Паян Раҫҫей Правительствинче Дмитрий Козак вице-премьер Регионсен аталанӑвӗ енӗпе ӗҫлекен правительство комиссийӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта бюджет кредичӗсене реконструкцилессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ, дотаци парассипе ҫыхӑннӑ самантсене пӑхса тухнӑ, федераци хыснинчен куҫакан грантсем пирки калаҫнӑ. Ларӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хутшӑннӑ.

РФ субъекчӗсем харпӑр хӑй тупӑшне ӳстерсе пырассипе тимлӗ ӗҫлесен вӗсене федераци центрӗнчен пулӑшу пама май пуррине палӑртнӑ. Дмитрий Козак регионсем тухӑҫлӑ бюджетпа ӗҫлесен вӗсене пулӑшу май пуррине асӑннӑ.

РФ финанс Министрӗ Антон Силуанов хӑйӗн докладӗнче РФ субъекчӗсене бюджета шайлаштарма 2018-мӗш ҫул валли пӑхса хӑварнӑ пулӑшусем ҫинчен чарӑнса тӑнӑ, вӗсен йӗркисемпе паллаштарнӑ.

Паян Чӑваш Енӗн Стройминӗнче Хула тӑвас енӗпе ӗҫлекен канаш ларӑвӗ иртрӗ. Малтанласа лару пӗр сехетре вӗҫленессе шанни тӳрре килмерӗ.

Канаш ларӑвӗнче Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ территорисене аталантарас ыйтусене сӳтсе яврӗҫ. Вӗсенчен иккӗшӗ микрорайон тӑвассипе ҫыхӑннӑ, тепри — яла аталантарассипе.

Шупашкар районӗнчи Типҫырма патӗнче тӑватӑ хутлӑ ҫурт тӑвас шухӑшлисене ырламарӗҫ, юнашарти икӗ хула аталанӑвне шута илмен тесе «Спутник» микрорайон проекта тиркерӗҫ.

«Юраково» микрорайон Шупашкар районӗнчи Арккасси ялӗнчен ҫурҫӗр еннелле вырнаҫӗ. 38,77 гектар лаптӑк ҫинче тӑватӑ хутлӑ ҫуртсем пулӗҫ.

Шупашкар районӗнчи Вӑрман Ҫӗктер ял тӑрӑхне кӗрекен Кипечкасси ялӗ ҫумӗнчи 5 ытла гектар ҫинче ывӑлӗсемпе мӑнукӗсем валли пӳрт тӑвасшӑннине пӗлтерчӗ.

Шупашкарта пурӑнакан Сергеевсем хӑйсен ачисем ҫинчен 5 кунлӑха вуҫех маннӑ. Вӗсем иртнӗ эрнере ачисене ача пахчине леҫсе хӑварнӑ та унта 5 кун пырса курӑнман. Ҫак саманта шута илсе ҫул ҫитмен ачасемпе ӗҫлекен тата вӗсен прависене хӳтӗлекен комисси ку ҫемьене социаллӑ хӑрушӑ лару-тӑрури ҫемьесен шутне кӗртнӗ.

«Мой город Чебоксары» портал хыпарланӑ тӑрӑх, комисси ларӑвӗнче ачасен ашшӗне итленӗ, пӗтӗм ӗҫ-пуҫа тишкернӗ. Ачасен ашшӗ-амӑшӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫапла майпа вӗсене хӑйсен тивӗҫӗсене йӗркеллӗ пурнӑҫламаншӑн 500 тенкӗ таран штрафлама пултараҫҫӗ. Ашшӗ-амӑшӗсӗр пуҫне ларӑва ача пахчин ертӳҫисене те йыхравланӑ. Вӗсем те йӗркене пӑснӑ. Тӗпренчӗкӗсем ҫинчен маннӑ ашшӗ-амӑшӗ пирки опекӑпа попечитель органне пӗлтермен.

Юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарти Ленин районӗн администрацийӗнче ҫул ҫитмен ачасемпе ӗҫлекен тата вӗсен прависене хӳтӗлекен комисси ларӑвӗ иртнӗ.

Ларура 3 асӑрхаттару пулнӑ, 13 штраф ҫырса панӑ. Пӗтӗмпе – 6200 тенкӗлӗх. Йӗркене пӑсни ҫук тесе 2 ӗҫе пӑрахӑҫланӑ, тепӗр 2 ӗҫе тӗплӗнрех пӑхса тухма янӑ.

2 ҫамрӑка профилактика шутне тӑратма йышӑннӑ. 4 ҫамрӑкпа тата япӑх лару-тӑрури 5 ҫемьепе (вӗсенче 8 ача ӳсет) профилактика ӗҫӗ ирттерме палӑртнӑ.

