Сурхури… Темиҫе ҫул каялла ҫак уява пирӗн ялта анлӑ паллӑ тӑватчӗҫ. Шел те, халӗ ку уяв манӑҫса пырать. Эпир ача чухне ҫветке чупаттӑмӑр. Аслисем те тӗрлӗ тум тӑхӑнса килӗрен ҫӳресе пӑрҫа сапалатчӗҫ. Эх, интереслӗччӗ мӗн тери! Хӑшӗ-пӗри сурхури ачисене кӗртес мар тесе алӑка питӗретчӗ. Урамра тӗл пулнӑ ҫынсене юр ӑшне чӑмтараттӑмӑр. Пӗррехинче ҫветке супса чутах шар кураттӑмӑр. Ун чухнехи пӑтӑрмаха аса илме кӑмӑллӑ мар та, ҫапах каласа кӑтартам. Хамӑр урам ачисем пуҫтарӑнтӑмӑр та пит-куҫа капрон чӑлхапа хупласа, тӑлӑп-пальто, ҫӑмат тӑхӑнса килӗрен кайрӑмӑр. Кашнин патне кӗрсе урайне пӑрҫа сапаларӑмӑр. Кӑштахран ял вӗҫне ҫитрӗмӗр. Виҫӗ-тӑватӑ пӳрт кӑна юлнӑччӗ кӗмелли. Ҫтаппансен тӗлне ҫитсен тӑпах чарӑнтӑмӑр. «Малалла каяр мар пуль, каялла ҫаврӑнса утар», - терӗмӗр. Пурте килӗшрӗҫ.
Юрать, малалла кайман. Эпир ун чухне 11-12 ҫулсенчи ачасем ҫеҫчӗ. Ун чухне кӳршӗ пӳрте кӗнӗ пулсан, тен, хӑрушӑ ӳкерчӗк курӑттӑмӑр. Шӑпах ҫав каҫ пӗччен пурӑнакан кинемее такам тискеррӗн вӗлернӗ. Тепӗр кунхине яла милици килсе ҫитрӗ.
Паян ирхине Вӑрнар районӗнче 85 ҫулти хӗрарӑм виллине тупнӑ. Вӑл, ахӑртнех, кун пек шартламара шӑнса вилнӗ.
Ватӑ хӗрарӑм виллине ывӑлӗ ферма ҫывӑхӗнче тупнӑ. Кинемей ӑс-тӑн енчен арпашӑнни паллӑ.
Ӗнер, кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче, Канаш районӗнче 56 ҫулти арҫын арӑмӗн виллине кил умӗнче тупнӑ. Хӗрарӑм мӑшӑрне ӑҫта каяссине каламасӑр тухса кайнӑ.
Ӗнер Улатӑр районӗнче те 66 ҫулти тата 63-ри арҫынсен виллине тупнӑ. Вӗсем килӗсенчен инҫех мар шӑнса вилнӗ. Иккӗшӗ те эрех ӗҫни паллӑ. Кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнче 83-ри хӗрарӑм шӑнса пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Кӑрлачӑн 2-мӗшӗнче Тӑвай районӗнче 51-ти арҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Етӗрне тата Муркаш районӗсенче те пӗрер ҫын шӑнса вилнӗ.
Шупашкарта паян митинга тухнӑ. «За рулем» автопорталта ҫырнӑ тӑрӑх, Шалти ӗҫсен министерствине республикӑн тӗп хулипе ҫынсен ушкӑнӗ плакатсемпе утни ҫинчен хыпар ҫитнӗ. Ведомствӑн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пек мероприяти ирттерессине маларах систермен, халӑха пухма никамран та ирӗк илмен.
Плакат йӑтса урамра ултӑ ҫын утнӑ пулать. Вӗсене йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ. Урам тӑрӑх плакатпа утакансемпе пакунлисем сӑмахланине те «За рулем» порталта пӗлтернӗ.
