Чӑваш Ен чи нумай кӗнеке вулакан регион йышне кӗме пултарӗ. Пирӗн республика конкурса хутшӑнать. Хальлӗхе кӑтарту савӑнмаллиех: Чӑваш Ен чи малти 20 регион йышӗнче-ха.
Конкурса Раҫҫейӗпех ирттереҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫе Литература флагманӗн ятне парӗҫ. Хальлӗхе Астрахань, Вологда, Киров, Кострома, Курск, Мурманск, Чулхула, Орел, Сарӑту, Тверь, Чӗмпӗр облаҫӗсем, Мускав, Ямал-Ненецк автономи округӗ, Пушкӑрт, Бурят, Мари, Саха, Чӑваш республикисем, Питӗр, Хабаровск крайӗ чи малтисен йышӗнче. Ҫак пур регион та пысӑк статистика кӑтартнӑ, 2014-2015 ҫулсенче пурнӑҫа кӗртнӗ хӑйне евӗр литература проекчӗсем тӑратнӑ.
Ҫӗнтерӳҫе чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче палӑртӗҫ. Вӑл 2016 ҫулта чи нумай кӗнеке вулакан «тӗп хула» пулӗ.
Чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен хушшинче К.В. Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул, Н.И. Ашмарин ҫуралнӑранпа 145 ҫул ҫитнине халалласа республика шайӗнчи «Чӑваш чӗлхипе литературин вӗренӳ содержанийӗ» («Тӑван чӗлхепе литература вӑрттӑнлӑхӗсем») Интернет-конкурс иртнӗ. Унта пӗтӗмпе 138 учитель хутшӑннӑ. Вӗсенчен 7-шӗ тулай чӑваш шкулӗсенчен пулнӑ. Конкурса Чӑваш Республикин вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литература кафедри ертсе пынӑ.
Учительсем чӑваш чӗлхипе тата литературипе 10 ыйтӑва хуравланӑ. «Ыйтусем ҫӑмӑлах пулмарӗҫ курӑнать», — теҫҫӗ конкурса йӗркелекенсем. Унтан уйрӑмах йывӑррисем тесе ҫаксене пӑхмалла тесе палӑртнӑ:
1. Кайраклӑ пайӑр ята кирлӗ формӑна лартса ҫырӑр.
Константин Иванов Чӗмпӗртен Слакпуҫне таврӑнмассерен (Кайраклӑ) кая-кая килнӗ, унта халӑх сӑмахлӑхне пухнӑ.
2. Чӑваш пуплевӗнче сӑмах майлашӑвӗ окситони ритмӗпе палӑрать тенине мӗнле ӑнланмалла?
3. Предложение вулӑр. Пӗчӗк сӑмах мӗнле пуплев пайне пӑхӑнать.
4. Н.И. Ашмаринӑн 17 томлӑ словарӗнчен илнӗ предложенире нумай пӑнчӑ вырӑнне мӗн ҫырмалла?
Пичче арӑмӗ ман арӑмпа … пулать".
Пурте тӗрӗс хуравланӑ ыйтусем пулман.
Шупашкарта урам шӑлакансем тупӑшӗҫ. Ку шухӑша республикӑн тӗп хулинче эрнесерен ирттерекен планеркӑра Алексей Ладыков сити-менеджер палӑртнӑ.
Планеркӑра тӗп хулана хӗлле юртан вӑхӑтра тасатса тӑрасси пирки самай калаҫнӑ. Шупашкар администрацийӗн пуҫлӑхӗн Алексей Ладыковӑн шучӗпе хальхи вӑхӑтра коммуналлӑ тытӑмсем унчченхи технологисемпе ӗҫлеҫҫӗ. Юр тем чухлӗ ҫусан та ӑна тасатса ӗлкӗрмелле. Ҫапах та ҫӗнӗ йышши технологисене пурнӑҫа кӗртесси пирки те шухӑшламалла. Сити-менеджер коммуналлӑ хуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен хӑйӗн ҫумне Герман Александрова ҫак енӗпе шухӑшласа пӑхма сӗннӗ. Ытти хулара, сӑмахран, пӑра ирӗлтерекен хытӑ реагентпа усӑ кураҫҫӗ-мӗн. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Шупашкарӑн кашни районӗнче юр ирӗлтерекен стационарлӑ пунктсем кирли пирки каланӑ.
Юра тасатассине илсен, социаллӑ объектсенче ирхи ҫиччӗ валли тирпейлесе ӗлкӗрмелле. Уйрӑм ҫынсем пурӑнакан сектор пирки те манмалла мар. Урам шӑлакансене хавхалантарас тесе конкурс ирттерсен аван. Конкурса управляющи компанисем валли те йӗркелемелле.
