Улатӑрта пурӑнакан 25 ҫулти хӗр тӗнче тетелӗнче хушма укҫа ӗҫлесе илмелли мел пирки пӗлтерӳ курнӑ. Анчах малтан вӗренӳ витӗр тухмалла-мӗн, кун валли вара телефон ҫине сарӑм вырнаҫтармалла. Ку видео урлӑ ҫыхӑнма кирлӗ имӗш.
Кун хыҫҫӑн хӗр вӗсемпе ҫыхӑннӑ. Палламан ҫын мобильлӗ банк сарӑмне кӗрсе электрон енчӗкпе ҫыхӑннӑ операцисем тума ыйтнӑ. Кун хыҫҫӑн хӗр счечӗ ҫинчен 7575 тенкӗ ҫухалнӑ.
Ҫав палламан ҫын видеоҫыхӑну урлӑ хӗр мобильлӗ сарӑмра мӗнле операцисем тунине курса тӑнӑ иккен. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 47 ҫулти хӗрарӑм «банк ӗҫченӗ» текен ҫынсене ӗненсе 1,5 миллион тенке яхӑн ҫухатнӑ. Сценари яланхи пекех пулнӑ: палламан ҫын шӑнкӑравланӑ та такам ун ячӗпе кредит илме хӑтланни пирки пӗлтернӗ.
Хайхи палламан ҫын хӗрарӑма укҫа-тенке «харушсӑр счет» ҫине куҫарма ӳкӗте кӗртнӗ. Унӑн 1 миллион ытла тенкӗ пухнӑ нухрат пулнӑ. Кунсӑр пуҫне вӑл икӗ банкра 300 пин тенкӗ кивҫен илнӗ. Ҫак пӗтӗм укҫана вӑл – 1416 000 тенке - такамӑн счечӗ ҫине куҫарнӑ. Куҫарса парсан тин вӑл ултавҫӑсен серепине лекнине ӑнланнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарти пӗр фирмӑра ӗҫлекен программист ултавҫӑсен аллине лекессе шутламан та ахӑртнех. Ара, вӑл ултав мелӗсем пирки лайӑх пӗлнӗ, ку енӗпе инструктаж витӗр те тухнӑ.
Анчах ултавҫӑсем ӗлӗкхи схемӑпах усӑ курнӑ. Арҫын вара серепене ҫакланнӑ. Палламан ҫын ӑна такам ун ячӗпе кедит илме хӑтланнине каланӑ. Хайхискер ҫак ҫыннӑн ятне-шывне, ытти даннӑя пӗлтернӗ. Ҫакна пулах арҫын вӗсене ӗненнӗ. Малтанах ун ячӗпе кредит ан илччӗр тесе тӑрӑшнӑ та 300 пин тенкӗ ҫухатнӑ.
Унтан ӑна ҫав палламан ҫын «ултавҫӑсене» тытса чарма, «вӑрттӑн операци» тума сӗннӗ. Кун хыҫҫӑн вӑл 7 миллион тенкӗ кредит илнӗ, укҫана ҫийӗнчех такамӑн счечӗ ҫине куҫарнӑ. Ҫапла хӑтлансан тин арҫын банка шӑнкӑравласа ыйтма ӑс ҫитернӗ. Ӑна улталанӑ иккен…
Авӑн уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Чӑваш Енри патшалӑх учрежденийӗсенчен пӗринче бухгалтерта ӗҫлекен хӗрарӑм йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ.
39 ҫулти хӗрарӑм пакунлисене ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ун патне пӗр хӗр шӑнкӑравланӑ, хӑйӗн пирки банк ӗҫченӗ тесе пӗлтернӗ. Хӗрарӑма вӑл такамсем ун ячӗпе кредит илесшӗн тесе пӗлтернӗ. Телефон калаҫӑвне кӗҫех арҫын хутшӑннӑ, хӑйӗн пирки право хуралӗн тытӑмӗн ӗҫченӗ тесе каланӑ. Укҫана ҫухатас мар тесен ӑна хӑрушсӑр счёт ҫине куҫарма сӗннӗ.
Хӗрарӑм банкран кредит илсе миллион ҫурра яхӑн тенке такамсене куҫарса панӑ. Кайран ҫеҫ хӑй улталаннине ӑнланса илнӗ.
Ҫав кунах Шупашкарта пурӑнакан 34-58 ҫулсенчи виҫӗ хӗрарӑм ултавҫӑсен капкӑнне ҫакланса 250 пинрен пуҫласа 550 пин тенкӗ таран укҫана ют ҫынсене куҫарса панӑ.
Шупашкар хулинче пурӑнакан 73 ҫулти хӗрарӑм иртнӗ эрнере ултавҫӑсен аллине чутах ҫакланман. Капкӑна ҫакланасран хӗрарӑма карас ҫыхӑнӑвӗн лавккинче ӗҫлекенсем вӑхӑтра тытса чарнӑ.
Карчӑк патне ҫав кун ултӑ сехет хушшинче 18 номертан шӑнкӑравланӑ. Паллӑ мар ҫынсем кинемее банкри укҫана ултавҫӑсенчен «сыхласа хӑварма» тупрана урӑх счёт ҫине куҫарма ӳкӗте кӗртме хӑтланнӑ.
