Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗнер, пӗтӗм тӗнче Тӑван чӗлхе кунне уявланӑ кун, Михаил Иванович Скворцов профессор ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине халалланӑ «Ырми-канми словарь ӑсти Михаил Иванович Скворцов профессор» фотокурав уҫӑлчӗ. Кунта паллӑ словарь ӑстин ӗҫне хаклакансем пухӑнчӗҫ — тӑванӗсемпе тусӗсем, вӗренекенӗсем, студентсем, пӗр ҫуртра пурӑнакан кӳршисем, ӑслӑлӑх анинче пӗрле вӑй хунисем. Вӗсем пурте хӑйсен сӑмахӗнче Михаил Ивановичӑн пысӑк ӗҫне палӑртрӗҫ.
«Ырми-канми словарь ӑсти Михаил Иванович Скворцов профессор» тесе ят панӑ фотокурав паллӑ профессорӑн пӗтӗм кун-ҫулӗпе паллаштарать — инҫетри Египетран пуҫласа пурнӑҫӗн юлашки кунӗсемчченех. Кунта Каирти тусӗсемпе пӗрле тунӑ сӑнсем те, Хусан университетӗнче вӗреннӗ вӑхӑтрисем те, вӗренӳ институтӗнче ӳкерӗннисем те пур. Фотосӑнсенче Михаил Скворцов пурнӑҫӗн тӗрлӗ саманчӗпе паллашма пулать: кану вӑхӑтӗнчисемпе те, ҫемйипе пӗрле тунисемпе те, ӗҫтешӗсемпе пӗрле ӳкерӗннисемпе те. Вӗсенче паллӑ профессорӑн пӗтӗм кун-ҫулне йӗрлесе тухма пулать.
Фотокурав темиҫе эрне гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче пулӗ.
Шупашкарта Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Арт-Геграфи» курав проекчӗпе паллаштарнӑ. Вӑл нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче уҫӑлнӑ.
Проекта ӳнерҫӗсем, фотографсем, журналистсем, скульпторсем, мусӑкҫӑсем, тӗрӗ ӑстисем хутшӑннӑ. Вӗсем Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен килнӗ: Питӗртен, Мускавран, Псковран, Чулхуларан тата ытти хуларан.
«Арт-Геграфи» проект пултарулӑх ҫыннисене пӗрлештернӗ. Пултарулӑх лапамӗнчи пур ӗҫ те конкурса хутшӑнӗ. Кашни ӗҫӗн – уйрӑм номинаци. Ҫӗнӗ Шупашкарти Владимир Васин ав хӑйӗн вӗренекенӗсен ӗҫӗсене – пукансемпе сӗтелсене - илсе килнӗ.
Шупашкарти скульптор Сергей Плешков чӗрчунсен кӳлеписене ҫеҫ ӑсталать. Вӑл керамикӑпа, кантӑкпа, тимӗрпе, йывӑҫпа ӗҫлет. Сергей конкурса чи лайӑх ӗҫӗсене илсе килнӗ.
Куравра ытларах картинӑсем пулнӑ. Килен-каян вӗсемпе кӑсӑклансах паллашнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш наци музейӗнче «Клiчу Вас на Победу...» курав уҫӑлӗ. Вӑл белорус халӑх поэчӗн Янка Купалӑн пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе кӑна мар, унӑн вӑрҫӑ ҫулӗсенчи нуши-терчӗпе те паллаштарать.
Курав ячӗ валли поэтӑн «Беларускім партызанам» сӑввинчи йӗркисене илнӗ. Янка Купала 1941 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче Тутарстанри Ҫӳлти Услон районӗнчи Печищи салине килнӗ. Кунта вӑл 1942 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗччен пурӑннӑ. 1975 ҫулта вара Янка Купалӑн Раҫҫейри пӗртен-пӗр астӑвӑм хваттер-музейӗ уҫӑлнӑ. Хайӗн аса илӗвӗсенче паллӑ поэт Шупашкара, хӑй пурнӑҫӗнче хутшӑннӑ чӑваш сӑвӑҫисене асӑннӑ.
Палӑртса хӑвармалла, ҫак курава Беларуҫри Янка Купала литература музейӗпе Печищи салинчи музей пӗр-пӗринпе хутшӑнса ӗҫлеме килӗшӳ алӑ пуснӑран хатӗрленӗ.
