Патӑрьел районӗнчи Каншел ялӗн ҫыннисем пӑшӑрханса ӳкнӗ. Ялти пӗр урама Пӑла юханшывӗ тӗп тума пултарать. Ҫыранӗ кашни ҫул йӑтӑнса пахчасем патне ҫывхарать.

Чылай пахча ҫырма хӗрринче ӗнтӗ. Хӑйсене вулкан ҫинче пурӑннӑ пекех туяҫҫӗ. Пӑла — пысӑках мар юханшыв. Анчах ҫынсен пахчине тӗп тума пултарать вӑл.

Акӑ Владимир Кирилловӑн пахчи Пӑлана пула катӑлнӑ. Унӑн 30 сотка ҫӗр лаптӑкӗ пулнӑ, халӗ — 15. Анчах кама айӑпламалла? Ҫыран ҫурт хӗрринех ҫывхарать.

Пӗррехинче чутах тиха ҫырмана ӳкмен. Ку ҫумӑр ҫунӑ вӑхӑтра пулнӑ. Ҫӗрулми те ҫырмана каять. Ҫумӑр ҫунӑ вӑхӑтра тата юр кайнӑ чухне уйрӑмах хӑрушӑ. Вырӑнти администраци ку ҫитменлӗхе пӗтермешкӗн нимӗнле ӗҫ те тумасть теҫҫӗ. Кунта специалистсем тата укҫа-тенкӗ кирлӗ. Пилӗк ҫул каялла тӳре-шара проект хатӗрленӗ, ӑна пур инстанци те ырланӑ. Анчах ҫырансене ҫирӗплетес плана ял 2011 ҫулта кӗмен.

Вырӑнти влаҫ федераци хыснинчен укҫа килессине кӗтмеллине калать. Анчах халӑх питӗ пӑшӑрханать: ун чухлӗ кӗтме вӑхӑт ҫук.

Ачасен прависене хӳтӗлекен тулли праваллӑ элче Павел Астахов чӑнах та отставкӑна кайнӑ-им? Массӑллӑ информаци хатӗрӗсем Астахов ӗҫ вырӑнӗнчен кайнине хыпарлаҫҫӗ. Кунашкал информацие www.rbc.ru сайтра пӗлтернӗ.

Ку хыпар ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче тухнӑ. РБК, Кремль патне ҫывӑхскер, ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, Павел Астахов хӑй заявлени ҫырнӑ. Анчах элчелӗх аппаратӗнче ку информацие ҫирӗплетмен. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, вӑл халӗ Ют ҫӗршыв министерствин мероприятийӗнче-мӗн.

Павел Астахов ӗҫрен кайни пирки сас-хура мӗншӗн тухни те паллӑ. Сямозерта ачасем шывра путнӑ. Пӗр хӗрача ҫыран хӗррине сывах тухнӑ. «Ну, мӗнле ишрӗр?» — Павел Астахов ҫапла ыйтни обществӑра ӑнланманлӑх ҫуратнӑ. Кун хыҫҫӑн халӑх тетелӗнче ӑна ӗҫрен кайма ыйтса ҫырма тытӑннӑ.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ 56-мӗш сезонне вӗҫлет. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, сезона оперетта фестивалӗпе хупӗҫ.

Театр ӗҫченӗсен шухӑшӗпе, сезона савӑнӑҫлӑн хупмалла. Опереттӑра вара юмор, туйӑм нумай. Паян куракансем Кальманӑн «Сильва» опереттине курнӑ.

Кӑҫал фестивале Питӗрти музыка камичӗн театрӗн артисчӗсем килнӗ. Чӑваша «Ылтӑн маска» преми лауреачӗ Иван Корытов, РФ тава тивӗҫлӗ артистки Ольга Лозовая ҫитнӗ. Солистсем Шупашкарта унччен те пулнӑ. Пирӗн республика вӗсене питӗ килӗшнӗ.

Ыран, фестиваль вӗҫленнӗ кун, гала-концерт пулӗ. Питӗрти хӑнасем те унта хутшӑнӗҫ. «Марица», «Мистер Икс», «Сильва», «Летучая мышь» опереттӑсен арийӗсем янӑрӗҫ. Сцена ҫине опера юрӑҫисем кӑна мар, балет артисчӗсем те тухӗҫ.

Патӑрьел районӗнчеҫамрӑк армеецсен «Зарница» тата «Орленок» ҫарпа спорт вӑййисем иртеҫҫӗ. Унти лапама республикӑри районсенчи ҫамрӑксем пухӑннӑ.

