Паян пирӗн республикӑра «Молодежь за здоровый образ жизни» (чӑв. Ҫамрӑксем сывӑ пурнӑҫ йӗркишӗн) ҫулсерен иртекен акцин ҫуркуннехи тапхӑрӗ пуҫланнӑ. Вӑл ака уйӑхӗн 30-мӗшӗччен пырӗ.

Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗренӳ организацийӗсенче сывлӑх фестивалӗсем, семинарсемпе тренингсем, сывӑ пурнӑҫ йӑли-йӗркине тытса пыракан паллӑ ҫынсемпе тӗл пулусем, спорт мероприятийӗсем, ҫавра сӗтелсем, ыр кӑмӑллӑх акцийӗсем иртӗҫ. Унсӑр пуҫне куравсем йӗркелеме, кинофильмсем кӑтартма палӑртса хунӑ.

ЧР Вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, акцин ҫуркуннехи тата кӗркуннехи тапхӑрӗсене ҫулсерен 100 пин ытла ачапа 30 ҫула ҫитмен ҫамрӑк хутшӑнать. Вӗсем валли 10 пине яхӑн тӗрлӗ мероприяти йӗркелеҫҫӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун, Шупашкарта Пӗрремӗш каналӑн «Стань Первым!» ыркӑмӑллӑх акцийӗ иртӗ, унта паллӑ телеертӳҫӗсем, артистсем, мусӑкҫӑсем тата спортсменсем хутшӑнӗҫ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Акцие Чӑваш Енӗн тӗп хулинче ирттересси пирки республика Элтеперӗ Перремӗш канал директорӗн халӑх проекчӗсемпе ӗҫлекен пулӑшуҫипе Александр Ильинпа тата «Музыка Первого» каналӑн тӗп продюсерӗпе Борис Хлудневпа калаҫнӑ.

Палӑртмалла, «Стань Первым!» акци 20 ҫул ытла ӗнтӗ Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун иртет. Акци вӑхӑтӗнче паллӑ ҫынсем ача ҫурчӗсенче, пульницасенче, нумай ачаллӑ ҫемьесем патӗнче пулаҫҫӗ, ачасене парнепе хавхалантараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне ыркӑмӑллӑх концерчӗсем те иртеҫҫӗ. Тӳлевсӗр гала-концертсем вара уҫӑ лапамра пулаҫҫӗ, вӗсене кирек кам та курма пултарать.

Ҫак вырсарникун, кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Шупашкарти А.Г. Николаев ячӗллӗ ача-пӑча паркӗнче «Хӗллехи экокартиш. Пӑр талккишӗ» ятпа экологи акцийӗ ирттерме палӑртнӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Усӑ курма пӑрахнӑ япаласене пуҫтармашкӑн паркра ҫак кун ятарлӑ йышӑну пукчӗ уҫӗҫ. Хула ҫыннисем унта хут, пӑкӑ, пластик кӗленче пырса пама пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне кунта кивӗ кӗнекесем те йӑтса пыма е вӗсене урӑххисемпе улӑштарма пулать. Акци йӗркелӳҫисем пыракансене конкурссене, вӑйӑсене, викторинӑсене хутшӑнтарӗҫ, ӑпӑр-тапӑртан ал ӗҫӗсем тумашкӑн вӗрентме ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ.

Палӑртса хӑвармалла, акци 11 сехетре паркри тӗп сцена умӗнче пуҫланӗ. Мероприяти хыҫҫӑн хут-хӑмӑр панисен хушшинче парне выляттарӗҫ.

Юлашки вӑхӑтра юр нумай хӳтерчӗ. Сире тем ҫӳллӗш кӗртсем йӑлӑхтарса ҫитерчӗҫ-и? Ара, хӑш-пӗр вырӑнта юра вӑхӑтра тасатмаҫҫӗ. «Кахал» управляющи компанийӗсемпе кӗрешме Шупашкар хула администрацийӗ акци пуҫарнӑ, вӑл «Стоп-кӗрт» ятлӑ.

