Ӗнер Канашри чукун ҫул станцийӗнче терактран пӑрӑнма май килнӗ. Унта кӑнтӑрла иртни икӗ сехет тӗлӗнче 400 грамлӑ тротил шашки, электродетонатор тата сехет механизмӗ тупса палӑртнӑ.

Чукун ҫул вакунӗсене пӑхса ҫӳрекен ҫын Мӑкшӑ Республикинчен Удмурт Республикине ҫул тытакан пуйӑсӑн цистернисенчен пӗрин ҫумӗнче сисчӗвлентерекен хатӗр асӑрханӑ. Ӑна магнитпа ҫирӗплетнӗ иккен. Каярах ҫав хатӗр хӑй тӗллӗн ӑсталанӑ сирпӗтмелли хатӗр иккенне палӑртнӑ.

Криминалист-экспертсем вӑл япала чӑннипех те хӑрушлӑх кӑларса тӑратнине ҫирӗплетсе панӑ. Инкеке Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин тата Шалти ӗҫсен министерствин ӗҫченӗсем тӑрӑшнипе сирме пултарнӑ. Сирпӗнмелли хатӗре каҫхи пилӗк сехет тӗлӗнче сиенсӗрлетнӗ. Халӗ ҫав ҫатӗре кам ҫирӗплетсе хунине шыраҫҫӗ.

Ҫӗнӗ ҫулхи канмалли кунсем вӗҫленнӗ май тухтӑрсем хӗллехи каникула хӑйне май пӗтӗмлетнӗ. Раштавӑн 22-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 11-мӗшӗччен пиротехника хатӗрне пула 42 ҫын суранланнӑ, ҫав шутра 21-шӗ — ачасем. Тухтӑрсем хайхисем ытлашши йывӑр аманманнине, ҫӑмӑл тата вӑтам шар курнине ӗнентереҫҫӗ.

Аманакансен йышӗ Ҫӗнӗ ҫул каҫхине уйрӑмах йышлӑ пулнӑ иккен. Ун чух тӳрех 21 ҫын аманнӑ, вӗсенчен улттӑшӗ — ача-пӑча. Куҫ-пуҫа суранлатакан та, алла амантакан та пулнӑ. Пӳрнесӗр е ал лапписӗр юлакансем те тупӑннӑ.

Раштавӑн 31-мӗшӗнчен тытӑнса кӑрлачӑн 11-мӗшӗччен 48 ҫын шӑнса пӑсӑлнӑ, 8 ҫын ҫак сӑлтава пула пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Эрехпе наркӑмӑшланнипе 20 ҫыннӑн тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма тивнӗ.

Кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа уйӑхӑн 11-мӗшӗччен Чӑваш Енре 22 наркопреступлени тупса палӑртнӑ.

Асӑннӑ йышши преступлени пирки ҫӗнӗ ҫулхи пӗрремӗш кун пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Наркотӗрӗслевӗн шанчӑк телефонӗ ҫине наркотик хатӗрӗллӗ хутаҫсем подъездра выртни пирки ҫынсем шӑнкӑравласа систернӗ. Хутаҫа ҫынсем Шупашкарти ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнчи нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче асӑрханӑ.

Тепӗр кунхине Наркотӗрӗслевӗн республикӑри управленийӗн ӗҫченӗсем хулари хваттерсенчен пӗринче 79 грамм ытла гашиш туртса илнӗ. Ӑна кил хуҫи сутма ӗмӗтленнӗ иккен. Наркотик сутса пуяс ӗмӗтпе пурӑннӑ ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Сурхуринче наркотикӑн саккунлӑ мар ҫаврӑнӑшӗпе кӗрешекенсем Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 36-ри арҫынтан 11,76 грамм наркотик туртса илнӗ. Ку та пысӑк калӑпӑш шутланать. Арҫынна ҫавӑншӑн 10 ҫул таран хупма пултараҫҫӗ. Тепӗр кунхине Шупашкарти 24-ри каччӑ ҫакланнӑ.

Уйӑхӑн малтанхи вунӑкунлӑхӗнче наркотикӑн саккунлӑ мар ҫаврӑнӑшӗпе ҫыхӑннӑ пуҫиле 22 пуҫарнӑ.

Кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче 15 сехетре оперативниксем 6 ҫынна тытса чарнӑ. Вӗсене ЧР Элтеперне ӳкернӗ эрех кӗленчи салатнӑшӑн айӑпласшӑн.

