Шупашкарта пурӑнакан 79 ҫулти хӗрарӑм полицие пырса пулӑшу ыйтнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, унӑн килти телефонӗ ҫине палламан хӗрарӑм шӑнкӑравланӑ, хӗрӗн тусӗ тесе паллаштарнӑ. Хайхискер мӑнукӗ айӑпӗпе авари пулни пирки каланӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ ан пуҫарччӑр тесен укҫа памалла-мӗн. Кун валли 1 миллион тенкӗ кирлӗ имӗш. Ватӑ хӗрарӑм хӑраса ӳкнипе палламан ҫын мӗн каланине йӑлтах тунӑ. Анчах унӑн ун чухлӗ укҫа пулман, мӗн пуррине парса яма килӗшнӗ.
Кӗҫех ун патне арҫын килнӗ, 300 пин тенке тата апат-ҫимӗҫ илсе кайнӑ. Кӑштахран ватӑ хӗрарӑм мӑнукӗпе нимӗн те пулманнине пӗлнӗ.
Ҫав кунах 83-ри тата 73 ҫулти хӗрарӑмсем полицие пынӑ. Вӗсем те ҫавнашкалах улталаннӑ. Пӗри – 100 пин, тепри 200 пин тенкӗ куҫарса панӑ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи 36 ҫулти арҫын савнийӗпе вӑрҫӑнса кайнӑ тӗнче тетелӗнче хӗрсемпе паллашма тытӑннӑ. Вӑл паллашу сайтӗнче регистрациленнӗ. Анчах унта ултавҫӑ аллине ҫакланнӑ.
Пӗр хӗрарӑм паллашнӑ-паллашман 2,5 пин тенкӗ кивҫен ыйтнӑ. Арҫын куҫарса панӑ. Тепӗр кун киви-енчӗке 50 пине яхӑн куҫарма ыйтнӑ. Укҫа хаклӑ йышши эмелсем илме, хӗрне сиплеме кирлӗ-мӗн. Кайран хӗрарӑм Шупашкарта тара илнӗ хваттершӗн 30 пин ыйтсан та арҫын иккӗленмен. Анчах хӗрарӑм унпа тӗл пулма килӗшменрен ҫыхӑну татӑлнӑ.
Вӑл тепӗр хӗрпе паллашнӑ. Лешӗ ӑна хӑнана пыма шантарнӑ. Анчах ҫул тӑкакне саплаштарма, телефон номерӗ ҫине укҫа хума ыйтнӑ. Ҫӑпла вӑл ӑна 194 пине яхӑн куҫарса панӑ.
Арҫын хӑйне улталанине ӑнлансан полицие кайнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Шупашкарти полици уйрӑмне 26 ҫулти хӗр пулӑшу ыйтма килнӗ. Вӑл хӑйӗн укҫине упраса хӑварас тенӗ те тата нумайрах нухрат ҫухатнӑ.
Хӗр каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, ун патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ, вӑл банкра ӗҫлекен ҫын имӗш. Хайхискер каланӑ тӑрӑх, такам хӗрӗн паспорт даннӑйӗсемпе усӑ курса кредит карточки ҫинчи укҫана илесшӗн. "Банк ӗҫченӗ" карточкӑна хӗр нумаях пулмасть илнине, унта мӗн чухлӗ укҫа пулнине тӗрӗс каланӑ.
Палламан ҫын укҫана сыхласа хӑвармалли мел пуррине пӗлтернӗ - ӑна резерв счет ҫине куҫармалла. Ҫапла вӑл 97 пин тенкӗ ытла куҫарса панӑ. Банка шӑнкӑралама вара кайран тин ӑс ҫитернӗ. Унти ӗҫченсем банкра нимӗнле резерв счет та ҫуккине пӗлтернӗ. Хӗр ултавҫасен аллине лекнине тинех ӑнланнӑ.
73 ҫулти хӗрарӑм тӗнче тетелӗнче тус тупнӑ та укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Кун пирки ШӖМ пӗлтерет.