Лару пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, 6 ҫамрӑка тата 2 ашшӗ-амӑшне тухтӑр нарколог патӗнче сипленме янӑ. Вӗсенчен 1 ҫамрӑкӗ унта пӗрремӗш хут каймасть. Пӗр ачан ҫывӑх ҫыннисене ашшӗ-амӑшӗн правинчен хӑтарасси пирки каланӑ, ку тӗлӗшпе документсем пухма ыйтнӑ.

Шупашкарта Анне палӑкӗ хыҫӗнче ҫӗнӗ микрорайон пулӗ. Унӑн планне юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче тӗп хула администрацийӗнче иртнӗ ларура ҫирӗплетнӗ. Унсӑр пуҫне ҫак ларурах хулан Ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче нумай хутлӑ пурӑнмалли ҫурт хӑпартма ирӗк панӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.

Тӗрӗссипе, Анне монуменчӗ хыҫӗнчи лаптӑкра микрорайон хӑтласси пирки ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнчех халӑх итлевӗ иртнӗ. Ун чухне ҫынсем ку тӑрӑхра ача пахчинче тата шкулта вырӑн шутне ӳстерме ыйтнӑ. Ҫапла вара хула строительстви енӗпе ӗҫлекен канашӑн ҫак эрнере иртнӗ ларӑвӗнче 20 тата 48 вырӑнлӑ икӗ ача пахчи тата 385 вӗренекен валлилӗх шкул тӑвасси пирки калаҫнӑ. Шумилов урамӗнчи пурӑнмалли ҫурт вара 9 хутлӑ, 2 подъездлӑ пулӗ.

Юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкар хулин администрацийӗнче туризм фирмисемпе транспорт команийӗсен ӗҫченӗсем ларӑва пухӑннӑ. Вӗсем тӗп хулара турист сукмакӗсене йӗркелесси тавра калаҫнӑ.

Турагентствӑсен тата ҫынсене транспортпа илсе ҫӳрекен предприятисен ӗҫченӗсем туристсем валли темиҫе тӗрлӗ программӑллӑ маршрутсем хатӗрлеме сӗнеҫҫӗ. Сӑмахран, ҫемьепе курса ҫӳреме — 3-4 сехетлӗх, шурӑ Шупашкарпа ушкӑнпа паллашмашкӑн 1 сехетлӗх программӑсем. Тӗплӗ хатӗрленӗ хыҫҫӑн ҫав маршрутсене Раҫҫей туроператорӗсен реестре кӗртӗҫ.

Тӗл пулнисен тӗллевӗсем кунпа кӑна пӗтмеҫҫӗ-ха. Ҫулталӑк вӗҫлениччен вӗсем «Шупашкар хулин турист карттине» тата «Хӑнана тарават Шупашкар» буклет кӑларасшӑн. Шӑпах вӗсем Чӑваш Ене килекенсене тӗп хуламӑрпа ҫывӑх паллашма, кӑмӑла килнӗ сукмакпа курса ҫӳреме май парӗҫ.

Хула администрацийӗн культурӑпа туризм аталанӑвӗн управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ларӑва хутшӑннисем Шупашкарти аэропортра Туризмпа информаци центрӗн филиалне уҫтарасшӑн. Вӗсен шухӑшӗпе, ҫакӑ Шупашкарта кӑна мар, республикӑра та курса ҫӳрес текенсен йышне ӳстерме май парӗ.

Авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пирус туртассипе кӗрешекен канашӑн ларӑвӗ иртнӗ. Ларура пурӑнмалли ҫуртсен подъездӗнче плакатсем ҫакма сӗннӗ.

Плакат ҫине пирус туртни сывлӑха сиен кӳни пирки ҫырмалла тата саккуна пӑснӑшӑн мӗн чухлӗ штраф тӳлемеллине кӑтартмалла.

Аса илтерер: саккунра палӑртнӑ тӑрӑх, подъездра, лифтра, картлашка лапамӗсенче пирус туртма юрамасть. Ҫавӑн пекех нумай ҫуртлӑ хваттерсене кӗмелли алӑкран 15 метр ҫывӑхарах чӗлӗм мӑкӑрлантарма чарнӑ. Куншӑн 500-1500 тенкӗ штраф тӳлеттереҫҫӗ.

Ларура ҫакнашкал сӗнӳсем те пулнӑ: тӑтӑшрах штрафламалла, йӗркене пӑснипе пирус туртман ҫынсене явӑҫтармалла, пирус туртма пӑрахнӑ ӗҫченсене хушма отпуск тата преми памалла.

Ҫӳллӗ ҫуртӑн макечӗ.

