Атӑлҫи федераци округӗнче ҫамрӑксен «IВолга-2016» канашлӑвӗ иртет. Унта Чӑваш Ен ҫамрӑкӗсем те хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем хӑйсен проекчӗсене хӳтӗленӗ. Пирӗн республикӑри икӗ ҫамрӑк ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ.

Ирина Лось тата Анна Симакова хӑйсен проекчӗсене хӳтӗленӗ. Ирина 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ, вӑл 200 пин тенкӗлӗх грант ҫӗнсе илнӗ. Пике шкула ҫӳремен ачасен кариес аталанас хӑрушлӑха пӗчӗклетес енӗпе проект хатӗрленӗ. Анна Симакова вара «Астӑвӑм страницисем» проектпа ятарлӑ парне ҫӗнсе илнӗ. Вӑл Байконур космодромра пулса курӗ.

Канашлӑва Китайри, Францири ҫамрӑксем те хутшӑннӑ. Яш-хӗр хӑйсен опычӗпе паллаштарнӑ. Жюри чи лайӑх проектсене суйланӑ. Чи маттуррисене ӗҫне пурнӑҫа кӗртмешкӗн грант панӑ.

Шупашкарта шкулсенчи спорт лапамӗсене ҫӗнетес ӗҫ малалла пырать. Ку ӗҫе тӑватӑ ҫул каялла пуҫланнӑ. Ку тӗлӗшпе хула хыснинчен 40 миллион ытла тенкӗ уйӑрнӑ.

Кӑҫал юсав программине пилӗк шкул кӗнӗ. Шупашкарти 57-мӗш шкул лапамне ҫӗнетнӗ ӗнтӗ. Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче ачасем чаплӑ спорт лапамӗнче вылӗҫ.

Спорт хатӗр-хӗтӗрне тӑвас ӗҫе ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшне те хутшӑнтараҫҫӗ. 57-мӗш шкул вырнаҫнӑ микрорайонта кунашкал пӗлӳ ҫурчӗ пулман. Ӑна уҫассине ашшӗ-амӑшӗ те чӑтӑмсӑррӑн кӗтет. Кунта ҫемйипех ҫӳресшӗн вӗсем.

Баскетбол, волейбол, ҫӑмӑл атлетика лапамӗсӗр пуҫне кунта чӑрмавлӑ йӗрсем пулӗҫ. Ачасем ӑмӑртса вӑй виҫме пултарӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ял хуҫалӑх ҫыравӗ пуҫланнӑ. Вӑл 1 уйӑх ҫурӑ тӑсӑлӗ. Ҫырав пур регионта та иртӗ. Ҫапла майпа пирӗн ял хуҫалӑхӗ мӗнле шайра пулнине палӑртӗҫ.

Ҫырава харпӑр ҫынсене, ҫӗр арендаторӗсене хутшӑнтарӗҫ. Ҫыравҫӑсене ҫӗр лаптӑкӗ, унпа мӗнле усӑ курни, выльӑх, кайӑк-кӗшӗк шучӗ, ял хуҫалӑх продукцине мӗн чухлӗ туса илни кӑсӑклантарӗ. 2006 ҫулхипе танлаштарсан, кӑҫалхи ҫырава ҫӗнӗ ыйтусем кӗртнӗ. Ҫыравҫӑсене кредит илнипе илменни те интереслентерӗ.

Ҫырав вӑхӑтӗнче илнӗ сведенисем конфедициаллӑ пулӗҫ. Вӗсене никама та пӗлтермӗҫ. Ҫыравҫӑсене Росстатӑн символикине ӳкернӗ ҫурӑм ӑшши, кепке, портфель тӑрӑх пӗлме май пур. Паспорт ыйтма та пулать.

ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑлха илтмен спортсменсен йышӗнче иртнӗ тӗнче чемпионатӗнче маттурлӑхӗпе палӑрнӑ.

Анастасия Мамлина чемпионатра финиша виҫҫӗмӗш ҫитсе пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ. Ӑмӑрту Болгарири Стара-Загора хулинче иртнӗ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пуҫланнӑ та утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗччен пырӗ.

