Краснодар крайӗнчен килнӗ юмӑҫ Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑмӑн ырӑ кӑмӑллӑхӗпе, ҫынна шаннипе усӑ курнӑ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл пирӗн ентешрен 4 миллион тенке яхӑн «хӑйпӑтса» илнӗ.
«Юмӑҫ» Шупашкарта хваттер тара тытнӑ. Хӑй авалхи сиплевҫӗсен йӑхӗнчен пулнине ӗнентерсе пӗлтерӳ панӑ. Унӑн «пулӑшӑвӗпе» 44 ҫулти хӗрарӑм усӑ курма шухӑшланӑ. «Юмӑҫ» унӑн ывӑлне сыватма, йӑхри ылхана сирме шантарнӑ. Шупашкар хӗрарӑмӗ ӑна ӗненнӗ, пысӑк укҫа тыттарнӑ. Лешӗ нухрат илсенех йӗп пек ҫухалнӑ.
Суя юмӑҫа Краснодар крайӗнче тытса чарнӑ та Чӑваш Ене конвойпа илсе килнӗ. Хӗрарӑм хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ, вӑл шар курнӑ ҫыннӑн тӑкакне саплаштарма шантарнӑ.
Ҫак «юмӑҫ» ытти ӗҫпе те явӑҫман-и? Ҫакна полицейскисем тӗрӗслеҫҫӗ.
Кӑрлач уйӑхӗнчи пенсие Ҫӗнӗ ҫул тата Сурхури тӗлӗнчи вӑрӑм канмалли кунсене пӑхмасӑрах тӳлӗҫ. РФ Пенси фончӗн республикӑри уйрӑмӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Перекет банкӗн уйрӑмӗсене ҫак уйӑхри пенси иртнӗ уйӑх вӗҫӗнчех, раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, ҫитнӗ. Ӑна пенсие кӑрлач уйӑхӗн 5—11-мӗшӗсенче илекенсене куҫарса панӑ. Ҫак тӳлеве ытти банкра илекенсен графикӗ яланхиллех пулассине хыпарланӑ.
Хулари пуштӑ уйрӑмӗсем урлӑ илекенсене пенсие ҫапла графикпа тӳлӗҫ: кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 5-мӗшӗшӗн; кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 6 тата 7-мӗшӗсемшӗн; кӑрлачӑн 8-мӗшӗнчен пуҫласа унччен ҫирӗплетнӗ графикпа тӳлӗҫ. Ялти ҫыхӑну уйрӑмӗсем ҫапларах йӗркепе татӑлӗҫ: кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 5 тата 6-мӗшӗсемшӗн; кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче — 7-мӗшпе 8-мӗшсемшӗн; кӑрлачӑн 9-мӗшӗнчен — унччен ҫирӗплетнӗ графикпа.
Сӑмах май, паянхи кун республикӑри пенсионерсен 65 проценчӗ пенсие банксенче илет, ыттисене почтальонсем тата ятарлӑ служба (ун пекки Шупашкар районӗнче ҫеҫ) урлӑ ҫитерсе параҫҫӗ.
Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсем кӑҫал 138 инвестици проекчӗ ӗҫлеттерсе янӑ. Вӗсене хута яма тӗрлӗ хыснаран 3,5 млрд тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫӗнӗ инвестпроектсене пула 300 ҫынлӑх ӗҫ вырӑнӗсем уҫӑлнӑ.
Маларах асӑннӑ проектсенчен пӗр пайне, 62-шне, выльӑх-чӗрлӗх отраслӗнче, хута яни паллӑ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтерет. Уйрӑмах пысӑк суммӑллӑ, пӗлтерӗшлӗ тата хӑйне евӗр объектсенчен Патӑрьел районӗнчи С.А. Халитова фермер хуҫалӑхӗнче 1000 пуҫлӑх качака ферми уҫнине калама пулать.
Аса илтерер, Сериня Халитова фермер сӗте кӳршӗ регионсене — Мари Эла тата Удмурт Республикине — ӑсатнине эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Продукци кайнине кура фермӑна вӑл пысӑклатма шутланӑ.
Шупашкар районӗнче ҫул-йӗр тӑвакан организацисенчен пӗри, «Стройтранс», «Мӑштавӑш — Шӑнкас — Туҫикасси» маршрутпа ҫул сарнӑ. Ӗҫе пурнӑҫласси ҫинчен унпа муниципалитет контракт тусах алӑ пуснӑ.
