Патӑрьел районӗнчи сӑвӑрсем ҫуркунне сиснине туйса хӗл ыйхинчен вӑраннӑ. Ҫак хыпар Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи минмистерствин сайтӗнче пӗлтернӗ.

Унта ҫырнӑ тӑрӑх, сӑвӑрсем юр ҫине час-часах тухкаласа кӗреҫҫӗ. Вӗсем пӗлтӗрхи курӑкпа апатланаҫҫӗ тата юр ҫиеҫҫӗ. Кӑштах вӑхӑт иртсен ҫак чӗрчунсем хӑйсен йӑвине йӗркене кӗртме тытӑнӗҫ. Юрӑхлӑ пек туйӑнмасан ҫӗннине те тӑвӗҫ.

Сӑвӑрсем хӗл ыйхинчен пирӗн тӑрӑхра нарӑс уйӑхӗн 27—ака уйӑхӗн 2-мӗшӗсенче вӑранаҫҫӗ-мӗн.

Пуш—ака уйӑхӗсенче сӑвӑр амисем пӗтӗленме тытӑнаҫҫӗ. 30-35 кунран ҫӑмӑлланаҫҫӗ. Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи минмистерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурасем 9—11 сантиметр тӑршшӗ пулаҫҫӗ, вӗсен йывӑрӑшӗ — 30-40 грамм. Сӑмах май, аҫа-сӑвӑр пӗтӗ е ӗмӗртекен амапа пӗрле пурӑнмасть иккен.

Кӳкеҫри тилӗ

Кӳкеҫри нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче пурӑнакансем тилӗрен хӑранипе киле кӗреймен. Ку хыпара «Про Город» интернет-хаҫат пӗлтернӗ.

Пӑтӑрмах пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пулса иртнине Марина ятлӑ хӗрарӑм хыпарланӑ, Володя ятлӑ арҫын вара сӑн ӳкерчӗке интернет-хаҫата ярса панӑ.

Тилӗ Шупашкар район центрӗн Кутузов урамӗнчи 16-мӗш ҫурт подъезчӗ умӗнче ларнӑ. «Вӑл урнӑ чирпе чирлет пуль тесе малтанах эпир хӑраса ӳкрӗмӗр. Кайран упӑшкам ӑна урипе тапрӗ те тилӗ тарчӗ», — ӑнлантарнӑ вӑрманти чӗрчуна пурӑнмалли ҫурт алӑкӗ патӗнче курнисем.

Вӗсем тилӗн кайри ури суранлине асӑрханӑ иккен.

Кӳкеҫре тилӗ ҫӳренине халӑх тетелӗсенчен пӗринче сӳтсе явакансем поселокра маларах та ҫак чӗрчуна курнине пӗлтернӗ.

Чӑваш Республикинче эпизооти лару-тӑвӑвне йӗркелесе тӑрас, республикӑна сыснасен Африка мурӗ тата кайӑк грипӗ ан килччӗр тесе харӑсах темиҫе ӗҫ пурнӑҫлаҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн экологипе ҫутҫанталӑк ресурсӗсен министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, кайӑк-кӗшӗк грипӗнчен сыхланас тӗллевпе республикӑри сунарҫӑсемпе пулӑҫсен пӗрлӗхӗ Ҫӗнӗ Шупашкарти сунар хуҫалӑхӗнче 14 улакурака персе антарнӑ. Ҫак кайӑксен юнне илсе лабораторие тӗрӗслевсем ирттерме ярса панӑ.

Унсӑр пуҫне эпизооти лару-тӑрӑвне кирлӗ пек тытса тӑрас тӗллевпе Чӑваш Енре юлашки пилӗк уйӑхра 700-е яхӑн тилле тата 21 кашкӑра тӗп тунӑ.

Сыснасен Африка мурӗ те самаях калаҫтарать. Унран сыхланса республикӑра нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗ тӗлне 56 хир сыснине тытнӑ.

Шупашкарти «Лента» гипермаркет ҫывӑхӗнчи микрорайонта пурӑнакан ҫынсен сехри хӑпнӑ. Вӗсем 1 эрне ҫурӑ ӗнтӗ хула ҫывӑхне пынӑ кашкӑрсене сӑнаҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗри кашамансене сӑн ӳкернӗ.

