«Эпӗ юрӑҫ тата педагог пулма ҫуралнӑ», – тенӗ вӑл интервьюсенчен пӗринче. Артист ӗҫӗ ҫӑмӑл маррине вӗренме кӗрсен ӑнланнӑ пулин те пӗр суйланӑ сукмакран ун чух та пӑрӑнман, халӗ те ҫаплах.
Сӑмахӑмӑр – Чӑваш Республикин халӑх артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Уляндина пирки. Ҫӗмӗрле районӗнчи Пӗренеш ялӗнче шӑп та лӑп 50 ҫул каялла ҫут тӗнчене килнӗ вӑл. Артист ӑсталӑхне Чулхулари консерваторире алла илнӗ. Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче, «Чӑваш Ен» ансамблӗн илемлӗх ертӳҫинче тӑрӑшнӑ. Халӗ вӑл «Ярды» ансамбле ертсе пырать.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче Августа Уляндина пулас сцена ӑстисене те туптать.
Пултарулӑх каҫалӑкӗнче унӑн мухтанине те, хурланине те илтме тивнӗ. Критика ӑна пиҫӗхтернӗ ҫеҫ. Августа Уляндинӑна халӑх юратать, кӑмӑлтан йышӑнать.
Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 2-мӗшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер 80 ҫул тултарчӗ. Ҫавна май Чӑваш Наци вулавӑшӗн «Чӑваш кӗнеки» центрӗнче юбиляра халалланӑ курав уҫӑлнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Поэт пултарулӑхне сума сӑвакансем валли тата тепӗр чаплӑ мероприяти иртӗ. Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче поэтӑн пултарулӑх каҫӗ иртӗ. Вӑл 16 сехетре пуҫланӗ. Кайса курас кӑмӑллисене пурне те тӳлевсӗр кӗртӗҫ.
Юрий Сементер (Юрий Семенович Семенов) Красноармейски районӗнчи Танӑш ялӗнче ҫуралнӑ. ВЛКСМ Ҫӗрпӳ райкомӗн пай пуҫлӑхӗнче, Ҫӗрпӳ район хаҫатӗнче ӗҫленӗ, Чӑваш кӗнеке издательствин илемлӗ литература редакторӗ, аслӑ редакторӗ, редакцисен заведующийӗ пулнӑ, 1974 ҫултанпа «Ялав» журналӑн тӗп редакторӗнче тимленӗ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ СССР халӑх артисчӗ Николай Мордвинов ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Етӗрнери паллӑ купса ҫемйинче ҫут тӗнчене килнӗ. Чӑн училищӗре (халӗ унта — гимнази) вӗреннӗ, Етӗрне уесӗнчи халӑх вӗрентӗвӗн пайӗнче ӳнер секторӗнче ӗҫленӗ, хулари хӑй тӗллӗн вӗреннӗ коллективсем лартакан спектакльсене хутшӑннӑ.
Етӗрнесем артиста асра тытаҫҫӗ. Вӑл ҫуралнӑ ҫуртра музей уҫнӑ, унта Николай Мордвинов архивӗнчи документсем, сӑнӳкерчӗксем, кӗнекесем, артистӑн япалисем упранаҫҫӗ. Училище пулнӑ ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. «Запомните меня таким…» (чӑв. Мана ҫакӑн пек астуса юлӑр...) Н.Д. Мордвинов ячӗллӗ театр фестивалӗ кӑҫал виҫҫӗмӗш хут иртет. Жюри председателӗ — СССР халӑх артистки Вера Кузьмина. Фестивале 45 ӗҫ тӑратнӑ. Н.Д. Мордвинов ячӗллӗ кинозалта артист вылянӑ фильмсене кӑтартаҫҫӗ.
Чӑваш наци музейӗ паян пӗр ӗмӗрхине уявлать. Ҫав ятпа ӑна Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин телеграммӑпа саламланӑ.
