«Тӗрӗслӗх ҫутаттӑр Ҫеҫпӗлӗн ятне» фильм ҫинчен. 2019-2020 ҫулсенче ӳкернӗ. Ольга Авинова продюсерӗ Антонина Андреева директор, сценарисчӗпе режиссерӗ Алексей Енейкин.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗ чӑваш халӑхӗн историйӗнче ӗмӗрсене ҫырӑнса юлнӑ. Генилле ӑслӑ, ҫутӑ тӗллевлӗ, вӗри чӗреллӗ, синкер шӑпаллӑ кӗрешӳҫӗсем пирӗн халӑхӑн татах пур. Анчах ун пекки урӑх ҫук. Ҫавӑнпа ҫулӑмлӑ сӑвӑҫ сӑнарӗ кашни ҫӗнӗ ӑрӑва хӑйӗн пултарулӑхӗпе, пурнӑҫӗпе, кӗрешӗвӗпе хумхантарма пӑрахмасть.
Инҫекурӑмра тӑрӑшакан Алексей Енейкин тележурналист ахаль мар юратнӑ поэт сӑнарне суйласа илнӗ те ун ҫине хӑй куҫӗпе пӑхма шутланӑ. Шутлани пӗрре, фильм ӳкересси — тепре. Канӑҫсӑрлӑхра ҫулсем иртнӗ. Юрать ӗҫтешӗсем унпа пӗр шухӑшлӑ пулнӑ, республика ертӳлӗхӗ шанчӑклӑ тӗкӗ панӑ. Пӗр кӑмӑллӑ пулнин пайти куҫ умӗнче — халӗ хуласенче, уйрӑмах ялти шкулсенче, музейсемпе клубсенче, вулавӑшсенче, интернетра «Тӗрӗслӗх ҫутаттӑр Ҫеҫпӗлӗн ятне» чӑнлавлӑ илемлӗ (документально-художественный) фильм чарӑнмасӑр ҫаврӑнса ҫӳрет.
Паллах, Ҫеҫпӗле венгр, грузин, латыш е урӑх халӑх ҫынни чӑваш ачи пек пӑшӑрханса пӑхаймӗ.
Кӑрлачӑн 28-мӗшӗнчен пысӑк экран ҫине «Зоя» фильм проката тухать. Палӑртма кӑмӑллӑ: Зоя Козьмодемьянскаян рольне Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ Анастасия Мишина калӑпланӑ.
Настя 1993 ҫулта ҫуралнӑ, 2012 ҫулта Раҫҫей театр ӳнерӗн институтне (ГИТИС) режиссер факультетне вӗренме кӗнӗ. Ҫав ҫулах ӑна Владимир Маяковский ячеллӗ театр труппине йышӑннӑ. Настя «Вольф», «Заключение» фильмсенче те ӳкерӗннӗ.
Хальхинче Анастасия Мишина Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин историйӗнче ҫырӑнса юлнӑ паллӑ разведчицӑна – Зойӑна – вылянӑ.
Елчӗк районӗнче ҫуралнӑ режиссер тата сценарист Владимир Галошев ӳкернӗ «Батальон моей Родины» документлӑ фильм Беларуҫ Республикинче ирттернӗ «Эпӗ кино ӳкеретӗп» конкурсра палӑрнӑ. Кинокартина «Ӗҫе хӑй юратнипе тӑвакан» номинацире пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.
Владимир Галошев тата вӑл тӑрӑхри паллӑ таврапӗлӳҫӗ Илья Трофимов хӑйсен тӑван ялӗнчен, Елчӗк районӗнчи Кушкӑран, фронта тухса кайнисене халалласа хӑй вӑхӑтӗнче кӗнеке кӑларнӑ. Кайран Владимир Галошев документлӑ фильм ӳкернӗ. Тыл ӗҫченӗсене халалланӑ фильмри рольсенче – артистсем мар, ял ҫыннисем.
Раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче «Святыни Чувашского края: национальный костюм» документлӑ фильм кӑтартӗҫ.
Ҫутта кӑларакан фильма «Лаптева и партнёры» PR-савут республикӑн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви, «Чӑвашкино» киностуди пулӑшнипе ӳкернӗ.
Кинолента чӑваш наци тумӗн хӑйне евӗрлӗхӗпе паллаштарать. Тӑван халӑхӑмӑр ҫипуҫӗн элеменчӗсемпе, вӗсен социаллӑ пӗлтерӗшӗпе паллаштарать. Тума кура ҫын юрлӑ е пуян пурӑннине, вӑл ҫын ҫемьеллӗ е ҫемьесӗр пулнине тавҫӑрма пултарнӑ.
Кино курма кӑмӑл пуррисене пурне те акт залне 14 сехете йыхравлаҫҫӗ.
«Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗ Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫӗре хутшӑннӑ паттӑрсене халалланӑ документлӑ илемлӗ фильм ӳкерме пуҫланӑ. Ӳкерӳ Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче пырать. Киностуди ӗҫченӗсем маларах хатӗрленнӗ, ҫулла унта кайса фильм валли материалсем пухнӑ, тыл ӗҫченӗсемпе калаҫнӑ, интервью илнӗ.
Рольсенчен пӗрне РФ халӑх артистки Нина Яковлева вылять. Ҫавӑн пекех РФ тава тивӗҫлӗ артистки Любовь Федорова, ЧР тава тивӗҫлӗ артистки Ирина Архипова хутшӑнаҫҫӗ.
