Ева Лисина ҫыравҫӑн кӗнеки ҫывӑх вӑхӑтра Японире пичетленмелле. Кун пирки Марина Карягина тележурналист Фейсбукра пӗлтернӗ.
«Паян ман телекӑларӑма (кунта сӑмах «Ирхи тӗпел» кӑларӑм пирки пырать. Вӑл — Марина Карягинӑн автор программи. Телеертӳҫӗ унта Чӑваш Енри ятлӑ-сумлӑ ҫынсене йыхравлать, вӗсемпе чӑваш тӗнчинчи ҫивӗч ыйтусене хускатать. — Т.Т.) Ева Лисина прозаик килчӗ. Ҫамрӑк ҫынла васкаса, ҫӑлтӑр куҫӗпе йӑлтӑр-йӑлтӑр ҫиҫсе. Кам ӗненет вӑл ҫитес ҫулла 80 тултарасса! Нумай пулмасть Швецире кèнеке кàларнàскер, каллех унта тухса кайма хатӗрленет, ҫитес вӑхӑтра Японире те кӗнеки тухмалла та — тен, унта та ҫитсе килӗ. Ева Николаевнӑна нихҫан та итлесе тӑранма ҫук!», — тесе ҫырнӑ пултаруллӑ телеертӳҫӗ, драматург тата поэт.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Шупашкарти артист, вӑлах — доцент, ҫынсене хӑрама пӑрахтарӗ. Сӑмахӑмӑр — сцена ҫине е халӑх умне тухса калаҫакансем пирки.
Чӑваш патшалӑх культура тата ӳнер институчӗн преподавателӗ, Вырӑс драма театрӗн артистки, Чӑваш Енӗн халӑх артистки Лариса Родик «Проблемы и мастерство публичного выступления» (чӑв. Халӑх умӗнче калаҫассин ыйтӑвӗсемпе ӑсталӑхӗ) темӑпа 14 сехетре хӑй ӗҫлекен театрта лекци вулӗ тата ӑсталӑх сехечӗ ирттерӗ.
Чӑваш Енӗн Культура министерстви пӗлтернӗ тарӑх, Лариса Родик хӑйӗн пултарулӑхне РФ халӑх артистки, РФ Патшалӑх премийӗн лауреачӗ М.С. Брусникина профессор (вӑл — Мускавран) патӗнче туптанӑ.
Лариса Родик ирттерекен ӑсталӑх сехечӗпе лекцийӗ Вырӑс драма театрӗ «Театр педагогики» вӗренӳ программине пуҫарнипе ҫыхӑннӑ.
Якут Республикинче пурӑнакан калем ӑстисем Николай Ишентей ҫыравҫӑн «Ҫуралман ача сасси» поэмине якутла куҫарнӑ.
Илемлӗ литературӑна ӑнланакансем ҫак хайлава калама ҫук пысӑка хурса хаклаҫҫӗ. Унта хускатнӑ ыйтусен шутӗнче чӗлхе проблеми те пур.
Автор ҫуралайман ача сӑнарне пирӗшти шайне лартма пултарнӑ. Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, пурнӑҫа хӳтӗлеме чӗнекен ҫак хайлав халӗ якутла та янӑрать.
«Авторӗ мифла сӑнарсемпе ӑнӑҫлӑ усӑ курнӑран эпир «Ҫуралман ача сасси» поэмӑна хамӑрӑнни пекех йышӑнтӑмӑр», — тенӗ кӗнекене пичете хатӗрлекенсем.
Поэма куҫаруҫи — Николай Хангастай. Хӑй вӑхӑтӗнче ҫакскер Александр Пушкинӑн халӑхра анлӑн сарӑлнӑ юмахӗсене, Омар Хаям, Уильям Шекспир сӑввисене, тӗнче литературин ытти чаплӑ хайлавне якутла куҫарнӑ.
Сӑмах май, Николай Ишентейӗн «Ҫуралман ача сасси» поэмине халиччен вырӑсла, ҫармӑсла, пушкӑртла, алтайла тата темиҫе чӗлхене те куҫарнӑ.
Чӑваш халӑх писателӗ, Ҫемен Элкер преми лауреачӗ, Чӑваш АССР культурин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Лаврентий Васильевич Таллеров ҫуралнӑранпа кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче 90 ҫул ҫитрӗ. Шел те, мухтавлӑ ҫыннӑмӑр ҫак юбилейччен пурӑнаймарӗ, 2013 ҫулти март уйӑхӗнче ҫут тӗнчерен уйрӑлчӗ. Ҫак паллӑ куна халалласа нарӑс уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Нӗркеҫ вӑтам шкулӗнче «Л.В Таллеровӑн илемлӗх тӗнчи» наукӑпа практика конференцийӗ иртрӗ. Чӑваш халӑх писательне Л.В Таллерова, хамӑр ентеше аса илме, сумлӑ ӗҫӗсене хаклама конференцие районти шкулсенчи чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсемпе вӗренекенсем пухӑнчӗҫ.
