Паянхи кунсенче пӗлӳҫӗсем чӑваш эстрадине ҫукпа пӗррех хаклаҫҫӗ. Ку та терӗс пуль. Юрӑҫисем кӗввисене те ҫыртарма ӳркенеҫҫӗ, ара ытла тӑкаклӑ та пуль. Ҫавӑнпа та час-часах сцена ҫинчен кӗвви — вырӑс е ют ҫӗршыв эстрадинчен, юрӑ сӑмахӗ вара — чӑвашла янӑрать. Ун йышши «пултарулӑхпа» паллашсан эпӗ тӗмшӗн юрӑ тӑршӗпе «ӑҫта-ши ку кӗвве маларах илтнӗччӗ» тесе шутласа ларатӑп ҫеҫ. Ҫапах та чӑваш эстради пушшех анса ларнӑ теме эпӗ пӗрех хӑяймастӑп. Ҫак уйрӑм эстрада тӗнчинче те мухтавлӑ ывӑлӗсем пур. Вӗсенчен пӗри «Янра юрӑ» ансамбльӗн ӑсталӑх ертӳҫи, Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ, Чӑваш республикин тата Тутар Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Вячеслав Христофоров.
Ҫак чӑваш эстрада кӑвайтне сӳнме паман юрӑҫӑ ҫурлан 11-мӗшӗнче Оперӑпа балет театрӗнче хӑйӗн 50 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ.
Вячеслав Христофоровӑн тӗлленмелле хитре, уҫӑ сасӑ. Мӗнпур юрра вӑл чӗре витӗр кӑларса юрлать. Юрӑҫӑн репертуарӗ те пуян. Вӑл сцена ҫинче чӑваш, вырӑс тутар юррисене, романс, оперсенчи арисене шӑрантарать. Республикӑра кӑна мар ытти ҫӗршывсенче те паллӑ артиста Чӑваш Енӗн нацисен ӗҫӗн тата архив ӗҫӗн пайӗпе ӗҫлекен культура министрӗ Вадим Ефимов юбилей ячӗпе ӑшшӑн саламланӑ.
Паллӑ опера юрӑҫине, Максим Дормидонтович Михайлова, асӑнса паян Вӑрнар районӗнчи Кульцав ялӗнче асӑну кунӗ иртнӗ. Ӑна ял-йышпа хаклӑ хӑнасем хӑйсен паллӑ ентешӗ ҫуралнӑранпа паян 120 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Уяв ячӗпе ялти культура ҫурчӗн сцени ҫинче профессилле артистсем: Чӑваш паташлӑх оперӑпа балет театрӗн ӗҫченӗсем — солистсемпе симфони оркестрӗ — пырса ҫитнӗ. Ялти культура ҫуртне кӗмелли вырӑна халӗ Максим Максимовӑн бюсчӗ илем кӳрсе ларать. Ун патне Чӑваш енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов тата район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид николаев чӗрӗ чечек хунӑ.
Максим Дормидоновичӑн профессилле музыка культуринчи тӳпине палӑртнӑ май Вӑрнар ҫӗрӗ хальхи вӑхӑтра тепӗр икӗ опера юрӑҫипе — Чӑваш Республикин халӑх, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ артисткисемпе Мария Елановӑпа тата Валентина Смирновӑпа — пуяннине палӑртмалла. Сӑмах май, вӗсем те хӑйсен ӗҫтешӗсемпе асӑну кунӗ ячӗпе йӗркеленӗ концерта хутшӑннӑ.
Сӑнсем (40)
Канаш районӗнчи Сиккассинче РСФСР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗн Николай Бабанов художникӑн юбилей каҫӗ иртнӗ. Ӗмӗрне культура ӗҫӗнче тӑрмашса ирттернӗскер ҫут тӗнчене килнӗренпе сакӑр теҫетке ҫул ҫитнине паллӑ тунӑ.
Сиккассинчи культура ҫуртне вӑл 47 ҫул хушши ертсе пынӑ. Ҫук, алӑк ҫӑрине уҫса хупнипех ҫырлахман вӑл. 1961 ҫулта культурӑн халӑх университетне (хӑй вӑхӑтӗнче ун пеккисем те пулнӑ-мӗн) ертсе пыма тытӑннӑ. Халӑх университечӗсен ректорӗсен хушшинче республикӑра чи лайӑххисен шутне кӗнӗ вӑл. Культура ҫурчӗ ҫумӗнче ӳнер мастерскойӗ те уҫнӑ. Николай Михайлович ӗҫӗ нумай енлӗ пулнине палӑртаҫҫӗ ӑна пӗлекенсем.