Шупашкар архитекторӗсем хулари Карл Маркс урамӗнчи Суту-илӳ ҫуртне хирӗҫле лаптӑкра 26 хутлӑ ҫурт тӑвассине хирӗҫленӗ. Кун пирки вӗсем ӗнер, аван уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, хула строительстви енӗпе ӗҫлекен канашӑн ларӑвӗнче каланӑ.

Ҫӳллӗ ҫуртӑн строительствин проекчӗн докуменчӗсемпе килӗшӳллӗн, асӑннӑ лаптӑкра нумай функциллӗ ҫурт хӑпартмалла. Аялти хучӗсенче халӑха пулӑшу паракан предприятисем, темиҫе сийлӗ парковка, чи ҫӳлти хутра ресторан, ытти вара пурӑнмалли хваттерсем пулмалла. Анчах, архитекторсен шухӑшӗпе, кунашкал ҫурт хӑпартма ирӗклӗ вырӑн сахал, мӗншӗн тесен вӑл культура палӑкӗсен хӳтӗлев зонине те йышӑнма пултарать. Апла пулин те Евгений Тертышный тата Станислав Удяков архитекторсем строительствӑна хирӗҫ мар. Хула варринче пурӑнмалли ҫурт сахаллине, ҫавна май каҫсерен кунта ҫын сахал ҫӳренине палӑртнӑ вӗсем. Ку шухӑшпа Альфред Ибрагимов, Владимир Филатов, Александр Шевлягин и Елена Алипова архитекторсем пач килӗшмеҫҫӗ. «Ҫак ҫуртӑн Шалти ӗҫсен министерствин 14 хутлӑ ҫӗнӗ ҫуртӗнчен ҫӳллӗрех пулмалла мар», — хытарсах каланӑ вӗсем.

Хула администрацийӗн архитектурӑпа хула тӑвас енӗпе ӗҫлекен управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку строительство тӗлӗшпе татӑклӑ йышӑнӑва архитекторсем хула тӳри-шарипе пӗрле ирттернӗ канашра тӑвӗҫ.

Малалла...

Ара Мишши ҫыравҫӑ

Ара Мишши (Михаил Николаевич Краснов) Чӑваш кӗнеке издательствинче «Пӗрремӗш утӑмсем. Первые ступеньки» ятпа черетлӗ кӗнеке кӑларнине, унччен вӑл «Ҫамрӑк юланутҫӑ» кун ҫути кӑтартнине эпир ҫу уйӑхӗнче хыпарланине вулакансем, тен, астӑваҫҫӗ те пулӗ.

Ачасем валли кӗнеке ҫырма лариччен Михаил Краснов чылай ҫул Чӑваш Енӗн патшалӑхӑн влаҫ органӗсенче ӗҫленӗ. «Пӗрремӗш утӑмсем. Первые ступеньки» ятлине 500 экземплярпа кӑларнӑччӗ. Кӑларӑма чӑвашла тата вырӑсла ҫырнӑ пилӗк калав кӗнӗччӗ.

Иртнӗ эрне вӗҫӗнче иртнӗ Чӑваш Енӗн профессилле ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн ларӑвӗнче йыша ҫӗнӗ пайташсем илес ыйтӑва та тишкернӗ. Ара Мишшине унта ҫыравҫӑсен ретне илме йышӑннӑ. Куншӑн питӗ савӑннине Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Светлана Асамат Фейсбукра пӗлтернӗ.

Чӑваш Енӗ Министрсен Кабинечӗн паянхи ларӑвӗнче эрех-сӑра ваккӑн сутасси пирки деклараци тӑратассине патшалӑх тӗрӗслесе тӑрас ыйтӑва хускатнӑ. Республикӑн Экономика министерстви ҫак йӗркене ҫирӗплеттересшӗн.

Декларацие тӑратманшӑн пӗлтӗр 41 усламҫӑна явап тыттарнӑ, кӑҫал — 9-шне. Должноҫри ҫынсене 5—10 пин тенкӗлӗх штрафлама юрать, организацисене — 50—100 пин тенкӗлӗх.

Республикӑн Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫи Валерий Филимонов Раҫҫейре эрех ӗҫесси кашни ҫын пуҫне паян ҫулталӑкра 15,3 литрпа танлашнине палӑртнӑ май ку енӗпе квотӑсем палӑртмалла мар-ши тесе ыйтнӑ. Анчах Владимир Аврелькин министр эрех-сӑра сутассипе чару палӑртаймассине пӗлтернӗ, мӗншӗн тесен ку ыйтӑва федераци шайӗнче татса памалла.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та сӑмах алкоголь рынокне легализацилес енӗпе ҫине тӑрса ӗҫлемеллине палӑртнӑ. Чару вара ырри патне ҫитермест.