Латвире, Ригӑра, «аттракцион» хута кайнӑ. Унта кирек кам та Иисус евӗр пӑталанӑ Владимир Путин сӑнне пӑта ҫапма пултарать-мӗн. Кун пирки TV5 телеканал хыпарлать.
Ку «статуя» Латви СССРӗн унчченхи КГБ ҫуртӗнче-мӗн. «Аттракциона» килнӗ Роналдс ятлӑ ҫын журналиста пӗлтернӗ тӑрӑх, Владимир Путин кунашкал «хисепе» тивӗҫ. Вӑл та ҫакнашкал ҫуртра ӗҫленӗ, вӑл ҫапла пӑта ҫапассине тивӗҫнӗ-мӗн.
Путин «кӳлепи» кураври тӗп экспонатсенчен пӗри-мӗн. Вӑл ҫу уйӑхӗн вӗҫӗччен ӗҫлӗ. Унта килекенсем икӗ пая пайланаҫҫӗ-мӗн: пӗрисем пӑта ҫапаҫҫӗ, теприсем вӗсене кӑлараҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗри кӑмӑлсӑрланса официаллӑ органсене ҫӑхавланӑ. Анчах Рига мэрӗ Нил Ушаков «ӳнерҫӗсене» витӗм кӳме хирӗҫленӗ – полномочи ҫук-мӗн.
Анчах Латвири ют ҫӗршыв ӗҫӗсен экс-министрӗ Янис Юрканс шухӑшланӑ тӑрӑх, ку Латвин политика тупӑкне пӑта ҫапни. Ку — питӗ япӑх политика сигналӗ. Ҫакна Латвири ют ҫӗршыв ӗҫӗсен министерстви асӑрхамаллах-мӗн. «Тен, президентӑн та айккинче юлмалла мар», — тенӗ вӑл.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче Мефодий Чернова халалланӑ курав ӗҫлет.
Чӑваш чӗлхин паллӑ тӗпчевҫи, филологи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ Мефодий Фёдорович 1928 ҫулхи ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Малти Ункӑпуҫ ялӗнче ҫуралнӑ. 2007 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче профессор леш тӗнчене уйрӑлса кайнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн ӗҫ биографине тӑван районӗнчи Ишекри вӑтам шкулта вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекенӗ пулса пуҫлать. Хыркассинчи шкулта директорта та тӑрӑшать. Кайран хӑй вӗреннӗ аслӑ шкулта преподавательте тӑрӑшма тытӑнать. Чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗнче вӑл фразеологизм вӗрентӗвне уйрӑм евӗр пуҫарса яраканӗ шутланать.
Кӑҫал вӑл ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитрӗ. Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ ӑсчаха асра тытать. Ҫавна май вӑл унӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхне халалланӑ курав йӗркеленӗ.
Республикӑн Наци вулавӑшӗ вара ӑсчаха халалланӑ электрон курав йӗркеленӗ.
Шупашкарти Пӑр керменӗ валли ят суйланине, унта кашниех хутшӑнма пултарнине пӗлтернӗччӗ.
Нумаях пулмасть ЧР Сывлӑх министерстви сасӑлава пӗтӗмлетнӗ. Аса илтерер: вӑл ведомство сайтӗнче ака уйӑхӗн варринче пуҫланнӑ. Пулас Пӑр керменне мӗнле ят парассине палӑртнӑ. 3 ҫул ҫурӑ хута каяканскере «Чебоксары-Арена» ят парӗҫ. Куншӑн респондентсен 17 проценчӗ (841 ҫын) сасӑланӑ. Иккӗмеш вырӑнта – «Арктика». Уншӑн 11,1 процент сасӑ панӑ. Ун хыҫҫӑн ҫынсем «Чувашия» ят.
9 человек «Зимняя фантазия» ятшӑн сасӑланӑ. Ахӑртнех, ку ята регионта пурӑнакан пӗр ҫын сӗннӗ, мӗншӗн тесен вӑл ведомство сӗннӗ вариантсен йышӗнче пулман.
Министерствӑра палӑртнӑ тӑрӑх, Пӑр керменне туса пӗтерес ӗҫ вӗҫленсе пырать. Хальлӗхе каланӑ тӑрӑх, унта «Регионсем — чикӗсӗр хутшӑну» курав иртмелле.
«Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗн ӗҫченӗсем ӑҫта кирлӗ унта йӑваланса выртакан кантӑк кӗленчене перес темен. Вӗсем унран илемлӗ япаласем ӑсталама май пуррине ӑнланса илнӗ май «Тумлантарнӑ» тара» пултарулӑх конкурсӗ йӗркеленӗ.
