Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай, Аслӑ Ҫӗнтерӗвӗмӗр 75 ҫул, Чӑваш Автономийӗ 100 ҫул тултарнине халалласа, поэзие юратакансене хӑйӗн «Тӑван яла кайӑк пулса эп килтӗм» ҫӗнӗ кӗнекине парнелерӗ.
Кӗнеке виҫӗ пайран тӑрать. Пӗрремӗш пайне, вӑл «Чӑвашшӑн чӑваш — чи хаклӑ юлташ!..» ятлӑ, паллӑ сӑвӑҫ чӑвашлӑх темипе тӗрлӗ ҫулсенче ҫырнӑ сӑвӑсем кӗнӗ. Кӗнекен иккӗмӗш пайӗ «Вунсаккӑрта алла пӑшал эп тытрӑм» ятлӑ. Вӑл Валери Туркай юлашки вӑхӑтра ҫарпа патриотизм темипе ҫырнӑ хайлавсенчен тӑрать. Виҫҫӗмӗш пая тӗрлӗ халӑхсен паллӑ поэчӗсем, тӗпрен илсен фронтовик-поэтсем, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине халалланӑ сӑвӑсем кӗнӗ. Вӗсене пурне те чӑвашла Валери Туркай куҫарнӑ. Ку ярӑмри сӑвӑсенчен уйрӑмах Расул Гамзатовӑн «Тӑрнасем» сӑввипе Владимир Харитоновӑн «Ҫӗнтерӳ кунӗ» сӑвви палӑрса тӑраҫҫӗ.
«Тӑван яла кайӑк пулса эп килтӗм» кӗнекене вулакан патне ҫитерме Геннадий Шурбинпа Андрей Головин предпринимательсем, «Комплекс» строительство фирмини директорӗ Валерий Гордеев тата Шупашкар хулин нотариусӗ, Хӗрлӗ Ҫӑлтӑр орден кавалерӗ Анатолий Шагаров воин-интернационалист пулӑшнӑ.
Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа наци гербне ӳкернӗ марка туса кӑларнӑ. Юбилейлӑ маркӑсем кӗҫех Чӑваш Ене килмелле.
Марка ҫине герб, чӑваш орнаментне, регионти паллӑ вырӑнсене тата символсене ӳкернӗ. Вӗсене 100 тенкӗпе сутаҫҫӗ. Пӗтӗмпе 1 пин экземпляр кӑларнӑ.
Юбилейлӑ экземплярсене Наци музейне парӗҫ. Кӑмӑл пур тӑк маркӑсене республика уявӗн кунне палӑртса штемпель лартма пулать – Шупашкарти Тӗп почтӑна ҫеҫ ҫитмелле.
Чӑваш Енри Кире спорчӗн федерацийӗ «100 подъёмов гири к столетию Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн ҫӗрҫуллӑхӗ тӗлне кире пуканне 100 хут йӑтасси) ятпа онлайн-акци пуҫарнӑ. Ӑна тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенче йӗркеленӗ.
«Кире спорчӗ – халӑхра сарӑлнӑ спорт енӗсенчен пӗри. Кире пуканне йӑтакансем Республика кунне чылай ҫул хастар хутшӑннӑ. Кӑҫал, шел пулин те, палӑртнӑ мероприятисене ирттереймерӗмӗр. Ҫапах та онлайн-акци йӗркелес терӗмӗр», — тенӗ Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тренерӗ, республикӑн пӗрлештернӗ командин аслӑ тренерӗ, рекордне Гиннес кӗнекинче ҫырса хунӑ Борис Глинкин.
Онлайн-акцие хамӑр республикӑри спортсменсем ҫеҫ мар, Киров, Иваново, Мускав, Чулхула, Чӗмпӗр тӑрӑхӗсенчи спорстменсем те хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Видероликсене gbn1961@mail.ru электрон почтӑпа ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Чӑваш Ен пӗрремӗш Президенчӗ пулнӑ, халӗ РФ Федераци Канашӗн Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ пулса тӑрӑшакан Николай Федоров ентешсене Республика кунӗпе саламланӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗ тӑван кӗтес ҫывӑх ҫынсене пӗрлештернине палӑртнӑ. Чӑваш Ене хӑйӗн ывӑл-хӗрне пулӑшса та хавхалантаракан ырӑ кӑмӑллӑ та тӑрӑшуллӑ амӑшӗпе танлаштарнӑ.
