Паян Атӑл леш енчи «Буревестник» кану уйлӑхӗнче «МолГород» (чӑв. Ҫамрӑксен хули) вӗренӳ форумӗ уҫӑлнӑ. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ. Ҫамрӑксемпе тӗл пулнӑ май яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫа пуҫаруллӑ пулнишӗн, тӗрлӗ мероприяти ирттернишӗн тав тунӑ. Мероприятисене ирттерсе "пӗр-пӗрин чун-чӗрине хӗмлентернине" палӑртнӑ. Вӗренӳ форумне пухӑннӑ ҫамрӑксене хастарлӑхшӑн ырланӑ май Михаил Игнатьев унта юлташ-хӗрсемпе савнӑ хӗрсем (вырӑсла цитатӑласа каласан, «подружка» тата «невеста») тупма ырӑ суннӑ.
ЧР Патшалӑх Канашӗ ҫумӗнчи Ҫамрӑксен общество палатин членӗ, «Хастар ҫамрӑксен союзӗ» общество организацийӗн ертӳҫи Станислав Трофимов вара мероприятие йӗркелеме пулӑшнӑшӑн Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне Алексей Ладыкова тав туса сӑмах каланӑ.
Улатӑрсем вырӑнти влаҫа хирӗҫ митинга тухасшӑн. Халӑх чуна ыраттаракан ыйтусене сӳтсе явмашкӑн пухӑнасшӑн.
Митинга ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче хулан кӑнтӑр пайӗнчи лапамра ирттерме палӑртнӑ. Мероприятие ирттересси пирки вырӑнти администрацие пӗлтернӗ. Заявленире 100 ҫын таран пухӑнассине палӑртнӑ.
Митинг йӗркелӳҫи Эдуард Мочалов кашниех мӗн пӑшӑрхантарни пирки калама пултарнине пӗлтернӗ. Унӑн шухӑшӗпе, татса паман ыйту нумай, вӗсене пурнӑҫа кӗртмелле.
Митинг 12 сехетрен пуҫласа 14 сехетчен пулӗ. Лапам Мускав тата Тельман урамӗсем хӗресленнӗ вырӑнта вырнаҫнӑ. Паллах, полицейскисем йӗркене тӗрӗслесе тӑрӗҫ.
Прокуратура ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ. Ведомство килекен ыйтусене пӑхса тухмалли тата вӗсене хуравламалли срока пӑхӑнман.
Пӗр общество организацине вара пачах та хурав паман. Вӑл министерствӑна сусӑра ачана эмелпе тивӗҫтерес ыйтупа ҫырнӑ. Педиатрӑн служеблӑ запискине должноҫри ҫынсем тимлӗхсӗр хӑварнӑ. Ачана вара федерацин медицина центрӗнчи тухтӑрсен консилиумӗ ҫак эмеле ӗҫме сӗннӗ.
Халӗ пӗчӗк пациента кирлӗ эмелпе тивӗҫтерес ыйтӑва прокуратура тӗрӗслесе тӑрать. Министра вара йӗркене пӑснӑшӑн представлени ҫырса панӑ.
Чӑваш Енри ӗҫсӗрсен 70 процентне ӗҫсӗр тӑрса юлнӑ тесе шута илнӗ хыҫҫӑн вунӑ кунта ӗҫпе тивӗҫтернӗ. Ҫапла ӗнентернӗ паян иртнӗ Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн эрнесерен иртекен канашлӑвӗнче ЧР ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев.
Ӗҫпе тивӗҫтерессипе йышӑннӑ патшалӑх программипе килӗшӳллӗн кӑҫал Чӑваш Республикинче пӗтӗмпе 386,8 млн тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Паянхи вӑхӑт ыйтнине тивӗҫтерекен специалистсене хатӗрлеме 1355 ӗҫсӗр ҫынна вӗрентме янӑ. Ӗҫлӗх центрӗнче тӑнӑ 15958 ҫынна ӗҫпе тивӗҫтерме май килнӗ. Ку вӑл 81 процент тенине пӗлтерет. Ӗҫпе тивӗҫтернисен шутӗнче — ялти халӑх 69,9 процент, 30 ҫула ҫитменнисем — 35,3 процент. Кунсӑр пуҫне сусӑрсене ӗҫ тупса парассипе те ҫине тӑраҫҫӗ.