Салам сӑмахӗ каласа Нӗркеҫ вӑтам шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен Н.К Ефремова, «Кӑмӑлпа пӑхса илсемӗр эпӗ утнӑ ҫул ҫине…» ятлӑ курава пӑхма сӗнчӗ. Ун хыҫҫӑн кун йӗркипе районти чӑваш чӗлхипе литератури методисчӗ С.Г.Индюкова паллаштарчӗ.
Конференцие ӑнӑҫлӑ ирттерме сӗнсе шкул директорӗ Н.А. Петрова сӑмах илчӗ. «Л.В.Таллеровӑн хайлавӗсенчи сӑнарсем хамӑр тӑрӑхра пурӑннӑ, ӗҫленӗ ҫынсем. Вӗсем ҫинчен пӗлес тесен Чӑваш халӑх писателӗн произведенийӗсене кашнинех юратса вуламалла», — терӗ шкул пуҫлӑхӗ ачасене конференцире пысӑк ҫитӗнӳсем тума сунса.
Нарӑс уйӑхӗн юлашки вунӑкунлӑхӗнче Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче Чӑваш халӑх поэтне Геннадий Айхине халалланӑ кунсем иртӗҫ. Кӑҫал та вулавӑш куракансем валли анлӑ курав хатӗрлет. Халӑх поэчӗн пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе май килнӗ таран туллин паллаштарма тӗллев лартнӑ курав Наци вулавӑшӗнче пӗр эрне ӗҫлӗ. Унтан ӑна районсемпе хуласене ӑсатӗҫ: Патӑрьеле, Ҫӗмӗрлене, Ҫӗнӗ Шупашкара т.ыт.те. Республикӑн тӗп вулавӑшне авӑн уйӑхӗнче ҫеҫ ҫаврӑнса ҫитӗ.
Айхин астӑвӑм кунӗсен вӑхӑтӗнче лекци пуҫласа ирттерӗҫ. «Творчество Г. Айги в контексте мировой, русской и чувашской литературы» (чӑв. Г. Айхин пултарулӑхӗн тӗнче, вырӑс тата чӑваш литературинчи тӗп шухӑшӗ) ят панӑскере паллӑ чӑваш ученӑйӗ, филологӗ, литература критикӗ, публицисчӗ, тата Геннадий Айхин ҫывӑх тусӗ пулнӑ Атнер Хусанкай нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшнче вулӗ. Лекци 14 сехетре пуҫланмалла.
Василий Кервен (Кошкин) поэт тата ҫыравҫӑ паян, нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 70 ҫул тултарнӑ.
Ялан ӑш пиллӗ ҫак ҫын — СССР Писательсен союзӗн пайташӗ, Трубина Мархви ячӗллӗ литература премийӗн лауреачӗ, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, журналист.
Патӑрьел районӗнчи Упамса ялӗнче ҫуралнӑскер И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ. Шупашкарти 29-мӗш вӑтам шкулта, Шупашкарти коопераци институтӗнче тӑрӑшнӑ. Калем ӑсти пурнӑҫӗн сумлӑ пайне тӗрлӗ пичет кӑларӑмӗнче ӗҫлесе ирттернӗ: «Пионер сасси» (хальхи «Тантӑш»), «Хатӗр пул» (хальхи «Самант»), «Тӑван Атӑл» журналсенче ӗҫленӗ.
Василий Кервен ҫулне кура мар чӗрӗ те вӑр-вар: республикӑри тӗрлӗ хаҫат-журналпа туслӑ, унӑн хайлавӗсем вӗҫӗмех пичетленеҫҫӗ.
Ыран Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче 15 сехетре Василий Кервенӗн пултарулӑх каҫне пухӑнӗҫ. Унтах «Аслати чечекӗ» повеҫсемпе калавсен ҫӗнӗ кӗнекине хӑтлӗҫ.
Ҫитес уйӑхра, пушӑн 23-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче актер ӑсталӑхӗ енӗпе ӑсталӑх сехечӗ ирттерме палӑртнӑ. Кун пирки культура учрежденийӗ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Актер ӑсталӑхӗпе Раҫҫейӗн театрпа киновӗн паллӑ актерӗ, театр режиссёрӗ, Раҫсей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Игорь Яцко паллаштарӗ.
