Чӑваш Енӗн Обществи палати 21 ҫынтан тӑрать. Вӗсенчен ҫиччӗшне Чӑваш Ен Элтеперӗ палӑртать, тепӗр ҫиччӗшне — Патшалӑх Канашӗ, юлнӑ ҫичӗ кандидата халӑх пӗрлешӗвӗсен тата коммерци мар организацисен пайташӗсене маларах асӑннӑ 14 ҫын суйласа илет. Ҫӗртмен 18-мӗшӗнче палатӑна Элтепер тата парламент суйланӑ пайташсен пухӑвӗ иртнӗ, вӑрттӑн сасӑлав ирттерсе вӗсем йыша тепӗр ҫичӗ ҫынна кӗртнӗ.
Ҫапла вара халӑх пӗрлешӗвӗсен тата коммерци мар организацисен йышӗнчен Палатӑна «Аталану» регион аталанӑвӗн фондӗнчен Евгений Бондарев, Чӑваш Енӗн Фитнес-аэробика федерацийӗнчен Оксана Вербина, Православи чиркӗвӗн Шупашкарпа Чӑваш Ен Епархийӗнчен Николай Иванов, Православи чиркӗвӗн Улатӑр Епархийӗнчен Александр Коротин, «Чыслӑх пур» ҫарпа патриот центрӗнчен Николай Плотников, «Чӑвашрессовпроф» профсоюз организацийӗнчен Валентина Рыбкина, Канашри тутарсен наципе культура пӗрлешӗвӗнчен Мансур Хайбуллов лекнӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ суйланӑ пайташсем ҫаксем: Александр Дельман, Анатолий Князев, Светлана Лясина, Николай Паштаев, Алексей Судленков, Михаил Федотов, Олег Широков. ЧР Патшалӑх Канашӗ ҫирӗплетнисем: Ирина Булыгина, Никита Бурашников, Татьяна Ефимова, Альбина Новикова, Зинаида Паршагина, Анатолий Пукки, Нина Семедова-Полупан.
Преступлени тӑвакан ҫын правӑна сыхлакан органсене хӑй пирки хӑй евитлени сайра-тӑр. Канаш районӗнче вара 39 ҫулти арҫын ҫавӑн пек хӑтланнӑ та.
Пӑтӑрмахӗ кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче каҫхине пулса иртнӗ. Ӗҫсе ӳсӗрӗлнӗ арҫын Канашри культурӑпа кану паркӗнче пӗр хӗрпе паллашас тенӗ. 16-рискерпе. Ҫулӗпе ашшӗ евӗр лекекен арҫынпа пике калаҫас темен курӑнать, ҫитменнине, хӗрпе паллашас шутлӑскер ӳсӗр пулни пирки маларах палӑртрӑм ӗнтӗ.
Иккӗшӗн ним пирки те сӑмах сыпӑнтармалли ҫуккине кура хӗр арҫынпа ӑш пиллӗ пулман, хӑйӗнчен хӑпма ыйтнӑ. Итлемесен электрошокерпа усӑ курасси пирки асӑрхаттарнӑ. Арҫынна ку та шиклентерменнине кура хӗр унтан тарса хӑтӑлас тенӗ. Анчах лешӗ хӑваласа ҫитсе хӗре юр ҫине ӳкернӗ, унӑн электрошокерне туртса илме хӑтланнӑ. Ҫав самантра пике электрошокера ӑнсӑртран ӗҫлеттерсе янӑ, хӑй тарнӑ. Тӑна кӗрсен арҫын патруль машини иртсе кайнине асӑрханӑ та ӑна чарса хӑйне шар кӑтартни пирки ӗнентерме пӑхнӑ. Йӗрке хуралҫисем ӗҫе тӗпченӗ вӑхӑтра тӗрӗслӗх ҫиеле тухнӑ. Арҫынна суд 2 ҫул та 6 уйӑхлӑха тӗрмене хупмасӑр айӑплама тата 10 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.