Кунта район шайӗнче мала тухнисем килнӗ. Пӗтӗмпе 80 команда. Яланхиллех ачасен юратнӑ конкурсӗ пулнӑ: автомата салатса пуҫтарасси. Пӗрремӗш кунхине ҫамрӑксем теори пӗлӗвне тӗрӗсленӗ, унтан снайперсем ӑмӑртнӑ, пултарулӑх конкурсӗ иртнӗ.

Яш-хӗр мала тухма талпӑнать. Ку вӗсенче патриотлӑх туйӑмне ытларах аталантарма пулӑшать. Кӑҫӑл ҫарпа спорт вӑййисене ҫӗнӗлӗх те кӗртнӗ. Кӑҫал ҫӑмрӑксен ушкӑнӗсем Раҫҫей тата Чӑваш Ен гимнне мӗнле пӗлнине тӗрӗслӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ҫамрӑк армеецсен вӑййисем вӗҫленӗҫ.

Вӑт ку телей! Шупашкарта пурӑнакан Александр Андреев «Гослото 5 из 36» лотерейӑра самаях пысӑк сумма выляса илнӗ. Александр выляса илнӗ укҫа виҫи — 1 мллион те 66 пин тенкӗ.

Нумаях пулмасть телейлӗ Александр Мускава парнене илме кайнӑ. Ку укҫапа мӗн тӑвассине те каланӑ вӑл. Ҫамрӑк арҫын хваттер илме ӗмӗтленет. Укҫа шӑпах ҫавӑнта кайӗ те.

Паллах, Александр выляса илнӗ укҫана йӑлтах кӗсьене чикеймест. Унӑн налук тӳлеме тивӗ. Конкурс реклама тӗлӗшпе иртнӗ пулсан унӑн тупӑшӑн 35 процентне налук тӳлеме тивӗ. Ҫук-тӑк — 13 процент.

«РИА Рейтинг» танлаштарӑм агентстви Раҫҫейри регионсенче пурӑнакан ҫынсем хваттер илме пултарассипе пултараймассине тишкернӗ. Чӑваш Ен кӑҫалхи кӑтартусемпе килӗшӳллӗн танлаштарӑмра 57-мӗш йӗркене йышӑннӑ.

Тӗпчев палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре пурӑнакан ҫынсем 54 тӑваткал метрлӑ хваттере вӑтамран 2 миллион тенкӗпе туянма пултараҫҫӗ. Пӗр ачаллӑ ҫемьен ӑна илес тесен 9 ҫул укҫа пухмалла. Танлаштармашкӑн: пӗлтӗр чӑваш ҫыннисем кунашкал хваттере 8 ҫул пухнӑ укҫапа туянайнӑ.

Тепӗр 49 регионта та кунашкал лару-тӑру. Вӗсене те хваттер туянмашкӑн йывӑртарах халӗ. Севастопольпе Дагестанра вара пушшех те ҫӑмӑл мар: хваттер туянас тесен 15-18 ҫул укҫа пухмалла.

Раҫҫейӗпе вӑтамран илсен, ку кӑтарту 5,1 ҫулпа танлашнӑ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, сахалрах. Танлаштарӑмра малти вырӑнсене Ямал-Ненецк автономи округӗ, Ханты-Манси автономи округӗ, Магадан облаҫӗ йышӑннӑ. Унти пӗр ачаллӑ ҫемьесем кунашкал хваттере икӗ ҫул ытларах укҫа пухсан илееҫҫӗ.

РФ Президенчӗпе Владимир Путинпа Турци ертӳҫи Эрдоган телефонпа калаҫнӑ. Икӗ пуҫлӑх калаҫса татӑлнӑ: малашне Раҫҫей турисчӗсем Турцие кайма пултарӗҫ.

Владимир Путинпа Эрдоган калаҫӑвӗ 45 минута тӑсӑлнӑ. Халӗ Шупашкр ҫыннисем агентствӑсем ку енӗпе рейссем уҫасса кӗтеҫҫӗ пуль. Владимир Путин Эрдогана икӗ ҫӗршыв суту-илӳпе экономика тытӑмӗнче килӗштерсе ӗҫлемешкӗн калаҫса татӑлма шантарнӑ.