Ӑна юбилей ячӗпе саламлама район пуҫлӑхӗсемпе культура ӗҫченӗсем хутшӑннӑ.
Сӑнсем (19)
Кӑҫал ҫурлан 1-мӗшӗнче «Ана» чӑваш журналӑн пӗрремӗш номерӗ тухнӑранпа 95 ҫул ҫитет. Чӑваш хресченӗсем валли ӑна 1918 ҫулта кӑларма пуҫланӑ. Журнал нацисен ӗҫӗ-хӗлӗн пайӗпе ӗҫлекен Халӑх Комиссариатӗнчи чӑваш уйрӑмӗнче тухса тӑнӑ.
Журналта ҫак ыйтусене ҫутатнӑ: ҫӗр ӗҫӗ, выльӑх ерчетни, пахчана тытса тӑни, вӗлле хурчӗ ерчетни. Унсӑр пуҫне кӑларӑмра правительствӑри ҫӗр политики ҫинчен, выльӑх ерчетес ӗҫре тата уй-хире мӗнлерех тытса пымалли ӗҫре ӑслӑхӑх ҫитенӗвӗсем ҫинчен, тӑр-пул таврашӗнче тухнӑ ҫӗнӗ сорт ҫинчен тата ытти пулӑмсем ҫинчен ҫырса тӑнӑ. Килти хуҫалӑха тӗрес тытса пама канашсем те панӑ. Журналта ытларах ялти ҫынсене кӑсӑклантаракан ыйтусене ҫутатса панӑ пулин те ҫапах унӑн страницисенче ҫӗршывӑн обществӑлла-политика пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырса кӑтартни та тӗл пулнӑ.
Ытларах вулакансен кӑмӑлне «Почта пайӗ» рубрика ҫӗкленӗ. Унта ҫынсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ. Сӑмахран, мӗнле улма йывӑҫҫи лартмалла, ҫӗре мӗнле майпа кӑпкалатмалла. Рубрикӑра ҫӗкленнӗ ыйтусем паянхи кун та кӑсӑклӑ.
Шел пулин те 1920 ҫулта Чӑваш автономи облаҫӗ йӗркеленнӗ хыҫҫӑн «Ана» журнала кӑларма пӑрахнӑ.
Чӑваш музыка ӳнерӗнче паллӑ йӗр хӑварнӑ Олимпиада Агакова ҫуралнӑранпа ӗнер 95 ҫул ҫитрӗ.
Вӑл Етӗрне районӗнчи Ҫуткасси ялӗнче вӗрентекен ҫемйинче ҫуралнӑ. Етӗрнери педагогика училищинче, каярах Шупашкарти музыка училищи ҫумӗнчи икӗ ҫуллӑх хатӗрленӳ курсне ҫӳренӗ. Ун хыҫҫӑн виҫӗ ҫул хушши вокал уйрӑмӗнче ӑс пухнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пуҫлансан училище хупӑнать, Олимпиада Яковлевна вара Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче ӗҫлеме тытӑнать. Ансамбльпе пӗрле ҫара та концертпа кайнӑ вӑл. 1943 ҫулхи юпа уйӑхӗнче хӑй ирӗкӗпе фронта тухса каять. Бронепуйӑс пулемет расчечӗн ҫапӑҫуҫи пулать вӑл, салтак тивӗҫне зенит дивизионӗнче пурнӑҫлать. Молдавипе Венгрие ирӗке кӑларассишӗн пынӑ ҫапӑҫусене хутшӑнать.
Вӑрҫӑ вӗҫленсен вӑл тӑван тӑрӑха таврӑнать, училищӗре пӗлӗве малалла туптать. Чӑваш радиовӗн вокал ансамблӗнче ӗҫлеме тытӑнать, концертсемпе тухса ҫӳрет. Сцена ҫинче вӑл кӑмӑл-туйӑма ирӗке янипе, вокал ӑсталӑхне ҫӳллӗ шайра кӑтартнипе палӑрса тӑнине аса илет Пӗтӗм Раҫҫейри музыка обществин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Зимин.
Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин салтакӗсен паттӑрлӑхӗ ҫинчен пӗлмен ҫын та ҫук пуль. Вӗсем тарпа, юнпа паянхи мирлӗ пурнӑҫшӑн ҫапӑҫнӑ. Пурнӑҫ йывӑрлӑхӗсене чӑтса ирттерсе паянхи самана таранах пурӑнса ҫитнӗ ветерансем темиҫӗ хутлӑ герой ятне те илме тивӗҫ.
Утӑн 23-мӗшӗнче Канаш районӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Валентина Алантьева, Канаш хулин тата Канаш районӗн халӑхӑн социаллӑ хӳтелев пайӗн пуҫлӑхӗ Надежда Маркелова Катек ялӗнче пурӑнакан Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ Евдоким Егорович Егорова 95 ҫулхи юбилейпа ӑшшӑн саламланӑ. Ҫирӗп сывлӑх, нумай ҫул пурӑнма суннӑ, Раҫҫей Федерацийӗн президенчӗн Владимир Путинӑн ҫыру саламне вуласа панӑ, алла тытарнӑ, чечек тата асӑнмлӑх парнепе чысланӑ. Ҫак кунхине юбиляра ҫывӑх тӑванӗсем, ял ҫыннисем те ӑшӑ салам сӑмахӗсем каланӑ.
Е.Е.Егоров Катек ялӗнчех 1918 ҫулхи утӑн 23-мӗшӗнче ҫуралнӑ, кунтах ӳснӗ. 1938 ҫулта ӑна чукун ҫул ҫарне хӗсмете илнӗ. Юбиляр каласа панӑ тӑрӑх, вӑл «чукун ҫулӗнчен фронта ҫул тытнӑ», чукун ҫул ҫарӗ шутӗнче ҫапӑҫнӑ, Днепр, Кременчуг урлӑ кӗперсем, 95 ҫухрӑмлӑ ҫӗнӗ чукун ҫула тунӑ.
Ыран, утӑ уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Григорий Моклаков ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитет. Вӑрӑмах мар ҫак материалта унӑн юррисен ячӗсене асӑнса каймӑпӑр. Вӗсене вӑл 1956 ҫултах кӗвӗлеме пуҫланӑ. Унччен вара, вӑрҫӑ ҫулӗсенче, тӑван Вӑрмар районӗнче окоп чавнӑ ҫӗрте бригадир та пулнӑ, пушар хуралӗн пуҫлӑхӗнче те тӑрӑшнӑ. Унтан вӑл Хӗрлӗ Ҫар ретне тӑрать. Анчах ҫапӑҫу хирӗнче нумай пулаймасть вӑл. Сӗм суккӑр пулса тӑван киле таврӑнать. «Интернатрах юлас-и?» — тесе ыйтса ҫырса янӑ иккен вӑл госпитальте выртнӑ чух. Анчах ӑна тӑван килте чунтан кӗтнине пӗлтернӗ. Савнӑ хӗрӗ те ҫавнах систернӗ. Сӑмах май, мӑшӑрӗпе вӗсем 10 ача ура ҫине тӑратнӑ.
Тӑван ялта, Кавалта, ӑна клуб заведующине лартаҫҫӗ. Пулӑшуҫӑ пулма саккӑрмӗш класра вӗренекен Вася Долгова шанаҫҫӗ. 1950 ҫулта Григорий васильевич Мускав облаҫӗнчи Загорск хулинче музыка шкул-интернатне вӗренсе пӗтерет, баянист пулса тӑрать. Тӑван ялта вӑл пысӑк хор йӗркелет. 1952 ҫулта ӑна районти культура ҫуртне халӑхпа ӗҫлекен инструктор пулма куҫараҫҫӗ.
Чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Чӑваш халӑх поэчӗ Александр Алка ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитет. Ҫавна халалласа Кӗнеке палати «Тӑван тӑрӑхӑн юрӑҫи» ятпа электрон курав хатӗрлет. Ӑна хатӗрлекенсем ӗнер сӑвӑҫӑн хӗрӗпе Вера Ходорченкопа тӗл пулнӑ.
