Шупашкарта кӑҫал парксене хӑтлӑх кӳме самай укҫа уйӑрма палӑртса хунӑ.
«Лакрей вӑрманӗ» парк та, «Андриян Николаев космонавт ячӗллӗ парк» та унчченхи ҫулсенче хыснаран кӗмӗл курса кайманнине «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат пӗлтерет.
Кӑҫал парксем самай «кӗмӗллӗ» пулӗҫ. Лакрей вӑрманне 10 миллиона тенкӗ уйӑрнӑ та ӗнтӗ. Унта ҫуллахи кинотеатр ӗҫлеттерсе ярӗҫ. Ӑна тепӗр уйӑхран уҫма палӑртнӑ.
Паркри хунарсене те ылмаштарма шухӑшласа хунӑ май пурӗ 95 штук ҫӗнетнӗ. 1,5 километр тӑршшӗ ҫутӑ линине улӑштарнӑ. Урапасем лартмалли вырӑнсене те пӑхса хӑварӗҫ. Паркӑн тӗп аллейине ҫаврака тӑвӗҫ, асфальт сарӗҫ.
80 ҫӗнӗ сак вырнаҫтарӗҫ.
Паркра ҫӗртмен 20-мӗшӗ тӗлне асфальт сарса пӗтересшӗн. Кун валли кӑна 3,5 миллион тенкӗ тухса кайӗ.
Монополипе кӗрешекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗ Шупашкарти кӳлмекре ярӑнмалли урапана саккуна пӑсса вырнаҫтарнине тупса палӑртна.
Саккуна пӑсни — «Шупашкар: 500 ҫул» культурӑпа кану паркӗ енчен. Вӑл урапана кӳлмекре хаклашу тумасӑрах вырнаҫтарнӑ.
Монополипе кӗрешекен орган асӑрхаттарнипе килӗшӳллӗн, администрацин постановление пӑрахӑҫламалла. Ҫапла ведомство Шупашкар хула администрацине йӗркене пӑснине ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗччен пӗтерме хушнӑ.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Шупашкарта пӗр арҫын шашлӑк ҫисе вилнӗ. Какая пӗҫермесӗрех ҫӑвара хыпнӑ вӑл.
36-ри арҫын мӗнле вилнине халӗ следовательсем тӗпчеҫҫӗ. Ку Шупашкарти Кӑнтӑр поселокӗнчи вӑрманта пулнӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.
Ҫав кун кӑнтӑрла компани шашлӑк пӗҫерме кайнӑ. Унта ҫак арҫын та пулнӑ. Хайхискер шашлӑк пиҫессе кӗтсе илмесӗрех чӗрӗ какая ҫӑвара чикнӗ те сывлӑшӗ пӳлӗнме тытӑннӑ. Ӳсӗр пулнӑ вӑл. Юлташӗсем васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ, анчах лешӗ тухтӑрсем киличчен вилнӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын какай сывлӑш ҫулне пӳлнипе вилнӗ. Тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн йышӑну тӑвӗҫ.
Чӑваш велоҫулҫӳревҫи Никита Васильев Казахстанри Семей (маларах Семипалатинск) хулине ҫитнӗ. Область тӗп хулинче вӑл хӑйне валли культурӑллӑ кану йӗркеленӗ — Фёдор Достоевский музей-ҫурчӗпе паллашнӑ, вырӑс ҫыравҫи унта хӑйӗн ссылкине ирттернӗ.
Малалла ҫулҫӳревҫӗ вырӑнти Абай ячӗллӗ музыкӑпа драма театрне ҫитнӗ. Никита ҫырнӑ тӑрӑх вӑл спектакле пӗрремӗш хут куракан пек лекнӗ. «Эпӗ пӗр ҫул ытла Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче вӑй хутӑм. Техника пайӗпе. Хамӑн ӗҫе вара пӗрре те залран курман, чаршав хыҫӗнчен кӑна», — пӗлтерет велоҫулҫӳревҫӗ хӑйӗн кун кӗнекинче. Унсӑр пуҫне театр атмосфери унӑн кӑмӑлне питӗ килӗшни пирки палӑртать.
