Ҫулла Шупашкрати аэропортран Турцири Анталие самолетсем вӗҫме пуҫлӗҫ. Кун пирки «Международный аэропорт Чебоксары» (чӑв. Тӗнче шайӗнчи Шупашкар аэропорчӗ) тулли мар яваплӑ общество хӑйӗн сайтӗнче ӗнер хыпарланӑ.
«Калаҫса татӑлма ҫӑмӑл пулманнине пытарар мар. Анчах унӑн кӑтартӑвӗпе эпир мӑнаҫланатпӑр тата сире ӑна пӗлтеретпӗр», — тесе ҫырнӑ кӗске информацире. Шупашкартан ют ҫӗршыва самолетсем чылай ҫул вӗҫменнине шута илсен Анталие чартерлӑ рейс уҫма пултарнине, чӑн та, хӑпартланса йышӑнма пулать.
PEGAS Touristik компани Шупашкартан Турцие турсем сутма тытӑннӑ. Ӑшӑ тинӗс хӗрне канма пирӗн тӑрӑхран самолетпа ака уйӑхӗнчен пуҫласа юпа уйӑх вӗҫӗччен кайма май килӗ. Чартер рейсӗпе вӗҫекенсене PEGAS FLY авиакомпани турттарӗ.
Вырӑнтан тапранман каска ҫӗрет тенӗ ваттисем. Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн стационарлӑ уйрӑмӗсенче ку каларӑша асра ҫирӗп тытаҫҫӗ. Тӑван-пӗтенӗн, ачи-пӑчин хӳтлӗхӗсӗр юлнӑ кинеми-мучисене пӑхакансем вӗсен хырӑмӗ тутӑ та пӳрчӗ ӑшӑ пултӑр тенипех ҫырлахмаҫҫӗ.
Ваттисен ҫуртне лекнисене пурнӑҫпа тан уттарма тӑрӑшнипех пӗрлех сывӑ пурнӑҫ йӑли-йӗркипе туслаштарма ӑнтӑлаҫҫӗ. Ҫак тӗллевпе культурӑпа сиплев, арт-терапи тата реабилитаци канӑвӗ те йӗркелеҫҫӗ. Сывлӑха хавшатас мар тесе ирсерен зарядка тутараҫҫӗ, скандинави утти мелӗпе уҫӑлма, хӗлле йӗлтӗрпе ярӑнма
илсе тухаҫҫӗ. Выртан каска мӑкланнӑ, ҫӳрен каска якалнӑ тесе ахальтен каламаннине кинеми-мучисем хайсем курса-туйса ӗненеҫҫӗ.
Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре кашни кун, раштавӑн 25-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 6-мӗшӗччен (31-мӗшӗсӗр пуҫне), вырӑс тата чӑваш юмахӗсене тӗпе хурса 12 представлени кӑтартӗҫ. Вӗсем каҫхи 6 сехетре пуҫланӗҫ.
Представлени Хӗл Мучин пӳрчӗ умӗнче пулӗ. Театрланӑ представленисенче пурте хутшӑнма пултарӗҫ.
Раштавӑн 25-мӗшӗнче «Петушок — золотой гребешок» кӑтартӗҫ. Тепӗр кун — «Барсик и испорченный Новый год». Раштавӑн 27-мӗшӗнче — «С Новым годом, Маша!», раштавӑн 28-мӗшӗнче — Однажды в новогоднем лесу», раштавӑн 29-мӗшӗнче — «Новогодний переполох», раштавӑн 30-мӗшӗнче — «Путешествие Маши и Медведя», кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче — «Лесная сказка», кӑрлачӑн 2-мӗшӗнче — «По волшебной тропинке», кӑрлачӑн 3-мӗшӗнче — «Новогодние приключения Петушка», кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче — «Кот-проказник и лесное приключение», кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — «Маша и загадочное желание», кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче «Приключение под Рождество» кӑтартӗҫ.
Вӗсенчен хӑшӗ чӑвашла пулнине хыпар ҫӑлкуҫӗнче палӑртман.
Кӗҫех Ҫӗнӗ ҫул ҫитет. Хӗллехи каникулта епле кантараҫҫӗ? Телее, кӑҫал раштавӑн 31-мӗшӗ шӑматкуна лекет. 30-мӗшӗнче ӗлеттереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ӗҫе тухмалла. Кӑрлачӑн 1-мӗшӗ вырсарникуна лекнӗрен ӑна нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗ ҫине куҫӑрӗҫ.
Кӑрлачӑн 7-мӗшӗшӗн, вӑл шӑматкуна лекет, ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кантараҫҫӗ. Ҫапла майпа Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн ҫынсем 9 кун канӗҫ.