Хӗрарӑм полицие пырса нуши пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл халӑх тетелӗнче Джастин ятлӑ арҫынпа паллашнӑ. Хайхискер «хӗрӳ точкӑра» ӗҫлет-мӗн.
Арҫын ватӑ хӗрарӑмӑн шанӑҫне кӗнӗ те темиҫе кунран ӑна укҫа куҫарса пама ӳкӗте кӗртнӗ. Ывӑлне ҫуралнӑ кунпа парне тӑвасшӑн-мӗн. Реквизичӗсене те ярса панӑ. Анчах унта хӗрарӑмӑн славян ячӗ пулни, укҫана тенкӗпе куҫарса пама ыйтни те хӗрарӑма иккӗлентермен. Вӑл ӑна 31 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Кун хыҫҫӑн тин иккӗленме тытӑннӑ, веҫех ывӑлне каласа панӑ. Анчах Джастин укҫине каялла тавӑрса паман, ҫыхӑнӑва та тухман.
Шупашкарта пурӑнакан икӗ арҫын хӗрарӑма пула укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Хӗрарӑмпа ар ҫыхӑнӑвне кӗме ӗмӗтленнӗ, анчах улталаннӑ арҫынсем йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ.
29 ҫулти арҫын интимлӑ пӗлтерӳсем вырнаҫтаракан сайтсенчен пӗринче хӗрарӑмпа паллашма шухӑш тытнӑ. Сайтра кӑтартнӑ телефон номерӗпе шӑнкӑравласан ӑна страхламалли депозит куҫарса пама ыйтнӑ. Каланине пурнӑҫланӑ арҫын. Унтан тата сӑлтав тупса укҫа куҫарма ыйтнӑ. Ултавҫӑсене ӗненсе арҫын 50 пин тенкӗ ытла куҫарса панӑ.
22 ҫулти арҫын патне хӗрарӑм килнех пынӑ. Анчах малтан укҫа куҫарса пама ыйтнӑ. Тупра хӑйӗн картти ҫине куҫсан хӗрарӑм тухса тарнӑ.
Шупашкар хулинче пурӑнакан 66 ҫулти хӗрарӑм ултавҫӑсен капкӑнне ҫакланнӑ.
Раштав уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ун патне пӗр хӗр шӑнкӑравланӑ, хӑйӗнпе банк ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Хӗрарӑма хайхискер такамсем ун ячӗпе кредит илсе тултарнӑ тесе пӗлтернӗ. Кӗҫех «йӗрке хуралҫи» те шӑнкӑравланӑ. Япӑх хыпара вӑл та ҫирӗплетсе панӑ. Право хуралӗнче ӗҫлекен ҫын тесе хӑйӗн пирки калани хӗрарӑма парӑма хӑвӑрт тӳлесе татма сӗннӗ, ултавҫа вара тытса чарма шантарнӑ. Пӑтӑрмах пирки никама та пӗлтерме хушман.
Хӗрарӑм хӑй унччен пухса пынӑ укҫана тата банкран 360 пин тенкӗ кредит илсе ют ҫынсем каланӑ счет ҫине укҫа куҫарса янӑ.
Банка кредит илме пырсан унта ӗҫлекен: «Сирӗн пата кредит илме ыйтса никам та шӑнкӑравламан-и?» — тесен те ватӑ хӗрарӑм сисчевленмен, партизан пек шӑпӑрт ларнӑ, «Ҫук», — тесе туннӑ.
Иртсе кайнӑ талӑкра Шупашкар хулинчи виҫӗ ватӑ ултавҫӑсене пула укҫасӑр тӑрса юлнӑ. «Кӗмӗле» кинемейсем хӑйсен аллипех кӑларса тыттарнӑ.
Ӗнер, раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, хулари ватӑсем хӑйсен тӑванӗсене «ҫӑлас» тесе пурӗ ҫур миллиона яхӑн тенкӗсӗр юлнӑ.