Театртисем ӑсталӑх сехетне хутшӑнма чӗнсе калаҫҫӗ, мероприяти кӑсӑклӑ та усӑлла пулассине шантараҫҫӗ.
Сцена ҫинчи вӑрттӑнлӑхпа паллаштаракан ӑсталӑх сехечӗ 12 сехетре пуҫланӗ. Кайса курас текенсем валли вырӑнсем нумаях мар-мӗн. Тӳрех пӗлтерер: ӑсталӑх сехетне тӳлевлӗ кӗртеҫҫӗ. Пӗр ҫыннӑн 1000 тенкӗ тӳлемелле. Билетсене халех туянма пулать. Артистсене тата артист пулас текенсене Игорь Яцко пултарулӑхӗпе паллашма кӑсӑклӑ пулӗ.
Нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗсенче Парижра чӑвашсен тӗлпулӑвне йӗркелесшӗн. Кун пирки Виктор Чугаров Шупашкар режиссерӗ «Idelreal.org» сайтра пӗлтернӗ.
Ярсубай Янгаров автор режиссёр каланине тӗпе хураса хыпарланӑ тӑрӑх, Парижри тӗлпулӑва Чӑваш культурин Францири «Avan-T-garde» ассоциацийӗн ертӳҫипе Ольга Николаевӑпа йӗркелесшӗн. Виктор Чугаров унта «Чӑваш чӗлхи» фильма малалла ӳкерӗ. Ӑна Берлинта ӳкернине эпир маларах пӗлтернӗччӗ.
Сӑмах май каласан, кӑрлач уйӑхн вӗҫӗнче Германири чӑвашсен пӗрремӗш тӗлпулӑвӗ иртнӗ. Унта 15 ҫын пухӑннӑ. Йышра ҫӗнӗ шухӑш авторӗ Ян Шрёдер нимӗҫ журналисчӗ тата эпир маларах асӑннӑ Виктор Чугаров режиссер та пулнӑ. Ян Шрёдер И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУра нимӗҫ чӗлхи вӗрентнӗ, кунти телеканалта ӗҫленӗ, чӑваш рэпне вуланӑ.
Нумаях пулмасть Мускаври «Эфир» арт-центрта кӗске метражлӑ темиҫе фильма кӑтартнӑ. Сумлӑ списока Елена Рябцева режиссерӑн «Юман» фильмӗ те лекнӗ.
Киноӗҫпе фильмра ӳкерӗннӗ Вероника Айги артист паллаштарнӑ. Вӑл — Геннадий Айхи хӗрӗ. Сӑмах май каласан, фильм валли кӗввине сӑвӑҫӑн ывӑлӗ Алексей хайланӑ.
Кӗске метражлӑ ӗҫе Муркаш районӗнче ӳкернӗ. Унта чӑваш сценин паллӑ ӑстисем Нина Яковлева, Иосиф Дмитриев та выляҫҫӗ. Елена Рябцева ӗҫне тӗрлӗ ҫӗршыв сцени ҫинчи фестивальсенче кӑтартма ӗлкӗрнӗ.
«Эфир» арт-центрти кинокурава Раҫҫейӗн халӑх артисчӗ Юрий Назаров тата Горький ячӗлле Мускаври художество академи театрӗн художество ертӳҫин ҫумӗ Захар Прилепин писатель, филолог, публицист та хутшӑннӑ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче «Кӗмӗл Чӑваш Ен» проект ӗҫлеме пуҫланӑранпа 3 ҫул ҫитнине паллӑ тунӑ. Чӑваш наци телекуравӗн ӗҫченӗ Мальвина Петрова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, унта «Кӗмӗл тумлӑ халӑх» коллекцийӗпе тата Чӑваш Енри чи чаплӑ ювелирсен ӗҫӗсене курма пултарнӑ. В. Николаев ӑста туса хатӗрленӗ тата Балтай лаҫҫинчен тухнӑ капӑрлӑхсене тӑхӑнса пӑхма тата туянма май килнӗ. «Паянхи ҫипуҫпа ӗлӗкхи эрешлӗ капӑрлӑхсем мӗнле илемлӗ пулнине хӑвӑр курса туйса илӗр!», — анонсланӑ Мальвина мероприяти иртиччен.
Каҫӑн пӗтӗм вӑрттӑнлӑхне уҫса паман вӑл, анчах интереслӗ пуласса шантарнӑ. Кӗмӗл тумлӑ тӑван халӑхӑмӑр пуянлӑхӗпе паллаштаракан мероприяти вулавӑшӑн иккӗмӗш хутӗнчи вулав пӳлӗмӗнче 16 сехетре пуҫӑннӑ.
+16.3 °C