Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура палӑртма хатӗрленет. Уяв мероприятине асӑннӑ учреждени Чӑваш Ен Элтеперӗн гранчӗ шучӗпе йӗркелӗ.
«Ҫитмӗл пиллӗкмӗш кӗркунне. Ӳнерти пурнӑҫ (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине халалласа)» ят панӑ мероприятие чӳкӗн 7-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Тепӗр кунхине уяв Вырӑс тата ют ҫӗршыв ӳнерӗн пайӗнче (вӑл Шупашкарти Константин Иванов урамӗнчи 4-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ) малалла тӑсӑлӗ.
Мероприяти программине «Ҫитмӗл пиллӗкмӗш кӗркунне. Ӳнерти пурнӑҫ (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине халалласа)» пресс-конференцие, «Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ. Пухмачсен историйӗ. Чи лайӑх хайлавсем» альбом-каталог хӑтлавне, Шупашкар тӑрӑх кӑтартса ҫӳрессине, юбилея халалланӑ курава, «Классика» юрӑ капеллин музыка саламне, П.П. Беньков живописҫӑ ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитнине халалланӑ «ҫавра сӗтеле» кӗртнӗ.
Нумаях пулмасть Вӑрнар район администрацийӗн ял хуҫалӑхӗпе экологи пайӗн пуҫлӑхӗ Вячеслав Горбунов, халӑха социаллӑ пулӑшу паракан районти пай пуҫлӑхӗ Ирина Смолина, Ярмушка ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Алексей Петров Анастасия Ильинична Изосимова ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранне 90 ҫулхи юбилейпа саламланӑ, ҫирӗп сывлӑх, вӑрӑм кун-ҫул, канлӗ ватлӑх суннӑ.
Анастасия Ильинична 1924 ҫулхи юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Ҫӑкаллӑ Явӑшра ҫуралнӑ. Ӑс-тӑна малалла туптас ӗмӗчӗ вунӑ ҫул вӗреннӗ пулсан та пурнӑҫланайман — вӑрҫӑ чӑрмантарнӑ. Ҫав ҫулсенче вӑл та ытти ар-арӑм пекех колхозра ырми-канми тӑрӑшнӑ, ҫӗнтерӗве ҫывхартма пулӑшнӑ. 1918 ҫулта ҫуралнӑ Филимон Изосимовичпа 1947 ҫулта ҫмӑшӑрланса ҫемье ҫавӑрса 6 ача — 2 хӗрпе 4 ывӑл — ҫуратса ӳстернӗ. Ашшӗпе амӑшӗ ачисене пӗчӗкренех ӗҫе явӑҫтарнӑ тесе хыпарлать вырӑнти ял тӑрӑхӗ.
Филимон Изосимович вӑрҫӑ суранӗсене пула часах ҫӗре кӗнӗ. Ултӑ ачана ура ҫине тӑратма пӗрре те ҫӑмӑл пулман Анастасия Ильиничнӑна. Анчах та пуҫа усман, ялан ӗҫленӗ, хуҫалӑха ҫирӗп тытса пынӑ.
Анастасия Ильиничнӑна ывӑлӗ-хӗрӗсем, мӑнукӗсем чунтан хисеплесе сума сӑваҫҫӗ, тӑван киле килсех тӑраҫҫӗ, пулӑшаҫҫӗ.
Ҫак кунсенче Мускавра Геннадий Айхи поэт ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халлаланӑ ӑслӑлӑх конференцийӗ ӗҫлет. Вӑл юпан 15-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, паян хупӑнмалла.
Мероприятие Раҫҫейӗн наука академийӗн Чӗлхе пӗлӗвӗн инсититучӗн ертӳҫисем, Германири, Италири, Швецинчи, Чехинчи, Турцинчи, Японири, Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи тата хамӑр ҫӗршыври поэзи тата лингвистика енӗпе тӑрӑшакан ученӑйсем хутшӑннӑ. Чӑваш филологи ӑслӑлӑхӗсен пайташӗсем те пулнӑ.
Конференцие Чӑваш Ен Элтеперӗн ячӗпе унӑн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков сӑмах тухса каланӑ. Конференци йӗркелекенсене вӑл Михаил Игнатьев тата хӑй ятӗнчен тав тунӑ. Волков шучӗпе, поэзире Геннадий Айхи - ҫӗнӗ сӑмах. Вӑл — чӑваш поэзине тӗнчене ҫул уҫакан ят.
Конференцие Раҫҫейӗн наука академийӗн Чӗлхе пӗлӗвӗн инсититучӗпе Раҫҫейӗн патшалӑх гуманитари университечӗ пӗрле йӗркеленӗ.
