Чӑваш Енре 19-мӗш ҫул ӗнтӗ «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс иртет. Театрсем унта хӑйсен чи лайӑх спектаклӗсене тӑратаҫҫӗ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне кӑҫал республикӑри профессиллӗ 6 театр коллективӗ хутшӑнӗ. Конкурс условийӗнче пӑхса хӑварнӑ тӑрӑх, кашнин икшер ӗҫпе тупӑшма юрать. Анчах ку майпа Драмӑн сӑнавлӑ патшалӑх театрӗ тата Оперӑпа балет театрӗ усӑ курман — вӗсем пӗрер спектакльпех ҫырлахнӑ.
«Чӗнтӗрлӗ чаршаври» ӗҫсене хаклакан йыш ултӑ ҫынран тӑрать: ЧР Культура министерствин пай пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ольга Ефимова, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн искусствоведени пайӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Любовь Бушуева, Оперӑпа балет театрӗн литературӑпа драматурги пайӗн ертӳҫи Ольга Митина, Чӑваш Енри театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Галина Скворцова, Чӑвашрадиовӑн радиовещанин службин шеф-редакторӗ Ольга Тургай. Аякран килнӗ хӑна та пур. Пушкӑртстанӑн искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, театровед, театр критикӗ Дина Давлетшина тӳресен ертӳҫи пулӗ.
Конкурса Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Вырӑс драма театрӗнче пӗтӗмлетӗҫ.
Ҫамрӑксен пӗрлешӗвӗсен хушшинче ирттернӗ Пӗтӗм Раҫҫейри конкурса пӗтӗмлетнӗ. Чи лайӑххисен йышӗнче Шупашкарти 44-мӗш лицей вӗренекенӗн Анастасия Стеньшинӑн проекчӗ те пур.
Вӑл хӑйӗн «Пластмасса савӑтсен хӑш-пӗр тӗсӗпе Ideonella sakaiensis бактерисен витӗмӗпе тепӗр хутчен ҫӗнӗлле усӑ курасси» проектне пурнӑҫа кӗртме 100 пин тенкӗлӗх грант ҫӗнсе илнӗ. Ку проекта хатӗрлесе ҫитерме ӑна биологипе экологи вӗрентекенӗ Оксана Яковлева пулӑшнӑ. Вӗсем пластмасса савӑтсене Ideonella sakaiensi бактерисен витӗмӗпе ҫӗнӗ пурнӑҫ парнелемелли аппаратӑн модельне шухӑшласа кӑларнӑ. Хайхи проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май вӗсем ҫак аппарата ӑсталасшӑн. Проект тӗллевӗ вара — чӗрӗ организмсен витӗмӗпе пластмассӑран хӑвӑртрах урӑх япаласем тума вӗренесси.
Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче «Тутарстан чӑваш пики – 2018» республика конкурсӗ кӑҫалхипе 9-мӗш хут иртнӗ. Вӑл Хусанти Халӑхсен туслӑх ҫуртӗнче пулнӑ.
Вӑл тӑрӑхри чӑвашсен «Сувар» хаҫатӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, тӗп титулшӑн 13 хӗр тупӑшнӑ. «Йӗркелӳҫӗсем маларах шантарнӑ пекех ҫӗнӗлӗхсем нумай пулчӗҫ. Ҫапах та конкурсӑн тӗп темине чӑваш хӗрарӑмне халалланӑ», — пӗлтернӗ хаҫатра.
Хӗрсене тӗрлӗ номинаципе хакланӑ: «Сапӑр пике» – Регина Сеслюкова (Ҫӗпрел, Хулаҫырми); «Йӑл кулӑ» – Милена Скобелева (Элмет районӗ, Чӑваш Сиреньел); «Сатур пике» – Диана Мердюкова (Ҫӗпрел, Кивӗ Чакӑ); «Илем пике» – Екатерина Тюплина (Пӑва районӗ, Мӑкӑр); «Ҫепӗҫ пике» – Эльвина Фаррахова (Павлӑ районӗ, Потап-Тӑмпӑрлӑ); «Илӗртӳллӗ пике» – Анастасия Илюхина (Хусан); «Хӳхӗм пике» – Карина Туктамышева (Элмет районӗ, Клемтел); «Ӑс-хакӑл пике» – Александра Краснова (Ҫарӑмсан районӗ, Акрель); «Тарават пике» – Кристина Кузнецова (Теччӗ районӗ, Ҫармӑс); «Кӗмӗл саслӑ пике» – Екатерина Осипова (Нурлат районӗ, Якуркел); «Чи килпетлӗ пике» – Анастасия Дмитриева (Павлӑ районӗ, Ваҫкино-Туйраллӑ); «Куракансем кӑмӑлланӑ пике» – Юлия Еликова (Элкел районӗ, Чӑваш Пӑрнайӗ).
Раҫҫейре Л.С.Выготский ячӗллӗ конкурс иртнӗ. Нумай пулмасть эксперт канашӗ ӑна пӗтӗмлетнӗ.
Палӑртма кӑмӑллӑ: конкурс ҫӗнтерӳҫисен йышне Шупашкарти 10 ача пахчин педагогӗсем кӗнӗ: 2, 8, 70, 95, 106, 123, 127, 164, 167, 201-мӗш номерлисенче ӗҫлекенсем. Пӗтӗмпе конкурса 2769 ҫынран заявка килнӗ. Вӗсен йышӗнче шкул умӗнхи вӗренӗвӗн педагогӗсем тата аслӑ шкулсенче ҫак профильпе ӑс пухакан студентсем пулнӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗ педагогсене 50-шар пин тенкӗпе хавхалантарӗҫ. Мала тухнӑ студентсене вара 20-шер пин тенкӗ лекӗ.
Кунсӑр пуҫне Шупашкарти 123-мӗш тата 164-мӗш ача пахчисен педагогӗсене «Ҫуллахи шкула» чӗннӗ. Ҫавӑн пекех вӗсем экспертсемпе тӳлевсӗрех тӗл пулӗҫ.
Вӑрнар районӗнче чиперкккесем тупӑшнӑ. Нумай пулмасть унта «Вӑрнар мисӗ» конкурс иртнӗ.
Коронӑна ҫӗнсе илессишӗн 14 пике сцена ҫинче ӑмӑртнӑ. Вӗсем куракансене пултарулӑхӗпе, хӑйсене сцена ҫинче тытма пӗлнипе, тутлӑ пӗҫерессипе тӗлӗнтернӗ. Конкурса Юлия Калимуллина, Снежана Платонова, Аксинья Иванова, Ксения Федорова, Ильзита Алексеева, Алена Горшкова, Виктория Пыркова, Виктория Филиппова, Оксана Андреева, Валерия Лапташкина, Алена Сорокина, Екатерина Васильева, Светлана Матвеева хутшӑннӑ.
Конкурсра 18 ҫулти Ильзита Алексеева ҫӗнтернӗ. Куракансем Анастасия Степановӑна килӗштернӗ. Вице-мисс – Виктория Пыркова.
Чӑваш Енре ҫывӑх вӑхӑтра хитре хӗре суйлӗҫ. Кастинг (акӑлчанларан чӑвашла куҫарсан ҫак сӑмах «умӗн суйлани» е «малтанхи конкурс» тенине пӗлтерет) пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче иртмелле.
Конкурса «Volga Models» модель агентстви ирттерет. «Чӑваш Ен пики — 2018» конкурса хутшӑнма тивӗҫ хӗрсен суйлавӗ Шупашкарти модӑсен ҫуртӗнчи 515-мӗш офисра 16 сехетре пуҫланӗ. Унта 14 ҫултан аслӑрах пикесене йыхравлаҫҫӗ. Хӑйсемпе пӗрле вӗсен ҫӳллӗ кӗлӗллӗ туфли тата купальник илмелле. «Чӑваш Енӗн пики — 2018» конкурсра ҫӗнтернӗ хӗр Раҫҫейри илем конкурсне килес ҫул хутшӑнӗ.
Маларах, сӑмах май, «Ҫӗнӗ Шупашкар пики — 2018» конкурс иртнӗ. Унта «Volga Models» модель агентствин модельсемпе фотомодельсен курсӗсене ҫӳренӗ Ванесса Васильева ҫӗнтернӗ. Кун пирки модель агентстви халӑх тетелӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.
Ҫӗмӗрле хулинче пурӑнакан Виктория Трончук НТВ телеканал ирттерекен «Ты – супер!» кӑларӑма хутшӑнать. Кӑларӑм пуш уйӑхӗн 3-мӗшӗнче эфира тухнӑ. Пирӗн ентеш чӗрӗк финала лекме пултарнӑ.
13 ҫулти Вика конкурса кукамӑшӗпе пӗрле килнӗ. Хӗрача сцена ҫинче юрланӑ, кулиса хыҫӗнче вара ӑна парне кӗтнӗ. Ӑна пиччӗшӗ курма килнӗ-мӗн.
Вика кукамӑшӗпе тата кукашшӗпе пурӑнать. Амӑшӗ 10 ҫула яхӑн каялла аварире вилнӗ. Хӗрача ун пирки калаҫма, унӑн сӑнӳкерчӗкӗсене пӑхма юратмасть – ытла та чуна ыраттарать.
Ҫӗмӗрле хӗрачи конкурсра акӑлчанла юрланӑ. Юрӑ жюрие килӗшнӗ – тӑваттӑшӗ те Викӑшӑн сасӑланӑ.
«Ясна» этнокомплексӑн пултарулӑх мастерскойӗ видеохӑтлавсен «Диво России» (чӑв. Раҫҫей тӗлӗнтермӗшӗ) V конкурсне хутшӑнать.
Асӑннӑ комплекса пуҫарса янӑ Марина Федорова ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса 2013 ҫултанпа ҫулсеренех хутшӑннӑ. Икӗ хутчен финала лекнӗ. 2013 ҫулта «Волшебное место» (чӑв. Асамлӑ вырӑн) номинацире ҫӗнтернӗ. 2015 ҫулта «Лучший объект природных территорий — Дуб Киремет» (чӑв. Ҫут ҫанталӑк территорийӗсен чи лайӑх объекчӗ — Киремет йывӑҫ) номинацире ҫӗнтернӗ.
Кӑҫал «Ясна» чӑваш руна элемӗсемпе паллаштаракан хӑтлав хатӗрленӗ. «Унти кашни ӗҫе пирӗн ӑстасем чуна парса хатӗрленӗ», — тет Марина Федорова.
Чӑваш рунисемпе ҫак каҫӑпа https://www.youtube.com/watch?v=10F49UO73iw иртсе паллашма пулать.
Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗпе радио компанийӗн пуҫлӑхӗ Оксана Ачкасова Пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей лидерӗсем» конкурсра ҫӗнтереймен. Маларах вӑл ӑмӑртӑвӑн финалне лекнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Конкурсӑн ҫурма финалисчӗсемпе ҫак уйӑхӑн 2-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑччӗ.
Ҫӗршыври 54 регионти 300 финалист шутӗнче НТРК пуҫлӑхӗ Оксана Ачкасова та пулнӑччӗ. Оксана Ачкасовӑна, аса илтерер, ҫак уйӑхӑн 2-мӗшӗнче НТРК пуҫлӑхне ҫирӗплетрӗҫ.
Пирӗн республикӑри конкурсҫӑ ҫӗршыв шайӗнче ҫӗнтерӳҫӗсен шутне кӗреймен.
Федерацин Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсенчен Тутарстанран иккӗн, Самар облаҫӗпе Пермь тӑрӑхӗнчен виҫшерӗн, Чулхула облаҫӗнчен пӗр ҫын лидерсен йышне кӗнӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта тухса тӑракан «Грани» хаҫатӑн журналисчӗ Ирина Павлова Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн фончӗ «Чӑнлӑхпа тӗрӗслӗх» ятпа ирттернӗ конкурсра ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ. Кун пирки Чӑваш Енӗн информполитика министерстви хыпарлать.
Журналистсен пултарулӑх тупӑшӑвне 2500 ҫын 5500 ӗҫ ярса панӑ, вӗсенчен 350-шне тӳресем ҫӗнтерӳҫӗ пек палӑртнӑ. Хӑйсен статйисенче журналистсем пурӑнмалли ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тытӑмӗнчи ҫивӗч ыйтусене хускатнӑ, коррупци, патшалӑх пулӑшӑвӗсен пахалӑхӗ, ҫул-йӗр ҫинчи хӑрушлӑх пирки ҫырнӑ.
Палӑртса хӑвармалла, ҫӗнтерӳҫӗсене Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн медиафорумӗнче чыслӗҫ, укҫан премипе хавхалантарӗҫ. Унсӑр пуҫне форум вӑхӑтӗнче журналистсем калаҫусене хутшӑнӗҫ, массӑллӑ информаци хатӗрӗсен тӗп редакторӗсемпе, тӳре-шарапа тӗл пулӗҫ.
-6.7 °C