Анастасия Мамлина спортӑн йӗтре тӗкес енӗпе кӑсӑкланать. Болгарире ӑмӑрту шӑпах ҫак тӗспе иртнӗ. Анастасия хӑлха илтменнипе аптӑрать. Анчах ку ӑна спортра ҫитӗнӳсем тума пӗрре те чӑрмантармасть.

Тӑвай районӗн ҫынни мамонтӑн виҫӗ шӑлне тупнӑ. Вӑл ӑна Тӑвайри палеонтологи музейне йӑтса килнӗ. Ҫапла музей экспонатпа пуянланнӑ.

Тӑвай районӗн территорийӗнче темиҫе 10 пин ҫул каялла мамонтсем пурӑннӑ. Ҫакна Иван Владимирович Петров тупнӑ шӑлсем те ҫирӗплетеҫҫӗ.

Арҫын мамонт шӑлӗсене ҫырмара тупнӑ. Вӑл вӗсене тӳрех музее йӑтса кайнӑ. Сӑмах май, Тӑвайри палеонтологи музейӗнче мамонтӑн пӗҫӗ шӑмми тата темиҫе шӑл унччен те пулнӑ ӗнтӗ.

ЧР Прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри пӗр ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне санкцилемен свалкӑшӑн административлӑ майпа явап тыттарнӑ. Анчах питех нумай штраф паман ӑнӑ.

Ку Патӑрьел районӗнчи Нӑрваш Шӑхаль ялӗнче пулнӑ. Ведомство ҫутҫанталӑка сыхлас саккуна мӗнле пӑхӑннине тӗрӗсленӗ.

Прокуратура Нӑрваш Шӑхаль ялӗ ҫывӑхӗнче санкцилемен свалка пуррине тупса палӑртнӑ. Унта ҫӳп-ҫап, производство каяшӗ пӑрахнӑ.

Йӗркене пӑснӑшӑн ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне административлӑ майпа явап тыттарнӑ. Ӑна 700 тенкӗ штраф тӳлемелле тунӑ.

«Чӑваш тӑлмачӗ» ӑмӑртӑва йӗркелӳҫӗсем йышӑннӑ тӑрӑх тапхӑрӑн-тапхӑрӑн пӗтӗмлетме шут тытрӑмӑр. Конкурс вӑхӑтне пурӗ 3 пая пайлас терӗмӗр — вӗсем уйӑх тӑршшӗ пырӗҫ. Ҫавна май ӗнер, ҫӗртмен 30-мӗшӗнче, пӗрремӗш тапхӑрӑн ӗҫне пӗтӗмлетрӗмӗр те.

506 пуплевӗш (предложени) куҫарса малти вырӑна Марина ятлӑ хутшӑнакан тухрӗ. Вӑл пурӗ 6041 сӑмах куҫарма ӗлкӗрчӗ. Каласа хӑварас пулать — Марина конкурс пуҫланнӑранах ӗҫлерӗ. Иккӗмӗш вырӑна civhim2 тухрӗ. Вӑл пурӗ 5308 сӑмахран тӑракан 583 пуплевӗш куҫарчӗ. Вырӑнсене палӑртнӑ чухне эпир сӑмахсен шутне илнӗ май вӑл чи малти вырӑна лекеймерӗ. Виҫҫӗмӗш вырӑншӑн хӗрӳ тупӑшу пычӗ — пӗрремӗш тапхӑр вӗҫленсе пынӑ май Мария тата snik ятлӑ хутшӑнакансем ӑмӑртса куҫарчӗҫ. Пӗтӗмлетӳ вӑхӑчӗ ҫитнӗ ҫӗре вара мала ҫав-ҫавах Мария тухрӗ. Унӑн 3992 сӑмах пулчӗ, snik-ӑн вара — 3916 ҫеҫ.

