Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» IV кинофестивальне хутшӑнас текенсем хайсен киноӗҫӗсене тӑратма пултараҫҫӗ. Чӑвашла фильмсене те, вырӑслисене те йышӑнаҫҫӗ. Вырӑслисен чӑвашла субтитр пулмалла, чӑвашлисен — вырӑсла. Кун пирки Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗ пӗлтерет.

Чӑваш киноӳнерне аталантарма пулӑшас тӗллевлӗ «Асам» кинофестивале чӳк уйӑхӗн 11-15-мӗшӗсенче ирттерӗҫ. Конкурса кӗске метрлӑ тата тулли метрлӑ фильмсене тӑратма юрать: илемлисене, документлисене, анимациллисене. Пултарулӑх ушкӑнӗсемпе пӗрлешӗвӗсене те, уйрӑм сутдисене те, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсемпе кино ӗҫне кӑмӑллакансене те пӗр пек хапӑл пулӗҫ.

Чи пултаруллӑ тесе йышӑннӑ режиссерсене, операторсене, сценари авторӗсене кӑна мар, артистсене те хавхалантарӗҫ.

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ автобус туянасшӑн. Э, ҫук-ха, илӗ. Туянма вӗсем унчченех ӗмӗтленнӗ. Автобус илесси пирки Патшалӑх закупкисен порталӗнче пӗлтернӗ. Автобусӑн чи пысӑк хакӗ 3,5 миллион тенкӗрен иртмелле маррине каланӑ.

Ку хыпара курсан театрӑн тӗп режиссерӗнче ӗҫленӗ Иосиф Дмитриев (йывӑр тӑпри ҫӑмӑл пултӑр) культура учрежденийӗн ҫӗнӗ сцени ҫинче автобус ыйтӑвне шӳтлесерех пек, анчах чӑнласах хускатни аса килчӗ. Шел те, автобуса хӑй кураймӗ. Анчах театр коллективне республикӑри районсемпе республика тулашне гастрольсене тухса ҫӳреме ал айӗнче транспорт пулӗ.

Аукцион документацийӗнче автобуса 10 ҫынтан кая мар вырнаҫмаллине пӗлтернӗ. Туянмалли куна кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 26-мӗшне палӑртнӑ.

Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ Тӗмен хулине гастрольпе тухса кайӗ. Чӑннипех те пултаруллӑ юрӑ-ташӑ ӑстисем унтисене пуш уйӑхӗн 15-16-мӗшӗсенче савӑнтарӗҫ. Ансамбль кӑҫал 95 ҫулхине палӑртӗ.

Ансамбль Василий Воробьев йӗркеленӗ рабочисемпе салтаксен хорӗпе Федор Павлов ушкӑнӗнчен 1924 ҫулта пуҫланса кайнӑ. Воробьевпа Павлов ертсе пыракан хор пӗрремӗш хут Мускава 1929 ҫулта тухса кайнӑ. Унтанпа ансамбль ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулинчи кураканӑнне кӑна кӑна мар, чикӗ леш енчисен чунне те пайтах тыткӑнланӑ.

Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче Анисим Асламас ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа концерт иртнӗ.

Тӑван халӑхӑмӑрӑн мухтавлӑ композиторӗ, РСФСР тата Чӑваш АССР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ деятелӗ Анисим Асламас /Васильев/ — юрӑсемпе романссен, ораторипе сонатӑсен, пысӑк калӑплӑ хайлавсен авторӗ. Вӑл Етӗрне районӗнчи Вӑрманкас Асламас ялӗнче 1924 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 24-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 2000 ҫулта пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Унӑн хайлавӗсем чӑваш культурин ылтӑн фондне кӗрсе юлнӑ.

Концерта Анисим Асламасӑн хӗрӗсем (вӗсем иккӗшӗ те Шупашкарти музыка училищинче ӗҫлеҫҫӗ) Евгения Анисимовна тата Татьяна Анисимовна та хутшӑннӑ. Концертра Асламасӑн 1985 ҫулта ҫырнӑ «В мире животных» сюити янӑранӑ.

Чӑваш арҫынни Владимир Васильев Раҫҫей 1 телеканал эфирне тухакан «Сам себе режиссер» кӑларӑма хутшӑннӑ. Вӑл ярса панӑ видеоролик ҫӗнтерме пултарнӑ. Ҫак арҫын телепрограммӑна ӳкернӗ май кӑларӑм ертӳҫипе Александр Гуревичпа калаҫнӑ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, «Сам себе режиссерӑн» черетлӗ кӑларӑмне кӑтартнӑ. Владимир Васильев ярса панӑ видеора вӑл хӑй вырӑнти пӗр юрӑҫа пушмак тӑхӑнмалли хатӗр парнелени ӳкерӗннӗ, артиста ку парне питӗ килӗшнӗ. Ҫав хатӗрпе епле усӑ курмаллине чӑваш арҫынни эфирта хӑй кӑтартнӑ. Кунпа кӑна ҫырлахман вӑл, телеертӳҫе ӑна парнелесе хӑварнӑ. Александр Гуревич: «Вӑл мана кирлӗ пулӗ, унпа усӑ курӑп», — тенӗ.

Чӑваш Ен Республика кунне уявлама хатӗрленет. Ҫак кун пирӗн пата ют ҫӗршыв усламҫисем, ҫав шутра – яппунсем те, килӗҫ. Хӑнасем форумсене, ҫавра сӗтелсене, сессисене хутшӑнӗҫ.

