Чӑваш Енри паллӑ фабрика, «Паха тӗрӗ», кӑҫал пӗр ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тӑвӗ.
Сумлӑ куна Чӑваш Респуликин Наци вулавӑшӗ те палӑртасшӑн. Фабрикӑн пӗр ӗмӗрхине тата Республика кунне халалласа вулавӑшра «Паха тӗрӗ» эрнине ирттерӗҫ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшенчен тытӑнса ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗччен пырӗ. Асӑннӑ эрне «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейӑри куравран пуҫӑнӗ. Ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 16 сехетре уҫма палӑртса хунӑ.
Художество промыслисен «Паха тӗрӗ» фирми 1923 ҫулта хӑйӗн сулмаклӑ утӑмне тытӑннӑ. Ҫавӑнта РСФСР тава тивӗҫлӗ художникӗн Е.И. Ефремован (1914-2000) тӳпи те пысӑк. Фабрикӑра вӑл 1930-1980-мӗш ҫулсенче ӗҫленӗ, чӑваш тӗррине чӗртсе тӑратассипе тата аталантарссипе нумай тӑрӑшнӑ.
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «Литература - пурнӑҫ тӗкӗрӗ» ятлӑ курава уҫма хатӗрленеҫҫӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче ӗҫлеме тытӑнакан ҫав курава чӑваш халӑх писателӗн Денис Гордеевӑн 85 ҫулхине тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Светлана Гордееван 55 ҫулхине халаллӗҫ.
Куравра авторсем пултарулӑхне кӗнекесемпе сӑнӳкерчӗксем, документсем тӑрӑх уҫса пама палӑртнӑ. Экспозицире Денис Гордеев прозаикӑн, поэтӑн, драматургӑн уйрӑм япалисемпе наградисем, Светлана Гордеева поэтӑн тата художникӑн ӳкерчӗкӗсем вырӑн тупӗҫ.
Курав ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 14 сехетре уҫӑлӗ. Пултаруллӑ ашшӗпе хӗрӗн ӑсталӑхне хаклакансене унта пурне те хапӑл тӑвӗҫ.
Ҫак кунсенче Мускаври Хӗрлӗ тӳремре кӗнеке куравӗ ӗҫлессине эпир унччен пӗлтернччӗ-ха. Аса илтерер: унта Чӑваш кӗнеке издательстви те хутшӑнать. Издательство ӗҫченӗ Ольга Фёдорова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта вӑл хакас хӗрӗпе ӑнсӑртран паллашнӑ. Ҫамрӑк хӗрарӑм сӑвӑсем ҫырать иккен. Вӗсене вӑл ачаранпах шӑрҫалать. Тамара Тинникова «Прежде чем...» ятлӑ кӑларӑма Красноярскра кун ҫути кӑтартнӑ. Унта поэзие куҫакан прозӑна кӗртнӗ. Вӗҫӗнче шухӑша автор сӑвӑпа палӑртнӑ.
Тамарӑн амӑшӗ чӑваш иккен, Муркаш районӗнчи Калайкассинчен. Ашшӗ — хакас. Тамара Хакас Республикиинче ҫуралнӑ, халӗ Мускавра пурӑнать.
Ҫак уйӑхӑн 2-6-мӗшӗсенче ҫӗршывӑн тӗп хулинче «Красная площадь» (чӑв. Хӗрлӗ тӳрем) кӗнеке фестивалӗ иртӗ. Ӑна Мускавра ҫулсерен йӗркелеҫҫӗ, кӑҫалхи шучӗпе — тӑххӑрмӗш.
Кӗнеке куравне хамӑр ҫӗршыври 400-е яхӑн издательство хутшӑнӗ, ҫав шутра Чӑваш кӗнеке издательстви те пулӗ. Чӑваш кӗнекисемпе «Раҫҫей регионӗсем» 16-мӗш чатӑрта паллашма май килӗ. Мускава пирӗн республикӑран 150 кӗнеке илсе кайма палӑртнӑ.
Фестиваль кашни кунах ирхи 10 сехетре уҫӑлӗ. Пӗрремӗш кунхне, ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, вӑл 22 сехетчен ӗҫлӗ; 3-4-мӗшӗсенче – 22 сехет те 30 минутчен, 5-6-мӗшӗсенче – 21 сехет те 30 минутчен.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Станислав Юхтарпа тӗлпулу иртӗ.
Станислав Юхтар — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫей художникӗсен союзӗн членӗ, Нестер Янкас тата Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ премисен лауреачӗ.
Станислав Юхтар – республикӑри паллӑ иллюстраторсенчен пӗри. Вӑл чӑваш ҫыравҫисен нумай кӗнекине хӑйӗн ӳкерчӗкӗсемпе илемлетнӗ.
Тӗлпулӑва вулавӑшра «Параллели: песни мудрости народов Поволжья» курав ӗҫленӗ май йӗркелеме йышӑннӑ.
Тӗлпулу искусство литературин секторӗнче ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 15 сехетре пуҫланӗ.
Чӑваш Республикин Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Виктор Артемьевӑн «С любовью к родной земле» (чӑв. Тӑван ҫӗре юратса) куравӗ усӑлнӑ. Экспозицире вырӑн тупнӑ ӗҫсенче ӗҫ ҫыннине, ял ҫыннине сӑнланӑ.
Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗн ертӳҫи Юрий Токмаков Виктор Артемьевӑн ӗҫӗсене пысӑка хурса хакланӑ май вӗсем Республика кунӗ тӗлне лайӑх парне пулассине палӑртса хӑварнӑ.
Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, куравпа ҫамрӑксем те, ҫав шутра шкул ачисемпе студентсем, вӗсен преподавателӗсем паллашӗҫ.
