«Рейтинг» информаци коммуникацийӗсен центрӗ 2015 ҫулта палӑрнӑ регионсен пуҫлӑхӗсен списокне хатӗрленӗ. Тӗпчев пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев лайӑххисен йышне кӗнӗ. Кун пирки russia-rating.ru портал пӗлтерет.

Танлаштарӑма уҫӑ ҫӑлкуҫсенчи материалсене, регионсенчи тата федераци эксперчӗсен шухӑшӑсенче тӗпе хурса хатӗрленӗ.

2015 ҫулхи пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, чи лайӑххи Кемӗр облаҫӗн пуҫлӑхӗ Аман Гумирович Тулеев пулнӑ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев рейтингра 20-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Чи юлашки йӗркесене Удмурт Республикин, Карели Республикин, Байкал тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗсем йышӑннӑ.

Ҫӗнӗ ҫулта ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу хакӗсем хӑпармалла. Ҫутӑ хакӗ ӳсессине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Сӑмах май каласан, утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен коммуналлӑ пулӑшӑвӑн ытти хакӗ те хӑпармалла.

Ҫав вӑхӑтрах РФ Ҫурт-йӗр кодексне улшӑну кӗртни ҫынсене яваплӑрах пулма хистет. Газшӑн, электричествӑшӑн, ӑшӑшӑн тата шывшӑн вӑхӑтра тӳлемесен энеросбыт компанийӗсемпе, ҫурт-йӗр харпӑрлӑҫисемпе управляющи компанийӗсем парӑмлисем тӗлӗшпе суда ытларах тухасси тата парӑма шыраса илме коллекторсене явӑҫтарасси пирки асӑрхаттараҫҫӗ.

Пенине парӑмӑн 31-мӗш кунӗнчен шутлама пуҫлӗҫ. Ӑна рефинансированин 1/300-мӗш ставкипе шутласа парӗҫ. 91-мӗш кунтан пени 1/130 ставкӑпа танлашӗ.

Шута илме: килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен Тӗп банкӑн рефинансировани ставки 11 процентпа танлашӗ.

Паян "АККОНД" кондитер хапрӑкӗнче бисквитпа розница цехӗнче ҫӗнӗ лини уҫнӑ. Ҫав ятпа унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ҫитнӗ. Вӑл кӑна мар, министрсем те (ял хуҫалӑх тата вӗренӳ министрӗсем Сергей Артамоновпа Владимир Иванов) та. Тӳре-шарапа пӗрлех ачасене те хапрӑка илсе кайнӑ. Шупашкарти 5-мӗш лицейра вӗренекенсем ҫавӑна тивӗҫнӗ. Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официалӗ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хапрӑка чи лайӑх вӗренекенсене илсе кайнӑ-мӗн.

Ҫӗнӗ линие хута янӑ ҫӗре хутшӑннӑ Михаил Игнатьев Элтепер "АККОНД" акционерсен обществипе мӑнаҫланнине палӑртнӑ. Хапрӑкра чылай ҫул тӑрӑшса лини операторне Галина Верицована, Лариса Гаврилова экономиста, Валентина Казакова глазировщика, лександру Калюков инженера, Ольга Лапшина инженер-технолога республика пуҫлӑхӗ Тав хучӗпе чысланӑ.

Сӑнсем (20)

Ҫанталӑк ыррӑн сивӗтсе те кӑтартмарӗ, анчах шӑнса вилекенсем пӗрех пур.

Ҫак эрнере Чӑваш Енри виҫӗ ҫын шӑнса вилнӗ. Вӗсенчен иккӗшӗ Йӗпреҫре пурӑннӑ, тепри - Хӗрлӗ Чутай районӗнче.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Туканаш ялӗнче пурӑнакан 45 ҫулти арҫын раштавӑн 17-мӗшӗнче ҫӑва ҫине шӑтӑк алтма каятӑп тесе тухса кайнӑ та киле таврӑнман. Ытти чух та вӑл киле килмесӗр ҫӳрекеленине кура унпа пурӑнакан тӑванӗсем тӳрех пӑшӑрханса ӳкмен. Раштавӑн 23-мӗшӗнче унӑн виллине хӑйсен ялӗ ҫывӑхӗнчи ҫырмара амӑшӗ асӑрханӑ.

