Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗ ҫывхарнӑ май республикӑра «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс ирттерме хатӗрленнине маларах эпир пӗлтернӗччӗ.

Театр ӳнерӗн Пӗтӗм тӗнчери кунне пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче уявлаҫҫӗ. Асӑннӑ конкурса Чӑваш Енре яланхиллех ҫав кун пӗтӗмлетӗҫ.

Театрсем пирки пӗтӗмӗшле каласан, паян пирӗн республикӑра патшалӑхӑн профессилле театрӗсем улттӑ. Раҫҫей тата тӗнче шайӗнче ят-сум ҫӗнсе илнӗ театр учрежденийӗсен шутне республикӑн Культура министерстви Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне кӗртет. Ҫакна вӑл ҫав театр пӗтӗм тӗнче шайӗнчи балет тата опера фестивалӗсем ирттернипе те сӑлтавлать тесе ӑнланма пулать асӑннӑ ведомствӑн сайтӗнчи хыпар тӑрӑх. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ тата Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пирки те ыррине самай калама пулать. Чӑн та, унта лартакан спектакльсемпе миҫе ӑру ӳсмен-ши?! Вырӑс драма театрӗн те хӑйӗн кураканӗ. Патшалӑхӑн шутланакан драмӑн сӑнавлӑ театрӗ те ҫак ӳнере юратакансем хушшинче ятлӑрах та, сумлӑрах та пулса пырать темелле. Пукане театрне вара пӗчӗк куракансем кӑна мар, вӗсене курма ертсе пыракан аслисем те кӑмӑллаҫҫӗ.

Малалла...

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ куракансем валли мӗн те пулин ҫӗннине-кӑсӑклине шыраса тупсах тӑрать. Хальхинче театр хӑйӗн черетлӗ, 83-мӗш, ҫуралнӑ кунне куракансемпе савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ирттерессине пӗлтерет.

Ҫав кун театр «Кот в сапогах» ача-пӑча спектаклӗ кӑтартма палӑртса хунӑ. Унта 3 ҫултан пуҫласа 12 ҫулчченхи шӑпӑрлана ашшӗ-амӑшӗпе, асламӑшӗ-аслашшӗпе, кукамӑшӗ-кукашшӗпе (тепӗр тесен, кирек кампа пырсан та хапӑл) кӗтеҫҫӗ. Икӗ билет туянсан виҫҫӗмӗшне тӳлевсӗр парӗҫ.

Театр ӗҫченӗсем мюзикл евӗр хатӗрленӗ «Кот в сапогах» спектакль пуриншӗн те — ваттишӗн те, вӗттишӗн те — кӑсӑклӑ пуласса шанаҫҫӗ. Унта юрри те ҫителӗклех пулӗ, ташши те, ӑса вӗрентсе калани те, картса хӑвармалли те тупӑнӗ.

Вӑрмар районӗнче уйрӑм хушма хуҫалӑх тытакансемпе тата хресчен (фермер) хуҫалӑхӗсен ертӳҫисемпе тӗлпулу ирттернӗ. Ӑна патшалӑх кӳрекен пулӑшу пирки каласа-ӑнлантарса парас тӗллевпе пухнӑ.

Семинарта «Поддержка начинающих фермеров» (чӑв. Ӗҫе пуҫаракан фермерсене пулӑшасси) тата «Развитие семейных животноводческих ферм» (чӑв. Ҫемьери выльӑх-чӗрлӗх фермисене аталантарасси) программӑсем пирки уҫӑмлатнӑ.

Фермерсемпе хушма хуҫалӑх тытакансен умӗнче «Агро-Инновации» хыснан унитарлӑ предприятийӗн экономист-консультанчӗ О.А. Михайлова тухса калаҫнӑ. Маларах асӑннӑ программӑсене лекес тесен епле хутсем хатӗрлемеллипе, конкурс условийӗсемпе паллаштарнӑ вӑл.

Бизнес-плана епле хатӗрлемелли, укҫана ӑҫта ямалли, мӗншӗн укҫа уйӑрмасан та пултарасси тата ытти ыйтӑва та уҫӑмлатнӑ семинара пухӑннисем.

Патӑрьел районӗнче «Янӑра, чӑваш сӑмахӗ» сӑвӑ хитре вулакансен конкурсӗ иртнӗ. Ӑна унти 2-мӗш вӑтам шкулта йӗркеленӗ. Конкурса Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне тата чӑваш поэт-юбилярӗсене халалланӑ.

Юбилярсенчен пӗри — Раиса Сарпи. Вӑл патӑрьелсемшӗн уйрӑмах ҫывӑх ҫын, мӗншӗн тесен ҫак тӑрӑхра ҫуралнӑ. 65 ҫулти поэт, куҫаруҫӑ, 40 ытла сӑвӑпа калав пуххин авторӗ ачасемпе аслисем валли чӑвашла та ҫырать, вырӑсла та. Ун сӑввисемпе юрра хывнӑ хайлавсем 300-тен те иртнӗ.

