Кӑҫал Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитет. Ҫавна май Чӑваш Енре чылай мероприяти иртӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Ҫамрӑксен театрӗ чӑваш халӑх ывӑлне халалласа «Ҫӗн кун ачи» спектакль хатӗрлет. Ку постановкӑна сцена ҫине кӑларма театр ЧР Элтеперӗн грантне – 5 миллион тенке – тивӗҫнӗ. Пьесӑна Марина Карягина ҫырнӑ. Режиссерӗ – Раҫҫей тата Калмӑк Республикисен искусствисен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Борис Манджиев.
Спектакльте Ҫеҫпӗле Сергей Никитин артист вылӗ. Премьерӑна пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче сцена ҫине кӑларма палӑртнӑ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Театр – ман ӑраскал» ятпа иртекен моноспектакльсем малалла пыраҫҫӗ. Сцена ҫине хальхинче Любовь Фёдорова тухӗ.
Аса илтерер: моноспектакль формачӗпе йӗркелекен тӗлпулусенче артистсем хӑйсен кун-ҫулӗпе паллаштараҫҫӗ, куракансен ыйтӑвӗсене хуравлаҫҫӗ, театрӑн Кӗҫӗн залӗнче пухӑннисене спектакльсенчи сыпӑксене кӑтартаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнче ҫуралнӑ Любовь Федорова – Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артистки, чӑваш халӑх артистки.
Ленинградри музыкӑпа кинематографи институтӗнчен 1972 ҫулта вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн ентешӗмӗр Чӑваш академи драма театрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. 50 ҫул ытла вӑл сцена ҫинче.
«Пултарулӑх ҫулӗсенче темӗн те пулнӑ. Анчах кашни сӑнара эпӗ хам витӗр кӑларнӑ. Урӑх пурнӑҫ мана кирлӗ пулман», – тет артистка.
Любовь Фёдорова «Театр — ман ӑраскал» моноспектакльпе кӑрлач уйӑхӗн 26-мӗшӗнче сцена ҫине тухӗ.
Ҫак кунсенче Елчӗк муниципаллӑ округӗнчи Аслӑ Таяпа ялӗнсе ҫуралса ӳснӗ Владимир Тяптушкин ӳкерӗннӗ «Воздух» кинофильм проката тухнӑ.
Мӗн пирки-ха фильм? Хӗр пилотсем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче Ҫӗнтерӗве ҫывхартассине тӳпе хывни ҫинчен. Тӗп рольсенчен пӗрне Сергей Безруков вылянӑ.
«Ҫак проекта хутшӑннӑшӑн мӑнаҫланатӑп. Кайса курӑр, лайӑх кино», - палӑртнӑ Владимир халӑх тетелӗнчи страницинче. Сӑмах май, вӑл икӗ ҫул каялла «Ҫамрӑксен хаҫатне» интервью панӑ. Ун чухне «Воздух» фильмра роль вылянине, Сергей Безруковпа ӳкерӗнме ӗмӗтленнине каланӑ. Владимир «Склифосовский» сериалта та ӳкерӗннӗш.
Мускаври ВДНХра «Раҫҫей» курав малалла ӗҫлет. Чӑваш наци музейӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, паянхи куна унта чӑваш тӗррин кунне халалланӑ.
Курава пырса куракансем чӑва эрешӗллӗ брошка хатӗрлеме пултараҫҫӗ. Ҫав енӗпе вӗсене Чӑваш тӗррин музейӗнче ӗҫлекен Татьяна Петрова пулӑшать. Наци тумне тӑхӑнса сӑн ӳкерӗнме те май пур. Пысӑк экран ҫинче вара чӑвашсен виҫӗ этнографи укшӑнӗпе паллаштаракан фильм кӑтартаҫҫӗ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ куракансене кӑҫал черетлӗ премьерӑсемпе паллаштарӗ. 2024 ҫулти пӗрремӗш премьера «Пӗртен-пӗр шанӑҫ» камит пулӗ. Ӑна Михаил Задорнов паллӑ ҫыравҫӑ-сатирик ӗҫӗпе Алексей Герасимов режиссёр хатӗрлет. Куракансем ҫӗнӗ ӗҫе нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пуҫласа курӗҫ.
Андриян Николаев космонавт ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа «Чӑваш кӑйкӑрӗн ҫӑлтӑрлӑ ҫулӗ» спектакль хатӗрлеҫҫӗ. Ӑна ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче сцена ҫине кӑларма палӑртса хунӑ. Режиссерӗ — Борис Манджиев.
Ака уйӑхӗн 26-мӗшнче Арсений Тарасов драматургӑн «Хӗрлӗ кӗпеллӗ телей» пьеси тӑрӑх Валерий Яковлев лартнӑ ӗҫпе паллашма май килӗ.
Чӑваш тӗррин кунӗ тӗлне Наталия Сергеева режиссёр Николай Симунов пьеси тӑрӑх «Сурпан тӗрри» спектакль лартӗ.
Алексей Герасимов режиссёр вара ачасем валли «Улӑп» юмах хатӗрлӗ. Чӑваш халапӗсем тӑрӑх пьесӑна Александр Пӑртта ҫырнӑ. Ӑна раштав уйӑхӗнче кӑтартӗҫ.