Сӑнсем (3)
Юпан 18-мӗшӗнче Шупашкарта Лермонтов балӗ пулӗ. Ӑна вырӑс ҫыравҫи ҫуралнӑранпа 200 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Бал ЧР Наци вулавӑшӗн акт залӗнче 14:00–18:00 сехетсенче иртӗ. Программӑра 19-мӗш ӗмӗрти ташӑсем кӗрӗҫ: вальс, полька, мазурка, контрданс. Ҫавӑн пекех Шотланди ташшисем те пулӗҫ. Ара, Михаил Лермонтовӑн йӑх тымарӗ — Шотландирен.
Ташӑсене балччен «Огни Бэлтайна» студире вӗренме пулать. Мероприятире темиҫе ҫӑмӑл ташӑ та кӗртнӗ. Ӑна кашниех тума пултарӗ. Унта хутшӑнакансен тумӗ 19-мӗш ӗмӗрти пек е Шотланди стилӗпе килӗшӳллӗн пулмалла.
Ҫавӑн пекех мероприятире Михаил Лермонтов пирки сӑвӑсем, юрӑсем, хӑтлавсем пулӗҫ.
Юпан 25-мӗшӗнче Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче ҫамрӑк композиторсен «Атӑл ачисем» республикӑри уҫӑ III конкурсӗ иртмелле. Вӑл 15 сехетре пуҫланмалла. Конкурса асӑннӑ училище йӗркелет. Ӑна асӑннӑ вӗренӳ учрежденийӗн 85 ҫулхине тата Анисим Асламас композитор ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Конкурса музыка училищисенче, колледжсенче, культура тата ӳнер училищисенче, аслӑ шкулсенче, ача-пӑча музыка тата ӳнер шкулӗсенче вӗренекенсем хутшӑнасса шанаҫӳҫӗ. Конкурсантсене икӗ ушкӑна пайлӗҫ: 12–15 ҫулсенчисене уйрӑм, 16–20 ҫултисене расна. Ҫамрӑк композиторсем хӑйсен пултарулӑхне «Композици» тата «Импровизаци» номинацисенче тӗрӗслеме пултарӗҫ. Иккӗмӗшӗ — аслӑ ҫулхи категори валли кӑна.
Конкурсӑн тӗп тӗллевӗ шутне пултаруллӑ ачасемпе ҫамрӑксене тупса палӑртассине тата Анисим Асламас композиторӑн ят-сумне сарассине кӗртеҫҫӗ.
Конкурса хутшӑнакан кашни ача тӗрлӗ музыка жанрӗллӗ темиҫе хайлав тӑратма пултарать. Пӗри 6 минутран вӑрӑм пулмалла мар. Конкурсра соло е камерлӑ оркестр валли ҫырнӑ инструмент хайлавӗсем, камерлӑ вокал хайлавӗсем — юрӑсем, романссем, вокал ҫаврӑмӗсем, ҫырса илемлетнисем, вариацисем, сюитӑсем тата ытти пулма пултараҫҫӗ.
Республикӑра юпан 18–20-мӗшӗсенче Айхи кунӗсем иртӗҫ. Ӑна Чӑваш Енри «Айхи фончӗ» общество организацийӗ йӗркелет. Ҫак ӗҫе Ҫӗнӗ Шупашкарти Ю.Гагарин ячӗллӗ тӗп вулавӑш та хутшӑнӗ.
Айхи кунӗсенче ЧР Наци вулавӑшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприятисем иртӗҫ. ЧР Информполитика министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кунсенче Ҫӗнӗ Шупашкарти Ю.Гагарин ячӗллӗ тӗп вулавӑшӑн «Кӗнеке-пурнӑҫ: Геннадий Айхин Чӑвашри кунӗсем» проект пурнӑҫа кӗрӗ. Вӑл кӑҫал ЧР Элтеперӗн грантне ҫӗнсе илнӗ.
Айхи кунӗсем юпан 18-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче пресс-конференцирен пуҫланӗ (12 сехетре). Ҫак кун Игорь Макаревич, Владимир Пики, Владимир Коновалов сӑнӳкерчӗкӗсен куравӗ ӗҫлеме тытӑнӗ. Кунсӑр пуҫне кӗнеке хӑтлавӗсем иртӗҫ. Наталия Азаровӑпа Татьяна Грауз поэтӑн «Расположение счастья» кӗнекине, Арсен Мирзаев Геннадий Айхи пирки аса илнӗ кӗнекене, Борис Чиндыков «Gennadi Ajhi «ŞICHӖ SӐVӐ» кӗнекене хӑтлӗҫ.
Иккӗмӗш кун Г.Айхин 12 чӗлхепе тухнӑ «Мир Сильвии» кӗнекине хӑтлӗҫ, ҫак кӗнекен ӳнерҫин Анастасия Новиковӑн куравӗ уҫӑлӗ.
Хӑйсем мар. Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль ял администрацийӗн специалисчӗсем тата вырӑнти культура ӗҫченӗсем тӑрӑшнипе вӗсене ҫавӑн пек уяв йӗркелесе панӑ.