Сирӗн кил умӗнче ҫакнашкал ӳкерчӗк пулсан пӗр тӑхтамасӑр ӑна сӑн ӳкерӗр те stopsugrob@gmail.com элекронлӑ почтӑна ярӑр. Унта хӑҫан тата ӑҫта ӳкернине палӑртӑр. Хурав яма шантараҫҫӗ: юртан тасатнӑ лапама сӑн ӳкерсе ярӗҫ.

Шел те, чылай чухне ҫул хӗррипе лартса тухнӑ машинӑсем юр хырма чӑрмантараҫҫӗ. Управляющи компанийӗ юр тасатасси пирки маларах пӗлтерсе хутсем ҫыпӑҫтарать, анчах ҫакна пур водитель те шута илмест.

Шупашкарти «Ковчег» зоокӗтесе ку таранччен тӳлевсӗрех кайса курма май пурччӗ – чӗрчунсем валли чӑрӑш илсе килсе памалла кӑначчӗ. Ара, ҫынсем Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн симӗс йӗплӗ йывӑҫа урама тухса ывӑтиччен зоокӗтесе килсе панӑ. Акцие нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗччен ирттерессине пӗлтернӗччӗ. Анчах акци палӑртнӑ вӑхӑтран маларах вӗҫленнӗ.

Мӗншӗн? Мӗншӗн тесен чӑрӑшсем типме пуҫланӑ, унашкаллисем вара чӗрчунсемшӗн юрӑхсӑр. Ҫапла пӗлтерет А.Г.Николаев ячӗллӗ парк администрацийӗ (унта «Ковчег» зоокӗтес вырнаҫнӑ).

Палӑртмалла: акци вӑхӑтӗнче ҫынсем 147 йывӑҫ килсе панӑ.

Раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗ Раштав ыркӑмӑллӑх акцине пуҫарнӑ. Вӑл «Ачасем асамлӑха ӗненччӗр тесе…» ятлӑ. Унпа килӗшӳллӗн ҫӗнӗ кӗнекесем пухӗҫ.

Сахал тупӑшлӑ тата йышлӑ ҫемьере ӳсекен ачасене энциклопедисем, юмахсемпе калавсен, шкул программине кӗртнӗ хайлавсен пуххисене парнелӗҫ. Ачасене Ҫӗнӗ ҫулта асамлӑх пранелес килет-и? Апла лавккана кайса кӗнекен туянӑр та хулари кирек хӑш вулавӑша йӑтса пырӑр.

Кӗнекесене раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче В.Маяковский ячӗллӗ вулавӑшра иртекен тӗлпулура парӗҫ. Кунсӑр пуҫне ачасене уяв программи кӗтет. Эсир те ҫак мероприятие хутшӑнма, хӑвӑр туяннӑ кӗнеке-парнене ачана алӑран тыттарма пултаратӑр.

Юридици пӗлӗвӗ мӗнле шайра пулнине пӗлес килет-и? Апла юридици диктантне хутшӑнӑр. Акци раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче 12 сехетре пулӗ.

Ҫав кун республикӑри 63 вӗренӳ заведенийӗнче диктант ҫырмалли лапамсем ӗҫлӗҫ. Тӗп лапам И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ пулӗ. Унта ҫак адреспа ҫитмелле: Шупашкар хули, Мускав проспекчӗ, 15-мӗш ҫурт (Ж корпус, 201, 205, 206, 209, 210, 219-мӗш пӳлӗмсем). Сусӑр ҫынсем вара диктанта Наци вулавӑшӗнче ҫырма пултарӗҫ. Акцие онлайн мелпе те хутшӑнма май пур: http://юрдиктант.рф.

