Паян Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче пӗтӗм халӑхсем хушшинчи ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. «Халӑх пуянлӑхӗ – чӑваш тӗрринче» ят панӑскере Чӑваш Енӗн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, халӑх промыслисен ӑсти, институтӑн халӑх художество пултарулӑхӗн кафедрин заведующийӗ Раиса Васильева уҫнӑ.

Конференцире докладпа кафедра студенчӗсем, хулари 60-мӗш шкулти 8-мӗш класра вӗренекенсем тухса калаҫнӑ. Экспертсен йышӗнче Николай Балтаев, Зинаида Воронова ӑстасем, Чӑваш Ен наци вулавӑшӗн библиотекарӗ Вера Архипова пулнӑ.

chgtrk.ru видеовӗнчен илнӗ скриншот

Фербенкс хулинчи Америкӑпа Совет салтакӗсен туслӑхне халалланӑ палӑк умӗнче чӑваш юрри янӑранӑ, чӑваш ташшине ташланӑ. Унтан та ытларах — чӑваш ялавне ҫӗкленӗ.

«Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗн журналисчӗ Алексей Енейкин пӗлтернӗ тӑрӑх, Америкӑри чӑвашсен ассоциацийӗн ертӳҫи Надежда Сандркина тата пӗрлӗшӳ хастарӗ Людмила Петрова асӑннӑ материкӑн ҫурҫӗр енне пӗр эрнелӗх ҫулҫӳревпе кайнӑ, хӑйсемпе пӗрле чӑваш ялавне те илнӗ.

Ентешӗмӗрсене Аляскӑри хӑш-пӗр ял-хулара пурӑнакансем халӗ те вырӑсла калаҫни тӗлӗнтернӗ. Чӑвашсем унта эскимоссемпе те тӗл пулнӑ.

Мила Данилова тӗнче тетелӗнче вырнаҫтарнӑ видеоран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Стерлитамак хулинче Чӑваш тӗррин уявне пуҫласа пухӑнӗҫ.

Пушкӑртстанри ҫав хулара йӗркелекен уявра чӑваш тӗррин пуянлӑхӗпе паллашма май килӗ. Ҫав тӗллевпе курав йӗркелӗҫ. Чӑваш Енри ремесленниксен гильдийӗн пайташӗ Любовь Вазюкова чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхӗпе ҫыхӑннӑ ӑсталӑх сехечӗ ирттерӗ.

Мила Данилова «Контактра» тӗнче тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш тӗррин уявне йӗркелекенни — Пушкӑртстанри чӑвашсен «Канаш» общество организацийӗ. Мероприяти хулари Культура керменӗнче 14 сехетре пуҫланӗ.

vk.com/knighnaja_palata сӑнӳкерчӗкӗ

Нумаях пулмасть пирӗн республикӑра «Чӑваш туйӗ» кӗнеке кун ҫути курнӑ. Ӑна алла илсен хӗр ҫураҫма кайнинчен тытӑнса туй хыҫҫӑнхи йӑла-йӗрке таранах пӗлме май килӗ.

Шел те, ытти йӑла-йӗрке пекех чӑваш туйӗ те манӑҫа тухса пырать. Анӑҫри йӑлана пӑхӑнса пӗрлешеҫҫӗ паян ҫамрӑксем: пӗр-пӗр ҫӗре пухӑнса ҫырӑнаҫҫӗ, пӗр пек тӗслӗ тум тӑхӑнаҫҫӗ, чечек ҫыххине ывӑтаҫҫӗ...

Кӗнеке виҫӗ пайран тӑрать: «Туй умӗн», «Туй», «Туй иртсен». Кӗнекене В.В. Степанов пухса хатӗрленӗ.