Кашни ҫулах ҫуркунне пахча ҫимӗҫ хакӗ ӳсет. Ҫӗрулми хакӗ хӑпарни Шупашкар влаҫне пӑшӑрхантарнӑ. Вӑл мӗншӗн хакланнӑ? Тӳре-шара рейда тухнӑ.
Халӗ пӗлтӗрхи ҫӗрулмишӗн пасарта 40-45 тенкӗ ыйтаҫҫӗ. Ҫӗнӗ ҫӗрулмишӗн вара 65-68 тенкӗ кӑларса хумалла. Ӑна ытларах чухне Азербайджанран илсе килеҫҫӗ.
Сутуҫӑҫем каланӑ тӑрӑх, кунне вӑтамран 3 михӗ пӗлтӗрхи ҫӗрулми туянаҫҫӗ, ҫӗннине вара – 1 михӗ.
Хӗлле сивӗ пулнӑран фермерсем ҫӗрулми сутма тухман. Халӗ нӳхрепсенчен кӑлараҫҫӗ, анчах йӳнӗпе никам та парасшӑн мар. Унччен пасарта ку ҫимӗҫе 10-15 тенкӗпе сутнӑ. Курттӑмӑн сутакансенчен, тӗслӗхрен, Елчӗк районӗнче ҫитӗнтернӗ ҫӗрулмине, 30 тенкӗпе туянма пулать.
Канмалли кунсенчи ярмӑрккӑсене малашне те ирттересшӗн. Кун пек чухне ҫынсем ҫӗрулмине 25-30 тенкӗпе туянма пултараҫҫӗ.
Шупашкарти ҫулсене пахалӑхне ӗнер лазерпа пахалама пуҫланӑ. Тӗрӗслевҫӗсемпе пӗрле Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков та ҫӳренӗ.
Лазерпа тӗрӗслемелли хатӗре пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре ҫӑмӑллӑнах куҫарма пулать. Шупашкарти ҫулсене унпа пахаличчен республикӑ тӗп хулинчи тӳре-шара Челепӗрти экспертсемпе калаҫнӑ. Унтисен федераци трассисене лазерпа тӗрӗслес опыт унччен те пулнӑ-мӗн.
Халӗ, ав, лазер Шупашкарти ҫулсене пахаланӑ. Ятарлӑ машинӑпа ҫыхӑнтарнӑскер сехетре 40 километртан ытла мар хӑвӑртлӑхпа ҫӳрет. Ҫула май вӑл кашни шӑтӑк-путӑка виҫсе пырать.
Ҫӗркаҫри тӗрӗслев вӑхӑтӗнче Шупашкарта нумаях пулмасть юсанӑ Дзержинский урамне, Ҫамрӑксен тӑкӑрлӑкне тата Ашмарин урамне хакланӑ, ҫитменлӗхсене те палӑрнӑ.
Ытларикун, ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Хӗрлӗ Чутай районӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров Наци телерадиокомпанийӗн пуҫлӑхӗпе Алексей Беловпа тӗл пулнӑ, наци радиовӗн хумӗсене района ҫитересси пирки сӑмах хускатнӑ. Калаҫӑва ҫавӑн пекех наци телерадиокомпанийӗн техника ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен директор ҫумӗ Николай Хлебников, Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн культура, туризм тата архив ӗҫӗн пай пуҫлӑхӗ Александр Самсонов хутшӑннӑ. Александр Башкиров районта пурӑнакансем — вӗтӗр-шакӑрсенчен пуҫласа ваттисем таранах — тӑван чӗлхеллӗ радиошӑн тунсӑхласа ҫитнӗ. Шел те, республика хӗрринче вырнаҫнӑ района унӑн хумӗсем ҫитмеҫҫӗ.
Наци радиовне район территорийӗнче савӑнӑҫлӑ уяв туса ҫӗртмен 15-мӗшӗнче ӗҫлеттерсе ярӗҫ. Ҫакна йӗркелеме районти клубсен тӗп системи ятарлӑ лицензи илнӗ. Хӗрлӗ Чутайран вӗсен 50 ҫухрӑм инҫӗше хумсем яма май пулӗ. Малашне ҫапла май Хӗрлӗ Чутайсем наци радиовне 106,7 FM хум ҫинче итлеме пултарӗҫ.
Ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне ҫирӗплетнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Унти депутатсем ертӳҫӗ пуканне пӗр саслӑн пулса Ольга Чепрасовӑна шаннӑ.
Аса илтерер, вӑл вырӑна йышӑнас тесе пурӗ 6 ҫын заявка тӑратнӑ. Конкурс комиссийӗ Ольга Чепрасовӑна суйланӑ. Унчченхи сити-менеджер Игорь Калиниченко ӗҫ вырӑнне пӑрахсан хула пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене Ольга Викторовнӑна шаннӑ. Хула администрацийӗнче 1992 ҫулта специалистра ӗҫлеме пуҫласа хула администрацийӗн финанс енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ таран ҫитнӗ хӗрарӑма пурте ырланӑ.
Оппозици шутланакан парти пайташӗсем те ӑна тиркемен темелле. «Правда ПФО» интернет-хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташӗ Сергей Семенов та Ольга Чепрасована пулӑшса пыма хатӗррине пӗлтернӗ.
Республикӑмӑрӑн тӗп хулинчи 32-мӗш тата 41-мӗш маршрутсене тытса тӑракан Шупашкарти 2-мӗш пассажирсене турттаракан автотранспорт предприятийӗ ҫур миллионлӑ штраф тӳлӗ. Сӑлтавӗ — ҫул хакне йӳнӗрех тунипе — 22 тенкӗ вырӑнне пассажирсенчен 20 тенкӗ ыйтнипе — ҫыхӑннӑ.
Ку улшӑнусене предприяти ПТК (выр. ЕТК) карточкӑсемпе ӗҫленӗ май йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ хыҫҫӑн тунӑччӗ. 49-мӗшпе 51-мӗш маршрутсем хыҫҫӑн кайса вӗсем пӗтӗмӗшле транспорт карточкисемпе усӑ курма пӑрахнӑччӗ, ҫул хакне 20 тенкӗ таран чакарнӑччӗ. Хула тӳре-шари ҫакна хӑйне май хакларӗ — тӗрӗслевсем ирттерме пуҫларӗ. Ҫапла май предприяти тӗлӗшпе пилӗк административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ, кашни тӗлӗшпе 100 пиншар штраф ҫырса панӑ.
Аса илтеретпӗр, чи малтанах ПТК карточкисемпе ҫапӑҫма 49-мӗшпе 51-мӗш маршрутсем пуҫларӗҫ. Ҫакӑншӑн хула влаҫӗсем вӗсемпе килӗшӗве татрӗ. Ку маршрутсем тӑрӑх автобуссем паян та ҫӳреҫҫӗ пулин те вӗсен шӑпи аванах мар. Сӑмахран, 49-мӗш маршрута хупма йышӑннӑ, ун вырӑнне ҫӗнӗ троллейбус маршрутне ярас шутлӑ. Вӑл 22-мӗш номерпа ҫӳрӗ.
Ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, ирхи 3 сехет ҫурӑра, Шупашкарти 1-мӗш Чапаев урамӗнчи ҫурт ҫунса кӗлленнине, кун пирки РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн пресс-служби пӗлтернине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен хыпарланӑччӗ. Аса илтерер, йывӑҫ ҫурт, малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, электропралука пула ҫунса кайнӑ. Экспертсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫулӑм ҫенӗкрен тухнӑ. Пушарта 37 ҫулти хӗрарӑм, унӑн 16 ҫулти, 4-ри тата 6-ри хӗрӗсем сӗрӗмпе наркӑмӑшланса вилнӗ.
«Общее дело» (чӑв. Пӗрлехи ӗҫ) общество организацийӗ ҫав вырӑнта палӑк лартасшӑн тата сквер йӗркелесшӗн. Кун пирки вӑл Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн Алексей Ладыков ячӗпе ҫыру янӑ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, инкек ҫурта такам тивертсе янипе тухма пултарнӑ. Енчен апла мар пулсан палӑкпа сквер инкекре асӑрханмаллине аса илтерекен вырӑн пулӗ.
+8.3 °C