Ҫапла май Маринӑна 1500 тенкӗпе хавхалантарӑпӑр, civhim2-не — 1000 тенкӗпе, Марийӑна — 500 тенкӗпе. Уйрӑмах хастар ӗҫленӗ хӑш-пӗр хутшӑнакансене те кӑштах хавхалантарас тетпӗр — 100 е ытларах пуплевӗш куҫарнисене 100-шер тенкӗпе хавхалантарӑпӑр. Ку вӑл: snik (521), Viktor (332), Галина (275), Алина (247), Надя (125), Любовь (123), Маргарита (113).

Малалла...

Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Ҫӗрпӳре йӑлана кӗнӗ Тихвин ярмӑркки уҫӑлать. Вӑл вырсарникунчченех пулӗ.

Ярмӑрккара чылай интереслӗ мероприяти иртӗ. Кӑвакарчӑнсен фестивалӗ, сывлӑш ҫӗленӗсен конкурсӗ, купӑсҫӑсем юрлани тата ытти те кӗтӗҫ хӑнасене.

Сӑмах май, Тихвин ярмӑрккине ҫулсерен ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче ирттереҫҫӗ. Вӑл пилӗк куна тӑсӑлать. Ӗлӗк ярмӑркка пирки пӗлсен Хусантан, Чулхуларан, Сӗверен, Чӗмпӗртен, Шупашкартан купсасем килнӗ. Ҫӗрпӳ купсисем сутмалли тавара маларах хатӗрлеме тытӑннӑ.

Ярмӑркка суту-илӳ вырӑнӗ кӑна мар, халӑх хутшӑнмалли центр та пулнӑ. Унта аякри тӑвансем курса калаҫнӑ.

Кӑҫал ярмӑрккӑра эрнекун тата шӑматкун массӑллӑ мероприятисем нумай иртӗҫ.

Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ ҫӗлен сӑхнинчен шар курнӑ ҫынсен хисепӗ ӳснӗ. Кӑҫал пирвайхи тӗслӗхе ҫу уйӑхӗнче шута илнӗ. Унтанпа Васкавлӑ медпулӑшу пульницин токсикологи уйрӑмне 14 ҫын пулӑшу ыйтма килнӗ.

Юрать, ҫӗлен сӑхнӑран никам та вилмен. Чылай чухне ҫӗлен ҫынсене дачӑра, ҫутҫанталӑкра каннӑ чухне сӑхать. Кунашкал тӗслӗх ытларах Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне районӗсенче, Шупашкар ҫывӑхӗнче пулнӑ.

Ҫӗртмен 26-мӗшӗнче Етӗрне районӗнче хӗрарӑм ҫӗлен сӑхнинчен шар курнӑ. Вӑрманта ҫырла пуҫтарнӑ чухне пулнӑ ку. Ӑна пульница илсе ҫитернӗ. Ури шыҫнӑ пулнӑ унӑн. Халӗ хӗрарӑм хӑйне йӗркеллех туять, анчах чылай сипленме тивет.

Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ пӗр ҫӗлен ҫеҫ пур. Вӑл — хура ҫӗлен. Вӗсене тӗкӗнмесен ҫынна тапӑнмаҫҫӗ, ҫавӑнпа асӑрхануллӑрах пулмалла.

Чӑваш Енри пӗр ҫын хӑйӗн ферминче кашкӑрсем усрать. Ку туристсене республикӑна илӗртме май парать.

Елчӗк районӗнче пурӑнакан Леонид Князев сунара кайсан персе вӗлермелли кашкӑра шелленӗ те хӑйӗн килне илсе килнӗ. Кашкӑр вара ӗрчеме тытӑннӑ.

Халӗ Леонид Князевӑн питомникӗнче кашкӑр амипе ҫурисем те пур. Ҫурисем валли халӗ ятарлӑ вольер тӑваҫҫӗ.

Леонид чӗрчунсене ачаранпах юратать. Кунсӑр пуҫне вӑл йытӑсене, ӑратлӑ лашасене ӗрчетет. Кунта час-часах ачасем ашшӗ-амӑшӗпе экскурсие килеҫҫӗ. Ют ҫӗршыв ҫыннисене те хапӑл тусах йышӑнаҫҫӗ кунта.