Ҫак кунсенче Чӑваш кӗнеке издательстви Анатолий Кипечӗн «Вилӗм ялан ичелсӗр» кӗнекине пичетлесе кӑларчӗ. Ӑна автор Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнӑ май вӑрҫӑ ачисене халалланӑ.

Кӗнеке повеҫсемпе калавсенчен тӑрать, фашизм тискерлӗхне, ветерансен пурнӑҫне, Афганистанпа Чечняра ҫапӑҫнӑ ҫамрӑксен трагедиллӗ шӑпине питӗ витӗмлӗн кӑтартса парать, сӑнарӗсем те асра юлаканскерсем.

Анатолий Кипеч 1937 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Кипеч тӑрӑхне кӗрекен Чулкӑмакара ҫуралнӑ. Вӗреннӗ, тӗрлӗ ҫӗрте ӑс пухнӑ, кӗвӗ-ҫемӗпе ятарлӑ пӗлӳ илнӗ. Паллӑрах кӗнекисем: «Пурнӑҫ ҫулӗ такӑр мар», «Чӑваш пулма ҫӑмӑл мар», «Юратусӑр телей ҫук», «Пурнӑс кӗнеки», «Чӗлхесӗр пике», «Шартлама».

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн сайтӗнче чӑваш парламенчӗн депутачӗсен 2014 ҫулхи декларацийӗсене пичетленӗ.

2013 ҫулта чи пысӑк укҫа ӗҫлесе илекенни «Тус» строительство фирмин ертӳҫи Николай Угаслов пулнӑ. Ун чухне вӑл ҫулталӑкра 30,3 миллион тенке яхӑн тупӑш илнӗ. «АККонд» акционерсен уҫӑ обществин гендиректорӗ Валерий Иванов та чухӑн мар: 2013 ҫулта вӑл 16,3 миллион тенкӗ ӗҫлесе тунӑ. Чӑваш парламенчӗн вице-спикерӗ Олег Мешков тата «Элара» АУОн пуҫлӑхӗ Андрей Углов тупӑшӗ 14,5 тата 14,2 миллион тенкӗпе танлашнӑччӗ. Пысӑк укҫаллӑ вунӑ депутат шутне ҫавӑн пекех «Энергозапчасть» АУО пуҫлӑхӗ Юрий Шлепнев, «Орион» АУО пуҫлӑхӗ Владимир Михайлов, «Межрегионгаз-Чебоксары» пуҫлӑхӗ Кияметдин Мифтахутдинов, «Хлеб» АУО пуҫлӑхӗ Елена Бадаева, «Трактор савучӗсем» концернта тӑрӑшакан Сергей Щетников, Чапаев ячӗллӗ савут пуҫлӑхӗ Михаил Резников лекнӗччӗ.

Иртнӗ ҫул Николай Угаслова унчченхиллех ӑнман темелле. Вӑл пӗлтӗр 1,1 миллион тенкӗ кӑна ӗҫлесе илейнӗ. Анчах ыттисен тупӑшӗ е пачах та пӗчӗкленмен, е пысӑкланнӑ та. Маларах асӑннӑ Валерий Иванов пӗрчӗн-пӗрчӗн пухса пӗлтӗр 14 миллиона яхӑн тенкӗ пуҫтарнӑ, Олег Мешков — 14,5 миллион, Андрей Углов — 14,2 миллион, Юрий Шлепнев — 11,6 миллион, Владимир Михайлов — 10,1 миллион, Кияметдин Мифтахутдинов — 7 миллиона яхӑн, Елена Бадаева — 11,1 миллион, Сергей Щетников — 8,9 миллион, Михаил Резников — 9,7 миллион.

Малалла...

Ольга Терентьева

Велосипедистсем ҫуллахи сезона пуҫланӑ. Ҫӗршыври чи малтанхи ӑмӑртусем Краснодар енӗнче иртнӗ. Унта Чӑваш Ен спортсменӗсем те хастар пулнӑ.

Пӗтӗм Раҫҫейри турнирта 1999-2002 ҫулсенче ҫуралнӑ яшсемпе хӗрсем тупӑшнӑ. Чӑваш Республикин чысне унта яланхи пекех Шупашкарти Олимп резервӗсен ятарлӑ 7-мӗш спорт шкулӗн ҫамрӑкӗсем хӳтӗлени пирки плтерет "Хыпар" хаҫат. Уйрӑм стартсенче пуринчен ытларах Олеся Крыловӑпа Анжела Кадышевӑна, Александр Федотовпа Илья Мулендеева ӑннӑ. Вӗсем тӗрлӗ дистанцире 2-3-мӗш вырӑнсене йышӑннӑ.

Ҫак ӑмӑрту вӑхӑтӗнчех маунтинбайкистсем ҫӗршыв кубокӗшӗн вӑй виҫнӗ. Сӑртлӑ-туллӑ трасса ҫинче хӗрарӑмсен ушкӑнӗнче 2,8 километрлӑ дистанцие пӗрремӗш вӗҫлесе Ольга Терентьева ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ, РФ спорт мастерӗн нормативне тултарчӗ.

Иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче Красноярск енӗнчи чӑвашсем регионти конференцие пухӑннӑ. Хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсем Ачинск, Бородино, Дивногорск, Железногорск, Зеленогорск, Канск, Красноярск, Лесосибирск, Назарово, Сосновоборск тата ытти хулари, Кедр поселокӗнчи тата районсенчи 300 хӑнапа конференцие кайма суйланӑ ҫынсене чӑваш юррипе кӗтсе илнӗ.

Ятарласа капӑрлатнӑ залра Красноярск енӗнчи чӑвашсен пурнӑҫӗпе паллаштаракан фото- тата видеоматериалсем вырӑн тупнӑ. Унтах Раҫҫейӗн, Красноярск енӗн тата Чӑваш Республикин ялавӗсене вырнаҫтарнӑ. Мероприятие Раҫҫей тата Чӑваш Республикин гимнӗсенчен пуҫланӑ. Унтан вӑл тӑрӑхри чӑвашсен автономийӗн благочиннӑйӗ Иоанн протоирей Пантелеймон владыка Красноярск чӑвашӗсене саламласа вӗсене ырӑ ӗҫсем тума ырӑ суннине пӗлтернӗ.

Красноярск чӑвашӗсене саламлама крайри Саккун кӑларакан Пухӑвӑн депутачӗ Николай Фокин, кӗпӗрнаттӑр администрацийӗнче тӑрӑшакан Наталья Янушкевич, Казачински район пуҫлӑхӗ Юрий Озерских пырса ҫитнӗ.

Конференцинче чӑвашсем хӑйсен тӑрӑхӗнче чӑваш чӗлхине тата культурине упраса хӑварас тата ытти ыйтӑва сӳтсе явнӑ.

Малалла...

Паян Красноармейски районӗнче «иккӗмӗш ҫӑкӑр» лартма тухнӑ. Ку ӗҫе унта чи малтан «Таябинка» агрофирма пуҫӑннӑ. Акционерсен тулли мар обществи шутланакан ҫак предприяти ҫӗрулмин «Гала» сортне элита туяннӑ. Ӑна вӑл аякри ҫӗре кайсах илсе килнӗ. Ӑна агрофирма Тӗмен облаҫӗнчи «КРиММ» агрофирмӑра туяннӑ.

Чаплӑ сортлӑскере тӑпрана чиксе хуриччен тӗрлӗ чир-чӗртен тата сӑтӑрҫӑран хими тата биологилле препаратсемпе сиенсӗрлетеҫҫӗ.

Тӑпрана хатӗрлеме тата лартма хуҫалӑх пӗрер агрегата явӑҫтарнӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра ҫӗрулми ларта тата тепӗр агрегата явӑҫтарӗҫ.

«Таябникӑра» «иккӗмӗш ҫӑкӑр» пурӗ 250 гектар йышӑнӗ. Ун валли вӑрлӑх ҫителӗклине маларах палӑртрӑмӑр ӗнтӗ. Унччен асӑннӑ сортсӑр пуҫне элита тата суперэлита шутланакан вӑрлӑха пурӗ 120 тонна туяннӑ.

Сӑнсем (7)

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн позицийӗ лайӑхланать. Ҫапла кӑтартса панӑ «Рейтинг» информаци коммуникацийӗсен центрӗ ирттернӗ тӗпчев. Танлашӑма вӑл кӑрлач–ака уйӑхӗсем тӑрӑх йӗркеленӗ. Ун валли уҫӑ ҫӑлкуҫсем пӗлтернӗ материалсемпе те, патшалӑх органӗсенчисемпе те.

Хальхи танлашӑмра Михаил Игнатьев кӗпӗрнаттӑрсен хушшинче 30-мӗш йӗрке йышӑннӑ. Унчченхинчен ҫакӑ 2 пункт лайӑхланнине пӗлтерет.

Танлашӑма 3 ушкӑна пайланӑ иккен. Игнатьев иккӗмӗшне лекнӗ. Унта 26–60-мӗш вырӑн йышӑнаканнисем кӗреҫҫӗ. Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсене илсен, Михаил Васильевич улттӑмӗш вырӑнта тӑрать.

Малта пыракан кӗпӗранттӑрсен хушшинче Тутарстан ертӳҫине Рустам Минниханова, Белгород облаҫӗн пуҫлӑхне Евгений Савченкӑна тата Тӗмен облаҫне ертсе пыракан Владимир Якушева асӑннӑ. Чи кайри — Карели пуҫлӑхӗ Александр Худилайнен.

Раҫҫейри япӑх ҫул тӗп пӑтӑрмахсенчен пӗри пулни пирки ҫӗршыв тулашӗнче те калаҫаҫҫӗ те… Шупашкар влаҫӗсем ҫул юсакан подрядчиксен тӗлӗшпе ҫирӗпрех пулма тытӑнасшӑн.

Ҫавӑнпа ҫул пахалӑхне тӗрӗслемешкӗн ют хулари лабараторисене явӑҫтарасшӑн-мӗн. Кун пирки хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков подряд организацийӗсемпе ирттернӗ канашлура пӗлтернӗ.