Сӑнсем (16)
Чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче ача-пӑча юррисен республикӑри конкурсӗ иртет. «Сентти» ят панӑскере кӑҫалхипе улттӑмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Ӑна йӗркелекенӗсем — республикӑн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерстви, Шупашкарти Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищи.
Конкурса пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсенче, хушма пӗлӳ паракан шкулсенче ӑс пухакансем е тата клубсене ҫӳресе юрӑ ӑсталӑхне утптакан 7 ҫултан пуҫласа 17 ҫулчченхи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Солистсен 2 тӗрлӗ хайлавран тӑракан программа кӑтартмалла. Вӗсенчен пӗрне кӗвӗ-ҫемӗсӗр юрлама тивӗ, теприне — музыка инструменчӗпе каланӑ май. Фонограммӑпа усӑ курма юрамасть. Юрӑ жанрӗ кирек епли те пулайрать: сӑпка юрри, хӑна юрри, лармана пухӑнсан шӑрантараканни, салтак юрри, тӑлӑх юрри... Такмак каласан та юрать.
Конкурса хутшӑнакансен ҫипуҫӗ этнографи сӑнарне ҫывӑх пулнине те хаклӗҫ.
Шӑматкун, чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, Элӗк районӗнче чипер пикене суйласси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. «Элӗк пики-2015» районти конкурс тӗллевӗ — пултаруллӑ ҫамрӑксене тупса палӑртасси, чӑваш халӑхӗн культурине, йӑли-йӗркине упраса хӑварасси, ҫамрӑксен хушшинчи социаллӑ тата культура ҫыхӑнӑвӗсене йӗркелесси тесе пӗлтернӗччӗ ун пирки вырӑнтисем.
Паян район администрацийӗн сайтӗнче ҫентерӳҫӗ камне хыпарланӑ.
Район шайӗнчи илемлӗх конкурсӗнче Мӑн Вылӑри Инесса Шашкина ҫӗнтернӗ.
«Ал ӑсти пике» Тавӑтри Надежда Соколова тивӗҫнӗ, «Ҫепӗҫлӗх пике» — Ураскилтри Алевтина Степанова, «Сӑпайлӑх пике» — Ехремкассинчи Эвелина Ефремова, «Илем пике» — Утаркассинчи Лина Степанова, «Пултарулӑх пике» — Юнтапари Анастасия Порфирьева, «Куракансем кӑмалланӑ пике» — Тавӑтри Екатерина Филимонова.
Сӑнсем (12)
Шӑматкун, чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Шупашкар хулинчи Трактор тӑвакансен культура керменӗнче шкул ачисемпе вӗрентекенсен «Шкул шӑпчӑкӗ» республика конкурсӗ иртнӗ. Конкурса йӗркелекенсем шутӗнче Чӑваш наци конгресӗпе Чӑваш Республикинчи учительсен ассоциацийӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен секцийӗ те пулнӑ.
Чӑваш халӑх юррисене юрлакансен ӑмӑртӑвне Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Куславкка, Канаш, Хӗрлӗ Чутай, Комсомольски, Муркаш, Елчӗк районӗсенчен, Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар тата шкул Ҫӗpпӳ хулисенчен ачасен 11 фольклор ушкӑнӗ, 28 солист, учительсен 6 фольклор ушкӑнӗпе 9 солист хутшӑннӑ.
Солистсемпе фольклор ушкӑнӗсем чӑваш халӑхӗн хӑна, салтак, вӑйӑ, ӗҫ, лирика юррисене шӑрантарнӑ. Уяв каҫӗнче сюжетлӑ вӑйӑсемпе юрӑсем, такмаксемпе ташӑсем пӗp-пӗринпе ылмашса пынӑ.
Патӑрьел районӗнчи ҫамрӑксем нумаях пулмасть культурӑпа кану центрне КВН вӑййине пуҫтарӑннӑ. Ҫак конкурса Патӑрьел район администрацийӗн вӗренӳ пайӗн ҫамрӑксемпе ӗҫлекен центрӗ йӗркеленӗ.
Вӑййа 5 команда: Пӑлапуҫ Пашьелӗнчи «Борщ», Пикшикри «Аврал», Патӑрьелӗнчи 1-мӗш вӑтам шкулӑн «Люди Б», 2-мӗш вӑтам шкулӑн «Дети юмора», Тутар Сӑкӑтри «Экстрим» — хутшӑннӑ. КВНа «Культура ҫулталӑкӗнчен — литература ҫулталӑкне» темӑпа ирттернӗ.