Асилтеретпӗр, Никита Васильев велосипедпа Шупашкартан иртнӗ 2015 ҫулхине тухнӑ. Унан планӗнче — Владивостока ҫити ҫитесси. Хӗллехи вӑхӑта вӑл Вӑтам Азинче ирттернӗ, Казахстанра, Таджикистанра, Кӑркӑсстанра, Узбекистанра пулнӑ. Велоҫулҫӳрев вӑхӑтӗнче чӑваш каччи хӑй мӗн курнипе, вырӑнти сӑнсемпе паллаштарать. Ҫывӑх вӑхӑтра унӑн Казахстанпа Раҫҫей чиккине каҫма тивӗ.
Кӑҫал пирӗн республикӑра 100 пине яхӑн ача уйлӑхра канӗ.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗнче ачасене ҫулла канма яма путевкӑсем валли заявленисем йышӑнма тытӑннӑ.
Путевкӑн хакне тӗрлӗрен тӳлемелле. Камӑн мӗн чухлӗ кӑларса хурасси ҫемьери тупӑшран килет. Асӑннӑ центр урлӑ илекенсемшӗн вӑл йӳнӗ ларӗ: вӗсен хакӑн 5 процентне кӑна саплаштармалла. Кун пек путевка пирки ӗмӗтленекенсен социаллӑ хӳтлӗх пайӗнчен сахал тупӑшлине ӗнентерекен справка илсе пымалла.
Пилӗк е ытларах ачаллӑ ҫемьерисене, сусӑрсене, тӑлӑхсене пачах та тӳлеттермеҫҫӗ.
Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, аса илтеретпӗр, ачасен ҫуллахи канӑвне пырса тивекен ыйтӑва ЧР Правительствинче сӳтсе явнӑччӗ.
«Раҫҫей хаҫачӗ» пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫей чукун ҫулӗ билетсене 50 процент йӳнӗрехпе туянма май туса панӑ. Ку 10–17 ҫулсенчи шкул ачисене пыса тивет.
Ку ҫӑмӑллӑхпа ҫӗртмен 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 31-мӗшӗччен усӑ курма май пур. Чӑваш Енри кассӑсенче кунашкал билетсене ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнчен сутма пуҫланӑ. Акан 18-мӗшӗнчен вара вӗсене тӗнче тетелӗ урлӑ туянма пулать.
Ку таранччен шкул ачисем билетсене ҫур хакпа вӗренӳ вӑхӑтӗнче ҫеҫ илме пултарнӑ. Кӗҫӗн класра ӑс пухакансем ҫеҫ билета каникулта 65 процент хакпа туяннӑ. Ку ҫӑмӑллӑхсем юлӗҫ. 5 ҫул тултарманнисем те тӳлевсӗрех ҫӳрӗҫ.
Ҫулла билет туяннӑ чухне шкултан панӑ справкӑна ыйтмӗҫ. Ҫуралнине ӗнентерекен свидетельство е паспорт та ҫителӗклӗ.
Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Правительство ҫуртӗнче ачасен ҫуллахи канӑвне пырса тивекен ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
Кӑҫал сывлӑха ҫирӗплетмелли кампание 900 организаци хутшӑнӗ. Вӗсенче 99 пин ытла шӑпӑрлан канмалла. Вӗсенчен 48 пинӗше — йывӑр лару-тӑрура пурӑнакан ачасем.
Компание пурнӑҫламашкӑн 491 миллион тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ. Ҫуллахи кану вӑхӑтӗнче ачасем чирленипе чирлеменнине сӑнаса тӑрассине палӑртнӑ ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова. Инфекци ерет-и, ача апат-ҫимӗҫпе наркӑмӑшланать-и, суранланать-и — пур тӗслӗхе те Республикӑри катастрофа медицинин центрӗн дежурнӑйне пӗлтерӗҫ.
Ӗнер Мускавра Граждан вӑрҫин паттӑрне Василий Чапаева асӑнса Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗ йӗлме йӗлтӗр йӗрӗ ҫине тӑнӑ. Ӑмӑртӑва хутшӑнас кӑмӑллисене «Сокольники» культурӑпа кану паркне пухнӑ.
Йӗлтӗрпе туслисен тупӑшӑвне легендарлӑ комдивӑн ҫуралнӑ кун ҫывхарнине халалланӑ. Аса илтеретпӗр, Василий Иванович 1887 ҫулхи нарӑсӑн 9-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Унӑн тӑван ялӗ — Шупашкар уесне кӗрекен Будайка ялӗ. Каярах вӗсен ҫемйи Самар кӗпӗрнинчи яла куҫса кайнӑ.