Йӑлӑмра паянтан спорт туризмӗ енӗпе тренировкӑсем пуҫланнӑ. Унта пуҫтарӑннисем хӑйсен ӑсталӑхне ҫӗртмен 24-мӗшӗчченех туптӗҫ.
Вӗренӳпе тренировка пухӑвне пырса ҫитнисем Союзлӑ патшалӑхӑн турист слетне кайма хатӗрленеҫҫӗ. Мероприяти ҫӗртмен 27-мӗшӗнчен тытӑнса утӑн 2-мӗшӗччен пымалла. Вӑл Курск облаҫӗнче иртӗ.
Чӑваш Енӗн пӗрлештернӗ ушкӑнӗ Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш тата Шупашкар хулисенчи 12 туристран тӑрать. Вӗсене ӑсталӑха Ҫӗнӗ Шупашкарти А.И. Андрианов ячӗллӗ ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗн хушма вӗрентӗвӗн педагогӗ Андрей Ширшов хӑнӑхтарать.
Тренировка кунсерен иртмелле. Ун вӑхӑтӗнче туристсем тактикӑпа техника тата техника хӑнӑхтарӑвӗсене пурнӑҫлӗҫ. Физкультура занятийӗсем те пулӗҫ.
Велосипедпа ярӑнма юратакан Канашри ҫамрӑксем Хусанта иртнӗ велосипед каҫне хутшӑннӑ.
Ку хыпар пирки пӗлтернӗ май Канаш хула администрацийӗнче канашсем велочупупа ҫыхӑннӑ мероприятисемпе кӑсӑкланни пирки палӑртнӑ. Ҫӗнтерӳ кунне, Хула кунне халалласа велочупусем йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗнӗ тесен те йӑнӑш мар. Муниципалитет шайӗнчисемсӗр пуҫне хастарсем республика тулашне те ҫитсе килеҫҫӗ. Ҫавӑн пек маттурсен шутӗнче — Сергей Макаров, Сергей Скворцов, Олег Мыльников, Владимир Шашков, Сергей Чернов, Юлия Чернова, Евгений Евдокимов тата ыттисем.
Канаш ҫамрӑкӗсем нумаях пулмасть, акӑ, Хусанти велосипед каҫне ҫитсе килнӗ. Ӑна Мускаври Сергей Никитин историк тата культуролог йӗркелет иккен. Каҫхи хулапа велосипедпа ярӑнас шухӑша хусансем те ырланӑ. Ӑна унта кӑҫалхипе иккӗмӗш хут йӗркеленӗ. Хулари хитре вырӑнсем пирки Бим-радиопа тӳрӗ эфирта каласа пынӑ. Хусанти велокаҫа 4 пинтен 8 пин таран (йыша тӗрлӗрен асӑнакан пур ) ҫын хутшӑннӑ теҫҫӗ.
Сӑнсем (27)
Раҫҫейӗн Пенси фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «2014 ҫулхи чи лайӑх страхователь» пӗтӗм Раҫҫейри конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта Чӑваш Енри 17,5 пин организаципе ҫынсене тара тытса ӗҫлеттерекен усламҫӑ куҫӑнсӑр майпа хутшӑннӑ.
Чи лайӑххисене палӑртнӑ чух пенси тата медицина страхованийӗ валли укҫа епле куҫарса пынине, отчета хальхи технологисемпе тӑратнине, вӑл е ку организаципе усламҫӑ пирки ҫынсем ҫӑхавланипе ҫӑхавламаннине, ӗҫ укҫи регионта пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫепе килӗшсе тӑнипе тӑманнине тата ытти хӑш-пӗр саманта шута илнӗ.
«500 ҫынтан ытла ҫынлӑ страхователь» ушкӑнра Шупашкарти «Керамика» общество, Шупашкарти строительство материалӗсен савучӗ, Шупашкарти 2-мӗш номерлӗ ҫӑкӑр савучӗ тата кану вӑхӑтӗнче тӑхӑнмалли ҫи-пуҫ кӑларакан «ХСН» общество ҫӗнтернӗ.
