Кӑларӑма ӳкерекенсемпе кӑларӑм хӑнисем

Чӑваш наци конгресӗн «Чӑваш xӗpapӑмӗ» комитечӗ телекӑларӑм ӳкерессине йӑлана кӗртсе яни пирки асӑнна канаш пайташӗ Ирина Удалова пӗлтерет. Хальхи кӑларӑма Чӑваш наци музейӗн «Ҫapna мухтав» музейӗнче ӳкернӗ.

1941-1945 ҫулсенчи Тӑван ҫӗpшывӑн вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалласа кӑларӑма вӑрҫӑ вут-ҫулӑмӗ витӗр тухнӑ хӗрарӑмсене чӗннӗ.

Хисеплӗ вӑрҫӑ участникӗсене, тылра вӑй хунисене Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов саламланӑ, асӑнмалӑх парнесем панӑ.

Передачӑна Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн тӗп редакторӗ, филологи наукисен кандидачӗ Лидия Филиппова журналист-публицист ертсе пынӑ. Кӑларӑм режиссерӗ - Зоя Яковлева.

ЮТВ телеканалпа ҫak кӑларӑма ҫитес вӑхӑтра кӑтартма тытӑнӗҫ.

Ҫӗршыври чи пуян хула Владивосток

Раҫҫейӗн Правительстви ҫумӗнчи Финанс университечӗн Социологи департаменчӗ ҫӗршыври чи пуян хуласене палӑртнӑ. Чи тулӑххи Владивосток иккен. Ҫӗршывӑмӑрӑн тӗп хули Мускав иккӗмӗш вырӑнта пырать. Пуянлӑх енчен виҫҫӗмӗш — Екатеринбург.

Чи чухӑн хуласем — Тольятти, Аҫтӑрхан тата Пенза.

Танлаштарӑва ҫынсенчен ирттернӗ ыйтӑм тӑрӑх хатӗрленӗ. Унта 18–30 ҫулсенчи хӗрсемпе каччӑсене явӑҫтарнӑ. Вӗсен хӑйсен тупӑшне хаклама тивнӗ май хуравсенчен ҫаксене суйлама лекнӗ: укҫа апат ҫиме те аран ҫитсе пырать, укҫа апат валли тата уйрӑмах кирлӗ япала илме ҫеҫ саплашӑнать, пысӑк техника (сивӗтӗш, кӗпе ҫумалли машина) туянайратпӑр, ҫӗнӗ автомашина илейретпӑр, укҫа тем валли те (ҫав шутра хваттер е ҫурт илме те) ҫитет.

Тӗпчеве 500 ҫынтан кая мар йышлӑ хуласенче пӗлтӗр ирттернӗ.

Пурнӑҫра кирлӗ эмелсен йышне кӗрекен препаратсене малашне хаклӑрахпа сутлӑха кӑларма тытӑнӗҫ. Кун пирки Раҫҫейӗн сывлӑх сыхлав министрӗ Вероника Скворцова ТАСС ирттернӗ пресс-конференцире пӗлтернӗ.

Маларах асӑннӑ списока кӗрекен эмелсен чи йӳнӗ хакӗ хальлӗхе 50 тенкӗрен йӳнӗрех, вӑтам хаклисем — 50 тенкӗрен пуҫласа 500 тенкӗ таран тӑраҫҫӗ.

«Улшӑнӑва ҫирӗплетнӗ, тивӗҫлӗ саккуна кӑларнӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра правительство йышӑну кӑлармалла. Чи пӗчӗк хаклисем 30 процент таран хӑпармалла, вӑтам сегмента кӗрекеннисем — 11,4 процент», — ӑнлантарнӑ сывлӑх министрӗ.

Пурнӑҫра кирлӗ эмелсен переченьне кӗрекен эмелсене кӑларасси хальхи вӑхӑтра тӑкаклине кура вӗсене пачах та кӑларма пӑрахӑҫласран шикленнипе хака ӳстерме йышӑннӑ-мӗн.

Пуш уйӑхӗн 23–26-мӗшӗсенче Мурманскри педагогика колледжӗнче наци культурисен фестивалӗ иртнӗ. Ӑна студентсем, диоспорӑсем, колледж хӑнисем ҫулсеренех ирттереҫҫӗ, ку йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ.

Фестивальти кашни кун тӗрлӗ халӑх пирки каласа кӑтартнӑ. Пӗрремӗш кунхине студентсене вырӑссем, украинсем, беларуҫсем пирки каласа кӑтартнӑ. Ун чухне «Мурманск облаҫӗнчи украинсем» наци культурин автономийӗ» общество организацийӗн пултарулӑх ушкӑнӗсем сцена ҫине тухнӑ.