Чӑваш наци музейӗнче К.В. Иванов ячӗпе хисепленекен Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа «Чаршава уҫсан» ятпа курав уҫнӑ.
Чӑваш Енӗн Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑйне евӗрлӗ ҫак курав «СССР халӑх артисчӗ», «Раҫҫей халӑх артисчӗ», «Чӑваш халӑх артисчӗ», «Раҫҫей халӑх артисчӗ» хисеплӗ ятсене тивӗҫнӗ паллӑ артистсен пурнӑҫӗпе тата ӗҫӗ-хӗлӗпе туллин паллаштарать. Экспозицире артистсен докуменчӗсемпе сӑнӳкерчӗкӗсем, театрӑн, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн, «Чӑвашкино» киностудин тата электрон кинодокументаци архивӗсен материалӗсем вырӑн тупнӑ.
Курава уҫма театрӑн илемлӗх ертӳҫи Валерий Яковлев, директор тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Юрий Владимиров, Наталия Сергеева режиссер, Вера Кузьмина, Нина Григорьева артистсем тата ыттисем пухӑннӑ. Наци музейӗн директорӗ Ирина Меньшикова курава ҫитес вӑхӑтра тата ҫӗнӗ документсемпе пуянлатасси пирки каланӑ.
Асӑнса хӑварар, «Чаршава уҫсан» курав нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗчченех ӗҫлӗ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче «Анатолий Миттов. Земля наших дедов» (чӑв. Анатолий Миттов. Пирӗн асаттесен ҫӗрӗ) курав уҫӑлӗ. Ӑна чӑвашсен паллӑ художникӗ Анатолий Миттов (1932-1971 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине халалланӑ.
А.И. Миттов Канаш районӗнчи Сиккасси ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти художество училищинче, Ленинградри И.Е. Репин ячӗллӗ живопись, скульптура тата архитектура институтӗнче вӗреннӗ.
Анатолий Миттов художник пултарулӑхне тарӑннӑн хаклакансем вӑл чӑваш халӑх йӑли-йӗркине ӑша хывнипе пӗрлех тӗнчери художество культурин лайӑх тӗслӗхӗсене шута илнине палӑртаҫҫӗ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнчи Анатолий Миттов куравӗ 16 сехетре уҫӑлать.
Шупашкара килнӗ май Мускаври Третьяков галерейин куравсен пайӗн ертӳҫи Нина Дивова Чӑваш Енӗн культура министрӗпе Константин Яковлевпа тӗл пулнӑ.
Калаҫу вӑхӑтӗнче вӗсем республикӑри музейсене тӗнчипе паллӑ галерейӑпа тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлеме майсем туса парасси пирки сӑмах вакланӑ. Унсӑр пуҫне Шупашкар хули пулса кайнӑранпа — 550, Чӑваш автономи облаҫӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа музейсен пӗрлехи проектне пурнӑҫласси ҫинчен калаҫнӑ.
Нина Глебовна хӑйӗн сӑмахӗнче Чӑваш Енре музейсен ӗҫӗ-хӗлне аталантарас тӗлӗшпе пысӑк ӗҫсем тунине палӑртнӑ, кунта искусство кулленхи пурнӑҫӑн пӗр пайӗ пулса тӑнине асӑннӑ. Ҫавна май вӑл Чӑваш Енпе, республикӑри музейсемпе алла-аллӑн тытӑнса ӗҫлеме кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ.
Шупашкарти наци вулавӑшӗн «Серебряный век» (чӑв. Кӗмӗл ӗмӗр) галерейинче ҫак кунсенче Любовь Остерлевина (1930–2008) художник куравӗ ӗҫлет.
Курав кӑрлачӑн 17-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, вӑл нарӑсӑн 2-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Любовь Георгиевна Алма-Атари театрпа ӳнер училищинче тата Мускаври пир-авӑр институтӗнче вӗреннӗ. Шупашкарти пир-авӑр хапрӑкӗнче художник пулса ӗҫленӗ.
«Кӗмӗл ӗмӗр» куравра «Крым», «Вӑтам Ази» ярӑмри ӗҫсем, живопиҫпе графика произведенийӗсем, пуҫри шухӑша васкаса хут ҫине куҫарнисем, гобелен тӗслӗхӗсем вырӑн тупнӑ.