Пакунлисем пӗлтернӗ тӑрӑх, паллӑ мар ҫынсем Янӑш ялӗнче Михаил Игнатьева сӑнлӑ кӗленчесем салатнӑ. Шалта вара — эрех. Икӗ урапана тытса чарнӑ. Водительсене тата пассажирсене тӗпчеме палӑртнӑ.

Тытса чарнисенчен виҫҫӗшӗ Нефтюганск хулинче регистрациленнӗ. Ыттисем — Чӑвашра. Ханты-Манси автономи округӗнчи ҫынсем кунта епле майпа тата мӗн тӗллевпе ҫитнӗ? Ҫитменнине, Михаил Игнатьевӑн тӑван ялне, Янӑша, унӑн ҫуралнӑ кунӗнче ҫитнӗ. Мӗн тума? Ыйтса тӗпчӗҫ.

«Хӑнасем» Чӑваша ӗҫ шырама килнине ӗнентереҫҫӗ. Шупашкарта хваттер тара тытнӑ, урапана та тара илнӗ-мӗн.

Пакунлисене Нефтюганск ҫыннисем чаплӑ урапапа ӗҫ шырани тӗлӗнтернӗ. «Ҫыхӑнура» халӑх тетелӗнчи страницисенче кӑтартнӑ тӑрӑх, вӗсем унти масс-медиасенчен ӗҫлеҫҫӗ.

Чӑвашри ҫынсем ыйтса тӗпченине хирӗҫленӗ. Пӗри усламҫӑ пулнине, Ҫӗнӗ Шупашкарта суту-илӳ точки пулнине пӗлтернӗ.

Малалла...

Владислав Смирнов тунӑ сӑн

Раштавӑн 30-мӗшӗнче Шупашкарта Иван Яковлев проспектӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑна тинех уҫни пирки пӗлтернӗччӗ. Унтанпа нумаях та вӑхӑт иртмерӗ — ҫав вырӑнта паллӑ мар ҫынсем ӳкерсе пӗтернӗ.

Шупашкар ҫынни Владислав Смирнов ҫак кунсенче ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑнта пулни пирки «ПроГород» журналисчӗсене пӗлтернӗ. Вӑл строительсем лайӑх тӑрӑшнине палӑртнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, такамсем унта стена ҫине темӗн ҫырнӑ. «Стенана вараласа хунӑ!» — кӑмӑлсӑрланнӑ Владислав Смирнов.

Аса илтерер: Иван Яковлев проспектӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑн Шупашкарта чи пысӑкки шутланать. Ӑна шӑпах Ҫӗнӗ ҫул умӗн уҫни хула ҫыннисемпе хӑнисемшӗн чӑн-чӑн парне пулнӑ.

Вараланӑ ҫӗр лаптӑкӗ

Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ «Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ» ял хуҫалӑх тӗлӗшпе усӑ курмалли ҫӗре вараланине пӗлсен тӗрӗслев ирттернӗ.

Комбинат ҫӗрсене шултра мӑйракаллӑ выльӑх тислӗкӗпе вараланӑ-мӗн. Организацин административлӑ явап тытма тивнӗ. Специалистсем тӗплӗн тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн организацие штраф тӳлеттерме йышӑннӑ. Сахалах мар — 40 пин тенкӗ.

Россельхознадзор ӗҫченӗсем аш-какай комбинатне ку лару-тӑрӑва сирмешкӗн представлени ҫырнӑ.

Эрех-сӑра тӗлӗшпе саккун ҫирӗп. Анчах вӑрттӑн сӑтӑр тӑвакансем тупӑнсах тӑраҫҫӗ. Шӑмӑршӑ районӗнче алкоголь тата спиртлӑ шӗвек ҫаврӑнӑшӗнче йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.

Ку йӗркене Шӑмӑршӑ районӗнчи тӗп пульница пӑснӑ. Усламҫӑ медицина учрежденинче лавкка тытать-мӗн. Унта вӑл сӑра сутнӑ иккен.

Алкоголь сутакан лавкка районти Ярӑслав ялӗнчи пӗр фельдшерпа акушер пунктӗчне пулнӑ. Халӗ ҫав усламҫӑ хӗрарӑмӑн явап тытма тиветех.