Иккӗмӗш кунхине «Чӑваш тӗнчи» чӑваш культурин обществин элчисем эстафетӑна йышӑннӑ. Вӗсем Чӑваш культурин кунне йӗркеленӗ. «Акатуй» ансамбль солистки Дина Агеева чӑваш халӑхӗ мӗнле пулса кайни, вӗсен наци тумӗн уйрӑмлӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.

Чӑваш Ене ҫӗр пин юрӑ, ҫӗр пин ташӑ, ҫӗр пин тӗрӗ тӗнчи тесе ахальтен каламаҫҫӗ. Ирина Федорова чӑваш тӗррине кӑтартнӑ, унти эрешсем, тӗссем мӗне пӗлтернине ҫутатнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл ӗлӗкхи чӑваш хӗрарӑмӗсен тумне кӑтартнӑ. Вӑл ӑна хунямӑшӗнчен лекнӗ. «Акатуй» вокал ансамблӗ чӑваш юррисене шӑрантарнӑ. Чӑваш такмакӗсемсӗр те иртмен уяв.

Вӑрмар районӗнче халӑха Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫисене хисеплесе, театр пултарулӑхне аталантарас, чи лайӑх драма ушкӑнӗсене, авторсене тупса палӑртас тӗллевпе Чулкаҫри культура ҫуртӗнче театрсемпе драма ушкӑнӗсен «Мухтав ахрӑмӗ» район фестивалӗ иртнӗ.

Жюрире вырӑнти тӳре-шара пулнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене тӗрлӗ номинаципе палӑртнӑ.

«Чи лайах спектакль» номинацире Кӗтеснер ялӗн клубӗ ҫӗнтернӗ. «Арҫын рольне чи лайӑх калӑплакан» ята Кӗтеснерти А.Г.Скворцов тивӗҫнӗ. «Хӗрарӑм рольне чи лайӑх калӑплакан» ята вара Вӑрмарти А.Е.Белова илнӗ.

«Чи лайӑх режиссер ӗҫӗ» номинацире Кивӗ Вӑрмар тӑрӑхӗ ҫӗнтернӗ. «Спектакле кӗвӗ тӗлӗшӗнчен чи лайах илемлетни» номинацире арапуҫсем мала тухнӑ.

«Чи лайӑх тум» номинацире Анаткас ялӗ ҫӗнтернӗ. «Чи лайӑх декораци» номинацире — Чулкаҫ ялне ҫитекенни пулман.

Сӑнсем (14)

Нумаях пулмасть Чӑваш наци конгресӗн Муркашри уйрӑмӗ лару ирттернӗ. Унта ҫивӗч ыйтусене хускатнӑ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ростислав Тимофеев ҫамрӑксен политикин пайне ку таранччен ача пахчисенче миҫе мероприяти чӑвашла ирттернине тишкерме хушнӑ.

Ларура чӑваш чӗлхине аталантарас ыйтусене пӑхса тухнӑ. Сӑмах май, ларӑва та чӑвашлах ирттернӗ. Шел те, юлашки вӑхӑтра ашшӗ-амӑшӗ ачисемпе килте вырӑсла калаҫма тӑрӑшни сисӗнет. Ку ларӑва хутшӑннисен чунне ыраттарнӑ.

Ростислав Тимофеев ача пахчисенче мероприятисене чӑвашла ирттерсен икӗ мулкача тытма май пуррине палӑртнӑ: ачасем хӑйсем те чӑвашла калаҫма вӗренеҫҫӗ тата ҫакна ашшӗ-амӑшне хӑнӑхтараҫҫӗ. Пуслӑх мероприятисене Константин Ивановпа ҫыхантармаллине те аса илтернӗ.

Зоя Юрьевна та ачасем вырӑсланса пынине палӑртнӑ. Районта 25 шкултан 24-шӗнче наци программипе вӗрентеҫҫӗ. Вӑл К.Иванов ҫулталӑкне халалласа ирттермелли мероприятисен планне ҫирӗплетнине пӗлтернӗ.

Ростислав Тимофеев районти вулавӑшсенче чӑвашла кӗнекесем мӗн чухлӗ пулнипе кӑсӑкланнӑ. Пуҫлӑх кун валли район хыснинчен 100-150 пин тенкӗ тупассине пӗлтернӗ.

Малалла...

Ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Элӗкри клубра «Нарспи» спектаклӗн премьери пулӗ. Ӑна И.В.Афанасьев режиссер ертсе пыракан халӑх театрӗ сцена ҫине каларӗ, Раҫҫейри Литература тата Чӑваш Енри Константин Иванов ҫулталӑкӗсене халаллӗ.