Паян пӗтӗм ҫӗршывӗпех ачасене право тӗлӗшӗнчен пулӑшмалли кун иртет. Шупашкар районӗнче те ҫав ятпа тӗрлӗ мероприяти йӗркеленӗ. Халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта ӑна кунах тӑснӑ. Унта ӗнерпе паян Уҫӑ алӑксен кунне йӗркеленӗ.
Центрӑн ҫемьене тата ачасене пулӑшас енӗпе ӗҫлекен уйрӑмӑн заведующийӗ Татьяна Михайлова Кӳкеҫ ял тӑрӑхӗнче иртнӗ Профилактика кунне те хутшӑннӑ. Унта 6—9-мӗш классенче вӗренекенсемпе тӗл пулса калаҫнӑ. Преступлени тӑвас мар тесен мӗнле тытмаллине ӑнлантарнипе пӗрлех ачасене «Сообщи, где торгуют смертью!» (чӑв. Вилӗме ӑҫта сутнин пӗлтер) акци пыни пирки те каласа кӑтартнӑ.
Ачасен пушӑ вӑхӑчӗ кичем ан ирттӗр тесен вӗсене лагерьсене канма янине пӗлтернӗ. Татьяна Михайлова каланӑ тӑрӑх, Шупашкар районӗнчисем хальхи вӑхӑтра «Солнышко» тата «Белые камни» лагерьсене кайма пултараҫҫӗ.
Чылай ача телевизор умӗнче нумай вӑхӑт ирттерет. Тепӗр тесен, ку ашшӗ-амӑшӗшӗн меллӗ: ача ан чӑрмантартӑр тесе телевизор ярса параҫҫӗ те хӑйсен ӗҫӗпе аппаланаҫҫӗ. Анчах ку пӗчӗкскерӗн психикине витӗм кӳни пирки шухӑшламаҫҫӗ.
Аслисем мультфильмсем ачашӑн сиенлӗ пулни пирки пачах пӗлмеҫҫӗ теме ҫук. Анчах ку мӗн тери хӑрушӑ пулнине специалистсем ҫеҫ лайӑх чухлаҫҫӗ. Ачасем картинка юратаҫҫӗ, ҫавӑнпа кирек мӗнле мультика та вӗсем хаваспах пӑхаҫҫӗ. Чӑннипе, шӑпӑрлан ун чухне канмасть, унӑн пуҫ мими вӑйлӑ ӗҫлет. Психологсем каланӑ тӑрӑх, тӗслӗ картинкӑсем хӑвӑрт ылмашӑнни шӑпӑрлана сиен кӳрет. Вӗсем 3 ҫул тултарман ачасене хура-шурӑллӑ мультфильмсем кӑтартма сӗнеҫҫӗ.
Эпир пӗчӗк чухне Совет Союзӗнче кӑларнӑ мультфильмсене пӑхма кӑмӑллаттӑмӑр. Ун чухне вӗсене кунне пӗр-икӗ хутчен кӑтартатчӗҫ. Халӗ вара мӗн чухлӗ пӑхас килет – тархасшӑн. АПШра кӑларнӑ мультфильмсем анлӑ сарӑлнӑ. Раҫҫейри психологсем сӑнав тунӑ: ют ҫӗршывра кӑларнӑ мультиксем чӑнах та сиен кӳреҫҫӗ-и? Вӗсем «Шрек», «Алладин», «Красавица и Чудовище», «Гуффи и друзья», «Дональд Дак», «Дятел Вуди», «Золушка» тата ыттине пӑхнӑ.
Шупашкар районӗнче ҫамрӑксем валли каҫхи дискотека йӗркелеме пуҫласшӑн. Культура учрежденийӗсенче ташӑ каҫӗсем йӗркелессине сӳтсе явнӑ май райадминистрацин культура, туризм тата социаллӑ аталану пайӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Екатерина Кириллова дискотека ирттерме май пуррипе ҫуккине тишкернине пӗлтернӗ. Кунта техника енчен май пуррипе пӗрлех видеосӑнав ӗҫленипе ӗҫлеменнине те шута илмелле.
Йӗрке хуралҫисем вара каҫхи дискотекӑсене хапӑлах мар. РФ Шалти ӗҫсен министерствин полицин участокри уполномоченнӑйӗсен тата ҫул ҫитменнисемпе ӗҫлекен пайӗн пуҫлӑхӗ Александр Иванов Ишлейри тӗслӗхе илсе кӑтартнӑ. Ташӑ каҫӗсене йӗркеленине кура суту-илӳ точкисем те ҫурҫӗрчченех ӗҫлеҫҫӗ иккен. Янӑшрине вара асӑннӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Иван Грачев ырӑ енчен асӑнса хӑварнӑ. Унта канмалли кунсенче ҫурҫӗр иртни пӗрреччен ташлаттараҫҫӗ пулин те йӗркене пӑсмаҫҫӗ. Культура учрежденийӗн ертӳҫи ют ҫынсене курсанах вӗсем ӑҫтан килнипе кӑсӑкланать имӗш.