Хӗрарӑм ӗненнӗ, банкри 500-е яхӑн пин тенке илнӗ те Калинин урамӗнчи суту-илӳ центрӗнчи карас ҫыхӑнӑвӗн лавккине укҫа куҫарма кайнӑ. Анчах унта ӗҫлекенсем хӗрарӑма ултавран тытса чарнӑ.
Карчӑка улталама хӑтланнӑ тӗслӗхпе йӗрке хуралҫисем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 62 ҫулти хӗрарӑм инвестиципе укҫа ӗҫлесе илетӗп тесе савӑннӑ пуль-ха. Анчах вӑл ултавҫӑсен тӗлне лекнӗ. Тупӑш тӑвайман.
Хӗрарӑм пӗлтерӗве тӗнче тетелӗнче тупнӑ. Кӗҫех унпа палламан ҫын ҫыхӑннӑ. Вӑл унӑн консультанчӗ-мӗн. Хайхискер ӑна укҫа ӗҫлесе илме пулӑшать иккен.
Ҫав палламан ҫын каланипе хӗрарӑм 10 кунра 500 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Кайран вӑл укҫана тавӑрма шутланӑ. Паллах, усси пулман. Кун хыҫҫӑн вӑл полицие кайнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енри 45 ҫулти хӗрарӑм тӗнче тетелӗнче арҫынпа паллашнӑ. Лешӗ ют ҫӗршыври тухтӑр-мӗн. Вӗсен юрату пуҫланнӑ.
Кӑштахран арҫын савнине хаклӑ посылка йышӑнма ыйтнӑ. Укҫине килсен саплаштпрма шантарнӑ. Ҫапла хӗрарӑм тӗрле счет ҫине 2,7 милллион тенкӗ куҫарнӑ. Анчах савнийӗ ниепле те чарӑнайман, татах укҫа ыйтнӑ. Хӗрарӑм ҫавӑн чухне тин вӑл ултавҫӑ пулнине ӑнланнӑ, полицие пӗлтернӗ.
Оперативниксем ҫав ҫын Нигерирен пулнине, Чӑваш Енри хӗрарӑм куҫарса панӑ укҫана Питӗрти банкоматран илнине палӑртнӑ. Полицейскисем служба командировкине кайса 41 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ, ӑна пирӗн республикӑна илсе килнӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 37 ҫулти арҫын хитре телефон номерӗ илес тенӗ те ултавҫӑсене укҫа куҫарса панӑ. Кун пирки ШӖМ пӗлтерет.
Ҫак арҫын халӑх тетелӗнче хитре телефон номерӗ сутнине курнӑ. Ӑна илес тесе вӑл палламан ҫынна 4 пин те 400 тенкӗ куҫарса панӑ. Кун хыҫҫӑн ҫав ҫын ҫыхӑнӑва тухма пӑрахнӑ. Кун хыҫҫӑн тин вӑл ултавҫӑ серепине лекнине ӑнланнӑ, полицие кайса пӗлтернӗ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм ултавҫа 600 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Ҫитменнине, ҫав палламан ҫын унран кулмаллипех кулнӑ.
Хӗрарӑм патне «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ. Ӑна ӗненсе вӑл 600 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Ултавҫӑ тӗлне лекнине ӑнлансан хӗрарӑм полицие кайнӑ. Темиҫе кунран ҫав ултавҫӑ ун патне каллех ҫырса янӑ. «Сире укҫа мӗн тума кирлӗ?» тесе ҫырнӑ вӑл. Палламан ҫын куҫарса панӑ нухрат Раҫҫейре йӗркелеме юраман организацисене тытса тӑмашкӑн каяссине пӗлтернӗ.
Виҫӗ ватӑ хӗрарӑм тӑванӗсене ҫӑлас тесе пӗтӗмпе 500 ытла пин тенкӗ панӑ. Малтанах вӗсем ултавҫӑсен тӗлне пулнине ӑнланман ҫав.
Ку йӑлтах ҫурлан 11-мӗшӗнче пулнӑ. 72-ри хӗрарӑм патне «йӗрке хуралҫи» шӑнкӑравланӑ. Унӑн мӑнукӗ машинӑпа ҫынна ҫапса хӑварнӑ имӗш. Хайхи ҫын мӑнукне яваплӑхран хӑтарма пултарать-мӗн. Хӗрарӑмӑн 100 пин тенкӗ куҫарса памалла ҫеҫ.
84-ри хӗрарӑм та 100 пин тенкӗсӗр юлнӑ. Унӑн тӑванӗ авришӗн айӑплӑ тенине ӗненнӗ вӑл.
88 ҫулти хӗрарӑм вара ытларах шар курнӑ. Вӑл курьера 300 пин тенкӗ тыттарса янӑ. Тепӗр кунхине тӑванӗсем патне шӑнкӑравласан тин вӗсемпе ним те пулманнине, ӑна такам улталанине пӗлнӗ.
Халӗ полицейскисем ҫав ҫынсене тупса палӑртас тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ.
+1.3 °C