66 ҫултан пуҫласа 85 ҫулчченхи виҫӗ хӗрарӑм патне палламан ҫынсем шӑнкӑравланӑ, вӗсен ҫывӑх ҫыннисем машинӑпа инкеке лекнине ӗнентернӗ. Пенсионерсен укҫа пуррипе ҫуккипе кӑсӑкланнӑ. Тӑванӗсене пуҫиле майпа явап тыттарас темесен укҫа тӳлемелле тесе каланӑ. «Кӗмӗле» курьера парса яма хушнӑ. Карчӑксем 100 пинрен пуҫласа 260 пин тенкӗ таран тыттарса янӑ. Палламан ҫынсене ӗнениччен ватӑсем хӑйсен ҫывӑх ҫыннисем патне шӑнкӑравласа та пӑхман.
Канашри 34 ҫулти хӗрарӑм халӑх тетелӗнче чӑрӑш сутнине курнӑ та ӑна туянма шутланӑ. Вӑл хӑйне кирлӗ тавара суйласан укҫа – 11 пин тенкӗ ҫурӑ - куҫарса панӑ. Кун хыҫҫӑн сутуҫӑ телефона тытма пӑрахнӑ.
Халӗ йӗрке хуралҫисем ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ, кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарасси пирки шутлаҫҫӗ.
Чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 3 хӗрарӑм ултавҫӑсен аллине лекнӗ. Вӗсем те тӗнче тетелӗнче тӗрлӗ тавар туянса укҫа куҫарнӑ та шӑнман пӑр ҫине ларса юлнӑ.
Палламан хӗр 37 ҫулти стоматолога улталама пултарнӑ. Арҫын ӑна нумай укҫа куҫарса панӑ.
Тухтӑр полицире каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, ун патне темӗнле хӗр шӑнкӑравланӑ та хӑйӗнпе банк ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ, такам ун ячӗпе тӑватӑ тӗрлӗ банкра кредит имле хӑтланни пирки каланӑ. Унтан темӗнле арҫын ҫыхӑннӑ. Вӑл ятарлӑ программӑпа усӑ курса чӑннипех те йӗрке хуралӗн номерӗ пек кӑтартса шӑнкӑравланӑ.
Стоматолог палламан ҫынсене ӗненсе темиҫе банкра кредитсем илнӗ. Ҫапах унӑн иккӗленӳ ҫуралнӑ, кун пирки полицие пӗлтернӗ. Анчах ултавҫӑсем ӑна пур-пӗрех ӗнентерме пултарнӑ. Участковӑй алӑкран шаккасан тухтӑр уҫман, мӗншӗн тесен ӑна ултавҫӑсем ӑна кӗртме хушман. Ҫапла стоматолог палламан ҫынсене 2 миллион ытла куҫарса панӑ. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче 55 ҫулти арҫын полицие пынӑ та хӑй ултавҫӑсен аллине лекни пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл хӗллехи шинӑсем илме шухӑшланӑ, тӗнче тетелӗнче пӗлтерӳсем шыранӑ.
Арҫын кирлӗ шинӑсене тупсан сутуҫа 22 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Анчах вӑл шинӑсене илеймен, сутуҫӑ та йӗп пек ҫухалнӑ. Арҫын каланӑ тӑрӑх, ытти чухне вӑл тӗнче тетелӗнче тавар туяннӑ чухне ҫынсем ун пирки мӗн ҫырнине вуласа пӗлнӗ. Хальхинче вара вӑл ҫакна укҫа куҫарсан ҫеҫ тунӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Йӗрке хуралҫисем ҫак ӗҫе тунӑ ҫынна шыраҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (20.04.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 748 - 750 мм, 14 - 16 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Золотов Василий Гордеевич, халӑха ҫутта кӑларас ӗҫе йӗркелекенӗсенчен пӗри ҫуралнӑ. | ||
| Иванов Алексей Иванович, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, журналист редактор вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |