Ҫӗртмен 1-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӗнӗ сквера савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Раҫҫей Паттӑрӗ Игорь Петриков ячӗллӗ сквер Университет урамӗнчи 10-мӗш ҫурт умӗнче вырнаҫӗ. Ӑна 18 сехетре уҫӗҫ.

Мероприятие Игорь Петриковӑн ашшӗ-амӑшӗ Анна Егоровна тата Анатолий Иванович хутшӑнӗҫ. Вӗсем ҫав микрорайонтах пурӑнаҫҫӗ.

Ун чухне Алина Иванова спортменкӑпа хускану тӑвӗҫ, фитнес-аэробика федерацийӗ спорт номерӗ кӑтартӗ, кӑпӑклӑ хӑмпӑсем вӗҫтерӗҫ. Ҫавӑн пекех сывлӑх автобусӗ ӗҫлӗ.

Халӗ сквера хӑтлӑлатса пӗтернӗ ӗнтӗ. Унта Шупашкарти строительство техникумӗн студенчӗсем тата «Зеленстрой» тӗмӗсем лартнӑ.

Сквера ҫамрӑксене патриотлӑх воспитанийӗ парас, геройсене манӑҫтарас мар тӗллевпе уҫаҫҫӗ. Ун чухне Игорь Петрикова халалласа мини-футбол ирттерӗҫ.

Ҫӗртмен 2-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче «Долгое время» документлӑ фильм кӑтартӗҫ. Ӑна 2012 ҫулта Егор Гайдар вилнӗ хыҫҫӑн ӳкернӗ. Ӑна пушӑн 19-мӗшӗ валли, Егор Тимурович 54 ҫул тултармалла пулнӑ чухне, хатӗрлесе пӗтернӗ.

Алексей Кудрин вице-премьер, Роснано пуҫлӑхӗ Анатолий Чубайс, экономика экс-министрӗ Андрей Нечаев тата ыттисем экономика реформисем епле ҫуралнине аса илеҫҫӗ.

Гайдарӑн пӗрремӗш арӑмӗнчен ҫуралнӑ ачисем Мария тата Петр ашшӗ пирки каласа кӑтартаҫҫӗ. Фильмра Егор Гайдарӑн хваттерӗне те ӳкернӗ. Вӑл Борис Ельцинпа кӳршӗллӗ пурӑннӑ.

Фильма Егор Гайдарпа тунӑ интервьюсене кӗртнӗ. Ӑна темиҫе ҫул каяллах ӳкернӗ-мӗн, анчах вӑл экран ҫине тухман.

Ҫӗртмен 2-мӗшӗнче пурне те 119-мӗш пӳлӗмре 15 сехетре кӗтеҫҫӗ.

«Атӑл» М-7 федераци ҫулӗ ҫине «Кушак куҫӗ» текен ҫутатакан хатӗрсем вырнаҫтарнӑ. Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл — ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗшӗн питӗ кирлӗ япала. Ҫав пулӑшнипе тӗттӗмре водитель ҫула лайӑхрах курайӗ. Автотранспортӑн фари куҫа йӑмӑхтарать те руле тытса пыракан ҫул-йӗр паллисенчен ытла ҫуран ҫӳрекенсене каҫма ӳкерсе панӑ йӗрсене начар курать. «Кушак куҫӗ» текен ҫутатакан хатӗр пассажирсем валли тунӑ йӗре асӑрхама май парать.

Хальхи вӑхӑтра «Атӑл» федераци ҫулӗн Чӑваш Енпе иртсе пыракан пайӗ ҫинче ҫуран ҫӳрекенсем валли каҫмалли вырӑнсене ун пек хатӗрпе 13 тӗлте тивӗҫтернӗ. Кун пирки «Атӑл» упрдорӑн ӗҫе йӗркелекен пайӗ пӗлтернӗ. Малашне вӗсем тӑрӑх ҫулӑн пӗр енчен тепӗр енне хӑюллӑнтарах каҫма май килессе шанаҫҫӗ.

М.В. Ломоносов ячӗллӗ Мускаври патшалӑх университечӗн студенчӗсемпе преподавателӗсем Владимир кнеҫ палӑкне ларттарасшӑн маррине пӗлтернӗ. Палӑка Мускаври Воробьев сӑрчӗн пӑхмалли лаптӑкӗнче вырнаҫтарасшӑн иккен. Унӑн ҫӳллӗшӗ 24 метр тӑршшӗ пулмалла.

Студентсемпе преподовательсен шучӗпе Владимир кнеҫ палӑкӗ асӑннӑ аслӑ шкулӑн архитектура ансамбльне пӑсать. Мускаври патшалӑх университечӗ вара «Раҫҫейӗн визит карточки тата тӗнче аренинче мухтанмалли шутланать». Воробьев тӑвӗн пӑхмалли лаптӑкӗ геологи хӑрушлӑхӗ енчен те асӑрханмаллискер. 24 метр ҫӳллӗш монумент хӑпартса лартсан Воробьев сӑрчӗн тӑвайккийӗ ишӗлме пултарать.