Тепӗр юбиляр — Юрий Сементер. Чӑваш халӑх поэчӗ 75-е ҫитрӗ. Ҫак вӑхӑтра вӑл 40 ытла кӗнеке кун ҫути кӑтартнӑ. Унӑн сӑввисене те композиторсем хаваспах кӗвве хываҫҫӗ. Ун йышши сӑвӑ шучӗ 600-ех ҫитнӗ. Уйрӑмах паллӑ юрӑсенчен «Уҫланкӑри палан», «Аякри тантӑша», «Ҫыру ҫырсамӑр салтаксем патне» йышшисене асӑнма пулать. Юхма Мишши те Патӑрьел тӑрӑхӗнче ҫуралнӑ. Кӑҫал вӑл 80 ҫул тултарать.

«Янӑра, чӑваш сӑмахӗ» конкурса 16 шкулти 5–11-мӗш классенче вӗренекен 39 ача хутшӑннӑ. 5–6-мӗш класрисенчен Патӑрьелти 2-мӗш шкулти Софья Григорьева, 7–8-мӗшӗнчисенчен Туҫари Анастасия Сугутская, 10–11-мӗшӗнчисенчен Сӑкӑтри Виктория Елагина ҫӗнтернӗ.

Малалла...

Чӗмпӗрти трибуна умӗнче - Юрий Исаев

Ҫак эрнере кӳршӗллӗ Чӗмпӗр облаҫӗнче унта пурӑнакан халӑхсен тӑван чӗлхине вӗрентессипе канашлу иртнӗ.

Мероприятин пӗлтерӗшне уҫса панӑ май Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви пухӑннисем Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи чӗлхесен социаллӑ тата культура фукнцийӗсене сарас, вӗсен статусне вӗренӳ тата культура инҫӗшӗнче анлӑлатас ыйтусене хускатнине пӗлтерет.

Форум вӑхӑтӗнче Чӗмпӗр хулинче тӗрлӗ ҫӗрте муниципалитетсен хушшинчи конференци йӗркеленӗ. Тӑван чӗлхе вӗрентекен педагогсем уҫӑ куроксем, шкул хыҫҫӑнхи мероприятисем, мастер-классем, ҫавра сӗтелсем ирттернӗ. Прикладной ӳнер, вӗренӳпе методика литературин куравӗсем те ӗҫленӗ, ача-пӑча ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.

Форума хутшӑнакансен умӗнче Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Сергей Морозов тата ытти тӳре-шара тухса калаҫнӑ. Чӑваш Енрен унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен иниститучӗн директорӗ Юрий Исаев хутшӑннӑ.

Наци вулавӑшӗнчи лекци

Ҫак кунсенче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Чӑваш кӗнеки» центрӗ «Чӑваш литературинчи ӗҫ ҫыннин прозӑри сӑнарӗ» темӑпа уҫӑ лекци ирттернӗ. Ӑна вулавӑш И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн историпе филологи факультечӗн тӗпчевҫисемпе пӗрле йӗркеленӗ.

Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Александр Мефодьев чӑваш литературинчи рабочи сӑнарне тӗплӗн уҫса пани пирки пӗлтерет республикӑн Культура министерстви. Филолог ӗҫ ҫынни сӑнарне икӗ пая уйӑрнӑ: хресчене тата рабочие. Рабочи теми пахалӑхӗпе ял темине ҫитеймест, апла пулин те Совет саманин юлашки тапхӑрӗнче ҫыравҫӑсем чылай паха роман калӑпланӑ тесе шухӑшлать иккен тӗпчевҫӗ. А. Талвирӑн «Никӗс», И. Лисаевӑн «Тивӗҫ», Г. Красновӑн «Ҫамрӑклӑх пӗрре килет», «Кӗвӗҫекене кӗвӗ ҫиет» романӗсем, В. Чебоксаровӑн «Вутпа тимӗр», И. Григорьевӑн «Хумсем пӗрлешеҫҫӗ» повеҫсем — ҫаксем тата ытти хайлавсем тӗрлӗ савут-хапрӑкра ӗҫлекенсен пурнӑҫне уҫса панӑ.

Ӗҫ теми халӑх сӑмахлӑхӗнче те анлӑ тӗл пулать: сӑвай ҫапакансен, бурлаксен, кӗпер тӑвакансен юррисем халӑхра хӑй вӑхӑтӗнче питӗ анлӑ сарӑлнӑ.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи ял тӑрӑхӗсенчен пӗрине ертсе пынӑ тата тепӗр пуҫлӑх тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хальхинче Следстви комитечӗн тӗпчевҫисем Лапсар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Маларах суд тенкелӗ ҫине лекнӗ Сарапакасси ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхӗ (ҫывӑх вӑхӑтра ун тӗлӗшпе тата тепӗр лару иртмелле) евӗрех, Лапсар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ те ҫӗрпе ҫыхӑннӑ ыйтупа тӗпчевҫӗсен аллине ҫакланнӑ. Вӑл та хӑйӗн паллаканне ҫӗр уйӑрса пама вӑхӑтӗнче йышӑну тунӑҫи пулса суя хут хатӗрленӗ. Лешӗ ҫавӑн тӑрӑх лаптӑка харпӑрлӑхне куҫарнӑ.

