Республика кунне халалласа Шупашкарта тата Элӗк районӗнче тӗрлӗ мероприяти ирттернӗ. Ҫавсенчен пӗри — Шупашкарти Амӑш палӑкӗ умӗнче Пурнӑҫ йывӑҫҫи флешмоб йӗркелени. Унта кӑмӑл пуррисене пурне те хутшӑнма чӗннӗ. Ҫапла вара 1000 ҫын ытла наци ҫеммипе Чӑваш Енӗн патшалӑх элемӗ — Пурнӑҫ йывӑҫҫи — евӗр тӑрса тухнӑ. Йышра шкул ачисем, культура, вӗренӳ, учрежденийӗсенче ӗҫлекенсем тата уява пухӑннӑ ҫынсем пулнӑ.
Авалхи чӑвашсен руна ҫырӑвне тӗпе хурса йӗркеленӗ элем ҫирӗпрен те ҫирӗп, хӑватлӑран та хӑватлӑ юмана аса илтерет. Вӑл республикӑра пурӑнакан халӑхсен пӗрлӗхне пӗлтерет. пилӗк парйан тӑраканскерӗн тӗп пайӗ ҫӳлте 90 градуспа айккинелле каякан икӗ туратпа вӗҫленет. Ку вӑл — республикӑра пурӑнакан тӗп халӑх. Айккинчи иккӗшӗ тулай чӑвашсене палӑртать. Варринчи чалӑш икӗ элеменчӗ — кунта пурӑнакан ытти наци ҫыннисене.
Ҫак кунсенче Шӑмӑршӑ районӗнчи Ярӑслав ялӗ хӑйӗн уявне паллӑ тунӑ. Ял пӗчӗкех мар — 205 хуҫалӑх, унта 407 ҫын пурӑнать. Туслӑ халӑх ял уявне хаваспах пухӑннӑ.
Малтанах ял халӑхне вырӑнти тӳре шара саламланӑ. Ярӑславсене саламлама ытти тӑрӑхран та килнӗ. Халӑх Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ ентешсене манмасть. Малтанах вӗсем палӑк умне чечексем хунӑ.
Ял пурнӑҫӗшӗн нумай тӑрӑшакансене, хастарлӑхӗпе палӑрнисене парнесемпе, грамотӑсемпе чысланӑ. Ялти вулавӑш литература монтажӗ хатӗрленӗ. Сцена ҫинче вырӑнти юрӑҫсем, чӑваш этрада артисчӗсем илемлӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Спорт мероприятийӗсӗр иртмен паллах. Волейбол лапамӗнче урамсем пӗр-пӗринпе ӑмӑртнӑ. Уявра пурне те шӳрпепе хӑналанӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти ташӑ каҫӗпе тата фейерверк янипе вӗҫленнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра туризм троллейбусӗсем ҫӳреме пуҫлӗҫ. Кун пирки республикӑн тӗп хулин сити-менеджерӗ Алексей Ладыков хушу кӑларнӑ. Унта туризм троллейбусӗсемпе автобусӗсен маршрутне те ҫирӗплетнӗ.
Туристсене турттаракан маршрутсем ҫак ҫулпа ҫӳрӗҫ: Хӗрлӗ лапам, Президент бульварӗ, Воробьев композиторсен урамӗ, Карл Маркс урамӗ, Ленин проспекчӗ, И.Я. Яковлев проспекчӗ, Мир проспекчӗ, Калинин урамӗ, Воробьев композиторсен урамӗ, Ленинград урамӗ, Хӗрлӗ лапам.
Троллейбус виҫӗ вырӑнта чарӑнӗ: Хӗрлӗ лапамра, Николаев космонавт урамӗнче, Мир проспектӗнчи агрегат савучӗ тӗлӗнче.
Туристсене турттаракан автобуссен маршручӗ ҫапларах пулӗ: Юханшыв порчӗ патӗнчи лапам, Сергий Радонежский урамӗ, Шупашкар кӳлмекӗн дамби, Константин Иванов урамӗ, Мускав проспекчӗ, Воробьев композиторсен урамӗ, Калинин урамӗ, Текстильщиксен урамӗ, Зоя Яковлева урамӗ, Иван Франко урамӗ, Калинин урамӗ, Сергий Радонежский урамӗ, Хусан Турӑ амӑшӗн чиркӗвӗн умӗ, Юханшыв порчӗ умӗнчи лапам.
Автобус Юханшыв портӗнче, Константин Иванов урамӗнчи Ҫветтуй Троицки мӑнастир, К.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Чӑнкасси ялӗнче ҫурхи ӗҫсене вӗҫленӗ ятпа «Кушар» уявне ирттересси йӑлара. Кӑҫал чӑнкассисем ҫӗртмен 19-мӗшӗнче уява пухӑннӑ.