Йӗпреҫре паян ирхи тӑхӑр сехетре хӑйӗн килӗ патӗнче 44 ҫулхи суккӑр хӗрарӑм виллине тупнӑ. 14 сехет тӗлӗнче Кӑнтӑр электричество сечӗ ҫывӑхӗнчи ҫул айккинче 62 ҫулти арҫын виллине асӑрханӑ.

Шӑнса вилекенсем пурте эрех ӗҫме юратнӑ-мӗн.

Митта Ваҫлейӗн вил тӑпри ҫине чечек хунӑ саман

Ку мероприяти раштавӑн 18–19-мӗшӗсенчех иртнӗ-ха. Ӑна репрессиленӗ чӑваш поэтне Митта Ваҫлейне халалланӑ. Хӑйне евӗр шухӑшланӑ ҫав ҫынна кӗске ӗмӗрӗнче виҫӗ хутчен сӑлтавсӑрах айӑпланӑ. 18 ҫулта чухне ӑна комсомолтан тата Чӗмпӗрти педагогика техникумӗнчен кӑларса янӑ. Кайран лагерьсенче 17 ҫул ирттернӗ. Сталин вилсен кӑна ирӗке кӑларнӑ ӑна. Анчах сывлӑхӗ самай хавшанӑран 49 ҫулта вилнӗ.

Поэта асӑнса 1983 ҫултанпа ун ячӗпе преми параҫҫӗ. Ун пек награда Раҫҫей шайӗнче те чи аслисенчен пӗри шутланать. Митта Ваҫлейӗн премине Чӑваш Енре тата Раҫҫейре пурӑнакансене кӑна мар, чӑваш культурине сарнишӗн Великобританире, Францире, Италире, Венгрире, Швецире, Турцинче, Казахстанра, Украинӑра параҫҫӗ.

Кӑҫалтанпа ку премипе чӑваш халӑхӗн демократилле аталанӑвне тӳпе хывнӑшӑн та чыслама тытӑннӑ. Кун пек чыса «Шанчӑклӑх» (Надежность) ваккатсен Шупашкарти коллегийӗн

Николай Столбов ваккачӗ тивӗҫнӗ. Ӑна Илле Иванова хӳтӗлессишӗн ҫине тӑнине кура ҫак премие панӑ. Н. Столбов тӑрӑшулӑхне чӑваш халӑхӗн сӑмах тата пичет ирӗклӗхӗшӗн ҫине тӑнӑшӑн хисеп тунӑ.

Асӑну кунӗ ирттернӗ май Митта Ваҫлейӗн вил тӑпри ҫине чечек хунӑ.

Малалла...

Тутарстанра унта пурӑнакан тӗрлӗ халӑх культурине, чӗлхине аталантарма тӑрӑшни сисӗнет. Нумаях пулмасть унта, ав, тӑван чӗлхепе литературӑпа олимпиада ирттернӗ. Тутар чӗлхипе кӑна та мар. Чӑваш, удмурт, ҫармӑс, ирҫе-мӑкшӑ чӗлхисемпе тата литературисемпе йӗркеленӗ ӑна.

Тутарстанри чӑвашла тухса тӑракан «Сувар» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, тӑван чӗлхе патне туртӑм пур вӗренекенсене палӑртас, тӗрев парас тӗллевпе ирттернӗ ӑна.

Тутарстан Республикинче пурӑнакан чӑваш ачисем те хӑйсен пултарулӑхне хаваспах тӗрӗслес тенӗ. Малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, чӑваш чӗлхипе литература олимпиадӑна кӑҫал пурӗ 57 ача хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Анчах патне ҫитсен вӗсем пурте хутшӑнайман. Апла пулин те хутшӑннисем ӑсталӑха пур енлӗн кӑтартма тӑрӑшнӑ.

Раштав уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Вӑрнар поселокӗнче «Ручеек» ача пахчи уҫӑлнӑ. Унта 145 шӑпӑрлан ҫӳреме тытӑннӑ.

Чӑннипе, ача пахчи ҫак уйӑх варринчех ӗҫлеме пуҫланӑ. Халӗ ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта тӳре-шара та хутшӑннӑ.