Палӑка хирӗҫ тесе 42 пине яхӑн ҫын алӑ пуснӑ. Хула влаҫӗсем вара палӑка кӑҫалах уҫасшӑн.

Ҫӗнтерӳҫӗсене Праскки Витти чысланӑ самант

Ӗнер «Асамат» културӑпа курав центрӗнче «К.В. Ивановӑн чӗрӗ сӑмахӗ» республикӑри видеоконкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.

Хитре вулассипе ӑмӑртӑва хутшӑннисем Константин Ивановӑн хайлавӗсене суйланӑ. Видеоконкурсӑн тӗп теми «Нарспи» поэма пулса тӑнӑ. Ӑна 16 чӗлхе ҫине куҫарнӑ. Вӑл чӑваш литературинче кӑна мар, тӗнче литературинче те классикӑлла хайлавӗ шутланать. Культурӑпа курав центрӗнче «Нарспи» сыпӑкӗсем чӑвашла кӑна мар, вырӑсла та, украинӑлла та, акӑлчанла та янӑранӑ. «Нарсписӗр» пуҫне Константин Ивановӑн сӑввисене те вуланӑ.

Поэмӑна ҫырнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ чух та поэмӑна вулассипе конкурс ирттернӗ. Ун чух та ӑна Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ, Чӑваш Республикин халӑх художникӗ Праски Витти йӗркеленӗ. Ун чухне ачасем поэмӑна пуҫламӑшӗнчен пуҫласа вӗҫне ҫити вуланӑ.

Хальхи конкурса «Эткер» центр, Шупашкарти мониторинг тата аталану центрӗ, «Вырӑс музейӗ: виртуаллӑ филиал» центр тата маларах асӑннӑ курав центрӗ пӗрле йӗркеленӗ.

Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Канаш, Ҫӗрпӳ хулисенчи, Улатӑр, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Вӑрмар, Елчӗк районӗсенчи 26 шкултан 82 ӗҫ ярса панӑ.

Малалла...

Ӗнер Шупашкарта Константин Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа митинг тата савӑнӑҫлӑ каҫ иртнӗ. Унта тӑван чӗлхешӗн ҫунакансемпе тата культура ӗҫченӗсемпе пӗрлех Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ. Михаил Васильевич вилӗмсӗр «Нарспи» авторӗн палӑкӗ патне чечек хунӑ.

М. Игнатьев Элтепер чӑваш литературин классикӗн ятне асра хӑварас тата унӑн пултарулӑхри эткерлӗхне упраса хӑварас тесе кӑҫал пирӗн республикӑра Константин Иванов ҫулталӑкӗ тесе йышӑннине аса илнӗ.

Константин Иванов ятне вӑл Дантепе, Шекспирпа, Пушкинпа тата Лермонтовпа тан тесе шухӑшланине пӗлтернӗ. Унтан вӑл Иванов ячӗпе урамсем хисепленнине, палӑксем вырнаҫтарнине, музейсем уҫнине палӑртнӑ. Уявӑн савӑнӑҫлӑ каҫне Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттерни те ахальтен мар теме юрать. Элтепер «Нарспи» поэмӑна вуласа темиҫе ӑру ӳснине те асӑнса хӑварнӑ. Пушкӑртстанран килнӗ хӑнасене уява килнишӗн тав тунӑ май вӗсем уявра пулни унтисем те чӑваш литературин классикне хисепленине кӑтартнине палӑртнӑ.

Малалла...

Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче пӗр ушкӑн преступлени тума каварлашнӑ. Каварлашнӑ кӑна мар, самай ҫынна улталама ӗлкӗрнӗ. Вӗсем тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе республикӑн прокуратури халӗ суда ярса панӑ.

Преступлени ҫулӗ ҫине тӑнӑ ушкӑн виҫӗ ҫынтан тӑнӑ. Вӗсенчен иккӗшӗ Азербайджан Республикин ҫыннисем пулнӑ, тепри — Чӑваш Енре пурӑнакан хӗрарӑм. Тӗпчевҫӗсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсем пурӗ 15 преступлени тунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Каварлашса ырӑ мар ӗҫпе аппаланнӑскерсем суя укҫана хӑйсемех хатӗрленӗ, упранӑ тата «ярӑнтарнӑ».

