Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ Ҫимӗкре те масар ҫине кайма тӑхтама сӗннӗ. Паян
кӑшӑлвирус инфекцийӗпе кӗрешессипе ӗҫлекен оперативлӑ штабӑн ларӑвне иртнӗ. Унта Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн ертӳҫи Надежда Луговская шухӑшланӑ тӑрӑх, Ҫимӗкре ҫӑва ҫинче халӑх пуҫтарӑнать, ытти регионтан та килеҫҫӗ. Ҫынсем апат-ҫимӗҫ, ӗҫме-ҫиме илеҫҫӗ, пӗр савӑт-сапапа хӑналанма тытӑнаҫҫӗ. Гигиенӑна пӑхӑнма ҫӑва ҫинче услови те ҫук. «Кун пек лару-тӑру кӑшӑлвируспа чирлекенсен йышне ӳстерме пултарать», - тенӗ республикӑри тӗп санитари врачӗ.
Пирӗн республикӑра, сӑмах май, 944 масар. Ҫимӗкре ҫӑва ҫине кайма юрамӗ. Ун чух чиркӳсене те кайма тӑхтамалла тенӗ паянхи канашлӑва пухӑннисем.
Мускава пысӑк шалу шыраса тухса кайнӑ тухтӑрсем Чӑваш Ене таврӑннӑ. Юлашки ҫулсенче медицина сестрисем те йышлӑн кайрӗҫ. Кайнисенчен чылайӑшӗ паян та ҫӗршывӑн тӗп хулинче тӗпленсе пурӑнать. Ҫапах та тӑван тӑрӑха таврӑнакансем пур-мӗн. Кун пирки Чӑваш Ен сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Степанов паян ЧР Правительство ҫуртӗнче иртнӗ ларура каланӑ.
Стратегиле аталанӑвӑн тата проект ӗҫӗпе тимлекен канаш лаврӑвӗнче медицина отраслӗнчи кадрсен ыйтӑвне те хускатнӑ. Владимир Степанов ӗнентернӗ тӑрӑх, пуш уйӑхӗ хыҫҫӑн Мускавран 13 онкологпа 2 кардиолог таврӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах хамӑр тӑрӑхри ҫулланнӑ тухтӑрсем кӑшӑлвирус ересрен шкиленнипе е отпуска кайнӑ, е лару-тӑру лайӑхланиччен килте ларма кӑмӑл тунӑ.
Кӑшӑлвируса пула Чӑваш Енри сунарҫӑсем те шар курчӗҫ. Икӗ хутчен. Сунара кайма укҫа тӳлесе ирӗк илчӗҫ те пӑшал ҫакса сунара каяймарӗҫ. Вирус алхаснӑ вӑхӑтра вӗсене те килте ларма хушрӗҫ.
Паян Чӑваш Ен правительствин ларӑвӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Ен Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Александр Воробьев каланӑ тӑрӑх, тӑкака саплаштарма пулать. Ҫапла тума республика ертӳҫи Олег Николаев хушнӑ.
Сунарҫӑсем патшалӑх пошлини тӳлесе тӑкакланнине каяра усӑ курайӗҫ. Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви ҫавӑн пек йышӑну хатӗрленӗ. Асӑннӑ документа правительство ларӑвӗнче ырланӑ. Ҫапла вара сунарҫӑсем унччен тӳленӗ патшалӑх пошлинипе кӗркуннехи е хӗллехи сунар тапхӑрӗнче усӑ курма пултарӗҫ.
Чӑваш Енри Амӑшӗн капиталӗ ӳснӗ. Вӑл унччен 100 пин тенкӗ пулнӑ тӑк халӗ – 150 пин тенкӗ. Саккун проектне ЧР Министерсен Кабинечӗн паян иртнӗ ларӑвӗнче ырланӑ. Кун хыҫҫӑн ӑна Патшалӑх Канашӗ пӑхса тухӗ те регион пуҫлӑхӗ алӑ пусӗ.