Республика кунӗнче Шупашкарта культура форумӗ иртӗ. Халӗ ун проектне тата интернет-сайтне хатӗрлеҫҫӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, форум Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче иртӗ. Программӑпа килӗшӳллӗн, Раҫҫей тата ют ҫӗршыв компанийӗсемпе, эксперт сообществисемпе, патшалӑх влаҫӗн органӗсемпе пленарлӑ лару иртӗ.

Ҫавӑн пекех дискусси лапамӗсем ӗҫлӗҫ, туризм, культура тытӑмӗсенчи инвестици проекчӗсен хӑтлавӗсем пулӗҫ, килӗштерсе ӗҫлесси пирки килӗшӳсем алӑ пусӗҫ.

Чӑваш патшалӑх академи симфони капеллин артисчӗ Андрей Макаров Ставропольте Гран-прие тивӗҫнӗ.

Асӑннӑ хулара нумаях пулмасть Патриотла юрӑсен «Солдатский конверт - 2019» (чӑв. Салтак конверчӗ - 2019) Пӗтӗм Раҫҫейри  II фестиваль-конкурсӗ иртнӗ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне Ленинград блокадине сирнӗренпе 75 ҫул, Совет ҫарӗсене Афганистанран илсе тухнӑранпа 30 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Конкурса Раҫҫейӗн  13 субъектӗнчи, ҫав шутра Мускаври, Санкт-Петербургри, Волгоградри, Севастопольти, Смоленскри,  Ярославльти, Краснодарти,  Аҫтӑрханти тата ытти хулари вокалистсем хутшӑннӑ.

Ҫӗнтерӳҫӗсене ҫулне кура виҫӗ ушкӑнра чысланӑ.  Пирӗн ентешӗмӗр 25-35 ҫулхисен йышӗнче Гран-прие тивӗҫнӗ. Вӑл кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнче Брестра иртекен Раҫҫейпе Беларуҫ Республикин пӗрлехи фестивальне хутшӑнӗ.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Чӑваш ҫеммин фестивалӗ вӗҫленнӗ. Юлашки ҫулсенче йӑлана кӗртнӗ мероприятие ӗнер, нарӑсӑн 21-мӗшӗнче, «Аттила – рождение легенды» балетпа хупнӑ.

Театрти ҫӗнӗ ӗҫсенчен пӗрне курма зал тулли халӑх пуҫтарӑннӑ. Культура учрежденийӗнче постановкӑна унччен пӑхнисем те театра тепӗр хут пынине ӗнентереҫҫӗ.

Сӑмах май, «Атиллӑна» театр виҫӗ уйӑх ытла ӗнтӗ лартман. Ҫакӑн сӑлтавӗ — вӑл Европӑра гастрольте вӑрах ҫӳрени.

Нарӑсӑн 21-мӗшӗнче труппа сцена ҫине тулли йышпа тухнӑ. Куракансем ӑна ӑшшӑн йышӑннӑ. «Пирӗн патра ҫакӑн пек балет лартнишӗн, ӑна килсе курма май пурришӗн эпир савӑнатпӑр-мӑнаҫланатпӑр», — хавхаланнӑ Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне пухӑннисем.

Вӑрнарсем вырӑнти шыв башнипе хӑпартланасшӑн. Чӑваш Енӗн Строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, вырӑнти башня Вӑрнар поселокӗн туризм экспоначӗ пулса тӑма пултарать.

Вӑрнарти историпе таврапӗлӳлӗх музейӗе ертӳҫи Елена Шарипова башня никӗсӗнче Раҫҫей империйӗнче туса кӑларнине палӑртакан тимӗр деталь тупнине пӗлтернӗ-мӗн. Унччен башня пулнӑскере артефакт тесе хаклама май пур теҫҫӗ.

Башньӑпа нумаях пулмасть Чӑваш Енӗн тӗп архитекторӗ Александр Шевлягин, Хулана аталантарас енӗпе ӗҫлекен компетенци центрӗн ертӳҫи Этнер Егоров тата Шупашкарти «Кванториум» ача-пӑча технопаркӗн ертӳҫи паллашнӑ. Вӗсем ҫав кун Вӑрнарта пулнӑ, ҫула май башньӑпа кӑсӑкланнӑ.

Паян паллӑ тюрколог-лингвист, филологи наукисен докторӗ, профессор, 200е яхӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗн авторӗ Николай Егоров 70 ҫулхине уявлать. Вӑл 1949 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Вӑрмар районӗнчи Ҫӳлти Кинчер ялӗнче ҫуралнӑ.

Чӑваш Республикин наукӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне, «Казахстан Республикин ӑслӑлӑхӗн аталанӑвӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» тата «Казахстан Республикин вӗрентӗвӗн хисеплӗ ӗҫченӗ» паллӑсене тивӗҫнӗскер паян та ӑслӑлӑх анине тарӑннӑн сухалать.

«Пирӗн кашни кӑшт-кашт чӑвашла перкелешекен ҫын хӑйне чӗлхеҫӗ, чӗлхе пӗлӗвӗн ӑсти тесе шухӑшлать», — тенӗ Николай Егоров пилӗк ҫул каялла «Хыпар» хаҫатра пичетленнӗ интервьюра. «Мула сутӑннӑ ҫын кӑна пурлӑхпа каппайланма тытӑнать. Ырӑ ҫын пурлӑхпа мар, ӑс-тӑнпа пурӑнать», — шухӑшлать хисеплӗ шур сухал...