ЧР Министрсен Кабинечӗ Иван Моторин республикӑра юлашки 5 ҫулта 21,5 пин ача валли вырӑн уҫнине палӑртнӑ. Вӗсенчен 7 пин ытларахӑшӗ 45 ача пахчине хута янипе тата ҫӗнетнипе пулнӑ. Халӗ 3-7 ҫулсенчи ачасен тӗлӗшпе ку ыйтӑва татса панӑ.

Юлашки 30 ҫулта Вӑрнарта пӗр ача пахчи те хута яман. Ҫавӑнпа ку вырӑнти халӑхшӑн пысӑк савӑнӑҫ пулнӑ. Кӑҫал Кӗҫӗн Явӑш, Хирпуҫ ялӗсенче те ачасем валли 25 вырӑн хатӗрленӗ-мӗн.

Вӑрнарти ҫӗнӗ ача пахчин хӑйӑвне ачасем хӑйсем каснӑ. Унтан уяв ячӗпе концерт иртнӗ.

Ҫитес ҫул пуҫламӑшӗнче Чӑваш Ен халӑхне интереслӗ самантсем кӗтеҫҫӗ. Кун пирки йӑлтах «Чӑваш Енре канма вӑхӑт» Ҫӗнӗ ҫул порталӗнче пӗлме пулать.

Кӑрлач уйӑхӗнче каникул вӑхӑтӗнче республикӑра пурӑнакансем тата хӑнасем районсемпе, хуласемпе паллашма пултарӗҫ. «Пӗр район юмахӗ» ҫулҫӳрев Ҫӗнӗ Шупашкарта, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче пулӗ.

Пӗрне е пур района та ҫитсе курма май пулӗ. Ун хыҫҫӑн кашнине флаер-маршрут ҫине пичет лартса парӗҫ. 5 района, Ҫӗнӗ ҫул академине ҫитсе пур пичете те пухакана 2016 ҫулта Лакрей вӑрманне тата «Шупашкар-Арена» пӑр керменне ҫулталӑкӗпех тӳлевсӗр ҫӳремелли абонемент парӗҫ.

Кӑрлачӑн 3-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районне ҫитӗҫ. Тепӗр кунхине вара Етӗрне районӗнче пулӗҫ. Кӑрлач уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шупашкар районне ҫула тухӗҫ. Тепӗр кунхине хӑнасене Ҫӗнӗ Шупашкар кӗтсе илӗ. Ҫиччӗмӗш кунхине Ҫӗрпӳ районӗнчи Тихвин мӑнастирӗнче кӗлӗ иртӗ.

РФ спорт министрӗ Виталий Мутко хушу алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн, «Раҫҫей спорт мастерӗ» ята Чӑваш Республикинчи спортсменсем тивӗҫнӗ.

Списока пирӗн республикӑри сакӑр ҫын кӗнӗ. Вӗсен йышӗнче — Татьяна Ефимова ҫӑмӑл атлетка, Ольга Иванова ишевҫӗ, Алексей Смирнов, Евгения Меньшикова гимнастка, ухӑран перекен Дмитрий Ермоаев. Кире пуканӗн спортӗнче Дмитрий Давыдова, Алексей Иванова, Максим Морозова спорт мастерӗн ятне пама йышӑннӑ.

Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енри 60 спортсмен РФ спорт мастерӗн ятне тивӗҫнӗ. Ку, 2014 ҫулхипе танлаштарсан, икӗ хут нумайрах.

Шупашкарта йывӑҫсене саккунсӑр майпа кам каснине тӑрӑ шыв ҫине кӑларасшӑн. Усал шухӑшлӑ ҫав ҫынсене пула ҫӗр ишӗлсе анас хӑрушлӑх тухса тӑнӑ.

«Гремячево» микрорайонта пурӑнакансем Шупашкар хулин экологи управленине ҫӑхавсем ҫитернӗ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, ҫырмара такамсем йывӑҫсене каснӑ.

Кун хыҫҫӑн вырӑна специалистсем тухса тӗрӗсленӗ. Халӑх каланӑ пекех — ҫӗр ишӗлме пултарать. Халӗ ку йӗркесӗрлӗх пирки полицие пӗлтернӗ. Унта айӑплисене тупса явап тыттарӗҫ.