннелле пăрчĕ. Самолет тулашĕнче шурă мамăк сарнă уй-хир сарăлса выртать, анчах унта ешĕл çулçăсемлĕ йывăçсем çук. Ав мамăк капан шĕвĕр тăррине сенкер тӳпенелле кăнтарнă. Чим, ишĕлет тем. Унăн пайăркисене çил таçталла хăвалать. Куç хупса иличчен пăх та тăр: çӳллĕ-çӳллĕ тусем, шурă сараппан тăхăннăскерсем, лараççĕ шăкăрин умлă-хыçлă. Çавăнтах хăйсен кӳлеписене пир тăрăхĕ евĕр ярт! тăсрĕç. Таçтан-муртан камит тухать. Вăл кукша пуçлă папай, шурă сухалĕ вăрăм-вăрăм — пĕр чалăш.

Илтимĕре йăлăхтарчĕ самолет чӳречинчен тулалла пăхма. Ларчĕ юсанса. Куçне хупрĕ çеç, каллех сырăнчĕç тĕрлĕрен шухăшсем, ывтăнчĕ вара ашкăрса ӳсекен сухăр вĕлтрен çине. Ах, чĕпĕтет! Иртнĕ кунсен алăкĕ яриех уçăлчĕ.

...Тинĕсри шыв çулĕ тăрăх ишсе килнĕ карап кирлĕ порта çитсе вырнаçрĕ. Ĕçне вĕçлесе тухрĕ карапран Илтимĕр. Тӳрех чупрĕ почтăна. Ăна кунта шăллĕ янă çыру кĕтет. Алла илнĕ конвертран туртса кăларчĕ хут листи. Сарчĕ. Вара урайне тăкăннă хытă пăрçана пĕрчĕн-пĕрчĕн пухнăнах çăтрĕ хыпар хыççăн хыпар.

«...Пичче, тимлĕн вула!

Суд Праски Çеменĕнчен (унăн çырăвне ĕненсе) Тиляр валли алимент шыраса илмелле тунă. Ахальтенех укçа тытса илнине тӳсеймен енне лешĕ вилесле чирленĕ.

Ăна хĕрхенекенсем тупăннă та ăс панă: эсĕ чăнахах та ача ашшĕ мар пулсан унăн юнне тĕрĕслеттер. Суд унăн ыйтăвне йышăннă.

Тухтăрсем чăнах та Энтюк ашшĕ Праски Çеменĕ маррине кăтартса панă.

Анне Энтюка питĕ юратать. Хамăрăн ача вăл тет. Унăн уринче клеме — тур палли пур. Вăл пирĕн йăх палли. Çав тур палли манăн та, анне каланă тăрăх, санăн та пур. Кур!»

* * *

Илтимĕр почтăран тухсан айккинерех пăрăнчĕ те шăлаварне тавăрса куçĕ ури тăрăх хăпарчĕ. Курчĕ вара хăйĕн тур паллине, ясмăк пысăкăш хăмăрскере. «Ача ашшĕ паллах — эпĕ!» — çирĕплетрĕ хăй шухăшне. Çырăва малалла вулама тытăнчĕ.

* * *

«Энтюк чиперех ӳсет. Тиляр вăл çулталăк тултарнине паллă турĕ. Уявĕнче пирĕн анне те сăйланнă. Çынсем чылай пухăннă, пурте парнепе. Тилярăн тусĕсем сахал мар. Вăл колхозăн тĕп бухгалтерĕ-çке-ха. Хусанта вĕренекен (ун çинчен çырнăччĕ, эсĕ паллан та пулас ăна) лешĕ геолог та пулнă. Ячĕ ун Янук Тайнаров. Хăйсен ялĕ, унпа вăтам шкултан пĕрле вĕренсе тухнă имĕш. Илемлĕ йĕкĕт. Çулла çаплах пирĕн ял тавра нефть шырарĕç. Час-часах ăна Тилярпа çӳренине кураттăмăр. Ял-йыш хушшинче хавха çӳрет: çав геолог Тиляра качча илесшĕн. Татах инкек-синкек пуличчен киле таврăн».

* * *

Мĕтри шăллĕ çырнă йĕркесем Илтимĕре вĕрилентерсе пăрахрĕç.

«Хамăн арăма никама та памастăп! Юрататăп ăна. Çитет, пĕри çыпăçса шар кăтартрĕ. Пастай-ха, сасартăк Тиляр мана йышăнмасан?»

Çак шухăш Илтимĕре шĕл кăвар çине пăрахрĕ. Çунать, ăшталанать. Тахçанах шăллĕ çырни асне килчĕ. Вăл килтен тухса кайнă кун Тиляр çапларах каланă пулать: «Илтимĕр паянах киле таврăнмасан тек вăл ман упăшка мар». Чăнах та вăл мана йышăнмасан? Ăçти шăтăка сикĕп вара? Мĕншĕн тухса кайрăм-ха? Пирĕн телейлĕ пурнăçа йĕксĕк пырса кĕнишĕн арăм айăплă терĕм-ши? Мăшăр вырăнне хурса хисеплет, юратать пулсан Тиляр мана шыраса анне патне пырса киле таврăнма ӳкĕтлеме чупса пырĕ терĕм-ши? Айван эпĕ. Тиляра чунтан юрататăп, вăл та мана юратнине туйнă, киленнĕ. Урăхла пулнă тăк мана качча тухас çукчĕ, ывăл çуратса парнелемĕччĕ. Эпĕ, айванскер, юратупа ӳсĕрĕлнĕскер, ним те хаклама ăс çитереймен. Кун пирки иккĕленмен. Кутăнлану — ман инкек. Çав килтен çавăтса тухрĕ. Тиляр халĕ йышăнмасан та пултарать мана. Ара, пурнăçра тавăрусăр çырлахмасть. Тивĕçлипе асапланатăп. Тилмĕретĕп, шăпам, Тиляр кӳренĕвне сир, тавăрса пар мана юратнă арăмпа ачама.

Çаплах вĕçет-ха сывлăшра тăпăл-тăпăл «тимĕр кайăк». Унăн ăшĕнче лараканнисенчен пĕри питĕ васкать. Вăхăтра ĕлкĕрмесен ĕмĕтне усал йăх-ях тăмпа шăлса хытарасран пăшăрханать.

Хирĕçле çиле çĕнтерсе вăркăнать тӳпере лайнер...