«100 ҫынтан пуҫласа 500 ҫын таран ӗҫлекен страхователь» ушкӑнра Елчӗк районӗнчи «Комбайн» ял хуҫалӑх кооперативӗ, Ҫӗрпӳри 139-мӗш номерлӗ ҫул-йӗрпе эксплуатаци предприятийӗ, Тӑвай районӗнчи «Акконд-агро» фирма, Ҫӗнӗ Шупашкарти «Хӗвел» общество мала тухнӑ.
«100 ҫынтан сахалтарах ҫынлӑ страхователь» ушкӑнра лайӑххисен шутне Йӗпреҫ районӗнчи «Ҫӗнтерӳшӗн» хаҫат редакцийӗ, Канашри «Северяночка» предприяти, Ҫӗмӗрлери «Юсав мастерскойӗ тата автофургон енӗпе ӗҫлекен конструктор бюровӗ» АУО, Патӑрьелти «Батыревское» АХО палӑрнӑ.
Ӗнер «Асамат» културӑпа курав центрӗнче «К.В. Ивановӑн чӗрӗ сӑмахӗ» республикӑри видеоконкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.
Хитре вулассипе ӑмӑртӑва хутшӑннисем Константин Ивановӑн хайлавӗсене суйланӑ. Видеоконкурсӑн тӗп теми «Нарспи» поэма пулса тӑнӑ. Ӑна 16 чӗлхе ҫине куҫарнӑ. Вӑл чӑваш литературинче кӑна мар, тӗнче литературинче те классикӑлла хайлавӗ шутланать. Культурӑпа курав центрӗнче «Нарспи» сыпӑкӗсем чӑвашла кӑна мар, вырӑсла та, украинӑлла та, акӑлчанла та янӑранӑ. «Нарсписӗр» пуҫне Константин Ивановӑн сӑввисене те вуланӑ.
Поэмӑна ҫырнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ чух та поэмӑна вулассипе конкурс ирттернӗ. Ун чух та ӑна Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ, Чӑваш Республикин халӑх художникӗ Праски Витти йӗркеленӗ. Ун чухне ачасем поэмӑна пуҫламӑшӗнчен пуҫласа вӗҫне ҫити вуланӑ.
Хальхи конкурса «Эткер» центр, Шупашкарти мониторинг тата аталану центрӗ, «Вырӑс музейӗ: виртуаллӑ филиал» центр тата маларах асӑннӑ курав центрӗ пӗрле йӗркеленӗ.
Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Канаш, Ҫӗрпӳ хулисенчи, Улатӑр, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Вӑрмар, Елчӗк районӗсенчи 26 шкултан 82 ӗҫ ярса панӑ.
Чӑваш Енри чи лайӑх туристсем Сарӑту облаҫӗнчи иртекен «Туриадӑна» каяҫҫӗ. Унта Атӑлҫи федераци округӗнчи 14 регионтан килеҫҫӗ. Пӗтӗмпе — 700 ытла ҫын.
Пирӗн республика чысне «Туриадӑра» Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Канашри тата Ҫӗрпӳ районӗнчи шкул ачисемпе студентсем хӳтӗлӗҫ. Ҫамрӑксем палаткӑсене вырнаҫнӑ. Вӗсем патне Сарӑту облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ килнӗ.
«Туриадӑра» пирӗннисем хӑйсене лайӑх енчен ҫеҫ кӑтартаҫҫӗ. Пӗрремӗш вӑйӑсенче Чӑваш Ен турисчӗсем иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Пӗлтӗр вара пӗрремӗш пулнӑ.
Слет виҫӗ куна тӑсӑлать. Ҫав вӑхӑтра спортсменсем тӗрлӗ ӑмӑртура хӑйсене тӗрӗслеҫҫӗ.
Ҫӗр ҫинче тем тӗрлӗ ҫын та пур ҫав. Халӗ эпир каласа кӑтартас тенӗ тӗслӗх ыттисенчен нимпе те уйрӑлса тӑмасть темелле. Пӗрле ӗҫнӗ, кайран хирӗҫсе кайнӑ, унтан вӗлересси патнех ҫитнӗ.