Кӗнеке палатин ертӳҫи Александр Магарин пичет архивӗн хальхи тӑрӑмӗпе паллаштарнӑ, пичет хучӗсен фондне йӗркелессин тата упрассин вӑрттӑнлӑхӗсене ҫуса панӑ.
Тӗлпулура электрон куравӑн иккӗмӗш пайӗ пирки уйрӑмах сӳтсе явнӑ иккен. Унта Александр Алкан кӗнекисемпе брошюрисем, унӑн хайлавӗсем вырӑн тупмалла. Вера Александровна хӑйӗн енчен май килнӗ таран пулӑшма пулнӑ.
Ӗнер Патӑрьел районӗнчи Кзыл-Чишма ялӗнче пурӑнакан Гайше Идиятулловна Садретдинова 95 ҫул тултарнӑ. Вӑл кӳршӗллӗ Елчӗк районӗнчи Сӑрьелӗнче ҫуралса ӳснӗ. 19-а ҫитсен унпа Патӑрьел районӗнче пурӑнакан Фетах ятлӑ тутар каччи паллашнӑ. Кӗҫех вӗсем ҫемье ҫавӑрнӑ, икӗ хӗрпе икӗ ывӑл ҫуратнӑ. Вӑрҫӑран арҫын хӑрах алӑсӑр таврӑннӑ хыҫҫӑн ӗмӗрӗпех тӑван хуҫалӑхра хуралҫӑра ӗҫлесе пурӑннӑ. 34 ҫул каялла вӑл ҫӗре кӗнӗ. Гайше аппан халӗ ывӑлӗсем те ҫук ӗнтӗ — вӗсем куҫӗсене хупнӑ. Ватӑ ҫыннӑн хальхи савӑнӑҫӗ — 6 мӑнкуӗпе мӑнукӗсен 8 ачи. Тата ватта ял ҫыннисем хисеплени савӑнтарать.
Юбилей ячӗпе ватта Раҫҫей Президенчӗн, Чӑваш Ен Элтеперӗн тата Патӑрьле район администрацийӗн пуҫлӑхӗн саламӗсене тыттарнӑ. Ӑна саламлама Патӑрьел район тата вырӑнти ял тӑрӑхӗн пайташӗсем пырса ҫитнӗ.
Уйӑх пуҫламӑшӗнче Элӗк районӗнчи Эренар ялӗнче пурӑнакан Ольга Антиповна Антипова 95 ҫулхи юбилейне паллӑ турӗ.
Юбиляра район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Лидия Никитина саламларӗ. Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗ янӑ саламлӑ ҫырӑва вуласа пачӗ, пурнӑҫра ырлӑх-сывлӑх, ҫемьере килӗшӳ, ӑнӑҫу сунчӗ. О. Антиповӑна социаллӑ хӳтлӗх пайӗн эксперчӗ Фаина Трофимовӑпа Тени ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Галина Мурзакова саламларӗҫ.
Ольга Антиповна 1918 ҫулхи утӑн 3-мӗшӗнче Эренар ялӗнче ҫуралнӑ. Тӑван шкулта 4 класс пӗтернӗ хыҫҫӑн хуҫалӑхра тӑрӑшнӑ. 1938 ҫулта ял каччипе П. Тарасовпа ҫемье ҫавӑрнӑ, хӗр ҫуратса ура ҫине тӑратнӑ. Ольга Антиповнӑн мӑшӑрне 1938 ҫулта салтака илнӗ. Хӗрарӑм тӗпренчӗкне пӗчченех ӳстернӗ. П. Тарасов вӑрҫӑра нимӗҫсен аллине лекнӗ, хыпарсӑр ҫухалнӑ. О. Антипова мӗн-пур йывӑрлӑха чӑтса ачине вӗрентсе кӑларассишӗн, ытлӑ-ҫитлӗ пурӑнтарассишӗн ял хуҫалӑхӗнче вӑй хунӑ, О. Антипова — тыл ӗҫченӗ.
Халӗ Ольга Антиповна хӗрӗпе пурӑнать. Унӑн 4 мӑнук, 11 кӗҫӗн мӑнук тата 2 кӗҫӗн мӑнукӗ ачисем. О. Антипова мӑнукӗсемпе савӑнса пурӑнать, иртнине те манмасть.
+32.3 °C