Ҫынсем кашкӑрсене бинокольпе пӑхаҫҫӗ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, кашамансем виҫҫӗн, кӑнтӑрла ҫеҫ курӑнаҫҫӗ. Кашкӑрсем унта 1 эрне ҫурӑ пурӑнаҫҫӗ ӗнтӗ.

Шупашкарта кашамансем чӑнах та пур-и? ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин ӗҫеченӗ Николай Косулин ку хыпара тӗрӗслеме шантарнӑ. Ведомство каланӑ тӑрӑх, унччен республикӑн тӗп хулинче кунашкалли пулман.

«Ҫыхӑнура» канашлура вара ҫапла пӗлтернӗ: ҫав виҫӗ чӗрчун — кашкӑр мар. Ҫав вырӑнта йытӑ йӗрне ҫеҫ тупнӑ.

Шупашкар районӗнчи Яранкасси ялӗнче пурӑнакан Майоровсем темӗн тӗрлӗ чӗрчун та, кайӑк-кӗшӗк те усраҫҫӗ. Нумаях пулмасть вӗсем Альпака туяннӑ.

Майоровсем ятарласа Краснодар крайне кайса альпакӑн пӗр аҫине тата икӗ амине илсе килнӗ. Чӗрчунсем ҫула йӗркеллех чӑтса ирттернӗ, хӑйсене чиперех туяҫҫӗ. Хальлӗхе ҫемье вӗсене 30 кунлӑха карантина хупнӑ.

Альпака – Кӑнтӑр Америкӑра пурӑнакан чӗрчун. Вӑл 81-99 сантиметр ҫӳллӗш, 48-84 килограмм таять. Вӗсен ҫӑмӗ паха, вӑл сурӑхӑнни пекех, анчах ҫӑмӑлрах. Альпакӑн какайне те ҫиеҫҫӗ. Пасарта вӗсен тирне те сутаҫҫӗ.

ЧР Патшалӑх ветеринари службин порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Пӑрачкав районӗнче тилӗсен шучӗ пирки калаҫнӑ. Унта ҫак чӗрчун нумайланса кайнӑ-мӗн.

Канашлӑва район администрацийӗн ҫумӗ, ял хуҫалӑх тата экологи управленийӗн пуҫлӑхӗ В.Журина, экономика пайӗн ертӳҫи Т.Андреева тата ыттисем хутшӑннӑ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, районта тилӗ йышланса кайнӑ. Вӗсем районти ялсене тапӑнаҫҫӗ. Тӳре-шара сунарҫӑсене тилӗсене тытма ыйтнӑ. Ахаль тумӗҫ, укҫа-тенкӗпе те хавхалантарӗҫ: пӗр пуҫ тытнӑшӑн 350 тенкӗ парӗҫ.

Тилӗсене йышне чӗрчунсемпе ҫынсен хушшинче хӑрушӑ чир ан сарӑлтӑр тесе йӗркене кӗртеҫҫӗ. Ҫитес вӑхӑтра ку енӗпе ҫанӑ тавӑрса ӗҫлеме пуҫлӗҫ.

Светлана Чикмякова тунӑ сӑн

Вӑрнар районӗнче пӗр арҫынна упа ами тапӑннӑ. Кун пирки вӑл «Про Город» хаҫат редакцине каласа кӑтартнӑ. Суранланнӑ арҫынна пульницӑна илсе ҫитернӗ.

Авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнче сунар йыттисене упа ҫинче тӗрӗсленӗ. Мероприятие «Росхотрыболовсоюзӑн» тӗрӗслев станцийӗнче ирттернӗ. Куракансенчен пӗри юраман вырӑна кӗрсе кайнӑ та ӑна упа ами тапӑннӑ.

Ун чухне Анатолий Чернов урӑ пулман. 68 ҫулти арҫынна пульницӑна ӑсатнӑ. Хӑй каланӑ тӑрӑх, вӑл темиҫе сантиметр ҫеҫ патнерех пынӑ, упа ами ӑна ҫӗре йӑвантарнӑ. Юрать, сунарҫӑсем йыттисене упа ҫинелле янӑ. Арҫын ҫапла ҫӑлӑнса юлнӑ.

