Шупашкарта ҫулсерен иртекен пӗтӗм тӗнчери кинофестивале халех хатӗрленме тытӑннӑ. Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ятарлӑ хушу кӑларнӑ та ӗнтӗ. Мероприятишӗн явапли тесе республикӑн Министрсен Кабинетне ҫирӗплетнӗ.
Кинофестивале кинематографие аталантарас тӗллевпе ирттереҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн хушӑвӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, йӑлана кӗнӗ мероприяти килес ҫул ҫу уйӑхӗн 21-27-мӗшӗсенче пулӗ.
Кӑҫал кинофестиваль, аса илтерер, ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче уҫӑлнӑччӗ. Вӑл 12-мӗш хут иртрӗ. Унта сумлӑ хӑнасем йышлӑн килчӗҫ. Сӑмахран, Раҫҫей халӑх артисчӗ Александр Пашутин, совет тата Раҫҫей кинорежиссерӗ тата сценарисчӗ, ачасен «Ералаш» киножурнал илемлӗх ертӳҫи Борис Грачевский, Франци актерӗ Биби Насер тата ыттисем.
Якут Республикинче пурӑнакан чӑван юнӗллӗ хӗрарӑм «Леди Евразии» (чӑв. Евразири чипер хӗрарӑм) конкурсра ҫӗнтернӗ.
Ольга Симонова ун пек ӑмӑртусене унччен те хутшӑннӑ. Пӗлтӗр вӑл хитре хӗрарӑмсен ҫӗршыври илем конкурсӗнче ӑмӑртнӑ. Якут Республикинче «Мама года» (чӑв. Ҫулталӑкри анне) конкурсра мала тухнӑ.
Ольга — икӗ ача амӑшӗ. Никита ывӑлӗ кӑҫал шкул пӗтернӗ. Лайӑх вӗреннӗшӗн Алдан (ҫемье унта пурӑнать) хула мэрӗ ӑна Хисеп грамотипе тата ылтӑн парнепе хавхалантарнӑ. Ашшӗ-амӑшне вара маттур ывӑлшӑн Тав хучӗ лекнӗ. Ҫемьери хӗр, Злата, хальлӗхе пӗчӗкрех-ха.
«Евразири чипер хӗрарӑм» конкурсӑн финалӗ Алтай Республикин Наци театрӗнче иртнӗ. Пултарулӑх конкурсне Ольга хӑйӗн дизайнӗпе ҫӗленӗ чӑваш кӗпипе тухнӑ.
Тутарстанри чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Дмитрий Самаренкин «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ. Капла хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян алӑ пуснӑ.
Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, Дмитрий Самаренкин — «Казанский маслоэкстракционный комбинат» (чӑв. Хусанти ҫу комбиначӗ) акционерсен уҫӑ обществин директорсен канашӗн ертӳҫи. Чӑвашсен наципе культура автономине ертсе пыма ӑна 2016 ҫул вӗҫӗнче суйланӑ. Дмитрий Самаренкинӑн ашшӗ Анатолий Самаренкин Тутарстанӑн мелиораци тата шыв хуҫалӑхӗн министрӗ, КамАЗ гендиректорӗн ҫумӗ пулнӑ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче Элтеперпе Дмитрий Самаренкин тӗл пулнӑ. Ун чухне енсем «Канаш Агро» агрофирмӑна (унӑн учредителӗ — эпир маларах асӑннӑ Хусанти агрохолдинг) аталантарас тата Тутарстанра пӗтӗм чӑвашсен «Уявне» ирттерес ыйтусене сӳтсе явнӑ. Унта, сӑмах май, Тутарстан Президенчӗ Рустам Минниханов Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева чӗннӗ. Уяв ыран иртӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче ҫӗнӗ кӗнеке пичетленнӗ. «Чап-чап уйӑхӗ» ят панӑскере Александр Григорьевӑн, Трофим Иванов-Таҫукӑн тата Юрий Терентьевӑн тата Эстонире пурӑнакан Дина Гаврилован кулӑшла калавӗсем кӗнӗ. Вӗсене пухса хатӗрлекенӗ тата редакторӗ — Галина Антонова, ӳнерҫи — Петр Сергеев.