Килӗшӳре пӑхса хӑварнине компани вӑхӑтра тата йӗркеллӗ пурнӑҫланӑ. Анчах кайран унӑн укҫа тӳлессе кӗтме тивнӗ.
Контрактпа пӑхса хӑварнӑ вӑхӑтра татӑлманнине район прокуратури асӑрханӑ хыҫҫӑн надзор органӗ Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлаканӗ РФ Административлӑ правонарушени ҫинчен калакан кодексӑн 7.32.5 статйин 1-мӗш пайне пӑснӑ тесе ӗҫ пуҫарнӑ. Хута Федерацин монополие хирӗҫ кӗрешекен службин республикӑри управленине ярса панӑ. Унтисем пуҫлӑх пуканне йышӑнакана 30 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Документ саккунлӑ вӑя хаььлӗхе кӗреймен-ха.
Шупашкарта футбол юратакансем валли фан-лапам йӗркелесшӗн. Ҫак шухӑша хула администрацийӗн сити-менеджерӗ Алексей Ладыков республикӑн тӗп хулинче пурӑнакансемпе тӗл пулсан каланӑ.
Килес ҫул пирӗн ҫӗршывра футбол енӗпе тӗнче чемпионачӗ иртмелле. Ӑна хатӗрленнӗ май Шупашкарта «Спартак» стадиона юсаса ҫӗнетеҫҫӗ. Кун валли 133,3 млн тенкӗ тухса кайӗ.
«Килес ҫул юсаса ҫӗнетес ӗҫ вӗҫленӗ. Футбол енӗпе тӗнче чемпионачӗн фан-лапамне Шупашкарти Юрӑ уйӗнче вырнаҫтарасшӑн. Унта лармалли вырӑнсем тата сцена пулӗ. Хальхи вӑхӑтра проектлассипе ӗҫ малалла пырать. Шухӑшланӑ пек пулса пырсан футбол енӗпе иртекен тӗнче чемпионатне эсир Атӑлҫи кӳлмекӗнче курма пултарӑр», — тенӗ сити-менеджер.
REGNUM информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрӑх, юлашки ҫулсенче Шупашкарта физкультурӑпа сывлӑх комплексӗсене улттӑ уҫнӑ, вӗсенчен виҫҫӗшне —пӗлтӗр.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ Петӗр Хусанкай ҫырнӑ юмах тӑрӑх «Голубка» спектакль-мюзикл лартнӑ. Ку ӗҫе театр Чӑваш Енӗн Элтеперӗн гранчӗпе пурнӑҫлама пултарнӑ. Аслӑ классикӑмӑрӑн юмахӗсем тӑрӑх театрта кӑҫал тӑватӑ спектакль хатӗрленӗ.
Пукане театрӗнче мюзикл жанрӗпе пачах ӗҫлемен мар-ха. 18 ҫул каялла «Красная шапочка» лартнӑ, 2015-мӗшӗнче — «Светофор» шоу. Анчах ку, мӗн тесен те, наци сӗмӗллӗ. Петӗр Хусанкай ҫуралнӑранпа кӑҫалхи кӑрлачра 110 ҫул ҫитнине шута илсен ҫак ӗҫ пушшех те пӗлтерӗшлӗ.
«Голубка» мюзикла поэтӑн мӑшӑрӗ, СССР халӑх артисчӗ Вера Кузьмина тата вӗсен ывӑлӗ, литература критикӗ Атнер Хусанкай та кайса курнӑ.
Эпир асӑрханӑ тӑрӑх, премьерӑна ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнчи репертуара кӗртмен. Анчах каярах ӑна пӗрех кӑтартӗҫ.
Чӑваш Енре пама йышӑннӑ «Амӑшӗн мухтавӗ» хисеп паллин эскизне конкурсра ҫирӗплетӗҫ. Паян иртнӗ Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ ларӑвӗнче ҫакӑн пирки йышӑну проектне сӳтсе явнӑ.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Амӑшӗн мухтавӗ» хисеп паллине парасси ҫинчен хушу кӑларнӑччӗ. Ку указа алӑ пуснине вӑл районсемпе хула администрацийӗсен пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ канашлура пӗлтернӗччӗ. Ӑна пама Амӑшӗн кунӗ умӗн (ку уява чӳк уйӑхӗн юлашки вырсарникунӗнче палӑртаҫҫӗ) йышӑннӑччӗ.