Сӑмах май, республикӑра Амӑшӗн капиталне 2012 ҫулта пама тытӑннӑ. Унтанпа унӑн виҫи улшӑнман. Халӗ ача ҫуралсанах ҫемьене Амӑшӗн капиталӗнчен 20 пин тенкӗ пама та йышӑннӑ. Ку укҫапа вӗсем хӑйсем пӗлнӗ пек усӑ курӗҫ.
Тата ҫакна палӑртмалла: республикӑри Амӑшӗн капиталне 2026 ҫулхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗччен тӑснӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем хушшинче кӑшӑлвируспа чирлӗ тата тепӗр икӗ ҫынна тупса палӑртнӑ. Кун пирки республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ ирхи канашлура каланӑ. Ку хыпара Чӑваш Енӗн ПТРК пӗлтернӗ.
Кӗске хыпарта каланӑ тӑрӑх, кӑшӑлвирус лекнӗ тепӗр икӗ ҫынна палӑртнӑ. Шӑматкун ку чирпе аптӑракансене икӗ тӗслӗх тупса палӑртнӑччӗ.
Чӑваш Ен Сывлӑх сыхлав министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑшӑлвирус ернисем, арӑмӗпе упӑшки, ют ҫӗршывран – Доминиканӑран – канса килнӗ. Мӑшӑр карантинта килте ларнӑ. Арӑмӗпе упӑшкин анализӗ начаррине пӗлсен тухтӑрсем вӗсене пульницӑна васкавлӑн тата мӗнпур хӑрушсӑрлӑх йӗркине пӑхӑнса илсе кайнӑ.
Чӑваш Енре Семён Ислюков ятне вилӗмсӗрлетесшӗн. Вӑл парти тата патшалӑх ӗҫченӗ пулнӑ.
Семён Ислюковпа ҫыхӑннӑ ыйтӑва Патшалӑх Канашӗнче тишкернӗ. Ҫак сӗнӳпе Чӑваш Енӗн агропромышленность комплексӗн ветеранӗсен союзӗ республикӑн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев патне ҫитнӗ.
Семён Ислюков Тутарстанри Теччӗ районӗнчи Чӑваш Таяпи ялӗнче 1915 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Юридици наукисен кандидачӗ. Хусанти юридици институтӗнче, Партин аслӑ шкулӗнче, Общество ӑслӑлӑхӗсен академийӗнче вӗреннӗ. Унӑн пурнӑҫӗнчи хӑш-пӗр тапхӑрне ҫиелтен асӑнар. 1932 ҫулта Тутарстанра учительте ӗҫлеме тытӑннӑ. 1941–1947 ҫулсенче Чӑваш обкомӗн лекторӗ, пропагандӑпа агитаци пайӗн ертӳҫи пулнӑ, Шупашкар хула комитечӗн виҫҫӗмӗш тата иккӗмӗш секретарӗнче тӑрӑшнӑ. 1947 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче Чӑваш обкомӗн виҫҫӗмӗш секретарьне суйланӑ. 1955 ҫулхи нарӑс–чӳк уйӑхӗсенче — Чӑваш АССР Министрсен Совечӗн председателӗ. 1968–1985 ҫулсенче вӑл ЧАССР Верховнӑй Совечӗн президиумӗн председателӗ пулнӑ.
Чӑваш Енри тата тепӗр муниципалитет пуҫлӑхӗ ӗҫрен кайнӑ. Хӑйӗн кӑмӑлӗпе. Кун пирки район администрацийӗсен сайчӗсенчи хыпарсенче ӗнентереҫҫӗ.
Ҫемҫе пукана, аса илтерер, иртнӗ эрнере Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров пушатнӑччӗ. Ку эрнере Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Игорь Николаев ҫавӑн пек тӑвас тенӗ. Вӑл та хӑйне тивӗҫрен хӑтарма ыйтса заявлени шӑрҫаланӑ. Унӑн ыйтӑвне Ҫӗрпӳ районӗнчи депутатсем ӗнер черетсӗр лару пухсах тишкернӗ. Вӗсем Игорь Николаев кӑмӑлне тивӗҫтерме йышӑннӑ.