Ку ҫынна административлӑ явап тыттарма йышӑннӑ. Ҫапла майпа 5 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ. Кун пирки ЧР Прокуратурин пресс-служби пӗлтерет.

Ҫӗмӗрлере чиновниксем тӳрех икӗ мулкача хӑваласа тытнӑ. Котельнӑй валли вырӑн пушатнӑ. Унта вара 100 ҫулти чӑрӑш ӳснӗ. Ӑна касса тӗп лапама кайса лартнӑ та илемлетнӗ — Ҫӗнӗ ҫул валли хатӗр!

100 ытла ҫулти чӑрӑш Карл Маркс урамӗнче ӳснӗ. Анчах ҫав вырӑнта тӳре-шара котельнӑй тума шухӑшланӑ. Документаци хатӗрленӗ те ӗмӗр ӳсекен йывӑҫа касма хушнӑ.

Ҫӗмӗрле хула администрацийӗн строительствӑпа архитектура пайӗн пуҫлӑхӗ Евгений Гришин ӑнлантарнӑ тӑрӑх, чӑрӑш ӳснӗ территори ҫурт ҫывӑхне кӗмен. Чӑрӑша ҫав-ҫавах касмалла пулнӑ-мӗн. Ку вырӑнта модульлӗ котельнӑй тума палӑртнӑ-ҫке-ха.

Анчах хула ҫыннисем документаци тӗрӗс марри пирки иккӗленнӗ те вырӑнти МИХсен редакцисенчен пулӑшу ыйтнӑ.

Тӳре-шара Ҫӗнӗ ҫул умӗн халӑха савӑнтарма туна ӗҫе пурте ырласа йышӑнман. Хӑшӗ-пӗри уяв каҫхине чӑрӑш тавра савӑннӑ вӑхӑтра теприсем ун ҫине пӑхса ассӑн сывлӗҫ.

Тӑвай районӗнчи фермерӑн сурахӗ ҫухалнӑ та каялла таврӑннӑ. Анчах суранланнӑ, ҫыртса пӗтернӗ чӗрчуна хуҫа хӑйех сиплеме пуҫланӑ. Сурӑх вилнӗ хыҫҫӑн кӑна кун пирки ветеринарсене пӗлтернӗ.

Хуҫа каланӑ тӑрӑх, чӳкӗн 2-мӗшӗнче уйра ҫитернӗ чухне пӗр сурӑх ҫухалнӑ. Вӑл чӳкӗн 10-мӗшӗчченех киле таврӑнман. Таврӑнсан арҫын вӑл суранланнине курнӑ-ха, анчах ветеринарсене хыпарламан.

Хуҫа сурӑха хӑй тӗллӗн сипленӗ, ӑна ыттисенчен аякра тытнӑ. Раштавӑн 9-мӗшӗнче чӗрчун улшӑннине туйнӑ — сурӑх япӑх ҫинӗ, тарӑхнӑ. Раштавӑн 12-мӗшӗнче вара вӑл вилнӗ.

Раштавӑн 13-мӗшӗнче ветеринарсем сурӑх урнӑ чирпе аптӑранине ҫирӗплетнӗ. Анчах инфекци ӑҫтан лекнине палӑртайман. Халӗ ҫав хуҫалӑха специалистсем тӗрӗслесех тӑраҫҫӗ, дизинфекци, иммунизаци тӑваҫҫӗ.

Етӗрне пульницинче арҫын вилнӗ. Ку — тухтӑрсене пула теҫҫӗ. Арҫыннӑн диагнозне вӑхӑтра тӗрӗс палӑртман, сиплев курсӗ ҫырса паман.

Ҫавна май следовательсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, юпан 27-мӗшӗнче «Сӑрҫи» вӑй-халпа спорт комплексӗнче хусканусем тунӑ чухне 31 ҫулти арҫынна япӑх пулса кайнӑ. Ӑна госпитализациленӗ, анчах васкавлӑ медпулӑшу фельдшерӗ диагноз тӗрӗс мар лартнӑ.

Медперсонал электрокардиограмма туман, сиплев палӑртман. Тепӗр икӗ сехетрен арҫын вилнӗ. Унӑн миакарда инфаркчӗ пулнӑ-мӗн.

Халӗ ку ӗҫ-пуҫа тишкереҫҫӗ. Судпа медицина тӗрӗслевӗ тума палӑртнӑ. Ҫакна курнисенчен, медерсоналтан ыйтса пӗлеҫҫӗ.