Мероприятие уҫма художниксем, журналистсем, Шупашкарти Акцыновсем ячӗллӗ 6-мӗш ӳнер шкулӗнче вӗренекенсем, ӳнере хаклакансем пуҫтарӑннӑ.
Художника аса илсе Чӑваш Республикин халӑх художникӗ Раиса Терюкалова, Геннадий Иванов-Орков искусствовед, Раҫҫей художниксен союзӗн пайташӗ Нина Алимасова сӑмах каланӑ.
Хӗрлӗ Чутайри «Ҫын тата ҫутҫанталӑк» музей залӗнче Чӑваш наци музейӗн куҫса ҫӳрекен сӑнӳкерчӗксен куравӗ уҫӑлнӑ. «Памятники истории и культуры Чувашии в фотообъективе» (чӑв. Чӑваш Енӗн историпе культура палӑкӗсем — фотообъективра) ятлӑ курав 12 планшетран тӑрать, кашнинче Чӑваш Республикин тӗрлӗ районӗсенчи паллӑ культурӑпа истори палӑкӗсене сӑнлакан 34 сӑнӳкерчӗк. Вӗсен авторӗсем — культурӑпа архив министерстви ирттернӗ ятарлӑ конкурс ҫӗнтерӳҫисем.
Курав уҫнӑ ҫӗре Питӗркасси шкулӗнчи 4–5-мӗш класра вӗренекесем те хутшӑннӑ. Шупашкар, Улатӑр, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри тата Пӑрачкав районӗсенчи истори палӑкӗсемпе ачасем кӑсӑкланса паллашнӑ.
Курав пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗччен ӗҫлет, историпе тата культурӑпа интереслекенсем музейри экспонатсемпе хаваспах паллашӗҫ.
Чӑваш Енри сакӑр ача Мускаври Кремль керменӗнче раштав уйӑхӗн 27-мӗшӗнче иртекен Раҫҫейри ачасен хорӗнче юрлӗ. Уява ҫӗршыври Ача-пӑча вунӑҫуллӑхне халалланӑ.
Палӑртма кӑмӑллӑ, сумлӑ хор йышне Шупашкарти Ф.М. Лукин ячӗллӗ ача-пӑча музыка шкулӗнчи «Соловушки» хорӗн солисчӗсем Женя Сбитнев, Таня Григорьева, Матвей Савинкин, Юля Чапрасова, Юля Матвеева, Соня Иванова, Аня Трифонова тата Дарина Данилова кӗнӗ. Вӗсен илемлӗх ертӳҫине Александра Васильевӑна Раҫҫейри ача-пӑча хорӗн хормейстерӗ пулма йыхравланӑ.
Ачасем Мускава тухса кайнӑ та ӗнтӗ. Мероприяти йӗркелӳҫисем вӗсем валли кӑсӑклӑ хушма программа хатӗрленӗ. Шкулта вӗренекенскерсене Раҫҫейӗн тӗп хулине экскурсие илсе тухӗҫ, музейсенчи куравсене илсе кайса кӑтартӗҫ.
Чӑваш АССРӗн тата РСФСР культурин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш ССР халӑх поэчӗ, Шупашкар хулин хисеплӗ ӗҫченӗ, Василий Давыдов-Анатри, ҫуралнӑранпа раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 100 ҫул ҫитет. Вӑл 2010 ҫулта вилнӗ.
Поэта асра тытса Чӑваш Республикин хальхи вӑхӑтри патшалӑх архивӗнче «Тебя пою, мой край родной …» ятпа виртуаллӑ курав уҫӑлнӑ. Вӑл В.И. Давыдов-Анатрин пурнӑҫӗпе, пултарулӑхӗпе, унӑн обществӑри пурнӑҫӗпе паллаштарать. Куравра поэтӑн архивӗнчи документсем те самай.
Курав хӑтлавӗ раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче иртнӗ. Чӑваш Енӗн культура пурнӑҫӗнчи паллӑ пулӑм Василий Давыдов-Анатрин тӑванӗсене тата унӑн пултарулӑхне хаклакан ытти нумай ҫынна пухнӑ.
Пуҫтарӑннисем умӗнче патшалӑх архивӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Светлана Казеева тухса калаҫнӑ.
+1.8 °C