«Кӗленчере мӗн пуррине пушатнӑ хыҫҫӑн ӑна ҫӳп-ҫап витрине переҫҫӗ. Анчах эпир кантӑк тарӑран хӑпма васкас темерӗмӗр. Ӑна иккӗмӗш пурнӑҫ кӳме шут тытрӑмӑр», — тенӗ иккен наци паркӗн сайтӗнчи хыпарта.
Ҫапла вара вӑрман ӗҫченӗсем пултарулӑх конкурсӗ йӗркеленӗ. Кантӑк кӗленчене ӳнер произведенине ҫавӑрма ӑста маттурсем унта 400 ытла ӗҫ тӑратнӑ. Чи илемлисене «Кантӑк тара валли мода приговорӗ» куравра кӑтартаҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсен ячӗсене тата вӗсен ӗҫӗсене наци паркӗн сайтӗнче ҫырса тухӗҫ.
Кӑҫал республикӑра Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ май унӑн хайлавӗсем тӑрӑх хатӗрленӗ картинӑсен куравӗ уҫӑлать.
РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫин, Чӑваш халӑх ӳнерҫин Праски Виттин куравӗ ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарти «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче уҫӑлӗ. Экспозицире К.Ивановӑн поэми тӑрӑх хатӗрленӗ ӗҫсем пулӗҫ.
Праски Витти «Нарспи» поэмӑна килӗштерет, ӑна хӑйӗн пултарулӑхӗнче ҫутатать. Уншӑн вӑл — ырӑпа тата усалпа, телейпе тата хурлӑхпа, юратупа тата курайманлӑхпа тулнӑ хайлав.
Куравра ӳнерҫӗн 87 ӗҫӗ пулӗ. Вӑл вӗсене тушьпе, гуашьпе, ҫупа, вӗри эмальпе хатӗрленӗ.
Праски Витти унччен пӗтӗм Раҫҫей, тӗнче шайӗнчи куравсене хутшӑннине те палӑртмалла. Унӑн ӗҫӗсене Венгрире, Германире, Испанире, Францире, Хорватире, АПШра, Японире, Турцире, Индире курнӑ.
Ку курав Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче уҫӑлнӑ, ӑна Константин Иванов ҫулталӑкне халалланӑ. Мероприятие уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх унта Чӑваш художникӗсен пӗрлӗхӗн ӗҫӗсене тӑратнӑ — живопиҫ пур, графика.
Вернисажа ЧПГӐИ ӗҫтешӗсем хутшӑннӑ. Кӳртӗм сӑмахпа ӳнер тӗпчевҫи Юрий Викторов тухса калаҫнӑ. Хӑйсен шухӑшӗпе ҫавӑн пекех ӳнерҫӗсен пӗрлӗхӗн председателӗ Валентин Фёдоров, экс-председателӗ Василий Кузьмин тата ыттисем паллаштарнӑ. Виталий Яковлев сӑрӑ ӑсти вара Константин Ивановӑн ҫуралнӑ ялӗ — Пелепей районӗнчи Сӑлакпуҫ — ӑна епле кӗтсе илни пирки каласа кӑтартнӑ.
Аса илтеретпӗр, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнчи Константин Иванов ҫу3лталӑкне халалланӑ мероприятисем тата та пулмалла. Тӗслӗхрен, ҫӑвӑн 27-мӗшӗнче «Константин Иванов тата чӑваш тӗнчи» ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ уҫӑлмалла.
Сӑнсем (7, Тимӗр Акташ)
Чӑваш ӳнер музейӗнче кӑҫалхи ҫу уйӑхӗччен РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫин Анатолий Рыбкинӑн «Манӑн ырӑ кивӗ кил» курав ӗҫлӗ.
Анатолий Рыбкин Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ваҫликасси ялӗнче 1949 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл Шупашкарти ӳнер училищине, Ленинградри И.Е.Репин ячӗллӗ живопиҫ, кӳлепе тата архитектура институтне пӗтернӗ. Анатолий Рыбкин тӗнче нумай курса ҫӳренӗ, анчах кирек ӑҫта ҫитсен хӑйӗн тӑван кӗтесне манман. Вӑл чылай картинӑна тӑван тӑрӑхне халалланӑ. Ашшӗн килне, тӑван ялне, йывӑҫ хапхана, хресчен кил-ҫуртне юратса ӳкернӗ вӑл. Панулми, курӑк, чечек, тӑванӗсемпе юлташӗсем картинӑна куҫнӑ. Автор ӳкерчӗкӗнче тӑван тӑрӑхри юр та ҫемҫерех пек курӑнать.