Художник тивӗҫлӗ канура пулин те ӳкерме вӑл малтанхиллех юратать иккен.
Паян 14 сехетре ЧР Наци влулавӑшӗнче Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалласа «Ҫутта тухнин вӑраха тӑсӑлнӑ ҫутти» (вырӑсла – «Долгий свет просвещения) курав уҫӑлать. Паян – Славян ҫырулӑхӗн тата культурин кунӗ. Курав паянхи кун уҫӑлни – ахальтен мар. Иван Яковлева ывӑлӗ манаҫлӑ ҫуттакӑларуҫӑпа, гуманистпа танлаштарнӑ. «И.Я.Яковлев чӑваш халӑхӗшӗн тӗттӗм вӑхӑтра шӑпа пӳрни пулнӑ», - тенӗ вӑл.
Курава «Чӑваш халӑхне панӑ Халал» концепци тавра йӗркеленӗ. Ун урлӑ Иван Яковлевӑн педагогика ӗҫне, чӑваш халӑхне ҫутта кӑларнине кӑтартса панӑ. Унта документсемпе те паллашма май пур. Ҫав шутра – Раҫҫей патшалӑх вулавӑшӗнчи «Халалӑн» чӑвашла тата вырӑсла алҫырӑвӗпе те. Чылай экспонат – ЧР Наци вулавӑшӗн фондӗнчен. Ҫав шутра Иван Яковлев чӑвашла куҫарнӑ «Чӑн тӗн кӗнеки – Начальное учение православной христианской веры» кӗнеке те, 1911 ҫулта чӑвашла тухнӑ «Ҫӗнӗ халалӑн» тулли изданийӗ те, 1872-1919 ҫулсенче тухнӑ чӑвашла букварьсем те пур.
Шупашкарта ретротехника куравӗ иртӗ. Хула администарцийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Атӑлҫи тӑрӑхӗнче ун пек калӑпӑшлӑ та пысӑк курав унччен пулман.
Пӗтӗм Раҫҫейри «Машины времени» (чӑв. Вӑхӑт машинисем) II курав «Амазони» этнокомплексра ҫӗртме уйӑхӗн 10-12-мӗшӗсенче иртӗ. Ҫав вӑхӑтра унта 200 ытла единица ретротехника вырӑн тупӗ: XX ӗмӗрти автомобильсем, мотоциклсемпе мопедсем.
Куракансем валли чӗрӗ рок-музыка янӑрӗ, Колумбинчи каскадёрсен шоувӗпе киленме май килӗ.
Ретроавтомобиль пуррисене https://parkamazonia.ru/mashinyvremeny сайтра заявка пама сӗнеҫҫӗ. Ку ӗҫе ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗччен туса ӗлкӗрмелле.
Парк территорине кӗнӗшӗн тата курава хутшӑннӑшӑн укҫа тӳлемелле мар.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче «Победители. Орест Филиппов» (чӑв. Ҫӗнтерӳҫӗсем. Орест Филиппов) курав уҫӑлнӑ. Ӑна художник ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ Виктор Бритвин Орест Ивановича ӑшӑпа аса илсе каласа кӑтартнӑ. Вӑл ӑна художник, учитель тата ӗҫтеш евӗр пӗлнӗ.
«Директорта ӗҫлеме ҫирӗплӗх ҫитмест тесе ун пирки каланине астӑватӑп. Ӗҫри тавлашусенче вӑл час-часах парӑнатчӗ. Ман шухӑшпа, вӑл вӑрҫӑ, вилӗм, юлташсене ҫухатни мӗнне пӗлнӗ, чӗрӗ юлса Ҫӗнтерӗве кӗтсе илнӗ. Ҫавӑн пеккисемпе танлаштарсан ытти уншӑн вак-тӗвекӗн туйӑннӑ пулинех», — тенӗ Виктор Бритвин.
Етӗрне муниципаллӑ округӗн тӗп вулавӑшӗнче Вӗрентекенпе ӑс паракан ҫулталӑкне халалласа литературӑпа ҫыхӑннӑ педагогсем ҫинчен курав уҫнӑ. Унта Етӗрне тӑрӑхӗнчи паллӑ вӗрентекенсем пирки каласа панӑ.
Куравра, тӗслӗхрен Артемьев Геннадий Фёдорович кун-ҫулӗпе паллашма пулать, вӑл «Жизнь Ивана Кукши» (чӑв. Иван Кукша пурнӑҫӗ) трилоги авторӗ. Геннадий Фёдорович ачасене истори, логикӑпа психологи тата ытти предметсене ӑса хывма пулӑшать. Кунтах вулакансем Наталия Мазюковӑн пултарулӑхӗпе те паллашма пултараҫҫӗ. Вӑл мӗнпурӗ 17 кӗнеке авторӗ, сӑвӑллӑ тата прозӑллӑ хайлавсем ҫырать. Наталия Витальевна шкулта вырӑс чӗлхипе литературӑна вӗрентет.
Пултаруллӑ педагогсем Етӗрне тӑрӑхӗнче чӑн та чылай: Белов Валерий Софронович, Скребков Виталий Николаевич, Александров Николай Иванович тата ыттисем. Вӗсен йышӗнче уйрӑммӑн Михаил Леонтьевич Леонтьева палӑртма пулать. Ачасене вӑл химипе биологи вӗрентнӗ, каярахпа таврапӗлӳпе кӑсӑкланса кайнӑ. Вӑл Етӗрне районӗнчи Хурамал, Наснар, Яракасси, Тукасси, Турхла, Уйкас, Ҫуткасси ялсем пирки кӗнекесем кӑларнӑ.
+14.3 °C