Кӗнекене хатӗрленӗ чухне К. П. Прокопьев пачӑшкӑн, филологи ӑслӑлӑхсен докторӗн Н.И. Егоровӑн, И.А. Патмарпа Э.И. Патмар фольклорҫӑсен, И. Тӑхти тата И. Тукташ сӑвӑҫсен, А.А. Осипов композиторӑн тата музыковедӑн ӗҫӗсемпе усӑ курнӑ. Кӗнекене Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен инстиутучӗн наука архивӗн, А.Н. Балтаевпа тата А.Л. Николаевӑн сӑнӳкерчӗкӗсемпе пуянлатнӑ.

vk.com/dzen_chuvashia сӑнӳкерчӗкӗ

Севастополь хулинче паттӑр чӑвашсен ячӗпе асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Тӗрӗссипе, унччен те пулнӑ-ха вӑл. Ӑна Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ ентешӗмӗрсен ячӗпе вырнаҫтарнӑ.

Вӑхӑт иртнӗҫӗмӗн кирек мӗн те япӑхать. Ҫавна кура асӑну хӑмине ҫӗнетнӗ.

Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче Севастополь хулине хӳтӗлесе вилнӗ чӑвашсен ячӗсене палӑртас ӗҫ малалла пырать. Архивсенче документсем шыраса ларнине тата вилнисен тӑванӗсемпе ҫыхӑннипе 350 салтак ятне палӑртма май килнӗ.

Г.Н. Волков академике аса илсе...

«Анчах хура кӗвӗҫӳпе

Ҫав ҫӑлтӑр пуррине те мар,

Ун ҫутине те йышӑнмастпӑр.

Ҫӑлтӑр ҫути тарӑхтарать,

Хӑйӑ ҫути – ҫырлахтарать...»

Чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат

Тӗнчене Чӑн Чӑваш Чунӗпе тӗлӗнтернӗ Геннадий Никандрович Волков этнопедагог, академик – Кашкӑр Хуначи ҫуралнӑранпа 95 ҫул, чӗри тапма чарӑннӑранпа вара кӑҫалхи декабрь уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 12 ҫул ҫитет.

Ман хамӑн Геннадий Никандровича вӑтӑр икӗ ҫул хушши пӗлсе-курса тӑнине ӗненессӗм те килмест. Хӑйшӗн те вӑл тӗлӗнмелле пулниех: «Сана, ҫап-ҫамрӑк та ӑслӑ хӗре, паянхи пекех асра тытатӑп тени ҫитмӗ, паян кунчченех куҫ умӗнче тӑратӑн тени, вырӑнлӑрах пулӗ», - тесе ҫырать вӑл мана 50 ҫул ятпа саламласа ҫырнӑ 2010-мӗш ҫулхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче халалланӑ пехилӗнче. Вӑтӑр икӗ ҫул (1978-2010) академикпе ҫыхӑннӑ самантсем куҫ умне халӗ те яр-уҫҫӑн тухса тӑрса мана пӑлхантараҫҫӗ те, савӑнтараҫҫӗ те, ҫав вӑхӑтрах тарӑн шухӑша яраҫҫӗ.

Малалла...

Лидия Филиппова сӑнӳкерчӗкӗ

«Тӗлӗнмелле ЧУНЛӐ мероприяти иртрӗ паян Ҫеҫпӗл Мишши поэтӑмӑрӑн ҫуралнӑ ялӗнче – Ҫеҫпӗлте. Ун ячӗллӗ шкулта Ҫеҫпӗл Мишши поэтӑн парттине уҫрӑмӑр – шкул ачисемпе, вӗрентекенсемпе, ял халӑхӗпе, ҫыравҫӑсемпе, «Канашсем» ентешлӗхпе пӗрле», – тесе хыпарланӑ ӗнер тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче Лидия Филипповна журналист, публицист тата поэт.

«Ҫеҫпӗлӗмӗрӗн тӑван халӑхӗшӗн шатӑртатса ҫуннӑ чун-чӗрин кӑвайтне «ҫеҫпӗл ҫеҫкисен» чӗрине ҫитерме пултартӑмӑр пулӗ тесе шухӑшлатпӑр. Ачасен ялкӑшса тӑракан куҫӗсене курни, вӗсем поэт сӑввисене хӗрӳленсе вулани – пирӗншӗн чи хаклӑ тав туни пулчӗ. Тав сире пурне те, ентешсем!» – хавхаланса та ҫунатланса пӗлтернӗ Канаш ҫӗрӗн канӑҫсӑр чунлӑ хӗрӗ.