«Умка» фонд сӑнӳкерчӗкӗ

Шупашкарти чӗрчунсен хӳтӗлевҫисене килсӗр-ҫуртсӑр йытӑсемпе кушаксене усрамалли пункт мӗнле ӗҫлени килӗшмест. Ҫавна май хастарсем ЧР прокурорӗ Василий Пословский ячӗпе петици ҫырнӑ. Унта «Забота» (чӑв. Тимлев) тулли мар яваплӑ обществӑпа, чӗрчунсене вӑхӑтлӑх усракан пунктпа, килӗшӗве маларах пӑрахӑҫлама ыйтнӑ.

Нимеҫӗсем (волонтерсем) каланӑ тӑрӑх, чӗрчунсем пунктран ҫӗртмен варринче ҫухалма пуҫланӑ. Ун чухне ӑна Вероника Култакова ертсе пыма тытӑннӑ. Хальлӗхе 30 ытла йытӑ ҫухалнӑ.

Петицире палӑртнӑ тӑрӑх, чӗрчунсене ҫитермеҫҫӗ, сиплемеҫҫӗ тата вӗсем валли хуҫа шырамаҫҫӗ. Пунктра хӑйсен вилӗмӗпе вилмен йытӑсемпе кушаксене тупма пуҫланӑ.

Ку ыйтӑва авӑнӑн 20-мӗшӗнче Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн комисси ларӑвӗнче те ҫӗкленӗ. «Заботӑна» ӗҫ ушкӑнӗ, унта должноҫри ҫынсем тата депутатсем кӗрӗҫ, тӗрӗслӗҫ.

Ҫӗмӗрле хулинче камсем илем конкурсӗнче тупӑшнине пӗлес килет-и? Кушаксем! Ӑна ЧР Патшалӑх ветеринари службин ӗҫченӗсем йӗркеленӗ.

Жюри пайташӗсем кушаксене тӗрлӗ номинацире хакланӑ. Мероприятие Ҫӗмӗрле хули 101 ҫул тултарнине тата Раҫҫейри экологи ҫулталӑкне халалласа иртнӗ. Ветеринари службин ӗҫченӗ Елена Кузнецова куракансене кушаксене мӗнле пахмаллине, мӗнле прививка тумаллине каласа кӑтартнӑ.

Жюри йышӗнче Ҫӗмӗрле хулин ветеранӗсем те пулнӑ. Кушаксене ҫак номнацисемпе палӑртнӑ: «Самая хвостатая», «Самая ушастая», «Самая спокойная», «Самое оригинальное прозвище», 2Самая модная», «Самая пушистая», «Самая многоцветная», «Самая тяжеловесная», «Самое оригинальное представление питомца». Шел те, номинцисене чӑвашла ят паман ҫӗмӗрлесем.

Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче тӗлӗнсе каймалла суд ларӑвӗ тинех вӗҫленнӗ. Чӗрчунсене юратакансем Наруто павиана хӳтӗлесе тавӑҫ ҫырса судлашса пӗтнӗ. Павиан Британи фотографӗн фотоаппаратне Индонези заповедникӗнче туртса илсе хӑйне хӑй ӳкерме пуҫланӑ.

Сӑн ӳкерчӗксене ҫынсем кӑмӑлланине кура Наруто паллӑ павиан пулса тӑнӑ. Тупӑшӗ Британи фотографне кайса тӑнӑ. Чӗрчунсене хӳтӗлекенсем ҫакна автор правине пӑсни тесе хакланӑ.

Ултӑ ҫула пынӑ суд хыҫҫӑн ӳкерчӗксен авторӗ этем тесе йышӑннӑ, анчах тупӑшӑн 25 процентне вӑл ыр кӑмӑллӑх валли уйӑрӗ. Укҫа чи малтанах Индонезири павиансене хӳтӗлеме кайӗ.

Нарутӑн Австралинче конкурент тупӑннӑ. Унта тюлень дайвер камерине туртса илме хӑтланнипе кӑсӑклӑ сӑн ӳкерчӗксем пулса тухнӑ.