«Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче Чӑваш халӑх ӳнерҫин Праски Виттин куравӗ уҫӑлнӑ. Унта унӑн Венгрире, Испанире, Германире, Болгарире, Хорватире ӳкернӗ картинӑсемпе паллашма пулать.
Виталий Петрович ҫулҫӳревре нумай пулнӑ. Ку курав Праски Виттин ретроспектива пултарулӑхӗ теме пулать. Унта 1980-2015 ҫулсенче ют ҫӗршывра ӳкернӗ картинӑсем кӗнӗ.
Ӳнерҫӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл кирек ӑҫта та чарӑнса ӳкерме пултараять. Ӑна йӑлтах интереслентерет: пляжра выртакансем, урамра сутакансем, ахаль ҫынсем…
Ӳнерҫӗ куҫӗ тӗлне лекнӗ кирек мӗнле япалана та тарӑн шухӑшлӑ ӳкереет. Праски Витти кирек ӑҫта кайсан та каялла картинӑсемпе таврӑнать. Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, ӳнерҫӗ яланах хаваслӑ. Пӗр япала ҫеҫ канӑҫсӑрлантарать ӑна: хӑйӗн мастерской ҫук. Унӑн 600 ытла ӗҫ. Курава лекнисем — пӗр пайӗ ҫеҫ. Унӑн ӗҫӗсемпе чӳкӗн 20-мӗшӗччен паллашма пулать.
Ҫак кунсенче Павел Александрович Федоров 80 ҫул тултарчӗ. Камччӗ-ха вӑл тесе пуҫӑра ан ҫӗмӗрӗр — унӑн тӗп «хоббийӗсене» асӑнсанах палласа илӗр. Вӑл республикӑри паллӑ коллекционер, кӑкӑр ҫине ҫакмалли паллӑсем, хула гербӗсем, сӑра кӗленчи ҫинчи этикеткӑсем, тӳме пухса пӗрре ҫеҫ мар курав йӗркеленӗ.
Сивӗрен те хӑраман — 20 ҫул ытла ҫуркуннерен пуҫласа хура кӗркуннеччен Атӑлта шыва кӗнӗ, пӗрре ҫеҫ мар шартлама сивӗре те 50-шар витре сивӗ шывпа сапӑнса халӑха тӗлӗнтернӗ.
— Мана хам тӑван ялта ятран пӗлмеҫҫӗ те пулас, коллекционер е морж тесен, йытти-качки таран паллаҫҫӗ, — тет ветеран.
Инҫе ҫула чупма та ӳркенмен вӑл, Мускаври тата Улатимӗрти тӗнче шайӗнчи марафонсене хутшӑннӑ.
Урӑхла каласан, асилмелли чылай. Хӑй юбилейӗ ячӗпе вӑл Чӑваш наци вулавӑшӗнче сакӑр теҫеткелӗх пурнӑҫӑн ӗмӗрлӗх саманчӗсене сӑнлакан фотоӳкерчӗксен куравне йӗркеленӗ. Ӳркенми таврапӗлӳҫӗне, сившу кӗрешӳҫине саламлама унта тусӗсем йышлӑн пухӑннӑ: республикӑри ветерансен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумми Анатолий Внуков, Шупашкар хулинчи Ленин районӗнчи ветерансен кааншӗн ертӳҫин ҫумми Валентин Соловьев, филологи ӑслайӗсен кандидачӗсем Роза Ахтимирова-Петрова, Виталий Станьял, патшалӑх тытӑмӗсенче ӗҫлекенсен профсоюзӗн республикӑри ертӳҫи пулнӑ Иван Анисимов, Маргарита Гурьева артистка тата ҫыравҫӑ, кӗрӳшӗ Юрий Бечин вӑйҫӑ тата юрӑҫӑ (Чулхула облаҫӗ), «Росгосстрахӑн» Чӑваш Енри филиалӗн ертӳҫи Алексей Пирожков тата ун умӗн ертӳҫӗре ӗҫленӗ Геннадий Васильев.
Чӑваш литературине туркменла, туркменлине чӑвашла куҫарасси пирки республикӑн Информаци политикин тата массӑлла коммуникацисен министерстви хыпарлать.
Пӗр чӗлхерен теприне куҫарас шухӑш патне Чӑваш кӗнеке издательствин пуҫлӑхӗ Валерий Комиссаров ҫитнӗ. Кун пирки вӑл Туркменистанри «Дияр» литература журналӗн редакторӗпе Акмухаммет Хемидовпа калаҫса татӑлнӑ. Енсем Ашхабадра иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери «Книга — путь сотрудничества и прогресса» (чӑв. Кӗнеке — килӗштерсе ӗҫлемелли тата аталанмалли ҫул) XI курав-ярмӑрккӑра тӗл пулнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 21-23-мӗшӗсенчи ҫав мероприятие Раҫҫейри тата Никама пӑхӑнман ҫӗршывсен союзне кӗрекен ҫӗршывсенчи 50-а яхӑн организаци хутшӑннӑ. Вӗсем пурте издательство тата полиграфи ӗҫӗпе, кӗнеке кӑларассипе тӑрӑшаҫҫӗ.
