Кӑҫал ялсенче пурӑнакан 116 ҫын пурӑнмалли ҫурт-йӗре лайӑхлатӗ. Ҫак тӗллевпе, ЧР Ял хуҫалӑх министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хыснаран 114,6 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.
Ҫурт-йӗр тумашкӑн е хваттер туянмашкӑн паракан социаллӑ тӳлеве чи малтанах ялта пурӑнакан е ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ӗҫлекен ҫамрӑк специалистсем тивӗҫӗҫ. Яла пурӑнма куҫакан, унта ӗҫлеме пуҫлакан ҫынсем те ҫак пулӑшӑва тивӗҫме пултараҫҫӗ.
Палӑртмалла: пӗлтӗр кунашкал пулӑшупа 6,68 пин тӑваткал метр ҫурт-йӗр тунӑ, 40 ҫын пурӑнмалли условисене лайӑхлатнӑ. Вӗсен йышӗнче 24-шӗ – агропромышленноҫ комплексӗн ӗҫченӗсем, 6-шӗ – медик, 7-шӗ – вӗренӳ тытӑмӗнче вӑй хуракансем, 3-шӗ – вӑй-хал культурипе спорт, культура тытӑмӗн ӗҫченӗ.
Канаш районӗнчи Виҫпӳрт ялӗнче ялӗнче ӗнер, ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, харӑсах ултӑ ҫурт тата унти дача ҫурчӗсем вутпа сиенленнӗ.
Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар типӗ курӑка ҫунтарнипе ҫыхӑннӑ. Ҫулӑмпа кӗрешекенсем шухӑшланӑ тӑрӑх, «хӗрлӗ автан» шӑпах ҫавна пула алхаснӑ.
Пушара сарӑлма парас мар тесе пушар хуралӗн ӗҫченӗсем 10 техникӑна явӑҫтарнӑ, ял-йыш та май килнӗ таран тӑрӑшнӑ. Апла пулин те ҫурт-йӗр самай сиенленнӗ. Теприсене юсама та май ҫук. Ара, вӑрӑран юлать, пушартан юлмасть тесе ваттисем тӗрӗсех каланӑ мар-и?..
Канаш районӗнчи хӑрушӑ ҫак инкек йӑлари хытӑ каяша е типӗ курӑка тирпейленӗ чух питех те асӑрханмаллине тепӗр хутчен ҫирӗплетсе парать.
Йӗпреҫ районӗнчи суд асӑннӑ тӑрӑхри Буинск ял администрацине кивӗ ҫуртсене сӳтме хистенӗ. Ҫапла тума ыйтса унта тавӑҫпа прокуратура ҫитнӗ-ха.
Чӑваш Енӗн прокуратуринче пӗлтернӗ тӑрӑх, Буинскри кивӗ те ишӗлекен ҫуртсенчен ҫынсене урӑх вырӑна пурӑнма куҫарнӑ. Кунта, сӑмах май, Ленин урамӗнчи 3-мӗш тата 20-мӗш ҫуртсем пирки сӑмах пырать, анчах вӗсем ҫаплипех япӑхса ларнӑ.
Надзор органӗнчисем шухӑшланӑ тӑрӑх, кивӗ ҫурт-йӗре пухӑнса саккуна хирӗҫле ӗҫ тӑвас хӑрушлӑх та пур, ача-пӑчапа ҫамрӑксем кӗрсе кайса хӑйсен сывлӑхне сиен кӳресрен те хӑрамалла.
Суд районти прокуратура тавӑҫӗпе килӗшнӗ. Буинск ял тӑрӑхне кивӗ ҫуртсене сӳттермелле йышӑну кӑларнӑ. Анчах йышӑну саккунлӑ вӑя хальлӗхе кӗреймен-ха.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пайташӗ Владимир Михайлов темиҫе хваттерлӗ пулни ҫинчен «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра пӗлтернӗ.