Тӗпчевҫӗсен шучӗпе Азербайджан арҫынни хӑйӗнпе пӗр шухӑшлисемпе Мускавра паллашнӑ. Унтан вӑл вӗсене суя укҫана Чӑваш Енри суту-илӳ точкисенче тыттарма сӗннӗ. Ҫак тӗллевпе йӳнӗ тавар туянмалла, уншӑн 50 пин тенкӗлӗх укҫапа татӑлмалла. 5 пин тенкӗлӗххисем пурӗ 80 штук пулнӑ. Алла кӗнӗ таса тупӑша пӗр-пӗринпе пайлама калаҫса татӑлнӑ. 2014 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнчен пуҫласа 20-мӗшчен вӗсем суя укҫана 13 штук ярӑнтарса ӗлкӗрнӗ.

Прокуратура ыйтнипе суд «Автолайн» тулли мар яваплӑ обществӑна Шупашкарти 54-мӗш номерлӗ маршрутпа ҫӳреме чарнӑ.

Шупашкарти Калинин район прокуратури нумаях пулмасть «Автолайн» тулли мар яваплӑ общество ҫак енӗпе йӗркене пӑснине асӑрханӑ. Шупашкар хулинче пассажирсене турттарассипе ятарлӑ йышӑну пур иккен. Унпа килӗшӳллӗн хулари маршрута пӗр-пӗр ҫынна париччен конкурс ирттермелле. Ун хыҫҫӑн хула администрацийӗ конкурс ҫӗнтерӳҫипе килӗшӳ тӑвать те ӑна маршрута тытса тӑма ирӗк парать.

Пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнче ун пек килӗшӗве хула администрацийӗ «Крокус Авто» тулли мар яваплӑ обществӑпа тунӑ. Унта палӑртнӑ тӑрӑх хайхи обществӑн 54-мӗш маршрута тивӗҫтермелле пулнӑ. Анчах маршрут ҫинче «Автолайн» тулли мар яваплӑ обществӑн транспорчӗ хутланӑ. Ку вара йӗркене пӑсни пулать. Ҫапла вара «Автолайна» ҫав маршрут ҫинче ӗҫлеме чарнӑ.

Михаил Игнатьев Элтепер

Кунта шкулта хӑш-пӗр вӗрентекен лартакан минуслӑ тата плюслӑ паллӑсем пекки пиркиех сӑмах пырать. Анчах шкулти ҫинчен мар. Нумаях пулмасть экспертсем политикӑран тухса ӳкессипе кӗпӗрнаттӑрсен танлаштарӑмне йӗркеленӗ. Ун пеккине вӗсем маларах та туса пынӑ-ха. Хальхи шучӗпе 15-мӗш шутланать.

Унчченхи танлаштарӑмпа танлаштарсан Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн хаклавӗ ӳснӗ. Кӗпӗрнаттӑрсене пиллӗк балпа хакланӑ та пирӗн республика ертӳҫи тӑваттӑна минуспа тивӗҫнӗ. Михаил Васильевичӑн вӑйлӑ енӗсен шутне экспертсем унӑн оппопенчӗсен хастарлӑхӗ чакнине кӗртнӗ. Вӑйсӑр енӗ тесе вӗсем М. Игнатьевӑн полномочи вӑхӑчӗ вӗҫленсе пынине калаҫҫӗ иккен.

Политикӑран тухса ӳкессипе йӗркеленӗ малтанхи танлаштарӑмра Михаил Игнатьева виҫҫӗ минуспа тивӗҫнӗ.

Валерий Александрович Иванковскин «Сӗнтӗр ен. Ҫулсем, пулӑмсем, ҫынсем» кӗнеки кун ҫути курнӑ. Вӑлах «Чӑваш халӑх кунталакӗ» (2011), «Терапи: медицина тӗнчинчи терапи терминӗсем» (2013) авторӗ.

Валерий Иванковский Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗрте ҫуралса ӳснӗ. «Сӗнтӗр ен. Ҫулсем, пулӑмсем, ҫынсем» кӗнекинче вӑл истори, чӗлхе культури, Мӑн Сӗнтӗр ял тӑрӑхӗ пирки ҫырса кӑтартнӑ. Унта ял тӑрӑхӗнчи ялсем пирки, ял хуҫалӑх, промышленноҫ предприятийӗсем, культура, вӗренӳ, сывлӑх сыхлав учрежденийӗсем ҫинчен кӗскен каласа панӑ.

Кӗнекере ҫав тӑрӑхри паллӑ ҫынсене пысӑк тимлӗх уйӑрнӑ. Вӗсем ял хуҫалӑхӗнче, промышленноҫра, вӗренӳре, культурӑра, сывлӑх сыхлавӗнче тата ытти тытӑмра палӑрнӑ.

Кӗнеке 100 экземплярпа тухнӑ. Валерий Александрович тин пиҫсе тухнӑ кӗнекене Муркашри вулавӑша, Мӑн Сӗнтӗрти вулавӑша парнеленӗ.