«Командӑсем пӗринчен тепри маттур, жюрисене те ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртма ҫӑмӑл пулмарӗ», — тесе пӗлтерет вӗренӳ пайӗн ҫамрӑксемпе ӗҫлекен методисчӗ А. Антонова. Ҫӗнтерӳҫӗ вара Патӑрьелӗнчи 2-мӗш вӑтам шкулӑн «Дети юмора» ушкӑнӗ пулса тӑнӑ. Ытти команда «КВН призерӗ» ята тивӗҫнӗ.
Паян Элӗк районӗнче чипер Элӗк пикине суйлаҫҫӗ. «Элӗк пики-2015» районти конкурс район центрӗнчи тӗп клуб тытӑмӗнче 19 сехетре пуҫланмалла.
Ку конкурс тӗллевӗ пирки пултаруллӑ ҫамрӑксене тупса палӑртасси, чӑваш халӑхӗн культурине, йӑли-йӗркине упраса хӑварасси, ҫамрӑксен хушшинчи социаллӑ тата культура ҫыхӑнӑвӗсене йӗркелесси тесе пӗлтереҫҫӗ.
Район шайӗнчи илемлӗх конкурсне театрализациленӗ кӑтарту евӗр ирттерӗҫ. Конкурс номерӗсем художество пултарулӑх коллективӗсен юрри-ташшипе хутӑшса каймалла.
Хӗрсен вара хӑйсемпе паллаштармалла. Ҫакна вӗсен тӑван чӗлхепе тумалла. Ӑс-тӑн конкурсӗ те пулӗ. Пултарулӑх конкурсӗнче юрласа, хитре вуласа тата ташласа кӑтартмалла. Музыка инструменчӗпе каланине те, чӑваш апат-ҫимӗҫне епле пӗҫернине те, чӑваш стильне мӗнле пӑхӑннине те хаклӗҫ.
ЧР Культура министерстви пулӑшнипе республикӑри ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗ «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр» конкурс ирттерет.
Кӑҫалхипе улттӑмӗш хут иртекен конкурса литература каҫалӑкӗнче пирвайхи утӑмсем тӑвакан 15–30 ҫулсенчи яш-хӗр хутшӑнма пултарать. Ӗҫсене ҫак номинацисемпе йышӑнаҫҫӗ: «Проза», «Драматурги», «Поэзи». Вырӑсла тата чӑвашла хайлавсене йышӑнаҫҫӗ. Вӗсене А4 калӑпӑшлӑ хут ҫине 20 страницӑран ытла мар (вырӑсла ӗҫсене — 12 Times New Roman, чӑвашлисене — Arial Cyr Chuv шрифтпа) пичетлемелле. Кунсӑр пуҫне ӗҫсене СD-диск е флешка ҫинче илсе килме ыйтаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех авторӑн 6х8 калӑпӑшлӑ тӗслӗ сӑн ӳкерчӗк пулмалла. Алӑпа ҫырнӑ тата кӗнеке пуххисенче, литература альманахӗсенче пичетленнӗ ӗҫсене йышӑнмаҫҫӗ.
Ӗҫсене чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗччен Шупашкарти И. Яковлев проспектӗнчи 8-мӗш «а» ҫурта ҫитермелле. Тӗплӗнрех 8 (8352) 51-62-63, 52-37-22, 54-02-82 номерсемпе шӑнкӑравласа ыйтса пӗлме пулать. Конкурс пӗтӗмлетӗвне библиотека сайтӗнче раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗччен вырнаҫтарӗҫ. Чи лайӑх хайлавсене «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче», «Тантӑшра» тата «Самант», «Тӑван Атӑл», «ЛИК» журналсенче пичетлеме, «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр» литература пуххин 5-мӗш кӗнекине кӗртме шантараҫҫӗ.
Республикӑра авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнчен пуҫласа юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗччен «Нарспи сӑнарне эпӗ мӗнле ӑнланатӑп» ятлӑ сочинени конкурсӗ иртнӗ. Конкурс тӗллевӗ тесе ачасен шухӑшлавне, вулав туйӑмне аталантарасси, пултаруллӑ ачасене тупса палӑртасси тесе палӑртнӑччӗ.
Вуннӑмӗш класра вӗренекенсем сочинени конкурсне малтан шкул, кайран район шайӗнче хутшӑннӑ. Республика тапхӑрне 14 районтан тата 7 хуларан 55 сочинени тӑратнӑ. Вӗренекенсем сочиненисене чӑвашла та, вырӑсла та ҫырма пултарнӑ.
Конкурса Патӑрьел районӗнчен 3 ӗҫ тӑратнӑ. Чӑваш шкулӗсем хушшинче 2-мӗш вырӑна Пӑлапуҫ Пашьел вӑтам шкулӗнче 10-мӗш класра вӗренекен Кристина Катыкова (ертӳҫи — чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен Светлана Никитина) йышӑннӑ.
-9.7 °C