Владимир Михайловӑн харпӑрлӑхӗнче — Йӗпреҫ районӗнче пиллӗк, Ҫӗрпӳ тата Етӗрне районӗсенче икшер, Канаш районӗнче тата Мари Элти Козмодемьянск хулинче пӗрер хваттер. Хуласенче депутатӑн хваттерӗсем тата нумайрах-мӗн: Ҫӗнӗ Шупашкарта — 5 хваттер, Шупашкарта — 31 хваттер. Шупашкартисем, сӑмахран, Мате Залка, Граждан, Пролетарски, Николаев космонавт, Богдан Хмельницкий урамӗсенче, Мир, Максим Горький, 9-мӗш пилӗкҫуллӑх, Трактор тӑвакансен проспекчӗсенче иккен.
«Халӑх тарҫи», «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырнине ӗненсен, ҫынсене пысӑк процентпа укҫа парса пурӑннӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти Коммунизм урамӗнчи 8-мӗш ҫуртра пурӑнакансем ҫуркунне ҫитнишӗн савӑнмаҫҫӗ ахӑртнех. Ара, виҫҫӗмӗш эрне ӗнтӗ вӗсем ҫурт тӑрринчен шыв аннипе асапланаҫҫӗ. Хваттерсенче пурӑнакансем тумла юхнӑран кравать, шкап ҫине, урайне витресемпе чашӑксем лартса тултарнӑ.
Ҫак ҫуртра пурӑнакан Юлия Кононко тулнӑ витресене кашни тӑватӑ сехетрех пушатать. Вӑл каланӑ тӑрӑх, вӗсем ку таранччен кунашкал шар курман. Хӗрарӑм тӑванӗсем патне вӑхӑтлӑха куҫас патнех ҫитнӗ.
Ҫак ҫурта 1961 ҫулта хута янӑ. Управляющи компанийӗ ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫурт тӑррине 10 ҫул каялла улӑштарнӑ. Ку ҫурт ӑна 2017 ҫулта куҫнӑ, унччен пӑхса тӑнӑ компани ҫурт тӑррине тӗрӗс мар витнӗ имӗш. Паянхи кун шыв чи ҫӳлти хваттерсене кӑна мар, аялтисене те анать. Унта пурӑнакансен сехри хӑпнӑ: нӳрӗпе ҫурт йӑтӑнса ан антӑр кӑна.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче тата тепӗр ҫын ҫине ҫурт ҫивитти ҫинчен юр йӑтанса аннӑ. Хӗрарӑмӑн тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма тивнӗ. Вӑл пуҫне тата сулахай аллинчи икӗ пӳрнине ыраттарнӑ. Тухтӑрсем пулӑшнӑ хыҫҫӑн ӑна килне янӑ.
Инкек пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкарти Николаев урамӗнче пулса иртнӗ. Ку факта пӗлнӗ хыҫҫӑн РФ Следстви комитечӗ Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпчев пуҫарнӑ. Вӗсен тӗллевӗ — инкек сӑлтавне палӑртасси. Тата тӗрӗсрех каласан, нумай хутлӑ ҫурт-йӗре тытса тӑракан управляющи компани хӑйӗн тивӗҫне епле пурнӑҫланине тишкересси.
Иртнӗ уйӑхра Шупашкарта 14 ҫулти ача пульницӑра сипленмеллех шар курнӑччӗ. Ун ҫине юр тата пӑр йӑтӑнса аннӑччӗ. Ҫав факта тӗпе хурса тӗпчевҫӗсем пуҫиле ӗҫех пуҫарнӑччӗ.
Канашри пӗр нумай хваттерлӗ ҫурта 2006 ҫултах авариллисен йышне кӗртнӗ. Экспертиза палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл пурӑнма юрӑхсӑр. Ҫурта ишсе антармалла, анчах унта 4 ҫынран тӑракан ҫемье халӗ те пурӑнать.
Прокуратура пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Канаш хулин администрацийӗ авариллӗ ҫуртра пурӑнакнсене урӑх ҫӗре куҫарас енӗпе нимӗн те туман.