Галина Антонова кӗнекери хайлавсенчен пӗрин сӑнарне уҫса панипе паллашма кӑсӑклӑ: «Санькка авланни эрне ҫитет. Хӑй юратнӑ хӗре качча илнӗ упӑшкана мӗн кирлӗ? Тӗрӗс, чап-чап уйӑхӗ кирлӗ. Ирӗксӗр качча панӑ Роза вара, пирӗшти пек хитрескер, упӑшка шутланакан Саньккана ҫывӑха та ямасть. Кӑнтӑрла вӑл мӑшӑрӗн йӑмӑкӗсенчен шит те уйрӑлмасть, ҫывӑрма вӑхӑт ҫитсен ҫав тери ӗнентерӳллӗ сӑлтавсем тупать: «Эп ҫук ҫын та, ыйткалакан та мар. Пӗрремӗш хут упӑшка ҫумне выртма мана хам алӑпа тӗрленӗ аялти кӗпе, хам туса хатӗрленӗ тӳшек-минтер кирлӗ», _ тет те ҫывӑрма Саньккан йӑмӑкӗ ҫумне кӗрсе выртать. Кашни кунах пӗр юрӑ ҫамрӑк арӑмӑн: «Тӑван яла кайса хамӑн япаласене илсе килмелле». Саньккан ирӗксӗрех хӗр тупри илме кайма тивет. Арҫын ҫул ҫинче арӑмӗпе иккӗшӗ кӑна юласса ӗмӗтленет, вырман ыраш анинче те пулин Розӑна ыталаса курасса шанать.
Паян Патӑрьел районӗнчи Турхан ялӗнче Кокель ячӗллӗ пӗтӗм тӗнчери XIII пленэр-симпозиум уҫӑлнӑ. Ӑна
Патӑрьел район администрацийӗнче ӗнентернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи культура мероприятийӗн географийӗн нихҫанхинчен анлӑ. Унта Лӑпкӑ океан патӗнчен пуҫласа Хӗвеланӑҫ Европӑран килсе ҫитнӗ. Хакас Республикинчи, Хабаровск крайӗнчи, Чулхула облаҫӗнчи художниксем пленэра кӑҫал пуҫласа хутшӑнаҫҫӗ. Сумлӑ йышра Беларуҫри Витебск хулинчи Светлана Врублевская доцент та пур.
Пленэр Турханти вӑтам шкулта утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче куравпа тата «ҫавра сӗтелпе» вӗҫленӗ. Пленэр-симпозиума хутшӑннисен ӗҫӗсене пухса Шупашкарти художество музейӗнче те курав уҫӑлмалла.
Пленэра йӗркелесе пыраканӗ — культурологи докторӗ Владимир Васильев. Илемлӗх ертӳҫи — Раҫҫей халӑх художникӗ Ревель Федоров.
Ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Тутарстанри Пӑва районӗнче Пӳркелте Хӑят йӑла уявӗ иртнӗ. Унта Рункӑ, Пӑрӑнтӑк, Шемек ялӗсенчи фольклор ушкӑнӗсем пырса ҫитнӗ, ачасен ушкӑнӗсем пултарулӑхне кӑтартнӑ.
«Сувар» хаҫатра пӗлтернӗ тӑрӑх, уява вырӑнти Культура ҫурчӗн ӗҫченӗсемпе ЧНКЦ хастарӗсем йӗркеленӗ. Иван Юркин музейӗнче уяв малалла тӑсӑлнӑ.
Хӑят уявне пӳркелсем ҫулсерен ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ирттереҫҫӗ иккен. Улӑхра хӑят чечекӗ ҫеҫкене ларнӑ вӑхӑтра. Ҫак чечек ял уявӗн элемӗ пулса тӑрать-мӗн. Ӗлӗк ҫынсем хӑят чечекӗн ҫак кунхи асамлӑ вӑйне ӗненнӗ. Вӑйӑра алӑра кӗрен чечек тытса утнӑ. Ҫӗрӗпе юрланӑ хыҫҫӑн ҫамрӑксем ҫак чечеке учӳк кӳллине пӑрахнӑ, унӑн шывӗпе ҫӑвӑнса вӑй-хӑват илнӗ те килӗсене саланнӑ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Аҫтӑрхан хулинче иртекен фестивале тухса кайнӑ. Культура мероприятийӗн йӗркелӳҫисем ӑна хальхи театр ӳнерӗн фестиваль-лабораторийӗ теҫҫӗ. Ӑна «Верю!» (чӑв. Ӗненетӗп) ят панӑ.
Раҫҫей шайӗнче ирттерекен уҫӑ фестиваль-лаборатори кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут иртет. Анчах чӑвашсем малтанхи икӗ ҫулӗнче хутшӑнман. Кӑҫал, ав, тухса кайнӑ.