Куншӑн туристсем савӑннӑ паллах. Ара, вӗсем Турцие канма каясшӑн вӗт. Унти хаксем вӗсене тивӗҫтереҫҫӗ. Тепӗр енчен хакласан, Турцие ҫул уҫӑлсан ҫынсем унта талпӑнмасан та пултарӗҫ. Унти лару-тӑру чылайӑшне канӑҫсӑрлантарать ахӑртнех. Сӑмахран, Стамбулти аэропортра сирпӗнӳ кӗрлени.

Вӑрмар районӗнчи пӗр коммерци организацийӗн директорне улталаса тупӑш тунӑшӑн айӑпласшӑн. Следстви версийӗ тӑрӑх, вӑл ҫуртсене тӗпрен юсамалли ӗҫсене пурнӑҫланӑ чухне улталанӑ.

Директор тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви материалӗсенче палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗнче републикӑри капюсав фончӗ коммерци организацийӗпе килӗшӳ алӑ пуснӑ. Фирма нумай хваттерлӗ виҫӗ ҫурта юсама шантарнӑ.

Фирмӑн ҫуртсенче 16 пин тенкӗ тӑракан счетчик вырнаҫтармалла пулнӑ. Чӑннипе вара кунран йӳнӗрех счетчик лартнӑ. Юлнӑ укҫа-тенке вара кӗсьене чикнӗ. Пӗтӗмпе – 32 пин ытла тенкӗ. Халӗ пуҫиле ӗҫе малалла тишкереҫҫӗ.

Ҫак кунсенче Шупашкарти Канаш ҫулӗ хӗриннеле вырнаҫнӑ чӑваш тӗнӗн юпине сӑтӑр тунӑ. Юпана ӳпӗнтерме тӑрӑшнӑ, пуртӑпа вакласа касса пеме хӑтланнӑ. Юрать-ха хӑйсен усал ӗҫне вӗҫне ҫитереймен — те ывӑнса ҫитнӗ, те вӗсене хӑратнӑ.

Хӗветӗр Мадуров каласа панӑ тӑрӑх хӑйсен усал ӗҫне сӑтӑрҫӑсем ҫак кунсенче тунӑ. Темиҫе кун маларах юпа чиперех тӑнине ҫак вырӑнта ӗҫлекен рабочисем те каласа панӑ.

Ку юпана ҫӗмӗрес шухӑшлисем унччен те пулнӑ. Юпана хӑй вӑхӑтӗнче пуртӑпа такканӑ, шӑтӑк чавса кӑларса пеме хӑтланнӑ.

Хӗветӗр Мадуров юпана сӑтӑр тунине пула йӗрке хуралҫисене шӑнкӑравланӑ. Вӗсем ҫак ӗҫе кам тунине палӑртаҫҫех тесе шанас килет.

Леонид Ленский профессор

Ку хыпара паян кӑна пӗлтӗм. Сӑмахӑм — Чӑваш Республикин ӑслӑлӑхпа ӳнер наци академийӗн академикӗн, ял хуҫалӑх наукисен докторӗн, К.А. Тимирязев ячӗллӗ Раҫҫейӗн патшалӑх аграри университечӗн профессорӗ, Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Леонид Ленский пирки. Тата тӗрӗсрех каласан, унӑн мемуарӗсем ҫинчен. Унтан та тӗплӗнрех палӑртсан, ҫавсене хӑтлани пирки.

1937 ҫулта Ҫӗрпӳ районӗнчи Аслӑ Тивӗшре 1937 ҫулта ҫуралнӑ Леонид Ленский ӗҫӗсене ҫӗртме уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче хӑтланӑ. "Цивильский самородок" кӗнекене ашшӗн мемуарӗсене пухса ывӑлӗ Игорь Ленский кун ҫути кӑтартнӑ. Хӑтлава та вӑлах йӗркеленӗ. Игорь Леонидович — Раҫҫей Писательсен союзӗн членӗ, "Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем" акционерсен обществин "Гудок" хаҫат редакторӗ тата тишкерӳҫи.

Леонид Александрович академик Чӑваш ял хуҫалӑх академийӗнче 1959—1961 ҫулсенче ӗҫленӗ. Мал ӗмӗтлӗскер хрантсус чӗлхине 6 уйӑхра хӑй тӗллӗн вӗреннӗ. Ют чӗлхене вӑл чикӗ леш енче лекцисем вулама май килтӗр ӗмӗтпе шӗкӗлченӗ. Икӗ ҫулта асӑлӑ шкулти хими курсне алла илнӗ. Кӗҫех вӑл физикӑпа тата химипе никӗс ӗҫсен авторӗ пулса тӑрать.

Малалла...