Халӑх театрӗ классика спектакльне хапӑл тусах хатӗрленнӗ. Постановка халӑха килӗштӗр тесе пултарулӑх ушкӑнӗ унта ҫӗнӗ сӗм кӗртме тӑрӑшнӑ. Унта вӗсем хальхи технологисемпе усӑ курӗҫ. Тумӗсем вара пачах тепӗр май: ӗлӗкхи пурнӑҫа ҫывӑх пулӗҫ.

Малтанах ку постановкӑна сцена ҫине кӑларма хатӗрленнӗ чухне пултарулӑх ушкӑнӗ шикленнӗ те. Ара, Константин Иванова чӗлхине, чӑвашсен йӑли-йӗркине пӗлни ҫителӗксӗр-ҫке. «Нарспи» лайӑх «пиҫсе» тухтӑр тесен чӑваш культурин кашни пӗрчине пӗлмелле вӗт.

Анчах халӑх театрӗ ку ӗҫе пуҫӑннӑшӑн пӗрре те ӳкӗнмест. Ку — кӑсӑклӑ та усӑллӑ.

Спектакле Элӗкри клубра каҫхи 7 сехетре кӑтартӗҫ.

Кӑҫал Чаваш Енре Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ май тӗрлӗ мероприяти иртет. Чӑвашсен паллӑ поэтне Константин Васильевича хисеплесе республикӑн кашни кӗтесӗнче унӑн сӑввисем янӑраҫҫӗ.

Чӑваш Енри район хулара кӑна мар, тӗнче тетелӗнче те Константин Иванов сӑввисем янӑрама пуҫлӗҫ. Мӗнле майпа?

К.В.Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче тӗнче тетелӗнчи #1день1стихИванова проект старт илнӗ. Ҫапла майпа К.В.Иванов ячӗллӗ Литература музейӗн халӑх тетелӗнчи официаллӑ страницинче чӑвашсен паллӑ поэчӗн сӑввисем пичетленӗҫ.

Проектпа килӗшӳллӗн ҫынсем унта Константин Ивановӑн анлӑ сарӑлнӑ сӑввисемпе те, халӑх ытлах пӗлменнисемпе те паллашма пултарӗҫ. Сӑвӑсене #1день1стихИванова хэштегпа тупма пулать.

Литература музейӗ проекта хутшӑнма, vk.com/litmusey страницӑра унӑн сӑввисене вулама чӗнет.

Вӑрнар районӗнчи Нурӑс ҫывӑхӗнче Мӑн Ҫавал урлӑ хывнӑ вӑхӑтлӑх кӗпер кӑштах йӑтӑннине ЧР Транпорт министерствинчен пӗлтереҫҫӗ.

Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, каҫӑ ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫӗрлехи 2 сехет те 25 минутра кӑштах йӑтӑннӑ. Ӑна йӗркене кӗртес ӗҫ ҫийӗнчех пуҫланнӑ. Ирхи 7 сехет те 35 минут валли ӗҫе вӗҫленӗ те ӗнтӗ.

Телее, шар куракан пуламан. ЧР Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ун чухне тӗп каҫӑ юсавра пулнӑ. Ҫавна май урапасене Аҫӑм Ҫырми ялӗ урлӑ янӑ.

Кӑштах йӑтӑннӑ каҫӑ патӗнче 23 ҫын, 11 техника ӗҫленӗ. Ку ӗҫе ЧР транспорт министрӗ Владимир Филиппов хӑй ертсе пынӑ.

Укҫаллӑ пулас тесен преступлени пирки пӗлтермелле. Ҫӗнӗ Шупашкар хула депутачӗсем иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче ҫавӑн пек йышӑну кӑларнӑ. Преступлени туни е ӑна хатӗрленни пикри пӗлтерекенсене укҫан хавхалантармалли ҫинчен калакан право актне хула прокуратури хатӗрленӗ. Депутатсем вара ӑна ырланӑ.

Укҫана тивӗҫес тесен тӗрӗс хыпарламалла. Пӗлтерни преступление уҫса пама пулӑштӑр. Судран е следствирен тарса ҫӳрекенсем ӑҫта пытаннине систерсен те укҫан хавхалантарӗҫ.

Хӑш хыпаршӑн мӗн чухлӗ тивӗҫесси преступлени йывӑрӑшӗнчен килет. Пӗчӗк тата вӑтам йывӑрлӑхлӑ преступлени туни е тума хатӗрленни пирки систерсен, сӑмахран, 500 тенкӗ тӳлӗҫ. Йывӑр тата уйрӑмах йывӑрри пирки евитлесен 1000 тенкӗ уйӑрмалла.

Ҫӗнӗ йӗрке ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ.