«Пирӗн тӑван ҫӗрӗн тӗп пуянлӑхӗ – унӑн ӗҫчен те ҫирӗп тӗллевлӗ, пултаруллӑ та яваплӑ тата таса чунлӑ ҫыннисем. Шӑпах эсир хӑвӑрӑн кулленхи тӑрӑшуллӑ ӗҫӗрпе республика аталанӑвне курӑмлӑ тӳпе хыватӑр», — тенӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ентешсене Республика кунӗпе саламланӑ май. Михаил Игнатьев саламне Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталне паян вырнаҫтарнӑ.

Аса илтерер, тӑван республикӑмӑр ҫуралнӑ кунне ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче уявлӗ. Анчах ҫав куна халалланӑ мероприятисем пуҫланнӑ ӗнтӗ. Шупашкарта паян, сӑмахран, культура форумӗ иртнӗ.

«Пирӗн тӑван ҫӗрӗн тӗп пуянлӑхӗ – унӑн ӗҫчен те ҫирӗп тӗллевлӗ, пултаруллӑ та яваплӑ тата таса чунлӑ ҫыннисем. Шӑпах эсир хӑвӑрӑн кулленхи тӑрӑшуллӑ ӗҫӗрпе республика аталанӑвне курӑмлӑ тӳпе хыватӑр», — тенӗ Элтепер саламӗнче.

Шупашкарта паян культура форумӗ уҫӑлнӑ. Ӑна Республика кунне халалланӑ. Форумӑн пленарлӑ ларӑвне Чӑваш Енӗн Правительствин Ертӳҫи Иван Моторин хутшӑннӑ. Вӑл иртнине манакан халӑхӑн пуласлӑхӗ ҫук тесе каланӑ май ӗнерхине упраса хӑварма тӑрӑшнине палӑртнӑ.

Шупашкарти культура форумне патшалӑх влаҫӗнче, общество организацийӗсенче тата культура учрежденийӗсенче тӑрӑшакансем, усламҫӑсем пухӑннӑ.

Пленарлӑ ларӑва «Forbes Russia» финанпа экономика журналӗн редакцин пуҫлӑхӗ Николай Усков тата Пӗрремӗш каналпа пыракан «Доброе утро» (чӑв. Ырӑ ир пултӑр) телекӑларӑм ертӳҫи, «Большая игра» (чӑв. Пысӑк вӑйӑ) ток-шоу модераторӗ Марина Ким йӗркелесе пынӑ.

Форумра экономикӑна аталантарас ыйтусене сӳтсе явнӑ.

Чӑваш Енре Пӗтӗм Раҫсейри ачасен уҫӑ фольклор фестивалӗ уҫӑлӗ. «Легенды. Сказки. Предания» (чӑв. Халапсем. Юмахсем) ят панӑскере ҫӗртме уйӑхӗн 22-25-мӗшӗсенче ирттерме йышӑннӑ. Ӑна Республика кунӗ ҫитнине халалланӑ.

Фольклор фестивальне Чӑваш Енӗн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви тата «Трактор тӑвакансен культура керменӗ» халӑх пултарулӑхӗн республикӑри центрӗ пуҫарнӑ. Мероприятин тӗп тӗллевӗ тесе вӗсем халӑх пултарулӑхне упраса хӑварма тата аталантарма пулӑшасси тесе калаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне Раҫҫейри халӑхсен юрӑпа ташӑ фольклорне те упраса хӑварас тӗллевлӗ. Фестивале ҫӗршывӑн 11 регионӗнчен килсе ҫитмелле.

Фестиваль иртнӗ май финпа угор юмахӗсемпе халапӗсене тӗпе хурса йӗрклеенӗ ача-пӑча ӗҫӗсен куравӗ ӗҫлӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Каҫал тӑрӑхӗнче сухаҫӑсен конкурсӗ иртӗ.

Ӑмӑрту Комсомольски ялӗ ҫывӑхӗнчи вӑрман уҫланкинче пулӗ. Унта 18 ҫултан аслӑрах хӗрарӑмсемпе арҫынсене чӗнеҫҫӗ. Анчах пурне те мар. Вӗсен паспорт кӑтартмалла. Конкурс умӗн тухтӑр тӗрӗслевӗ витӗр тухма, техника хӑрушсӑрлӑхӗн парвилисене ӑша хывса инструктаж итлеме тивӗ. Ҫаксене пӑхӑнманнисене тата конкурса кая юлса ҫитнисене ӑмӑртӑва хутшӑнтармӗҫ.

Конкурс тӗллевӗ тесе вара чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркине халӑхра сарасси, лаша спортне аталантарасси, ҫамрӑксене лашана хисеплеме вӗрентесси тесе ӗнентереҫҫӗ.

Конкурса хутшӑнакансене ирхи 8 сехетрен 11-ччен шута илӗҫ, медицина тӗрӗслевӗ витӗр кӑларӗҫ. 11 сехетре ӑмӑрту пуҫланӗ. Конкурса районти Акатуя халалланӑ.

Тутарстанри Чистай районӗнне кӗрекен Анат Кӑтрата ялӗнче «Юрла, ташла чӑваш ҫынни» ятлӑ фестиваль иртнӗ. Ӑна хӑй вӑхӑтӗнче ҫав ялти хастарсем пуҫарса янӑ.

«Малтанхи ҫулсенче унта ансамбльсем йышлӑ ҫӳрерӗҫ, юлашки ҫулсенче фестиваль ял уявне ҫаврӑна пуҫларӗ тесен те йӑнӑшмӑпӑр. Ячӗ картне ларсах каймарӗ-и, урӑх сӑлтав-и, инҫетре пурӑнакансене калама хӗн. Йӗркеллӗ финансировани пулсан, тен ҫӗкленӗччӗҫ тесе шутлатпӑр, мӗншӗн тесен ҫакна тума Анати Кӑтратара культура хӑвачӗ пур», — тесе ҫырнӑ Тутарстанри чӑвашсен «Сувар» хаҫатӗнче.

Иван Ильин ертсе пыракан юрӑпа ташӑ ушкӑнӗ пур ҫӗре те ҫитсе пултарулӑхне кӑтартма тӑрӑшать иккен. Транспорт пулсан.

Сӑмах май, шӑпах Чистай районӗнчи Анат Кӑтрата ялӗнче республика шайӗнче Уяв ирттерме тытӑннӑ.

Тутарстанпа чикӗллӗ вырнаҫнӑ ҫармӑс ялӗнче, Мари Эл республикинчи Морки районне кӗрекен Шоруньжа ялӗнче, пысӑк форум иртнӗ.

Ҫав яла Тутарстанри «Сувар» хаҫат финпа угор тӗнчин культура шӗкӗр хули тесе хаклать. Ҫапла хисеп туни ытахальтен мар. Асӑннӑ ялта «кашни ҫул финпа угор халӑхӗсем культурӑн тӗп вырӑнне палӑртаҫҫӗ» иккен. «Шоруньжа ӑна тивӗҫлӗ пулнинчен иккӗленмелли ҫук, мӗншӗн тесен кунта мари этнокультура комплексӗ нумай ҫул ӗҫлет, мари халӑх культурине аталантаракан центр пур», — хыпарлать «Сувар».

Ҫармӑс ялӗ Эстонири Обиницара иртнӗ финпа угор ялӗсен II форумӗнче иртнӗ халӑхсем хушшинчи конкурсра ҫӗнтерсе вӑл ята тивӗҫнӗ.

Финпа угорсен фестивальне 30 ытла коллектив хутшӑннӑ, ҫав шутра — Чӑваш Республикинчи икӗ ушкӑн: Шупашкарти «Уяв» тата Патӑрьел районӗнчи «Пашьел».

Чӑваш Ен Республикӑн черетлӗ ҫуралнӑ кунне чаплӑн уявлама хатӗрленет. Ҫавна май Шупашкарта пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ ҫиччӗмӗш хут иртӗ. Вӑл Хӗрлӗ тӳремре ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче 14 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.

Чӑваш Енӗн Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Акатуй хӑнисене хапӑл тунине кӑтартса хальччен пӗҫермен хуплу пӗҫерӗҫ. Пӗрремӗшенчен, вӑл кӗнеке евӗр пулӗ. Иккӗмӗшӗнчен, вӑл 300 килограмм тайӗ, тӑршшӗ вара 30 метрпа танлашӗ.

Кукӑль-ҫӑмах пӗҫерекенсемшӗн капла пысӑк хуплу пӗҫересси пӗлтерӗшлӗ ӗҫ.

Чӑваш Енри ӑстасем кукӑле темиҫе кун пӗҫерӗҫ. Чӑваш Енӗн Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Акатуй кунӗнче уяв хӑнисене тата унта хутшӑнакансене тутлӑ хуплупа хӑналӗҫ.

Республика кунӗнче пирӗн пата Раҫҫей эстрада ҫӑлтӑрӗсем килӗҫ. Вӗсем Хӗрлӗ лапамри сцена ҫинче концерт лартӗҫ.

Кӑҫал Чӑваш Ен ҫыннисене уявпа саламлама Ирина Салтыкова, Виктор Рыбин тата Наталья Сенчукова ҫитӗҫ. Ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Ирина Салтыкова концерт лартӗ. Тепӗр кунхине, ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Виктор Рыбинпа Наталья Сенчукова юрӑсемпе савӑнтарӗҫ.

Концерт Хӗрлӗ лапамра 21 сехет ҫурӑра пуҫланӗ. Концерт вӗҫленсенех Пӗтӗм тӗнчери «Асамат» фейерверксен фестивалӗ пулӗ. Салют 22 сехет ҫурӑра пуҫланӗ.

Раҫҫей кунӗ ҫывхарать. Палӑртса хӑварар: ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнче паллӑ тӑваҫҫӗ. Уяв умӗн ют ҫӗршыв ҫыннисем ШӖМӗн миграци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен управленийӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура присяга тытнӑ. Вӗсем Раҫҫей гражданствине илесшӗн. Присяга хыҫҫӑн ҫак ҫынсене пирӗн ҫӗршыв паспортне параҫҫӗ.

Ҫӳлерех асӑннӑ ведомствӑна ют ҫӗршывра ҫуралнӑ 10 ҫын килнӗ. Вӗсем Молдовӑра, Украинӑра, Таджикистанра кун ҫути курнӑ. Пӗри вара – Анголӑран.

«На связи» форумра ҫак хыпара комментарилекенсем пулнӑ. Вӗсенчен пӗри ҫырнине ӗненес тӗк, Анголӑран пирӗн пата килнӗ ҫын – тухтӑрта ӗҫлет, вӑл ӑна лайӑх тесе палӑртнӑ.

Хусанти Муса Джалиль ячӗллӗ оперӑпа балет театрӗнче Вырӑс чӗлхин кунне тата А.С. Пушкин ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалласа пысӑк концерт ирттернӗ. Унта аслӑ поэтӑмӑр хайлавӗсенчи сюжетсемпе ҫыхӑннӑ опера, балет пайӗсене кӑтартнӑ. Унта Тутарстанри Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнчи наципе культура автономийӗсен пайташӗсем хутшӑннӑ. Ҫав шутра — чӑвашсем те. Туслӑх ҫуртӗнчи вырсарни шкулӗнче вӗренекен ачасем Пушкин юмахӗсене каласа пани пурне те килӗшнӗ. Ҫак постановкӑра Алина Садыкова, София Чаркина, Стефания Чаркина, Дарья Тукаева, Илья Тукаев, Кристина Романова, Кира Камзина, Моханнад Алхами тата Оскар Абсандзе хутшӑнчӗҫ.

Кӳршӗллӗ регионти чӑвашсен «Сувар» хаҫатӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пухӑннисене Тутарстанри Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫи, Халӑхсен ассамблейин председателӗ Фарид Мухаметшин саламланӑ. Вӑл асӑннӑ регионта вырӑс, тутар тата ытти халӑх чӗлхисене аталанма условисем туса парасси хальхи вӑхӑтра питӗ пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулнине палӑртнӑ.