Ҫӗнӗ пуҫлӑха палӑртиччен район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тилхепине Алла Волчкова тытса пырӗ. Вӑл — район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ, вӗренӳ тата социаллӑ аталану пайӗн пуҫлӑхӗ.
Чӑваш Енре «Земство тухтӑрӗ» тата «Земство фельдшерӗ» программӑсемпе яла ӗҫлеме каякансене ытларах тӳлеме пуҫлӗҫ. Ку ыйтӑва паян иртнӗ Чӑваш Ен Правительствин ларӑвӗнче хускатнӑ.
Земство тухтӑрӗсене маларах 1 миллион тенкӗ, фельдшерӗсене ҫур миллион тенкӗ паратчӗҫ. Ӳлӗмрен тухтӑрсене 1,5 миллион тенкӗ пама тытӑнасшӑн, фельдшерсене — 750 пин тенкӗ. Ку укҫа аякри, ҫитме йывӑр ялсене ӗҫлеме вырнаҫнисене лекӗ. Ун пек территорисене палӑртассипе халӗ ӗҫлеҫҫӗ.
«Земство тухтӑрӗ» программа пурнӑҫа кӗме тытӑннӑ хыҫҫӑн 471 килӗшӳ тунӑ, фельдшерсемпе — 63. Юлашкинчен каланисенчен 30-шӗ фельдшерпа акушер пункчӗсене ӗҫе вырнаҫнӑ, 33-шӗ — васкавлӑ медицина пулӑшӑвне.
Маларах асӑннӑ программӑпа Канаш, Патӑрьел, Шупашкар районӗсене ытларах суйлаҫҫӗ.
Хуҫасӑр йытӑсем чупса ҫӳрени пирки тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче пӑшӑрханса ҫырнине час-часах курма пулать. Тепӗр тесен, те хуҫаллӑ вӗсем, те хуҫасӑр. Ирӗклӗн ҫӳрекенскерсем иртен-ҫурен сехрине, уйрӑмах ачасенне, хӑпартаҫҫӗ.
Республикӑн патшалӑх ветеринари службин ертӳҫин тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Константин Викторов паян иртнӗ Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хуҫасӑр йытӑсене приютсене вырнаҫтарасси, сиплесси, стерилизацилесси, маркӑласси уҫӑмланӗ. Стерилизациленӗ хыҫҫӑн вӗсене хӑйсем унччен чупса ҫӳренӗ вырӑна кайса яма юрӗ.
Республика территорийӗнче хуҫасӑр йытӑсем кӑна 1,8 пине яхӑн тесе каланӑ паянхи ларура. Кашни районтах приют уҫасшӑн мар. Темиҫе районпа пӗрлехи приютсем йӗркелесшӗн.
Кӑҫал Чӑваш Енре шкул ҫулне ҫитменнисем валли 9 учреждени уҫма палӑртнӑ. Вӗсенче пӗчӗккисем валли 1840 вырӑн пулӗ. Кунсӑр пуҫне Шупашкарта икӗ шкул тата Куславкка районӗнчи Куснарта шкулсем хута яма палӑртнӑ. Ҫак тата ытти цифрӑна Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн паянхи ларӑвӗнче каланӑ. Унта республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хутшӑннӑ.
Ларура Элӗкре ишмелли бассейн, ялсенче фельдшерпа акушер пункчӗсем 6 тата тӗрлӗ социаллӑ культура объекчӗсем тума палӑртнине асӑнса хӑварнӑ.
Кӳкеҫре шкул тӑвас ыйтӑва та хускатнӑ. Хальхи вӑхӑтра унта — икӗ шкул. Район центрӗнче нумай хваттерлӗ ҫуртсем нумай хута янипе те унта ача йышӗ самай ӳснӗ. Шкулта икӗ сменӑпа вӗренеҫҫӗ. Вырӑнти ертӳҫӗсем вӗренӳ учрежденине ӑҫта тумаллине хальлӗхе палӑртман-мӗн-ха. ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ку ыйтӑва уйрӑммӑн тишкерме сӗннӗ.
+6.3 °C