Канашри районсен хушшинчи прокурор ыйтнипе суд администрацие хӑтлӑ ҫурт памалла тунӑ. Суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, ҫемьене черетсӗр куҫармалла. Вӗсем малашне те, хальхи пекех, хваттерте социаллӑ найм мелӗпе пурӑнӗҫ.
Елчӗ районӗнчи Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хайхискер ӗҫ вырӑнпе усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫлӑх пулнӑ вӑхӑтра, 2016 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче, хайхи этем хӑйӗн паллаканнине ялта ҫурт тума е туянма хыснаран укҫа парасси ҫинчен йышӑну кӑларнӑ.
Хут, паллӑ ӗнтӗ, чӑтать. Кӗҫех хӗрарӑм кӗсйине 560 пин тенкӗ ытларах шӑкӑрт кӑна кӗрсе выртнӑ.
Ҫав вӑхӑтрах хӗрарӑмӑн апла тӳлеве илме нимле ирӗк те пулман. Маларах вӑл хӑйне эткерлӗхе куҫнӑ ҫурта сутса янӑ. Тепӗр майлӑ каласан, ҫурт-йӗр условине юри начарлатнӑ. Ун пеккисем патшалӑх пулӑшӑвне тепӗр пилӗк ҫултан ҫеҫ илейреҫҫӗ.
Суд хӗрарӑма укҫана тавӑрса памалла тунӑ. Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе вара тӗпчевҫӗсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем кредит илесси унчченхи ҫулхинчен пӗлтӗр палӑрмаллах ӳснӗ. Раҫҫейӗн Тӗп банкӗн Атӑл-Вятка тӗп управленийӗн Чӑваш Енри пайӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 2018 ҫулта 167,1 миллиард тенкӗ кредит панӑ. Ку вӑл 2017 ҫулхинчен 26 процент нумайрах.
Ипотека илнин виҫи пӗлтӗр 40 процент нумайланнӑ. Ҫынсенчен кашни вӑтамран 1,6 миллион тенкӗ парӑма кӗнӗ. Ҫурт-йӗр тума е хваттер илме кивҫене кӗрекенсем ипотекӑна вӑтамран 16,5 ҫул хушшинче парса татма ӗмӗтленеҫҫӗ.
Цифрӑсен чӗлхипе каласан, 2018 ҫулта 18 пин хут ытла ипотека панӑ. Ипотека илекенсем банксен умӗнче 29 миллиард тенкӗ кивҫене кӗнӗ. Кредитӑн процент ставки вӑтамран 9,4 процентпа танлашнӑ. Виҫӗм ҫулхинчен вӑл 1 пункт пӗчӗкрех.
Ҫул ҫывӑхӗнчи е ытти меллӗ вырӑнти кашни ялах хальхи вӑхӑтра аталанса-сарӑлса-пысӑкланса пырать. Вӑл тӑрӑхрисем кӑна мар, аякрисем те куҫ хываҫҫӗ вӗсене: ҫурт-йӗр хӑпартаҫҫӗ.
Канаш районӗнчи Карӑклӑ ялӗ те сарӑлса пынӑ. Унта ҫӗнӗ урамсем ӳссе ларнӑ. Анчах газ пулман. Ҫавна май «Газпром газораспределение Чебоксары» акционерсен обществи унта газ пӑрӑхӗ хурса панӑ. Ҫапла вара Карӑклӑри Смирнов, Шевгень, Тихонов, Ҫӗнтерӗвӗн 70 ҫулӗ урамсенче тӗпленнисем кӑвак ҫулӑмпа ыр курайӗҫ. Асӑннӑ урамсенче уйрӑм ҫурт хӑпартма 166 ҫӗр лаптӑкӗ уйӑрса панӑ. Ҫав шутра — нумай ачаллисем валли те.
Газ пӑрӑхне 5,8 километр тӑршшӗ сарнӑ. Ун валли Чӑваш Енӗн газ кӗртмелли программипе килӗшӳллӗн укҫа уйӑрнӑ.
+1.8 °C