Лапсар ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхӗ хӑйӗн айӑпне йӑлтах йышӑннӑ-мӗн. Саккунлӑ мар майпа харпӑрлӑха куҫарнӑ ҫӗр лаптӑкне Шупашкар район администрацийӗн муниципалитет харпӑрлӑхне куҫарассипе те тӗпчевҫӗсем мерӑсем йышӑнасшӑн.

Шупашкарта хальхи вӑхӑтри крематори тума палӑртаҫҫӗ тесе эпир пӗлтӗрхи ҫуллах пӗлтернӗччӗ.

Вилнӗ ҫынсене ҫунтармалли ҫурт кирлине хула влаҫӗсем леш тӗнчене кайнисене пытарма Шупашкарта вырӑн сахалланса пынипе тата ҫӗр лаптӑкӗсем хаклипе сӑлтавлаҫҫӗ.

Аса илтеретпӗр, республикӑн тӗп хулинчи 11-мӗш тата 12-мӗш масарсене Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗ ҫывӑхӗнче 2005 ҫулта уҫнӑ. Паянхи куна илсен 11-мӗшӗнче пытарма вырӑн юлман, леш тӗнчене ӑсаннисене 12-мӗшӗнче кӑна пытарма пулать. Анчах унти лаптӑк та тулса ларнӑпах пӗрех.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков крематори тӑвас ыйтӑва Депутатсен пухӑвӗн отчет пухӑвӗнче хускатнӑ. Вилнӗ ҫынсене ҫунтармалли ҫурта хулари 18-мӗш ҫӑва территоринче уҫасси пирки калаҫаҫҫӗ.

Михаил Резниковпа Алла Салаева. «Правда ПФО» интернет-хаҫатри коллаж

Чӑваш Енӗн Правительствинче ҫывӑх кунсенче улшӑну пулса иртесси пирки сӑмах-юмах ҫӳрет. «Правда ПФО» интернет-хаҫата «хӑйӗн ҫӑлкуҫӗсем» пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинетӗнчи кадрпа ҫыхӑннӑ йышӑнусем вице-премьерсене тата омбудсменсене пырса тивме пултараҫҫӗ.

Аса илтеретпӗр, хальхи вӑхӑтра ЧР Правительствинче Михаил Резниковпа Алла Салаева вице-премьерсен пуканне йышӑнаҫҫӗ. Пуканӗ пур та, анчах лава хӑйсем пӗлнӗ ҫулпа тытса пымалӑх тилхепи ҫук вӗсен. Тепӗр майлӑ каласан, яваплӑхӗ пур та, анчах полномочийӗсем ҫителӗксӗртерех темелле. Сӑмахран, вӗсене министрсемпе хуҫаланма ирӗк паман.

Кунсӑр пуҫне республикӑра халӑхӑн тӗрлӗ сийне хӳтӗлеме тесе йӗркеленӗ Уполномоченнӑйсен штачӗсем виҫҫӗ: пӗри этем правишӗн тӑрӑшмалла, тепри — ачасемшӗн, виҫҫӗмӗшӗ — усламҫӑсемшӗн. Ҫак виҫӗ института пӗрлештересси пирки те калаҫкалаҫҫӗ-мӗн. Усламҫӑсен правине хӳтӗлессишӗн яваплӑ Владимир Иванов ун пек пӗрлештерме пултараймаҫҫӗ тесе каланӑ-мӗн-ха. Хӑйӗн шухӑшне вӑл кун йышши ыйтӑва ҫӗршыв шайӗнче хускатсан РФ Президент Администрацийӗн ертӳҫин ҫумӗ Вячеслав Володин пӗрлештермессине палӑртнине тӗпе хурса пӗлтернӗ.

Малалла...

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ потребительсен прависене пӑснӑ организацисен списокне пичетленӗ. Тӗрӗслев нарӑс уйӑхӗнче иртнӗ.

Иртнӗ уйӑхра Роспотребнадзор 26 организацие потребительсен правине мӗнле пӑхӑннине тӗрӗсленӗ. Кафесене, лавккасене, шкул апатланӑшӗсене штрафсем ҫырса панӑ.

Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, таварсен ценникӗсем пӗрешкел пулманни, сутуҫӑсем пирки информаци ҫукки штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.

Пӑсӑлнӑ апат-ҫимӗҫе упрани, сутни те тӗл пулнӑ. Суту-илӳ инвентарьне ҫумалли ванна та пулман. Ҫӑкӑр таврашне упаковкӑсӑр сутнӑ. Списока кӗнӗ организацисемпе «Про Горо» сайтӗнче паллашма пулать.