Хӑвӑлҫырмара пурӑнакан Воробьевсем — Алевтина Николаевнӑпа Петр Сергеевич — ҫемье чӑмӑртанӑранпа 55 ҫул ҫитнӗ. Кун пек датӑна асӑнмалӑх ирттерес тенӗ те вырӑнти пуҫлӑхсем.
Воробьевсем — ялти ятлӑ ҫынсем. Ялти шкулта вӗрентекенре ӗҫлесе тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ. Вӗсене пурнӑҫри паллӑ кун ячӗпе район администрацийӗн ЗАГС пайӗн специалисчӗ Н. Баймушкина саламланӑ тата хаклӑ парне панӑ. Вӗсен ячӗсем ЗАГС пайӗнче упранакан «Хисеп кӗнекинче» ӗмӗрлӗх ҫырӑнса юлассине пӗлтернӗ.
Педагогика ӗҫӗн ветеранӗсене пурнӑҫри паллӑ кун ячӗпе вӗсен вӗренекенӗсем пулнисемпе тӑванӗсем тата ытти хӑна саламланӑ.
Ҫапла пӗлтереҫҫӗ Патӑрьел районӗнчи Пӑлапуҫ-Пашьелӗнчи Николай Тельцов пирки ӗҫченӗсем. Иртнӗ шӑматкун вӑл 80 ҫул тултарнӑ.
Николай Петровича асӑннӑ ялӑн хисеплӗ ҫынни шутланать. Вӑл Пӑлапуҫ-Пашьелне аталантарма сахал мар тӑрӑшнӑ-мӗн. Кирек кам пулса ӗҫлесен те, трактор бригадин бригадирӗ-и е вырӑнти ял совечӗн ертӳҫи-и, кирпӗч савучӗн пуҫлӑхӗ-и е сельпопа колхоза ертсе пынӑ-и, тивӗҫе вӑл чунтан пурнӑҫланӑ, халӑхра ырӑ ят хӑварнӑ теҫҫӗ.
Ырми-канми таврапӗлӳҫӗ тӑван тӑрӑх кун-ҫулӗпе кӑсӑкланнӑ, «Пӑлапуҫ-Пашьел» тата «Фотохроника. Пӑлапуҫ-Пашьел» кӗнекесем кӑларнӑ.
Тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ хыҫҫӑн та Николай Петрович общество пурнӑҫӗнчен пӑрӑнмасть. Патӑрьел район пуҫлӑхӗн канашҫи шутланать тесе ӗнентереҫҫӗ вырӑнтисем.
«Гелий Иванов — пирӗн ентеш, медицина службин подполковникӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ — ҫак кунсенче 80 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвать», — тесе пӗлтерет «Пурнӑҫ ҫулӗпе» Элӗк район хаҫачӗ.
Гелий Иванов 1934 ҫулхи юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Кураккасси ялӗнче ҫуралнӑ. Тӑван ялӗнчи пуҫламӑш шкула вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн Хирлеппуҫӗнчи ҫичӗ класлӑ шкулта пӗлӳ пухнӑ. Малалла пӗлӗвне Гелий Иванович Элӗк вӑтам шкулӗнче тӑснӑ. 1951 ҫулта алла аттестат илнӗ ҫамрӑк Питӗрти (ун чухне Ленинград пулнӑ) С.М. Киров ячӗллӗ ҫарпа медицина академине ҫул тытнӑ. 1957–1959 ҫулсенче тинӗс ҫар флотӗнче хӗсметре тӑнӑ.
Элӗк ен каччине суйласа илни професси тӑван тавралӑхран аякка илсе ҫитерет. 1959 ҫултанпа Гелий Иванович Балти флочӗн шыв айӗнчи кимӗсем ҫинче ӗҫлеме пуҫлать. 1966 ҫултанпа Юрмала хулинче «Майори» санаторире аслӑ диетолог пулса тӑрӑшать. 1972–1980 ҫулсенче вӑл Калининградри тинӗс ҫарӗн аслӑ училищинче вӗрентет.
80-мӗш ҫулсенче Гелий Иванов Чӑваш Ене таврӑнать. Шупашкарта тухтӑр пулса ӗҫлет, тӗп хулан 1-мӗш пульницинче профсоюз комитетӗнче вӑй хурать.
Чӑвашсен паллӑ поэчӗ Геннадий Айхи ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Мускаври халӑхсен хушшинчи музыка ҫуртӗнче Алексей Айхин ансамблӗ, Покров ансамблӗ тата Ad Libitum оркестр Алексей Айхин «Поклон Пению» хайлавне юрлӗҫ. Вӑл — Геннадий Айхин сӑвӑсен ярӑмӗ.
Мероприяти 19 сехетре пуҫланать. Адресӗ: Мускав хули, Космодамианск кӳлмекӗ, 52-мӗш ҫурт.
+0.3 °C