Митингрисен плакачӗсем ҫине ҫӑмӑллӑхлӑ проезднойсене пӗтернине хирӗҫлесе ҫырнӑ. Чӑн та, ҫитес ҫултан пирӗн республикӑра ҫӑмӑллӑхлӑ проездной вырӑнне уйӑхра 150 тенкӗ компенсаци тӳлеме йышӑннӑ. Анчах вӑл укҫана та пулин ака уйӑхӗнче кӑна илейӗҫ.
Шупашкарта троллейбусра 12 ҫулти арҫын ачана ток ҫапнӑ текен сас-хура массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче хӑвӑрт сарӑлчӗ. Пӑтӑрмахӗ эрнекун, раштавӑн 23-мӗшӗнче, хулан Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ районӗнчи «Йышлӑх урамӗ» чарӑнура пулса иртнӗ. 11-мӗш маршрутри троллейбуса ларнӑ чухне ури хытӑ ыратса кайнӑ яш тренировкӑран таврӑнать пулнӑ. Ӑна япӑххине кура васкавлӑ пулӑшу ҫийӗнчех чӗннӗ. Троллейбуса маршрутран кӑларнӑ.
Пӑтӑрмах пирки тӗпчевҫӗсем ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем арҫын ачана ток ҫапнине хальлӗхе палӑртман. Пӑтӑрмах сӑлтавне палӑртас тесе судпа медицина экспертизи тума йышӑннӑ. Инкек пирки тӗпчевҫӗсем арҫын ачаран, кондуктортан, троллейбус водителӗнчен, пӑтӑрмаха курнисенчен, вунна яхӑн ҫынтан, ыйтса пӗлнӗ.
Хура тинӗсре ӳкнӗ РФ Хӳтӗлев министерствин Ту-154 самолетӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче пӗлтӗр лартнӑ «Дитя и волшебство» ӗҫӗн режиссерӗ Максим Иванов кӑна мар, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче ӳнер факультетӗнче вӗренекен Андрей Кочемасов та пулнӑ. Мускав каччи кунта куҫӑмсӑр майпа пӗлӳ туптанӑ.
Аса илтеретпӗр, самолет Сирине кайма тухнӑ, ҫул ҫинче вӑл катастрофӑна лекнӗ. Бортра журналистсем, РФ Ҫарӗн А.В. Александров ячӗллӗ юрӑпа ташӑ ансамблӗн артисчӗсем пулнӑ. Маларах каланӑ Максим Иванов тата Максим Кочемасов та ушкӑнпа Сирие концертпа пуҫтарӑннӑ, ансамбльте юрланӑ.
Республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ҫухатушӑн куляннине пӗлтернӗ. 12 сехетре Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ умӗнче Хурлану кунне халалланӑ митинг иртнӗ.
Хура тинӗсе ӳкнӗ РФ Хӳтӗлев министерствин ТУ-154 самолетӗнче Шупашкарта спектакль лартнӑ режиссер та пулнӑ. Аса илтеретпӗр, ҫав инкекре журналистсем, Александров ячӗллӗ юрӑпа ташӑ ансамблӗн артисчӗсем, ҫар ҫыннисем вилнӗ. Пысӑк хуйхӑ пирки ҫӗршыв Президенчӗ паян Хурлану кунӗ тесе йышӑннӑ.
Инкеке лекнӗ самолетра хрантсус композиторӗ Морис Равель кӗвӗленӗ «Дитя и волшебство» лирикӑлла фантазие Шупашкарти Оперӑпа балет театрӗнче лартнӑ Максим Иванов режиссер пулнӑ. «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» ҫулталӑк каялла ун пирки Дмитрий Моисеев ҫырнӑ тӑрӑх, вӑл — чӑваш каччи. Пушкӑртстанри Ӗпхӳ хулинче ҫуралса ӳснӗскер Мускаври ГИТИСран пӗлтӗр вӗренсе тухнӑ.