Ял ҫыннисем яланхи пекех Мукачу урамӗнче пуҫтарӑннӑ. Уява Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн пуҫлӑхӗ А.Мясников уҫнӑ. Чӑнкасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Ю.Васильев та тухса сӑмах каланӑ.
Чӑнкассисене саламлама депутатсем, ытти тӑрӑхри ҫынсем те килнӗ. Салам сӑмахӗсем хыҫҫӑн ялти чи хастар ҫынсене чысланӑ. Ял аталанӑвӗшӗн тӑрӑшнӑшӑн Баринов В.П., Давыдов С.М., Трофименко Р.Я., Павлова Л.А., Сотникова Д.В., Сотникова Л.М, Федоров А.Г. наградӑна тивӗҫнӗ.
Уяв концертпа тӑсӑлнӑ. Унта чӑваш эстрада артисчӗсем те хутшӑннӑ. Ҫавӑнтах волейболла вылянӑ. Кайрикас тата Мукачу урамӗсен командисем тупӑшнӑ. Уяв ташӑ каҫӗпе вӗҫленнӗ.
Кӑҫал чӑваш писателӗ Никифор Мранька ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитет. Ҫавна май Канаш районӗнчи Атнаш вулавӑшӗнче «Чӑваш прозин улӑпӗ» буклет кӑларнӑ.
Ку пысӑках ӗҫ мар пулин те вӑл ҫамрӑксемшӗн, ҫитӗнекен ӑрушӑн усӑллӑ. Буклетра пистелӗн кун-ҫулӗ тата пултарулӑхӗ пирки ҫырнӑ.
Никифор Мранька драматург та, киносценарист та. Вӑл Октябрьти социализм революцине хутшӑннӑ, Граждан тата Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫисенче пулнӑ.
Никифор Мранька Куславкка районӗнчи Пилешкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Грузчикре те, Ял канашӗн исполком председателӗнче те ӗҫленӗ. Вӑл киносценаристсен курсне пӗтернӗ. Вӑрҫӑ хыҫҫӑн кинохроника студийӗн директорӗ пулнӑ. Писатель район хаҫатӗнче те ӗҫленӗ.
Пултарулӑх анине вӑл пӗчӗк драмӑсемпе тата публицистика пьесисемпе кӗнӗ. Унӑн чи пысӑк ӗҫӗ — «Ӗмӗр сакки сарлака» роман.
Ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Тӗмен облаҫӗнчи Каскара поселокӗнче Акатуй иртнӗ. Унта Йӗпреҫ районӗнчи ушкӑн та кайнӑ.
Савӑнӑҫлӑ уява Тӗмен облаҫӗн Думин председателӗн ҫумӗ Геннадий Корепанов национальноҫ ӗҫӗсен комитечӗн председателӗ Евгений Воробьев хутшӑннӑ. Вӗсем регион парламентарийӗнчен чӑвашсене культурӑпа наци йӑлисене сыхласа хӑварнӑшӑн, ытти халӑхпа туслӑ ҫыхӑну йӗркеленӗшӗн пысӑк тав сӑмахӗ каланӑ.
Акатуй виҫӗ лапамра иртнӗ. Концерт К.Ивановӑн «Нарспи» поэми тӑрӑх лартнӑ постановкӑран тытӑннӑ. Йӗпреҫ районӗнчи «Эревет» фольклор ансамблӗ чӑваш халӑх юррисене шӑрантарнӑ.
Спортпа туслисем тӗрлӗ тӗсре вӑй виҫнӗ. Ҫавӑнтах чӑваш наци апачӗпе сӑйланнӑ, алӑстисен ӗҫӗсемпе киленме май пулнӑ.
1926 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Автономи кунӗ умӗн Шупашкарта «Атӑлҫи пӑлхавҫисем» илемлӗ фильма пуҫласа кӑтартнӑ. Вӑл — И.С. Максимов-Кошикнский сценарийӗ тӑрӑх Павел Петров-Бытов режиссер ӳкернӗ хура-шурӑ, сасӑсӑр фильм. Унта чӑваш халӑхӗ хӑй ирӗклӗхӗшӗн кӗрешнине кӑтартнӑ. Картинӑна Максимов-Кошкинский йӗркеленӗ пултарулӑх студийӗ ӳкернӗ.