Музея ӳнерҫӗн ӗҫтешӗсем, пултарулӑх интеллигенцийӗ, студентсем, журналистсем, ентешӗсем, тӑванӗсемпе юлташӗсем пухӑннӑ. Унта Анатолий Рыбкинӑн тӑван тӑрӑхӗнчи фольклор ансамблӗ те ҫитнӗ. Наци тумне тӑхӑннӑскерсем курава илемлетнӗ.
Сӑнсем (7)
Ака уйӑхӗн 15–23-мӗшӗсенче Чӗмпӗрте «Чӗмӗпӗр кӗнеки — 2015» облаҫри XII курав-конкурс иртет. Унта Чӑваш кӗнеке издательстви те хутшӑнӗ. Вӑл хӑйӗн ӗҫне ыран, акан 21-мӗшӗнче, электрон хӑтлав урлӑ кӑтартӗ.
Пирӗннисен экспозицине 2013–2015 ҫулсенче кун ҫути курнӑ 100 ытла кӗнеке кӗнӗ. Стенд ҫинче «Замечательные люди Чувашии», «Из опыта народных мастеров», «Чувашское народное творчество», «Библиотека Президента Чувашской Республики» кӗнекесем, «И.Я. Яковлев в изобразительном искусстве» кӗнеке-альбом, И.Я. Яковлевӑн халалӗ, 4 томлӑ Чӑваш энциклопедийӗ, М. Скворцовӑн икӗ томлӑ вырӑсла-чӑвашла словарӗ, «Чувашские народные сказки», «Старые Чебоксары. Памятники деревянного и каменного зодчества XVI – XX веков» ӳкерчӗксен альбомӗ, «Чуваши Присвияжья», А. Твардовскин «Василий Теркин» чӑвашла куҫарнӑ поэми, Мӑтри Кипекӗн «Паттӑрсем хыпарсӑр ҫухалмаҫҫӗ» кӗнеки тата ыттисем вырӑн тупнӑ.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче музейпа курав центрӗн йӑла-йӗрке залӗнче «Силпи ялӗнчи чиперуксем» ятлӑ курав уҫӑлнӑ. Ӑна, паллах, Чӑваш Енри Литература ҫулталӑкне халалланӑ. Куравра мӗнлӗ пикен ӳкерчӗкӗсем пулнине те чухлама йывӑр мар.
Куравра Нарспи сӑнарне тӗрлӗ вариаципе кӑтартнӑ. Ӗҫсене тӗрлӗ материалтан хатӗрленӗ: йывӑҫ, тӑм, береста тата ытти те.
Ӗҫсен авторӗсен ячӗсем Чӑваш Енре анлӑ сарӑлнӑ. Вӗсем — Н.И.Степанова, Т.В.Шаркова, А.А.Васильева, З.И.Воронова тата ыттисем. Ҫавӑн пекех ытти хулари ӑстасен ӗҫӗсем те пур. Унччен вӗсем «Руҫ ӑстисем» пӗтӗм тӗнчери куравра та пулнӑ-мӗн.
Чулхула облаҫӗнче пурӑнакан чӑвашсене облаҫре иртекен «Туслӑх кӗперӗ» фестивале йыхравланӑ. Йӑлана кӗнӗ мероприятие кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Вӑл ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче 17 сехет те 30 минутра Чулхулари Чукун ҫул тӑвакансен Культура керменӗнче пуҫланмалла. Фестивале пырса курас текенсене тӳлевсӗрех кӗртессине пӗлтереҫҫӗ.
Фестивале асӑннӑ облаҫри тутарсен наципе культура автономийӗ пуҫарнипе пулса пырать. Ӑна ирттерме Чулхула облаҫӗнчи Шалти регион тата муниципалитет политикин министерстви пулӑшса пырать.
Фестивальте унта хутшӑнакан тӗрлӗ халӑхӑн наци тӗпелӗн, ал ӗҫӗсен япалисен куравне йӗркелӗҫ. Килӗшнине туянма май килӗ.
Анлӑ концерта вырӑс, украин, еврей, тутар, дагестан, азербайджан, кӑркӑс, таджик, эрмен, чӑваш, мӑкшӑ тата ытти халӑх ушкӑнӗсем хӑйсен чи лайӑх номерӗсемпе хутшӑнмалла.
-0.7 °C