Максим Иванов ӗҫне куракан патне ҫулталӑк каялла Ҫӗнӗ ҫул умӗн ҫитернӗччӗ. «Дитя и волшебство» проект — Раҫҫейӗн Культура министерстви ҫамрӑк режиссерсене пулӑшассишӗн ирттернӗ конкурсра ҫӗнтернӗскерччӗ.
РФ Президенчӗ Владимир Путин алӑ пуснӑ хушупа килӗшӳллӗн, ыран, раштавӑн 26-мӗшӗнче, Раҫҫейре хурлану кунӗ пулӗ. Ку Хура тинӗсре РФ Хӳтӗлев министерствин ТУ-154 самолечӗ ӳкнипе ҫыхӑннӑ.
Самолетра 92 ҫын пулнӑ. Ҫав йышра — журналистсем, Александров ячӗллӗ юрӑпа ташӑ ансамблӗн артисчӗсем, ҫар ҫыннисем пулнӑ. Халӑхра Лиза тухтӑр ятпа палӑрнӑ Елизавета Глинка та «Тӗрӗслӗхшӗн пулӑшу» фонд пуҫлӑхӗ) унтах пулнӑ.
Ыран Чӑваш Енре Ҫӗнӗ ҫулпа ҫыхӑннӑ чылай мероприяти ирттерме палӑртнӑ. Анчах вӗсем пулӗҫ-и? Хальлӗхе паллӑ мар.
Кӑҫал шартлама сивӗ пуҫланнӑранпа урамра ултӑ ҫын шӑнса вилнӗ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кунсенче икӗ ҫын шӑнса пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Куславкка районӗнчи Пишенкассинче 68 ҫулти арҫын виллине тупнӑ. Пӑрачкав районӗнчи Долгая Поляна поселокра вара 40 ҫулти арҫын юханшыв пӑрӗ ҫинче шӑнса вилнӗ.
Ҫакӑ паллӑ: икӗ арҫын та пӗччен пурӑннӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем шӑнса вилнӗ. Вӗсем, ахӑртнех, ӳсӗр пулнӑ.
Ҫанталӑк сивӗ тӑнӑ май республикӑра ҫынсем шӑнса вилнӗ. Паян Ҫӗмӗрле тата Шупашкар районӗсенче арҫын тата хӗрарӑм виллисене тупнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем шӑнса вилнӗ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ялӗнче ирхине ентешӗсем 58 ҫулти хӗрарӑм виллине тупнӑ. Вӑл пӗр кун маларах ҫынна асаннӑ ҫӗрте пулнӑ, килте ҫывӑрман. Халӗ следовательсем вӑл шанса вилнӗ вырӑна мӗнле лекнине тӗпчеҫҫӗ.
Ҫав вӑхӑт тӗлнеллех Шупашкар районӗнчи Шупашкаркассинче килӗнчен 200 метр аяккарах 65-ри арҫын виллине тупнӑ. Вӑл шӑнса пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл ӳсер пулнӑ-и? Следоватльсем ҫакна уҫӑмлатаҫҫӗ.
Сӑмах май, иртнӗ вырсарникун Шупашкарта тата Вӑрнар районӗнче – пӗтӗмпе 3 ҫын – шӑнса вилнӗ.
Паян, ирхи 10 сехетре, Ҫӗрпӳ районӗнче маршрутка аварие лекнӗ. Ун чухне салонра 6 ҫын пулнӑ. Маршрутка Патӑрьелтен килнӗ. Вӑл кювета ҫаврӑнса ӳкнӗ.
Маршрутка ҫаврӑнса ӳкнӗ. Телее, вилекенсем пулман. Чылайӑшӗ йывӑр аманман. Авари вырӑнне васкавлӑ медпулӑшу хӑвӑрт ҫитнӗ, йывӑр суранланнӑ пӗр пассажира пульницӑна илсе кайнӑ.
Кӑштахаран, тепӗр темиҫе сехетрен, тепӗр пассажир хӑйне япӑх туйма тытӑннӑ. Вӑл та тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Ыттисем хӑйсене чиперех туяҫҫӗ.
-5.7 °C