Мускаври «Сокольники» паркри йӗлтӗр ӑмӑртӑвӗнче тӗрлӗ ушкӑнрисем тӗрлӗ инҫӗшне тупӑшнӑ. Спорт мероприятин вырӑнне тупма ҫӑмӑлтарах пултӑр тесе метроран тухнӑ ҫӗртен тытӑнса тупӑшу вырӑнне ҫитичченех волонтерсем ҫул кӑтартма тӑрса тухнӑ. Аллисенче вӗсем чӑваш ялавне тытса тӑнӑ.
Паян каҫхине, ӗҫрен килнӗ чух, хам пурӑнакан Кӳкеҫ поселокӗпе утнӑ чух урамра тӑватӑ арҫын ачана куртӑм. Вӗсем савӑннине курса хам та ачалла савӑнтӑм.
Ачасене ҫулта-йӗрте час-часах асӑрхама тивет-ха. Ирпе — вӗсем шкула васканине, каҫхине — тӗрлӗ секцинчен (ултӑ сехетсенче ӗҫрен таврӑнатӑп та, вӑл вӑхӑтра секцинчен килеҫҫӗ пуль тесе шухӑшлатӑп) таврӑннине. Анчах урамри кӗрт ӑшӗнче ашакансене юлашки хутчен хӑҫан курнине те манса кайнӑччӗ. Паян, ӗҫрен таврӑннӑ чухне, Советски урамри ҫуртсен умӗнчи юр купи ҫинче тӑватӑ арҫын ача ашнине куртӑм. Хӑйсем пӗр 9–12 ҫулсенчисем пуль. Курткисемпе шӑлаварӗсем, алсишӗсем шап-шурӑ хӑйсен. Шӑлаварпах ярӑнса анаҫҫӗ вӗсем ҫӳллех мар сӑртран.
Мана пуринчен ытла хӗпӗрттерни — ҫав ачасен питӗнчи иксӗлми савӑнӑҫӗ. Вӗсем чунтан хавасланнине кура хам та пӗчӗк ачалла савӑнтӑм. Анчах чуна пӗр япала канӑҫсӑрлантарчӗ. Пӑрланса ларнӑ ҫипуҫпа киле пырса кӗрсен ашшӗ-амӑшӗ ан вӑрҫтӑрах ӗнтӗ вӗсене.
Ачасем урама тухманни пирки аслисем пӑшӑрханса калаҫнине илтме тивет-ха. Чӑн та, пӗчӗкренех паян ачамӑрсем планшетсемпе телефонсене хӑнӑхаҫҫӗ, компьютертан хӑпмаҫҫӗ.
Канмалли кунсенче Чӑваш Енре 1 пине яхан мероприяти иртнӗ. Шупашкарта кӑна массӑллӑ мероприятисене 240 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Мӗнпе асра юлнӑ-ха ҫак 11 кун?
Кӑҫал «Асамлӑхӑн Ҫӗнӗ ҫулхи академийӗ» проекта пӗрремӗш хут пурнӑҫа кӗртнӗ. Унта 20 пине яхӑн ҫын ҫитсе курнӑ. Кӑҫал Хӗл Мучи резиденцийӗ рекорд лартнӑ. Каникулта унта 27 пин ҫын ҫитнӗ. Ҫавӑн пекех «Чӑваш Енре канма вӑхӑт» акцие те пӗрремӗш хут йӗркеленӗ. Районсемпе хуласем те мероприятисем тӗлӗшпе пуян пулнӑ. Уйрӑмах Ҫӗнӗ Шупашкарта массӑллӑ мероприятисем ытларах иртнӗ.
Каникул пӑтӑрмахсемсӗр те иртмен. Ҫул-йӗр ҫинче аварисем пулнӑ, пушарсем алхаснӑ, ҫынсем шӑнса вилнӗ… Кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче Шупашкарти Шумилов урамӗнче пӑрӑх сиенленнӗ. Ҫавна май 10 пине яхӑн ҫын ӑшӑсӑр тӑрса юлнӑ. Аварие кӗске вӑхӑтрах ҫӗнтернӗ.
+25.3 °C