«Амӑшӗн мухтавӗ» хисеп паллин эскизне уйрӑм ҫын та, организаци те сӗнме пултарать. Ӗҫсене конкурсра пӑхса тухса ҫирӗплетӗҫ.
Ҫӗнтерӳҫӗне 10 пин тенкӗпе хавхалантарӗҫ тата унпа усӑ курма ирӗк панишӗн тепӗр 5 пин тенкӗ тӳлӗҫ.
Нумаях пулмасть Раҫҫейре 200 тата 2000 тенкӗллӗ укҫасем ҫаврӑнӑша кӗнине унчченех пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенче ҫӗнӗ банкнотӑсем Чӑваш Ене те ҫитнӗ.
Республика ҫыннисем унпа усӑ курма пуҫланӑ. 200 тенкӗлли 50, 100, 500 тенкӗллисемпе пӗр калӑпӑшлӑ. 2000 тенкӗ вара 1000 тата 5000 тенкӗллисемпе пӗр пек. Ҫӗнӗ укҫасем сувенир евӗр мар, вӗсен тиражӗ те чикӗленмен. Вӗсене ҫаврӑнӑшра кирлине кура кӑларӗҫ. Банкнотӑсем – таваршӑн тӳлемелли укҫа. Вӗсене кирек мӗнле лавккара та, предприятире те йышӑнмалла.
Аса илтерер: ҫӗнӗ укҫасем Раҫҫейре кӑҫал юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ҫаврӑнӑша кӗнӗ. Вӗсем ҫине ӳкернӗ символсене сасӑлав мелӗпе суйланӑ.
Шупашкар районӗнчи Янӑш тӑрӑхӗнче сӗт пӗр кунта 4 тенкӗ чакнӑ. Вӑл тӑрӑхрисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ӗнер сӗтӗн литрне 20 тенкӗпе пуҫтарнӑ пулсан паян валли сӗт 16 тенке чакса ларнӑ. «Унтан хаклӑпа йышӑнмаҫҫӗ», — ӗнентернӗ вырӑнти халӑха сӗт пуҫтаракан ҫын.
Чӑн та, сӗт пуҫтаракансен хӑйсен йывӑрлӑхӗ иккен. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, сӗт хакӗ республикипех чакса кайнӑ. Кун пекки раштав уйӑхӗнче унчченхи ҫулсенче пулман иккен. Ара, чӑн та, сӗт ҫуркунне енне чакнине ӑнланма пулать-ха, анчах хӗл варринче йӳнесе лартни ытла та тӗлӗнмелле пек.
Йывӑрлӑхӗ вара сӗт савучӗсене Беларуҫ Республикинчен типӗтнӗ сӗт илсе килме пуҫланипе ҫыхӑннӑ иккен. Вӑл йӳнӗреххине кура ӑна тирпейлекен савутсем йӳнӗрех продукцие суйлаҫҫӗ.
Хамӑр енчен ҫакна та пӗлтерер: иртнӗ шӑматкун республикӑн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильев тата ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов уйрӑм хуҫалӑхӗсенче туса илекен сӗт хакне чакармалли марри пирки канашлу ирттернӗ. Анчах, куратпӑр ӗнтӗ, савутсен хайсен пасар саккунӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ республикӑри ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе тунтикунсерен канашлу ирттерет. Паянхинче ЧР Правительство пуҫлӑхӗ Иван Моторин Монохуласене аталантарассипе ӗҫлекен фондӑн сӑнав канашӗн ларӑвне хутшӑнни ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Лару протоколне йӗркелесе ҫывӑх вӑхӑтра Чӑваш Республикин Правительствине ҫитерӗҫ», – савӑнӑҫлӑ хыпар пӗлтернӗ Иван Моторин премьер-министр.
Лару раштавӑн 22-мӗшӗнче иртнӗ. Ӑна РФ Правительствин Аппарачӗ Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Максим Акимов ертсе пынӑ.
Мускаври ларура Чӑваш Енри монохуласенчен пӗрне, маларах эпир асӑннӑ Канаша, аталантарма укҫа-тенкӗ уйӑрма йышӑннине палӑртнӑ. Маларах кӗмӗл лекмесси пирки сӑмах тухнӑччӗ.
-2.7 °C