Ефремов купсасен династине пуҫарса янӑ Прокопий Ефремов ҫуралнӑранпа кӑҫал 195 ҫул ҫитет. Ҫавна май ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 16 сехетре Чӑваш наци музейӗнче курав уҫӑлать. Ӑна «Не дремли, не плошай, не обижай: Прокопий Ефремов и сыновья» ят панӑ.
Куравра купсасем XIX ӗмӗр вӗҫӗнчен пуҫласа XX ӗмӗр пуҫламӑшӗччен хатӗрленӗ йӑлапа паллашма май пур. Унта килекенсем хӑна пӳлӗмӗпе, ӗҫ пӳлӗмӗпе тата хӗрарӑмсен пӳлӗмӗпе паллашӗҫ. Йӑлтах ҫав вӑхӑтри сӗтел-пукан, япала, сӑнӳкерчӗксем пулӗҫ. Кивӗ кӗнекесемпе укҫа та ҫав тапхӑртиех.
Курава килнисене XIX ӗмӗрти Шупашкарпа та паллаштарӗҫ. 100 ҫула яхӑн каялла купсасем суту-илӳ тунӑ тавар та ҫавӑнтах пулӗ.
Ефремовсен ҫуртӗнчи картинӑсене курас килсен курава каймалла. Вӗсемпе Чӑваш ӳнер музейӗ паллаштарӗ.
Муркаш районӗнчи Тури чӑвашсен музейӗнче интереслӗ те анлӑ проект пурнӑҫланать: культура пайӗн пуҫарӑвӗпе кунта «Пултарулӑх: йӑла-йӗрке тата хальхи вӑхӑт» ятпа ӑстаҫӑсен фестиваль-конкурсӗ иртет. Унпа килӗшӳллӗн ҫулталӑк тӑршшӗпе кашни ял тӑрӑхӗ кунта ал ӗҫӗсен куравне йӗркелет.
Авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче музей залӗнче Турай тата Катькас ял тӑрӑхӗнчи ӑстаҫӑсен куравӗ уҫӑлнӑ. Пухӑннисене художество пултарулӑх ушкӑнӗсем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ, курава «Асран кайми аки-сухи» юрӑпа пуҫланӑ.
«Ӗҫ ҫынна илем кӳрет» ятлӑ ӑстаҫӑсен куравне Турай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Павлов уҫнӑ. Вӑл Турай ял тӑрӑхӗ питӗ пултаруллӑ та ӗҫчен ҫынсемпе пуян тесе палӑртса хӑварнӑ.
Турай тата Катькас ял тӑрӑхӗнчи ӑстаҫӑсен ӗҫӗсемпе авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗччен паллашма май пур, хыҫҫӑн эстафетӑна Хорнуй ял тӑрӑхӗ йышӑнать. Унти ӑстаҫӑсен пултарулӑхӗпе те малалли икӗ эрнере паллашма пулӗ. Ҫапла вара чӳк уйӑхӗчченех курав улшӑнса тӑрӗ.
Республикӑри психиатри пульницинче II Николайӑн тата унӑн ҫемйин лейб-тухтӑрне Евгений Боткина халалланӑ курав уҫӑлнӑ. Унта кашниех ҫитме пултарать.
Курав утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнч уҫӑлнӑ. Картинӑсем патша ҫемйи пирки, вӗсен ратнинче Евгений Боткин мӗнле вырӑн йышӑнни ҫинчен каласа кӑтартаҫҫӗ. Куравра пульница ӗҫченӗсем пухнӑ материалсемпе усӑ курнӑ. Психиатри пульницинче сипленекен пациентсене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен пуянлатма тӑрӑшаҫҫӗ. Ку вӗсене лайӑх витӗм кӳрет.
Курав уҫӑлнӑ ҫӗре Православи тухтӑрӗсен тата ыркӑмӑллӑх сестрисен обществин председателӗ Михаил Павлов атте хутшӑннӑ. Вӑл Евгений Боткин пирки каласа кӑтартнӑ.
Валентина Шибаева тухтӑр терапевт вара экскурси ирттернӗ, Евгений Боткинӑн ҫӑмӑл мар шӑпи пирки каласа кӑтартнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнче «Уй кунӗ» техника куравӗ вӗҫленнӗ. Ҫулсерен иртекен канашлура ҫӗршывра кӑларнӑ ҫӗнӗ ял хуҫалӑх техникипе паллашма май пулнӑ.