Чӑваш Енӗн электрон тата кинодокументаци архивӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, фильм курма халӑх питӗ йышлӑ пуҫтарӑннӑ. Шӑпах ҫав вӑхӑтра Шупашкарта ҫулсерен иртекен ҫуллахи ярмӑрккӑ пуҫтарӑннипе те ҫавӑ ҫыхӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Ҫӗртмен 22-мӗшӗнче «Атӑлҫи пӑлхавҫисем» фильма халалласа маларах асӑннӑ архив мероприяти ирттерӗ. Унччен ирхи 9 сехетре И.С. Максимов-Кошкинский вил тӑпри патне чечек хурӗҫ. 14 сехетре Чӑваш Енӗн электрон тата кинодокументаци архивӗнче «Атӑлҫи пӑлхавҫисем» фильма кӑтартӗҫ.
Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗн Республикӑри халӑх пултарулӑх центрӗ «Пирӗн ҫӗрӗн ҫыннисем» республикӑри конкурса пӗтӗмлетнӗ.
Ӑмӑрту нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа ака уйӑхӗччен тӑсӑлнӑ. Унта фото- тата видеоматериалсене йышӑннӑ.
Хӑйсен пултарулӑхне кӑтартас шухӑшлисем 35-ӗн тупӑннӑ. Ӗҫсене Элӗк, Куславкка, Комсомольски, Красноармейски, Муркаш, Шупашкар, Етӗрне, Елчӗк, Тӑвай районӗсенчен тата Канашпа Шупашкар хулинчен ҫитернӗ.
«Чи лайӑх сӑнӳкерчӗк» номинацире пӗрремӗш вырӑна Комсомольски районӗнчи Элпуҫӗнчи культура ҫурчӗн заведующийӗ Елена Комиссарова йышӑннӑ, иккӗмӗш вырӑна Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑмри Елена Шарова тухнӑ,
виҫҫӗмӗшӗнче — Шупашкар районӗнчи Тренккассинчи Валентина Егорова тата Тӑвай районӗнчи Кивӗ Элпуҫӗнчи Антонина Ефимова.
«Чи лайӑх видео тата фильм» номинацире пӗрремӗш степеньлӗ диплома Элӗк районӗнчи Алена Судмана тивӗҫнӗ, иккӗмӗш степеньли — Канаш хулинчи 7-мӗш вӑтам шкулти 2-мӗш класра вӗренекен Яна Чернован, 3-мӗш степеньли — Муркашри вӑтам шкулти вырӑс чӗлхи вӗрентекен Наталия Ястребован.
Ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Элӗкре Республика кунӗпе килӗшӳллӗн Раҫҫей халӑхӗсен йӑли-йӗркин фестивалӗ иртет.
Фестивале Архангельск облаҫӗнчи «Радеюшка» фольклор театрӗ, Дагестан Республикинчи «Гергебиль» юрӑпа ташӑ хореографи ансамблӗ, Калмӑк Республикинчи «Дольган» ташӑ ансамблӗ, Коми Республикинчи «Сигудек» фольклор ансамблӗ, Тутар Республикинчи «Умырзая» халӑх фольклор ансамблӗ, Удмурт Республикинчи «Пинал даур» фольклор ансамблӗ, Чӑваш Енри «Родные просторы» халӑх фольклор ансамблӗ тата «Уяв» халӑх фольклор ансамблӗ хутшӑнӗҫ.
Фестивале килекен ушкӑнсем Шупашкарта иртекен уявсене те ҫитӗҫ. Вӗсем ытти пултарулӑх ушкӑнӗпе урам тӑрӑх утӗҫ, К.В.Иванов ячӗллӗ патшалӑх академи драма театрӗ умӗнче ирткен гала-концерта хутшӑнӗҫ.
Телекурав конкурсӗ «Мехел» 10 ҫул тултарнине эпир пӗлтернӗччӗ. Концерта «Раҫҫей 1» каналпа ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 9 сехет ҫурӑра кӑтартрӗҫ. Хальхинче ачасем мала тухассишӗн тупӑшман — уяв концертӗнче сцена ҫине унччен ҫӗнтернӗ маттурсем тухнӑ.
Шупашкарти «Ровесник» культура ҫуртӗнчи «Пилеш» ансамбле концерта уҫма шаннӑ. Унта ачасем «Ӑҫта-ши шур акӑшсем?» юрӑпа тухнӑ.
Ку ансамбле Наталья Васильева ертсе пырать. Наталья Витальевна ачасене халӑх пултарулӑхӗпе паллаштарать, юрри-ташши, йӑли-йӗрки ҫинчен каласа кӑтартать. Ун патне ҫӳрекен хӗрачасемпе арҫын ачасем чӑваш культурипе чӑннипех кӑсӑкланаҫҫӗ теме юрать.
Наталья Васильева — «Уяв» фольклор ансамблӗн солистчӗ, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Ҫавал» эстрадӑпа фольклор ансамблӗнче юрлать.
+13.3 °C