Нумаях пулмасть Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков ҫынсемпе «тӳрӗ эфир» ирттернӗ.

Алексей Ладыков патне шӑнкӑравласа ҫитнӗ ҫынсенчен виҫҫӗшӗ килсӗр-ҫуртсӑр чӗрчунсене пулӑшмалли ыйтӑва ҫӗкленӗ. Ку ыйту Шупашкар ҫыннисене питӗ пӑшӑрхантарать-мӗн.

Алексей Ладыков палӑртнӑ тӑрӑх, ҫапкаланчӑк чӗрчунсене тытакан «Спецавтохозяйство» 2016 ҫул валли аукцион выляса илнӗ. Техзаданипе килӗшӳллӗн, вӗсен ҫак чӗрчунсене усрамалли пункт пур. Анчах хут ҫинче пур, тӗрӗссипе вара ҫук.

Депутатсем ырласан кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта проекта палӑртмалла та ӑна пурнӑҫа кӗртмелле. Вӑл, Алексей Ладыков каланӑ тӑрӑх, Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче пулӗ.

Ӑшӑ ҫанталӑка пула «Сӑрҫи» заповедникре сӑвӑрсем пӗр уйӑх маларах хӗллехи ыйхӑран вӑраннӑ. Унчченхи сӑнавсем кӑтартнӑ тӑрӑх, вӗсем пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче ҫу пуҫламӑшӗнче ҫеҫ вӑранаҫҫӗ.

Кӑҫал ҫанталӑк ӑшӑ тӑнӑран, ҫуркунне час килнӗрен сӑвӑрсем маларах вӑраннӑ. Патӑрьел участокӗнче пушӑн 7-мӗшӗнче сӑвӑр йӑви уҫӑ пулнине курнӑ. Анчах чӗрчунсене курма май килмен. Пушӑн 11-мӗшӗнче вӗсем каллех тухнӑ, хӗвел пӑхнӑран вӗсене сӑн ӳкерме те май пулнӑ.

Ҫанталӑк сивӗтсен сӑвӑрсем йӑвинче пурӑнӗҫ. Чи кирли — апат пулни. Халӗ вӗсем пӗлтӗрхи курӑкпа тӑранса пурӑнаҫҫӗ.

Канаш районӗнче икӗ браконьер Хӗрлӗ кӗнекене кӗртнӗ чӗрчуна персе вӗлернӗ. Сӑмах — хир качаки пирки.

Нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче вӗсене тытса чарнӑ. Анчах браконьерсем тарнӑ. Вӗсем кам пулнине оперативлӑ шырав вӑхӑтӗнче палӑртма май килнӗ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе ШӖМӗн районти уйрӑмӗ тӗрӗслев ирттерме тытӑннӑ.

Хир качакине персе вӗлернине 140 пин тенкӗпе танлаштарнӑ. 2015 ҫулхи хӗлле шутланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре 59 хир качаки пулнине палӑртнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн хула хуҫалӑхӗн управленийӗ ҫӑпкаланчӑк йытӑсене тытма хатӗрленет. Кӑҫал ку тӗллевпе 300 000 тенке яхӑн уйӑрма палӑртнӑ.

Укҫана хула тата республика хыснисенчен парӗҫ. Хальлӗхе ҫапкаланчӑк 179 чӗрчуна тытма палӑртнӑ. Подрядчик вӗсене тытать кӑна мар, вӑхӑтлӑх усрӗ те. Бригадӑсем заявка парсан вырӑна ҫитеҫҫӗ. Ҫынсене тапӑнакан, чирлӗ чӗрчунсене заявка панӑ хыҫҫӑн пӗр талӑкра тытмалла.

Чӗрчунсене ачасен умӗнче тытма юрамасть. Ятарлӑ бригадӑн йытӑсене хваттере, картише кӗрсе те илсе тухмалла мар.

Нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗнче, юлашки кунӗнче, сунарҫӑсен сезонӗ вӗҫленет. Ҫак вӑхӑтра сунарҫӑсем тискер чӗрчунсене пенӗ.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра кашкӑрсене тытмалли сезон пуҫланнӑ. Ку таранччен районсенче 17 «тукмак хӳрене» тытнӑ.

ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Вӑрнар районӗнче — 8, Ҫӗмӗрле районӗнче — 5, Элӗк, Улатӑр, Тӑвай тата Патӑрьел районӗсенче 1-ер кашкӑр персе вӗлернӗ. Нарӑс уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен пуҫласа Чӑваш Енре ҫӑмламас чӗрчунсене тытма чарӗҫ.

Канаш районӗнчи Катек ялӗнче урнӑ кушак хуҫине икӗ хут тапӑннӑ. Нарӑс уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Николай Григорьев кушакне тӗп сакайне ярас тесе тытнӑ. Анчах лешӗ ӑна сылтӑм аллинчен ҫыртнӑ.