Хальлӗхе фильм сюжетне вӑрттӑнлӑхра тытаҫҫӗ.
ЧР Культура министерстви Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсене халалласа фильм ӳкермешкӗн 1,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Хальлӗхе ӑна «Сӑр тата Хусан чиккисем: халӑх паттӑрлӑхӗ» ят панӑ.
Фильм 25 минута тӑсӑлмалла. Ҫавӑн пекех акӑлчанла титр пулмалла. Фильма историе тӗпе хурса ӳкерӗҫ. Картинӑра экспертсем, окоп чавакансем пулмалла. Кунсӑр пуҫне кино ӳкерекенсем квадрокоптерпа усӑ курмалла, «таймлапс», «слоумо» пулмалла.
Подрядчике суйламалли конкурс раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче иртет. Ҫӗнтерӳҫӗн ҫитес ҫулхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗ валли фильм ӳкермелле, прокат удостоверенине илмелле.
Чӑваш Республикинчи Ҫеҫпӗл Мишши фончӗ 2020 ҫулшӑн преми кама парассине палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ юпа уйӑхӗнче пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: сумлӑ премие «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗнчи телекӑларӑмсен ертӳҫи, сценарисен авторӗ, режиссер пулса нумай ҫул тухӑҫлӑ ӗҫлесе халӑха паха телефильмсемпе передачӑсем парнелекен, Ҫеҫпӗл Мишшин пултарулӑхне халӑх хушшине сарас тӗлӗшпе нумай вӑй хуракан Марина Карягина тата «Ҫеҫпӗл Мишши фончӗпе Чӑваш Республикинчи ытти обществӑлла пӗрлӗхсене нумай ҫул ҫине тӑрса пулӑшнӑшӑн, Чӑваш Енри литературӑпа культурӑна аталантарма пулӑшакан ыркӑмӑлӑх юхӑмне меценат пулса хастар хутшӑннӑшӑн» Анатолий Шагаров нотариус тивӗҫнӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче чӳк уйӑхӗн 13-мӗшнче «Тӗрӗслӗх ҫутаттӑр Ҫеҫпӗлӗн ятне» фильм хӑтлавӗ иртнӗ. Унта Марина Карягинӑпа Анатолий Шагарова премипе чысланӑ.
Тӗмен облаҫӗнче пурӑнакан чӑвашсем ҫинчен фильм ӳкерӗҫ. «Чуваши на земле тюменской» (чӑв. Тӗмен ҫӗрӗ ҫинчи чӑвашсем) фильма асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен организацине йӗркеленӗренпе 30 ҫул ҫитнине халалланӑ. Тӗменти хастар чӑваш, ассоциацие унччен ертсе пынӑ Ираида Маслова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, фильм ӳкересси ҫинчен общество организацийӗн 2020 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнчи ларӑвӗнче калаҫса татӑлнӑ. Проекта пурнӑҫлама «Регион-Тюмень» патшалӑхӑн телерадиокуравӗ пулӑшать.
Тӗмен тӑрӑхӗнчи чылай районта чӑвашсем тӗпленнӗ. Тележурналистсем Аромашево, Омутински районӗсенче, Голышманово хулинче пулнӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра Юрга тата Ишим районӗсене ҫитсе унти чӑвашсем ҫинчен документлӑ фильм ӳкерӗҫ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Шупашкарти «Полигон» культура центрӗнче «О чем молчат куклы деда Тероша?» документлӑ фильм кӑтартнӑ.
1919-2020 ҫулсенче пурӑннӑ Терентий Дверенин шӑпи урлӑ тӑван ҫӗршывӑн пӗр ӗмӗрне сӑнлама, ӑнланма пулать тесен те пысӑк йӑнӑш мар. Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пурӑннӑ ҫын ватлӑхра пуканесем ӑсталама тытӑннӑ. Ахаль пуканесем мар. Чӑваш чунӗллӗскерсене. Чӑвашла тумланнӑскерсене. Калас тенине чӑвашла калама ӑнтӑлаканскерсене.
Аса илтерер: ӗҫе Марина Карягина режиссер тата сценарист Сергей Мышев, Владимир Сергеев, Виктор Степанов, Екатерина Янгалакова операторсемпе, Карина Петрова монтаж режиссерӗпе, Владимир Неверов тата Сергей Блинов сасӑ режиссерӗсемпе пӗрле хатӗрленӗ.
Ӗнер Волгоград хулинче ҫарпа патриот фильмӗсемпе программисен пӗтӗм тӗнчери вуннӑмӗш телефестивальне пӗтӗмлетнӗ. Унта «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗн фильмӗ тивӗҫлипе хутшӑннӑ.
Марина Карягина режиссерӑн тата сценаристӑн Сергей Мышев, Владимир Сергеев, Виктор Степанов тата Екатерина Янгалакова операторсемпе, Карина Петрова монтаж режиссерӗпе, Владимир Неверов тата Сергей Блинов сасӑ режиссерӗсемпе пӗрле хатӗрленӗ «О чем молчат куклы деда Тероша» документлӑ фильмӗ «Чи лайӑх телеочерк» номинацире ҫӗнтернӗ.
«Коронавирус кӑҫал пуҫтарӑнма памарӗ, анчах фестиваль пӗрех иртнӗ. Парнисене почта урлӑ ярса парӗҫ. Пӗрле савӑнар: эпир - авалхи хӑватлӑ халӑх ачисем», — тесе хыпарланӑ Марина карягина Фейсбукра.
+9.3 °C