Фестиваль утӑ уйӑхӗн 1-7-мӗшӗсенче иртӗ. Унта 12 хулари 15 труппӑпа пултарулӑх пӗрлешӗвӗ хутшӑнать. Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Пять – двадцать пять» трагикомедие кӑтартӗ. Пьеса авторӗ — Данила Привалов ҫамрӑк драматург. Ӑна театрти ҫамрӑк Дмитрий Михайлов актер лартнӑ.
Фестиваль тӳрисем — Раҫсейри паллӑ педагогсем, критиксем тата режиссерсем. Форумра чи лайӑх режиссера, хӗрарӑм тата арҫын ролӗсене чи калӑплакансене палӑртӗҫ.
Ӗнер Мускаври ентешӗмӗрсем Акатуя пухӑнчӗҫ. Ҫанталӑк кӗрхи пек сивӗ тӑнине тата ҫапса ҫумӑр ҫунине пӑхмасӑрах халӑх уявра савӑнчӗ.
Мускаври Акатуя Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсен пӗр ушкӑнӗ те хутшӑнчӗ. Йышра правлени ертӳҫи Лидия Филиппова, ҫавӑн пекех Анатолий Кипеч, Светлана Асамат, Улькка Эльмен, Альбина Юрату, Светлана Гордеева, Ольга Васильева, Раиса Воробьева, Лидия Сарине, Елена Светлая, Владимир Мишшан, Дмитрий Суслин, Владислав Николаев, Чӗмпӗрти чӑваш ҫыравҫи Николай Ларионов пулчӗҫ. Чӑваш халӑх артистки Людмила Семенова, Роза Степанова юрӑҫ, Зоя Яковлева телеоператор та ҫак йышраччӗ.
Акатуйпа саламлама политиксем, тӗрлӗ-шайри тӳре-шара, ҫавӑн пекех Питӗрти, Чӗмпӗр тата Иркутск облаҫӗсенчи, Пушкӑртстанри тата, паллах, чӑвашсем пырса ҫитнӗччӗ.
Чӑваш Енӗн Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ элчелӗхӗнче чӑваш ҫыравҫисен кӗнекисен вулавӑшне йӗркелесшӗн. Республикӑри поэтсемпе писательсене ҫапла сӗнӳпе Пётр Чекмарёв савӑнтарчӗ.
Эрнекун, ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Мускаври национальноҫсен ҫуртӗнче Чӑваш поэзийӗн каҫӗ иртрӗ. Ӑна Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗ (правлени ертӳҫи — Лидия Филиппова) полпредство пулӑшнипе ирттерчӗ.
Мускаври каҫа йӗркелес енӗпе Елчӗк ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ Анатолий Волков хастар чӑваш питӗ нумай пулӑшнине уйрӑммӑн палӑртмалла. Вӑл — Мускаври чӑвашсен обществин правленийӗн ертӳҫин ҫумӗ, Раҫҫейри чӑвашсен автономийӗн хастар ертӳҫисенчен пӗри. Ӳркенмен ентешӗмӗрех, сӑмах май, Чӑваш Ен делегацине кӗтсе илчӗ, пирӗн йыш Мускавран тухса киличченех пӗрле пулчӗ.
Поэзи каҫӗнче Раҫҫейри писательсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи Николай Иванов Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫине Лидия Филипповӑна обществӑлла ҫак ӗҫре хавхаланса та пӗтӗм чуна парса ӗҫленӗшӗн ырларӗ. Чӑваш поэзийӗн каҫне хутшӑннӑ Пётр Чекмарёв та пултаруллӑ чӑваш ҫыравҫисене тата чӑвашсене кӑмӑлтан ырласа калаҫрӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, ӗнер, Шупашкарта чӑвашла ҫыракан ҫамрӑк журналистсен слечӗ иртнӗ. Корреспондентсен конкурсне чылай материал килнӗ, вӗсенчен чи лайӑххисене суйласа илнӗ, авторӗсене слета чӗннӗ. Пултаруллӑ ҫамрӑк журналистсене грамотӑпа, парнепе чысланӑ.
Слетра журналистикӑпа кӑсӑкланакансемпе ӑсталӑх класӗ ирттернӗ. Ҫамрӑкскерсем камера умӗнче мӗнле пулмаллине пӗлнӗ, хӑйсене телеертӳҫӗ пек тӗрӗсленӗ.
Слета йӗркелекенсен шучӗпе, чӑн-чӑн журналистӑн литературӑна питӗ лайӑх пӗлмелле. Ҫавна май ачасем чӑваш поэтессипе тӗл пулнӑ, унпа калаҫнӑ.
+8.3 °C