Канаш районӗнчи ачасемпе ҫамрӑксен приючӗ йӳнӗ путевка илме тивӗҫ мар ачанах ун пеккине тыттарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Пӑтӑрмаха вӑл тӑрӑхри прокуратура асӑрханӑ. Тӗрӗслев хыҫҫӑн йӗрке хуралҫисем пуҫиле ӗҫ те пуҫарнӑ.
Чӑваш Енӗн Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствине пӑхӑнса тӑракан приют ҫӑмӑллӑхлӑ путевка панӑ ачасенчен пӗри асӑннӑ учреждени ертӳҫин тӑванӗ пулнӑ иккен. Йӗрке тӑрӑх ӑна йывӑр лару-тӑрӑва лекнӗ ҫемьесенчи ачасене кӑна памалла. Асӑннӑ ача ун пек йыша кӗнине ҫирӗплетсе паракан хутсем пулман. Пуҫлӑх тӑванӗн ачи ҫуллахи лагерьте приют шучӗпе 21 кун каннӑ, путевка хакне 5 процент кӑна тӳлеттернӗ.
Пӑтӑрмахлӑ лару-тӑрӑва халӗ малалла тӗпчеҫҫӗ, пуҫиле ӗҫе ҫирӗплетсе пама май килсен суда ярса парӗҫ.
Иртнӗ эрнере Шупашкарти 1-мӗш полици уйрӑмне 29 ҫулти хӗр пынӑ. Ӑна ултавҫӑҫем шӑнман пӑр ҫине лартса хӑварнӑ. Хайхискер полицейскисене йӳнӗ путевка туянас тесе вӑл тата унӑн икӗ пӗлӗшӗ укҫа-тенкӗсӗр тӑрса юлни пирки каласа кӑтартнӑ.
Вӗсем хӑйне Раҫҫейӗн Испанири посольствин ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ арҫынпа калаҫнӑ. Лешӗ укҫа куҫармалли счета пӗлтернӗ. Шупашкар ҫыннисем йӳнӗ путевкӑна ҫухатас темен — ултавҫа 33 пин те 700 тенкӗ куҫарса панӑ.
Йӳни йӳнеҫтерет. Ҫакна кайран ҫеҫ ӑнланнӑ вӗсем. Ултавҫӑсен серепине лекнине ӑнкарсан хайхискерсем полицирен пулӑшу ыйтнӑ. Йӗрке хуралҫисем тимлӗхе ҫухатмалла маррине пӗлтереҫҫӗ. Палламан ҫынсене укҫа куҫарса памалла марри ҫинчен тепӗр хутчен аса илтереҫҫӗ.
Шӑрӑх ҫанталӑкра чылайӑшӗ пляжа, Атӑл хӗррине чӳхенме васкать. Анчах унта килекенсене шывран темӗнле шӑршӑ кӗни сисчӗвлентерет. Атӑл шывӗ симӗсленнӗрен ку.
Ку мӗншӗн пулнине специалистсем ӑнлантарнӑ. Атӑла органика — ҫынран тата выльӑх-чӗрлӗхрен юлакан каяш — нумай лекет-мӗн. Шӑрӑх ҫанталӑка пула шыв курӑкӗ те вӑйлӑ ҫитӗнет. Вӗсем вара шыва япӑх витӗм кӳрекен япаласем кӑлараҫҫӗ. Ӑна пулах пулӑсем те вилеҫҫӗ.
Атӑл кашни ҫулах «чечеке» ларать. Кунашкаллине утӑ уйӑхӗн вӗҫӗнчен пуҫласа ҫурлан вӗҫӗччен курма пулать. Ҫак тапхӑрта ҫыран хӗррине шыв курӑкӗсем тухаҫҫӗ. Авӑн уйӑхӗнче ҫанталӑк сивӗтсен вӗсем ӳсме пӑрахаҫҫӗ, шыв тасалать.
Шывран лайӑх мар шӑршӑ кӗнӗрен хӑшӗ-пӗри унта кӗме тӑхтать. Питех пӑлханмалли ҫук. Специалистсем ку вӑхӑтлӑха ҫеҫ пулнине калаҫҫӗ.
+24.3 °C