Халӑх пархатарӗпе историйӗн управҫин ӗҫченӗсем музейпа филиалӗсене аталантарассишӗн нумай ӗҫ туса ирттернине палӑртнӑ.
«Сирӗн тӗпчев, экспозици ӗҫӗ-хӗлӗр, вӗрентӳ, ҫутӗҫ, информаци проектӑрсем Чӑваш Ен тӗп хулипе республикӑн культура тата общество пурнӑҫне пуянлатаҫҫӗ», — тесе ҫырнӑ правительство телеграмминче.
Паян музей юбилей мероприятийӗсене уҫрӗ. Ака уйӑхӗн 15-17-мӗшӗсенче «Национальный музей: 100 лет в истории Чувашии» (чӑв. Наци музейӗ: Чӑваш Ен кун-ҫулӗнчи 100 ҫул) ятпа регионсем хушшинчи музей форумӗ иртӗ. Вӑл юбилей мероприятийӗсенчен чи пӗлтерӗшли теме те юрать. Ӑна йӗркелеме федерацин Атӑлҫи округӗнчи музейсен канашӗ хутшӑнӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ҫак кунсенче ҫӗнӗ ӗҫе сцена ҫине кӑларма хатӗрленнӗ май артистсем хӗрсех репетици ирттереҫҫӗ.
Культура учрежденийӗнче «Манӑҫми туйӑмсем» камите куракан патне ҫитересшӗн. Пьеса авторӗ тата спектакле лартаканӗ – Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Вячеслав Оринов.
Сюжета сӑпайлӑ та шанчӑклӑ Спиридон тавра йӗркеленӗ. Ҫуралнӑ кунне хатӗрленнӗ май арҫыннӑн хӗрӗ ашшӗнчен вӑрттӑн йыхрав хучӗсем ӑсатать. Вӑл ӑна савӑнтарасшӑн. Ара, арҫын хӗрне пӗчченех ура ҫине тӑратнӑ-ҫке.
Тӗп роле Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Василий Павлов калӑплӗ. Спектакле шӑпах ӑна халалланӑ. Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче вӑл 70 ҫулхине уявлӗ. Пултаруллӑ сцена ӑстине халӑх питӗ юратать.
Премьерӑна нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче кӑтартма палӑртнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Лидия Красован (Назарован) юбилей каҫӗ иртӗ. Вӑл 70 ҫул тултарнине уявлӗ.
Лидия Фёдоровна – Чӑваш Республикин халӑх артистки. Вӑл 1951 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Тӑвальушкӑнь Ялтӑра что ялӗнче ҫуралнӑ. 1985 ҫулта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. Юбилей каҫӗнче куракансене «Юрату пурах иккен» юрӑллӑ-кӗвӗллӗ камит кӑтартӗҫ. Юбиляр унта Татьяна ролӗнче вылянӑ. Пьеса авторӗ – Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Сидоров, режиссёрӗ – Дмитрий Петров. юбилей каҫӗ 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Зоя Ярдыкова ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ каҫ иртӗ.
Зоя Ярдыкова артистра, режиссёрта, педагогра ӗҫленӗ. Вӑл — РСФСР культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш АССР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ.
Зоя Ярдыкова ҫуралнӑранпа паян, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, 100 ҫул ҫитет. Муркаш районӗнчи Шаптакра кун ҫути курнӑскер — Чӑваш актерӗсен ГИТИСра пӗлӳ илнӗ пӗрремӗш студийӗн йышӗнче. Чӑваш драма театрӗнче спектакльсенче вылянӑ вӑхӑтрах режиссурӑна хӑнӑхнӑ.
Сумлӑ ҫынна асра тытса театрта «Телейлӗ ҫул пултӑр» театризациленӗ концерт хатӗрлӗҫ. Унта Зоя Димитриевнӑн вӗренекенӗсемпе ӗҫтешӗсен аса илӗвӗсем те пулӗҫ.
Пултаруллӑ ҫынна сума сӑвакансене пурне те юбилей каҫне йыхравлаҫҫӗ.
Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Светлана Краснова паян юбилейне паллӑ тӑвать.
Светлана Николаевна — культурӑпа ӳнер институтӗнче актер ӑсталӑхӗпе режиссура кафедрин доценчӗ. Вӑл 1985 ҫулта Куйбышеври культура институтӗнчен вӗренсе тухнӑ. Ҫамрӑкскере направленипе Шупашкарти Агрегат савучӗн клубне ӗҫлеме янӑ. Светлана Краснова «Танц-клуб Модерн» хореографи коллективӗ йӗркеленӗ. Кайран вӑл ушкӑн халӑх коллективӗ ята тивӗҫнӗ. Тӗрлӗ ҫулта коллектив Мускава, Хусана, Магнитогорска, Нурлата тата ытти хулана конкурссемпе концертсене ҫӳренӗ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнчи хӑш-пӗр спектакль валли ташӑ лартнӑ.
2012 ҫултанпа Светлана Краснова хореографсене вӗрентет.
Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Николай Сергеев ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, 60 ҫул тултарнӑ.
Пулас артист 1961 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Асанкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл 1983 ҫулта Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ Аслӑ театр училищинчен вӗренсе тухнӑ. Ун хыҫҫӑн хӑйӗн пурнӑҫне чӑваш театрӗпе ҫыхӑнтарнӑ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Николай Сергеевӑн юбилей каҫне ирттерӗҫ. Уяв 18 сехетре пуҫланӗ.
Юбилей каҫӗн программинче – тӑванӗсен, ӗҫтешӗсен, ентешӗсен саламӗсем. А. Тарасов пьеси тӑрӑх лартнӑ «Юратӑва ҫул парӑр» спектакль пӑхса та савӑнма май килӗ. Унта юбиляр Граф сӑнарне вылять.
Паян Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче таврапӗлӳҫӗсен пӗрлӗхне йӗркеленӗренпе ҫавра ҫул ҫитнӗрен уявлас ыйтусене сӳтсе яврӗҫ.
Кӑҫал таврапӗлӳҫӗсен пӗрлӗхӗ икӗ дата палӑртать. Пӗрремӗшӗнчен, ку — вырӑнти тавралӑха тӗпчекенсен пӗрлӗхне никӗсленӗренпе 100 ҫул ҫитни, иккӗмӗшӗнчен — «Чӑваш таврапӗлӳҫӗсен пӗрлӗхӗ» Чӑваш Республикин обществӑлла пӗрлӗхӗ 30 ҫул тултарни.
Оргкомитет ларӑвӗнче Сӑрпа Хусан хӳтӗлев чиккисене тунине ҫутатса паракан кӗнекесен куравне йӗркелеме палӑртрӗҫ. Ҫавӑн пекех паллӑ кун тӗлне чи лайӑх таврапӗлӳ кӗнекисен йышне хатӗрлеҫҫӗ. Ҫакна палӑртмалла: таврапӗлӳҫӗсем ҫулсерен вун-вун ҫӗнӗ кӗнеке хатӗрлеҫҫӗ, ҫавӑнпа тулли курава йӗркелеме йывӑр пулӗ.
Ҫавӑн пекех оргнкомитет ҫулленхи пуху вӑхӑтӗнче тухса каламалли докладсен списокне хатӗрлерӗ. Кунта ҫамрӑксене таврапӗлӗве явӑҫтармалли майсене сӳтсе явни те, Википедире таврапӗлӗве аталантарасси те, тӗпчевре Яндекс.Тӑлмачпа усӑ курасси те. Тӑхтавсенче чӑваш хореографийӗн уйрӑмлӑхӗсем ҫинчен каласа пама йышӑннӑ, ҫавӑн пекех фольклор коллективӗсем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарӗҫ.
Юбилейсене пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче чӑваш таврапӗлӳҫӗсен пӗрлӗхӗ ҫуллен ирттерекен пухӑвӗнче паллӑ тӑвӗҫ.
+2.3 °C