Алексей Ладыков палӑртнӑ тӑрӑх, ҫынсем те, хула хӑнисем те чи малтанах ҫул пахалӑхне хаклаҫҫӗ. Кӑҫал ҫула юсакансенчен ҫирӗпрех ыйтма тытӑнассине пӗлтернӗ вӑл. Ара, кашни ҫулах пӗр вырӑнах саплани сахал пулать-им?

Алексей Ладыков ҫул сийӗн пахалӑхне тӗрӗслеттермешкӗн ют хула лабараторийӗсене илсе килессине пӗлтернӗ, ҫавӑнпа подрядчиксене ӗҫе тӗплӗнрех тума ыйтнӑ.

Канашлура тепӗр ҫивӗч ыйтӑва та ҫӗкленӗ. Ӗҫе тумалли графикран юлса пыни тӑтӑшах пулать-мӗн. Подрядчиксен чылай ӗҫе ҫу уйӑхӗн вӗҫӗччен вӗҫлемелле те-мӗн. Организаци элчисене юсав ӗҫӗсем ирттермешкӗн ҫулсене пӳлмессине асӑрхаттарнӑ. Ӗҫе каҫхине тата ҫӗрле тума тивӗ-мӗн.

Ҫак кунсенче Елчӗкре саванӑҫлӑ лару-тӑрура палӑк уҫнӑ. Ӑна пушарнӑйсене халалланӑ.

Пушарнӑйсен палӑкӗ XIX-XX ӗмӗрсенчи лава аса илтерет. Урапа ҫинче ала насосӗ тата саппас шыв тултармалли пичке пур.

РФ МЧСӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «пушар композицийӗ» 44-мӗш пушар чаҫӗпе юнашар вырнаҫнӑ.

РФ МЧСӗн Чӑваш Енри управленийӗн пуҫлӑхӗ Станислав Антонов палӑк вырӑнӗ пушар хуралӗн ветеранӗсене, ҫамрӑк ӑрӑва килӗшессе шанать. Пресс-релизра палӑртнӑ тӑрӑх вара «Ку палӑк паттӑрлӑха мухтать, ҫынсен пурнӑҫӗсене ҫӑлакансен хӑюлӑхне палӑртать».

Шупашкарти 177-мӗш «Мерчен» ача пахчи мӗн уҫӑлнӑранпа, 1990 ҫултанпа, ачасене наци культурипе туслаштарма тӑрӑшать. Ачасене чӑваш наци культурипе ытларах кӑсӑклантарас тӗллевпе унта ҫулсерен ака уйӑхӗнче чӑваш культурин эрнелӗхӗ иртет.

Ача пахчинче «Халӑх тумӗн уявӗ» мероприятие ирттересси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Унта чӑвашсен, вырӑссен, тутарсен тумӗсем пирки калаҫаҫҫӗ. Кӑҫал ку уяв ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче иртнӗ. Унта шӑпӑрлансем, ашшӗ-амӑшӗсем хутшӑннӑ. Уявра ЧНКн Президиум пайташӗ Г.Л.Никифоров та пулнӑ.

Мероприятире «Мерчен» ача пахчин воспитателӗсен ушкӑнӗ тата ачасен «Ҫӑлкуҫ» ушкӑнӗ халӑх тумӗсене кӑтартнӑ, чӑваш, тутар, вырӑс юррисене шӑрантарнӑ, ташланӑ, наци вӑййисене вылянӑ.

Унтах «Чӑваш тӗрри» курав йӗркеленӗ. Куравра хӗрарӑмсен капӑрӗсем, тутарсен пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрӗ тюпетейка хутшӑннӑ.

Халӑх тумӗсем ачасене питӗ килӗшнӗ. Халӗ ача пахчи Маргарита Антонова заведующи ертсе пынипе «Акатуя» хатӗрленет.

Владимир Смирнов сӑнӳкерчӗкӗ

РФ Вӗренӳ министерстви 2016 ҫултан пуҫласа 9-мӗш класра ӑс пухакансене вырӑс чӗлхипе математикӑсӑр пуҫне тепӗр икӗ экзамен тыттарасшӑн.

Ведомство хушӑвӗн проектне ҫакнашкал улшӑнусем кӗртнӗ-мӗн. Документа общество ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗччен сӳтсе явӗ.

Пресс-службӑран пӗлтернӗ тӑрӑх, ку патшалӑх пӗтӗмлетӳ аттестацине (ГИА) 2016 ҫулта паракан шкул ачисене пырса тивет. Унччен вӗренӳ министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Наталья Третьяк 9-мӗш класра экзаменсен йышне пысӑклатассине пӗлтернӗ. 2016 ҫулта — тӑватӑ, 2018 ҫулта — пилӗк, 2020 ҫултанпа ултӑ экзамен пулмалла-мӗн.

Хальлӗхе 9-мӗш классем икӗ экзамен ҫеҫ тытаҫҫӗ.