Чӑваш Енре литературӑпа ӳнерти 2023 ҫулти ӗҫсемшӗн преми илме конкурса ӗҫсене малалла йышӑнаҫҫӗ.
Асӑннӑ премие пирӗн республикӑра ҫулсерен параҫҫӗ. Ӑна тивӗҫ ӗҫсен ҫӗнӗлӗхпе уйрӑлса тӑмалла, вӗсене халӑх пысӑка хурса йышӑнни тата наци культурине аталантарма пысӑк тӳпе хывни кирлӗ.
Асӑннӑ ӗҫсем музыка, ӳнер. театр, хореографи тата эстрада ӳнерӗпе, дизайнпа, кинопа тата телекуравпа, халӑх пултарулӑхӗпе ҫыхӑнма пултараҫҫӗ.
Ӗҫсене Чӑваш Енӗн Культура министерствинче нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ 8(8352) 56-50-48.
Кӑрлач уйӑхӗн 10-28-мӗшӗсенче Мускаври ВДНХра иртекен «Раҫҫей» курав-форумра ЧР Культура министерстви экспозиципе паллаштарать.
Ҫак тапхӑрта хӑнасем чӑвашсен йӑли-йӗркипе, культурин уйрӑмлӑхӗсемпе паллашма пултараҫҫӗ. Хӗр илни, салтака ӑсатни, ҫӗн пӳрт ӗҫки - ҫак йӑласене туса кӑтартӗҫ экспозицире.
Ҫавӑн пекех ӑсталӑх класӗсем иртӗҫ: хореографи енӗпе, чӑвашсен пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрӗсене, костюмӗсене тата пуканесене ӑсталассипе.
Аса илтерер: курав-форум ака уйӑхӗн 4-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Геннадий Айхин «Стихотворения» кӗнеки Мускаври «Эксмо» издательствӑра 10 пин тиражпа пичетленсе тухнӑ. Кӗнекене сӑвӑсем ҫеҫ мар, эссесем те кӗнӗ. Унсӑр пуҫне Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑх юррисем евӗрлӗ «Поклон – пению» тата «Мир Сильвии» сӑвӑсем кӗнӗ.
Кӗнекене пухса хатӗрленӗ Арсен Мирзаев кӑларӑма малтанласа «День присутствия всех и всего» ят пама шухӑшланине, анчах кӗнеке кӑларакансем ят ытла та вӑрӑм тесе каланине пӗлтернӗ.
Шупашкарти музейсем Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнчи вӑрӑм канмалли кунсенче те ӗҫлӗҫ. Кӑрлач уйӑхӗн 2-7-мӗшӗсенче Чӑваш наци музейӗ, Чӑваш тӗррин музейӗ, В.И. Чапаев ячӗллӗ музей тата Куславкка тӑрӑхӗнчи «Чӗмсӗр чикӗсен строителӗсене» мемориал ӗҫлӗҫ.
Музейпа курав центрӗ куракансене кӑрлач уйӑхӗн 2-6-мӗшӗсенче йышӑнӗ, К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ — кӑрлач уйӑхӗн 4, 5 тата 6-мӗшӗсенче, Ҫеҫпӗл Мишши музейӗ — кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче.
Кӑрлач уйӑхӗн 8, 9-мӗшӗсенче музейсенче канмалли кунсем пулӗҫ, 10-мӗшӗнчен Чӑваш наци музейӗпе унӑн филиалӗсем ытти чухнехи режимпа ӗҫлеме тытӑнӗҫ.
Чӑваш кӗнеке издательстви 2023 ҫулта 81 тӗрлӗ кӗнеке кун ҫути кӑтартнӑ. Вӗсен пӗтӗмӗшле тиражӗ — 155 пин экземпляр. Асӑннӑ 81 кӗнекерен 35-шӗ — чӑвашла, 31 – чӑвашла тата вырӑсла, 15-шӗ – вырӑсла.
Хӑш-пӗр кӑларӑм кӗнеке кӗнеке конкурсӗсенче дипломсене тивӗҫнӗ. Сӑмахран, чӑваш халӑх юмахӗсен «Ула курак тӗнче курма кайни. Как ворона хотела мир повидать» юмахсен пуххи, Владимир Трофимовпа Алексей Кировӑн «Чебоксары: виды города за последние 150 лет» кӗнеке-альбомӗ. «Ҫул кайӑкӗ» кӗнеке, Юрий Васильевӑн «Энциклопедия музыкально-театрального искусства Чувашии» кӗнеки, «Иван Яковлевич Яковлев – великий просветитель» кӗнеке-альбом (автор-составителӗсем – Федор Козлов тата Евгений Касимов).
Юрий Васильевӑн «Энциклопедия музыкально-театрального искусства Чувашии» тата Владимир Трофимовпа Алексей Кировӑн «Чебоксары: виды города за последние 150 лет» кӗнеки-альбомӗ Раҫҫейӗн регионӗсенчи чи лайӑх 50 кӗнеке шуне кӗнӗ.
-2.7 °C