днт21.рф сӑнӳкерчӗкӗ

Ӗнер, юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Чӑваш Енри халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Чувашские национально-культурные объединения: вчера, сегодня, завтра» (чӑв. Чӑвашсен наципе культура пӗрлешӗвӗсем: ӗнер, паян, ыран) ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ. Ӑна республикӑра иртекен Ентешсен «Знай наших» (чӑв. Хамӑрӑннисене пӗл) форумне йӗркеленӗ май ирттернӗ.

Унта палӑртнӑ тӑрӑх, чӑвашсен федераци шайӗнчи культура автономине йӗркеленӗренпе 22 ҫул ҫитнӗ. Культура министрӗ Светлана Каликова каланӑ тӑрӑх, республикӑра асӑннӑ культура автономийӗн тата Чӑваш наци конгресӗн майӗсемпе усӑ курса наци культурине, йӑли-йӗркине, чӗлхине упраса хӑварас тӗллевпе ӗҫлемелле. Кунсӑр пуҫне Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи национальноҫсен канашӗн йышне кӗресшӗн.

Юпа уйӑхӗн 24-мӗшӗнче тӑван чӗлхе пӗлӗвӗ, чӑваш наци культури тата тепӗр ҫухату тӳсрӗ: чӑваш чӗлхин чи сумлӑ тӗпчевҫи, чылай словарьпе вӗренӳ хатӗрӗн авторӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентӳ ӗҫченӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Елизавета Федоровна Васильева пирӗнтен уйрӑлса кайрӗ. Вӑл вӑтӑр ҫула яхӑн университет яш-кӗрӗмне пӗлӳ панӑ, вунӑ ҫул педуниверситет студенчӗсене чӑваш чӗлхин историне, тӗрӗк чӗлхисен танлаштаруллӑ грамматикине, авалхи тӗрӗк тата турккӑ чӗлхисене вӗрентнӗ.

Пулас чӗлхеҫӗ 1934 ҫулхи ҫуркуннен пӗрремӗш кунӗнче Элӗк районӗнчи Ярхуньушкӑнь ялӗнче чӗм илнӗ. Вӑрҫӑ кӗрленӗ вӑхӑтра ҫурма тӑлӑха юлнӑ хӗр пӗрчин ачалӑхран часах хӑпма тивнӗ. 1950 ҫулта Елизавета Васильева педагогика институчӗн чӑваш чӗлхипе литературин уйрӑмне вӗренме кӗнӗ.

Институт пӗтерсен Елизавета Фёдоровнӑна шкула вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентме янӑ. Кун пирки вӗрентекенӗмӗр хӑй ҫапла аса илетчӗ: «Ман Нарспипе Сетнер ҫӗршывне – Пушкӑрт тӑрӑхне каяс килетчӗ, Самар енӗ те чуна туртатчӗ.

Малалла...

cheb-centr.soc.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта тӑван халӑхӑмӑр культурине, йӑли-йӗркине упраса хӑварас тӗллевпе те тӗрлӗ ӗҫ туса ирттереҫҫӗ. Паян, ав, унта ҫӳрекен амӑшӗсемпе ачисем чӑваш тӗррине тӗрлеме пуҫтарӑннӑ.

«Алӑ алӑра» программӑпа килӗшӳллӗн йӗркеленӗ мероприятие пухӑннисене чӑваш тӗррин асамлӑхӗпе ятарлӑ хӑтлав урлӑ та паллаштарнӑ.

«Чӑваш тӗрринчи кашни эрешӗн пӗлтерӗш пуррине эпӗ пӗлмен те. Ҫӗннине пӗлме питӗ кӑсӑклӑ пулчӗ!» – тӗлӗннине пытарман Шупашкарта пурӑнакан Светлана Григорьева.