Чечек
Чӳхенчĕçĕ чун каниччен.
Утсем çаран çинче çӳреççĕ.
Ик ямшăк тунă та ӳпле
Ниме пăхмасăр ĕрлешеççĕ —
Пырать-мĕн тулăклă пуплев.
Ик çамрăк çын шывран тухса
Сăрт еннелле вăраххăн утрĕç, —
Çӳле курасшăн улăхса, —
Кĕçех чечен уçланкă тупрĕç.
Хырсем лараççĕ; вĕриленнĕ —
Те çапăçмашкăн тупнă мел.
Кур, тураттисемпе тĕлленĕ —
Кĕç тейĕн пуçланать дуэль.
«Хелло, барон, кур-ха, кунта
Ик йывăç пĕр-пĕрне чĕнеççĕ,
Чăн, туйăнать, кĕç перĕнеççĕ.
Халь эп те, эс те секундант.
«Калатăн тĕрĕс, çав манерлĕ, —
Вĕсен те пур-ши пысăк эрлĕк? —
Эп курнă хам; унтан вара
Курас килмест çав кавара».
«Каçар, барон. Ман тăн çемçе:
Тавçăраймарăм. Ун çинчен,
Юрать, тапратмăпăр текех.
Каяр, тухар-ха ирĕке.
Тăхта, куратăн-и? Ката,
Унта ав çӳллĕ тунката.
Пистолета эп тĕрĕслесшĕн,
Вăл çĕнĕ; мĕнлине пĕлесшĕн.
Кунпа, шанатăп, килĕшен?»
«Эп хатĕр; пĕчĕк палăк юлтăр».
«Эс ху та авăрла. Хăй пултăр
Çак çӳллĕ тунката — мишень».
Мишеньпеле мишень хушши,
Дуэлĕн йĕркипе, чат шутлă:
Вун икĕ утăм. Виçрĕç хутлăх,
Тумарĕç шит те ытлашши.
Барон перет. Мишень ӳкмерĕ —
Етре çатлатрĕ чăтлăхра.
Ишут кулать: «Шел, шел, лекмерĕ:
Тен, вилчĕ ăнсăртран тăхран?»
Ишут перет. Мишень йăванчĕ, —
Перекенни пит хавасланчĕ.
«Маттур, — ырлать барон, — маттур;
Куратăп, сан хастарлăх пур».
Сăрт тăвайкки; кĕр кĕрлесе
Тапса тухать тăп-тăр çăл шывĕ;
Ак Аслă çул; пит тĕркĕшсе
Каçать ун урлă ял кĕтĕвĕ;
Çырма, кĕперĕ хăртăк-хартăк...
«Асту! Мĕн пулчĕ?» Тем сасартăк
Утсем хар-хартлатса чĕвенчĕç,
Тарпа ӳт-тирĕсем йĕпенчĕç.
Пĕр вырăнта ак тăпăр-тапăр
Ташлаççĕ, пĕр-пĕрне тĕксе.
«Мĕн пулнă-ши?» Пырать-мĕн вăкăр
Кӳме патне пуçне пĕксе.
Утсем çул айккине тарс! сикрĕç.
Самант, шарт! хуçăлчĕ турта.
Утсем шур кăпăка чăм ӳкрĕç —
Хăраççĕ урнă вăкăртан.
Тапранчĕç, чупрĕç, чарăнмасăр;
Сĕтĕрĕнсе пырать кӳми.
Барон аптранă анаймасăр:
Аманнă-мĕн ура туни.
Умра шырлан! Вăл çывхарать...
Ăсра чĕнет: «Аннем, ман килĕм...
Ах, мĕн тăвас? Умра халь вилĕм!»
Питне аллисемпе хуплать...
«Анчах мĕн ку?» Шырлан хĕрри,
Утсем тăраççĕ — купаланнă,
Чĕр куçĕсем чăл-чал вутланнă;
Хашкаççĕ: хĕрнĕ çав тери.
Тапăртатаççĕ-çке чăтусăр —
Тӳрех сӳнмерĕ талăрни.
«Утсем ытла та тулхăрни
Çул çӳрене хăварĕ сусăр;
Тытса чарас пулать», — хăравсăр
Ют сын, хăрушлăха курса,
Варт! хирĕç ыткăнчĕ; тăрлавсăр
Утсем чĕвенчĕç чарăнса.
«Кам сирчĕ вилĕме, кам харсăр?» —
Барон курать çын тăнине.
Пырса пуç тайрĕ; пĕр сăмахсăр
Вăл чăмăртать ун аллине.
Хăй куççульне халь пытарасшăн:
Шăлса илет çын куриччен.
«Тава халь йышăнăр, тархасшăн,
Сире эп манмăп виличчен».
Леш ютшăнмасть; сывларĕ ассăн,
Каларĕ: «Хирчĕç урана.
Пĕр пĕчĕк пир татки пулсассăн,
Туртса çыхасчĕ сурана».
Пăлханнине барон çĕнтерчĕ,
Анчах ăшра вăл лĕкĕ пек...
«Мĕнле этем ку? Тĕлĕнтерчĕ
Вăл хăйĕн паттăр ĕçĕпе».
Çитменнине татах инкек,
Кĕтмесĕр те ыйтмасăр пулчĕ.
Барон кулать: «Тухать тинке;
Те çылăхшăн шăпа халь тулчĕ?»
Чун тулашсан та ятламарĕ
Вăл хăйĕн мĕскĕн кучерне.
Те хĕрхенсе вара шутларĕ:
«Юрать татмарĕ ĕмĕрне».
Ваçлей чĕнмест ним: шалт аптранă,
Вăл шалкăм çапнă пек тăрать.
Те вăйсăрланнă, те хăранă,
Те халь ытла вăл хуйхăрать?
Шутлать пуль: «Кам мана хӳтерĕ?
Сехмет çитет-çке ăнсăртран...»
Кӳми выртать. Ишут Ухтеров
Кĕпер патне васкать сăртран.
Ак çитрĕ çил пек вĕçтерсе,
Ваçлей енне усаллăн пăхрĕ,
Чăр! куçĕпе хĕм çиçтерсе
Инçетренех çăханнăн сăхрĕ.
Ишут çан-çурăмĕ чĕтрерĕ,
Силлет вăл Ваçлее лăс-лăс...
«Ак эп сана!» — туя çĕклерĕ.
«Не сметь!» — янрарĕ çирĕп сас.
Самант! Алли Ишутăн тăчĕ
Турат пек, сывлăшра хытса...
Ун пуçĕ урăлчĕ: «Ах, пăчă.
Мана кам чарчĕ-ха тытса?»
Курать вăл: унăн умĕнче
Тăрать патмар çын; хăй илемлĕ,
Кĕрнеклĕскер. Ытла ӳпкевлĕ
Çунать хĕлхем ун куçĕнче.
«Барон, кала, пĕлтер, тархасшăн,
Ăçтан-ха тупăнчĕ ку çын;
Тен, Атăла тарса тухасшăн,
Пĕлесчĕ, кам-ши ун хуçи?»
Тӳрккес сăмах юта йĕплерĕ.
Барон кĕресшĕн-ши хута?
Тусне çемçен вăл ӳпкелерĕ,
Çапла каларĕ Ишута:
«Зачем же так, мон шер ами?»
Кунта никамăн та çук айăп.
Эп çак çынна ялан пуç тайăп;
Пулман пулсассăн вал, — Аминь».
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
ZoofLyncattat (2009-04-28 07:39:00):
NusSlalkskila Wrorsnasp