Инкекӗ Канаш хулинче ҫу уйӑхӗн 1-мӗш ккаҫхине пулса иртнӗ. 23-ри каччӑ паллаканнипе пӗрле киккирикне самай хӗртнӗ хыҫҫӑн иккӗш тем пайлайман-ҫке — тавлашмалли тупӑннӑ. Сӑмах ҫине сӑмах-тӑр. Каччӑ хӑйне кӳрентерекен килне ӑна тавӑрас шутпа вӗҫтернӗ. Лешӗн хваттер алӑкӗ тата уҫӑ пулнӑ. Тӗттӗм ҫӗре кӗрсе тӑрать те вырӑн ҫинче ҫын ҫывӑрнине асӑрхать. Хӑйне тарӑхтарнӑ тусӗ пуль тесе хайхискер лӑпкӑн тӗлӗрекен арҫынна темиҫе хутчен ҫӗҫӗпе чикет. Анчах вӑл урӑх ҫын пулнӑ иккен, кӳрентерекенӗн иккӗмӗш сыпӑкри тӑванӗ.
Ҫынна вӗлерекен каччӑ пирки халӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Урӑх ҫынна йӑнӑшпа вӗлерни яваплӑхран хӑтараяс ҫук.
Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнӑ май ветерансене тӗрлӗ пулӑшу кӳме тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсене ҫул ҫинче тӳлевсӗр илсе ҫӳреҫҫӗ кӑна мар-мӗн. Канаш хулинчи парикмахерскисем вӑрҫӑ ветеранӗсене ҫӳҫ те тӳлевсӗр касаҫҫӗ иккен. Е хака вӗсемшӗн 30-50 процент чакараҫҫӗ вӗсем.
Ку акцие Канашри 40 ытла парикмахерски хутшӑнать. Кунсӑр пуҫне пушмак юсакан темиҫе мастерской ветерансене, тыл ӗҫченӗсене тӳлевсӗр йышӑнать-мӗн.
Ҫӳҫе хими тума е сӑрлама ҫур хакпа пулать. Кастармашкӑн — тӳлевсӗр. Пушмака юсаттармашкӑн хака 30-50 процент чакараҫҫӗ. Акци ҫу уйахӗн 1-10-мӗшӗсенче кӑна пулӗ.
Ҫавӑн пекех Канашри 2-мӗш мунчара ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ветерансемпе тыл ӗҫченӗсене ҫур хакпа ҫӑвӑнтараҫҫӗ.
Чӑваш Енре «Хӗрарӑмсем Канаш аталанӑвӗшӗн: ҫивӗч ыйтуран — стратеги патне» канашлу иртнӗ.
Ҫав мероприятире республика тулашӗнче ӗҫлекен арҫынсен ыйтӑвне сӳтсе явнӑ. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, статистика республикӑри ашшӗсен 26 яхӑн проценчӗ Чӑваш Ен туашӗнче ӗҫленине ӗнентерет. Канашлура ачасем ашшӗсене уйӑхӗ-уйӑхӗпе курмасӑр ӳснине палӑртнӑ.
Мероприятире Канаш хулинче ҫемьесене ҫирӗплетес, ача воспитанийӗнче ашшӗн рольне ӳстерес тӗллевпе Ашшӗсен канашне йӗркеленине те аса илнӗ.
Сӑмах май, ашшӗ-амӑшӗнчен пӗри республика тулашӗнче ӗҫлесе пурӑнни ҫемье арканӑвӗн тӗп сӑлтавӗсенчен пӗри шутланать. Пӗлтӗр Чӑваш Ен Атӑлҫи тӑрӑхӗнче ку енӗпе пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.
Ҫакна та палӑртмалла: Канашри ӗҫпе тивӗҫтерекен центр 150 ытла чӑваш ҫыннине ытти региона ӗҫлеме янӑ.
-13.7 °C