Диктанта 14 ҫултан аслӑрах ҫынсем хутшӑнайӗҫ. Тест пайне 30 задани кӗнӗ. Диктант ҫырнӑ ҫынсене ятран сертификат парӗҫ.

rgo.ru сайтран илнӗ сӑн

Ӗнер Раҫҫейре гоеграфи диктантне ҫырнӑ. Ку акцие Чӑваш Ен те хутшӑннӑ. Республикӑра тӑватӑ лапам ӗҫленӗ: Шупашкарта, Пӑрачкав, Улатӑр, Комсомольски, Етӗрне тата Йӗпреҫ районӗсенче. Шупашарта вара виҫӗ лапамра диктант ҫырнӑ. Тӗп лапама – И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн историпе географи факультетне – 600 ытла ҫын пухӑннӑ. Вӗсен йышӗнче студентсем, шкул ачисем, географи вӗрентекенӗсем пулнӑ. Чи ҫамрӑкки Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 6-ри ача пулнӑ, чи асли вара – ЧПУн 74 ҫулти профессорӗ.

Акци вӗҫленмен-ха. Ӗнер пӗлӗве тӗрӗслеме ӗлкӗреймерӗр тӗк диктанта онлайн мелпе ҫырма май пур. Вӑл чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 14 сехетре вӗҫленӗ.

Авӑн уйӑхӗн 15-23-мӗшӗсенче Русфонд Шупашкарта ыркӑмӑллӑх акцийӗ ирттерет. Ӑна шӑмӑ сӑссине паракан донорсен кунне халалланӑ.

Русфонд кулянтаракан статистика хыпарлать: Раҫҫейри кашни 20 минутра пӗр ҫын унӑн юн ракӗ пулнине пӗлет. Шӑмӑ сӑссине куҫарса лартни чылайӑшӗн пурнӑҫне ҫӑлма пулӑшать. Хашӗсемшӗн тӑванӗсем донор пулаяҫҫӗ, теприсемшӗн вара ҫук.

Донора тупма ҫӑмӑл мар. Раҫҫейри регистрта кирлӗ донора тупас шанчӑк 1/400-па танлашать. Шел те, регистр пӗчӗк: пӗтӗмпе те 83 пин ытла ҫын кӑна.

18-45 ҫулсенчи кирек мӗнле ҫын та донор пулаять. Малтанах 9 миллилитр юн илеҫҫӗ, регистра кӗме алӑ пустараҫҫӗ. Анализ чирлӗ ҫынпа пӗр тӗк донора тепӗр хутчен тӗреслеме пултараҫҫӗ. Донор пулма хӑрамалла мар: процедура пӗрре те ыраттармасть. Эсир вара ҫын пурнӑҫне ҫӑлма пултаратӑр.

Шупашкарта ыран, авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, чӗркӗмӗллӗ батарейкӑсемпе лампӑсене пухмалли акци иртет. Чӗркӗмӗл этем сывлӑхӗшӗн тата ҫутҫанталӑкшӑн питех те сиенлӗ. Ҫавна май ун пек хатӗр-хӗтӗре ватмалла мар. Усӑ курса юрӑхсӑра тухнисене ҫырма-ҫатрана е ҫӳп-ҫап контейнерне ывӑтма юрамасть.

Шупашкарти акци 14 сехетрен пуҫласа 18 сехетчен пырӗ. Чӗркӗмӗллӗ лампӑсемпе батарейкӑсене тӗп хулари В.И. Чапаев палӑк умӗнче пухӗҫ. Мероприятие ҫӗршывра «Генеральная уборка страны» (чӑ. Ҫӗршыва тӗпрен тасатар) акци йӗркеленӗ май ирттерме йышӑннӑ.

Шупашкар хула администрацийӗн экологи управленийӗ ҫынсене «Сдай батарейку или лампочку – спаси планету!» (чӑв. Батарейка е лампочка вырнаҫтар та планетӑна ҫӑл!) ҫутҫанталӑк акцине хутшӑнма йыхравлать.