Каярахпа хуҫи кушака каллех тӗп сакайне яма тӑнӑ. Хальхинче те мӑрмӑр ӑна ҫыртнӑ. Кун хыҫҫӑн арҫын ӑна миххе чиксе чӑлана тухса хунӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 9-мӗшӗнче тӗрӗслев хыҫҫӑн кушак урнӑ чирпе аптӑрани паллӑ пулнӑ. Ҫав кунах вӑл вӑйран кайса ӳкнӗ. Нарӑсӑн 10-мӗшӗнче унӑн виллине республикӑри ветлабораторие тӗрӗслеме янӑ. Вӑл унччен таҫта ҫухалса ҫӳрени паллӑ.

Катекри пур выльӑха та вакцинациленӗ. Ҫавна май вӑл ялта карантин пулнине пӗлтернӗ. Николай Григорьев тата кушака тытнӑ тепӗр ҫын сиплев курсӗ витӗр тухнӑ.

Шупашкарти «Ковчег» зоокӗтесе ачасем хаваспах кайса кураҫҫӗ. Вӑл Андриян Николаев ячӗллӗ паркра вырнаҫнӑ. Унта тӗрлӗ чӗрчун кӗтес тупнӑ.

Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, унтан темиҫе кайӑк ҫухалнӑ. Хурах сайра тӗл пулакан 8 кайӑка йӑкӑртнӑ.

Паркра ӗҫлекен хӗрарӑм каланӑ тӑрӑх, такам зоокӗтесри картана ҫӗмӗрсе шала кӗнӗ. Вӑл 8 кайӑка йӑтса тухса кайнӑ. Тӑватӑ фазан, ҫавӑн чухлех цесарка, икӗ чӑх тата кӑвакал ҫухалнӑ. Полицие кун пирки ҫийӗнчех пӗлтернӗ.

Паян фазанпа икӗ цесаркӑна тупнӑ. Вӗсене «Олимпийский» стадионта асӑрханӑ. Ыттисем хальлӗхе тупӑнман-ха.

Дмитрий Хайбуллин тунӑ сӑн

Ҫӗнӗ Шупашкарта паян ҫынсем мӗн асӑрханине пӗлетӗр-и? Нихӑҫан та шухӑшламан-туман ҫӗртен иртен-ҫӳрен упа курнӑ. Хулана ӑҫтан килнӗ вӑл?

Упана ӳкернӗ сӑна Дмитрий Хайбуллин «Про Город» хаҫата ярса панӑ. Ку ирхи 10 сехетре пулнӑ. Упа «Химик» культура ҫурчӗ ҫывӑхӗнче уҫӑлса ҫӳренӗ.

Кӗҫех вӑл ӑҫтан тупӑнни те паллӑ пулнӑ. Хулана Пензӑран цирк килнӗ-мӗн. Цирк ӗҫченӗсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, упа хӑрушлӑх кӑларса тӑратман. Цирк паянах ҫула тухнӑ.

Аслӑ Британире этем органӗсене чӗрчунсенче ӳстересшӗн. Кун пирки ҫӗршывӑн правительстви йышӑну тумалла.

Британи ӑсчахӗсен шухӑшласа кӑларнӑ технологие ҫӗршыв шайӗнче ырласан ҫӗнӗ меслетпе усӑ курма май килӗ. Ку хыпара The Telegraph ятлӑ кунсерен тухса тӑракан Британи хаҫачӗ хыпарланӑ.

Чӗрчунсем енӗпе ӗҫлекен ӑслӑлӑх комитечӗ ҫак эрне вӗҫӗнче пуҫтарӑнмалла. Парламентарисен тӗллевӗ ҫӗршыв ертӳҫисене ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем сӗнекен ҫӗнӗлӗхе пурнӑҫа кӗртмеллине ӗнентерсе парасси. Этем органӗсене туса илме мӗнле чӗрчунсене усӑ курас шухӑшлине те пӗлтерӗҫ. Хӑш органсене ӳстересси пирки каласан, чӗре, пӗвер, пӳре тесе каланине палӑртмалла.

Ҫӗнӗ йышши технологие пурнӑҫа кӗртсен Великобритани донор органӗпе ыйтӑва татса пама пултарнӑ ҫӗршыв пулса тӑрӗ.

Чӑваш Енри Госохотрыбслужбӑна пӗтернӗ. Малашне сунарҫӑсен сунара тухма ирӗк илмешкӗн урӑх адреспа каймалла пулӗ.

Госохотрыбслужба раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ӗҫлеме пӑрахнӑ. Халӗ ку ыйтпу ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин специалисчӗсем ӗҫлеҫҫӗ. Раштавӑн 4-мӗшӗнчен пуҫласа сунара тухмашкӑн ирӗк илме ҫак адреспа пымалла: Шупашкар хули, Мир проспекчӗ, 90\2. Ыйтса пӗлмелли телефон: (8352) 28-75-77, 62-68-49.

Ведомствӑна пӗтересси пирки авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче хушу тухнӑ. Анчах официаллӑ мелпе вӑл раштавӑн 1-мӗшӗнче ҫеҫ ӗҫлеме пӑрахнӑ.

Сӑмах май, хӗллехи сунар малалла пырать. Кӑрлачӑн 10-мӗшӗччен — мулкач, нарӑсӑн 28-мӗшӗччен ытти чӗрчуна тытма юрать. Хир сыснипе пӑшисене ҫулталӑк вӗҫӗччен ҫеҫ пеме юрать.