Курава 6 регионти 29 пысӑк поставщик килнӗ. Ку вӗсене ҫӗнӗ техникӑна аграрие кӑтартма май парать. «Ростсельмаш» компанин композицийӗ ыттисенчен уйрӑлса тӑнӑ. Чӑваш Енри официаллӑ дилер компанийӗ курава 10 техника ытла илсе килнӗ.
Тыр-пул пуҫтармалли тата тракторсем импорта улӑштараҫҫӗ. Техника паркӗ ҫулсерен ҫӗнелет. Хӑш-пӗр техника куравра тӳрех хуҫине тупнӑ.
Акӑ «Воддорстройӑн» «Ростсельмашӑн» 6 комбайнӗ пур. Тыр-пул таса тухать, нӳррине те ҫапать.
ЧР Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев аграрисене Европа санкцисем йышӑннипе усӑ курса юлма сӗннӗ. Санкцисем ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 17-мӗшӗччен пулӗҫ. Унччен аграрисен вырӑнти продукцие Раҫҫейӗпе кӑна мар, ытти ҫӗршыва та ӑсатма тӑрӑшмалла. Ку вӗсене ытларах аталанма май туса парать.
Ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Шупашкарта «Каскад» суту-илӳ комплексӗнче раритет йӑла техникин куравӗ уҫӑлать.
Курава килекенсем телевизор техникин аталанӑвӗпе паллашма пултарӗҫ. Унта пӳлӗмри пӗрремӗш антеннӑсем те, мультифункциллӗ ТВ-приставкӑсем те пур.
Кунашкал проект пӗлтӗр утӑ уйӑхӗнче Екатеринбург хулинче старт илнӗ. Ӑна икӗ тапхӑрпа пурнӑҫланӑ. Пӗрремӗшӗнче раритет техникӑна пуҫтарнӑ, экспозици хатӗрленӗ. Проекта хатӗрленӗ ҫӗре кирек кам та хутшӑнма пултарнӑ. Ҫынсем Совет Союзӗнчи, ют ҫӗршывра пуҫтарнӑ кивӗ телевизорсене йӑтса пынӑ. Ҫапла 20 ытла телевизор пухӑннӑ. Вӗсен йышӗнче хура-шурӑ кӑтаратакан КВН-49 телевизор та пур. Вӑл СССРта анлӑ сарӑлнӑ пулнӑ.
Курав уҫӑлнӑ кун ҫынсемпе викторинӑсем, конкурссем ирттерӗҫ. Тӳлевсӗрех кӗртӗҫ. Курав утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Мускавра ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче кӗнеке фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Александр Пушкин ҫуралнӑ кунне тата Вырӑс чӗлхин кунне халалланӑ. Курава Раҫҫейри 300 издателсьтво хутшӑннӑ.
Фестивале Чӑваш кӗнеке издательстви те кайнӑ. Вӗсем курава 300 ытла кӗнеке тӑратнӑ – истори, культура пирки, илемлӗ хайлавсем, ача-пӑча литератури.
Экспозиципе Дмитрий Медведев премьер-министр паллашнӑ. Ӑна Чӑваш энциклопедийӗн тӑватӑ томне кӑтартнӑ. Дмитрий Медведев проект тӗлӗшпе ӗҫ малалла пынипе пыманни ҫинчен интересленнӗ. Чӑвашсем электронлӑ версине аталантарнине каланӑ.
Премьер-министра Чӑваш кӗнеке издательстви мӗн чухлӗ кӑларни тӗлӗнтернӗ. Юлашки 3 ҫулта предприяти 940 пин экземпляр кӗнеке кӑларнӑ.
Чӑвашран килнисем Дмитрий Медведева «Чӑваш Республикин этнокультура портречӗ» кӗнеке парнеленӗ.
Ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче «Эсӗ манӑн тӗлӗке килетӗн…» куравра Православи тухтарӗсен обществин медсестрисемпе ыркӑмӑллӑх сестрисем Афган вӑрҫинче пулнӑ медсестрасемпе тӗл пулнӑ. Ӑшшӑн калаҫса ларнӑ, экскурси ирттернӗ.
1980 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче Чӑваш Енри 10 хӗрарӑма Афганистана аманнисене сиплеме янӑ. Наталия Максимовӑпа Тамара Петрова Афганистанра 1981 ҫулхи юпа уйӑхӗччен пулнӑ. Вӗсем палатӑсенче пурӑннӑ. Госпитальте палаткӑра пулнӑ. Условисем пулман. Медиксем салтаксене леш тӗнчерен кӑларнӑ тесен те йӑнӑш мар.
Пирвайхи ҫулсенче медиксене питӗ йывӑр килнӗ. Тухтӑрсем ҫитмен, таса шыв та пулман. Совет Союзӗнче тахҫанах маннӑ инфекцисем ҫеҫ ӗрченӗ. Кун пирки пухӑннисене Наталия Максимова, Тамара Петрова, Светлана Егорова, Елена Алексеева каласа кӑтартнӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (04.07.2024 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 748 - 750 мм, 21 - 23 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.