Николай Федоров 100 ҫулта пирӗн республикӑмӑр «провинцири тӗттӗм вырӑнтан» хӑватлӑ аграрипе индустри центрне ҫаврӑннине, ӑна ҫӗршыв тулашӗнче пӗлнине палӑртнӑ. «Чӑваш Ен мӑнаҫлӑхӗ — космоса парӑнтарнисемпе ҫар ҫыннисем, ученӑйсемпе культура ӗҫченӗсем, врачсемпе педагогсем, рабочисемпе ҫӗр ӗҫченӗсем», — тенӗ вӑл.
Вырӑсла ҫырнӑ пулин те саламра Николай Федоров чӑвашла ваттисен сӑмахӗпе яланхиллех усӑ курнӑ.
«Ялпа, мирпе, халӑхпа пӗрле», — тесе вӗрентнӗ пире аттемӗрсемпе асаттемӗрсем», — тенӗ.
Чӑваш Енре хуткупӑсҫӑсен онлайн-фестивальне ирттерӗҫ. «Битва на Волге» (чӑв. Атӑл хӗрринчи ӑмӑрту) мероприятие Республика кунне халалланӑ.
Фестивале 18 ҫултан аслӑрах хуткупӑсҫӑсем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Вӗсен заявкисене тата видеороликӗсене ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнчен кая юлмасӑр тӑратмалла. 4 минутран вӑрӑм мар роликра икӗ хайлав пулмалла. Материалсене pechnikova.08@mail.ru электрон адреспа йышӑнаҫҫӗ. Хуткупӑсҫӑсен репертуарӗнче халӑх кӗвви-ҫемми те, хальхи юрӑсем те, халӑх юрри-кӗввине илемлетнӗ хайлавсемпе такмаксем те пулма пултараҫҫӗ. Фестивале хутшӑнакансене дипломсемпе чыслама шантараҫҫӗ.
Фестивале йӗркеленӗ — Чӑваш Республикин халӑх туслӑхӗн ҫурчӗ.
Чӑваш наци вулавӑшӗ вулакансемпе черетлӗ хутчен онлайн-мелпе курнӑҫӗ. Иртнинче вӑл чӑваш халӑх ҫыравҫи Анатолий Кипеч ҫинчен Лидия Филиппова кӑларнӑ кӗнекен хӑтлавне ҫавӑн пек меслетпе ирттернӗччӗ. Паян 13 сехетре вулавӑш «Ютуб» каналта литература тӗпелӗ йӗркелӗ. Хальхин теми — «Сергей Павлов хайлавӗсенчи илемлӗх тӗнчи». Мероприятие чӑваш халӑх ҫыравҫи Сергей Павлов тата унӑн пултарулӑхне тӗпчекен филологи наукисен кандидачӗ Николай Осипов хутшӑнӗҫ. Ӑна ҫыравҫӑн юбилейне халалланӑ. Вӑл Канаш районӗнчи Ушанар ялӗнче 1955 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче ҫуралнӑ.
Сергей Павлова пултаруллӑ прозаик, журналист, тӗрлӗ преми лауреачӗ пек пӗлеҫҫӗ тесе палӑртать Чӑваш наци вулавӑшӗ. Калавӗсемпе повеҫӗсене Иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче республикӑри «Тӑван Атӑл», «Хатӗр пул», «Ялав» журналсенче. 90-мӗш ҫулсенче унӑн кӗнекисем кун ҫути курма пуҫланӑ. Паян унӑн «Сиплӗ ҫумӑр», «Сӗлкӗш», «Тан таппи», «Авӑр», «Тӗтре», «Юрату тумхахӗсем», «Сарӑ хӑмӑш, сар хӑях», «Тӑм ӳкнӗ ир» ӗҫӗсене пӗлмен ҫын та сахал пулӗ.
Чӑваш Енри ялсене укҫа парасшӑн.
Паян республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев районсемпе хуласенчи старостӑсемпе тата территорири халӑх хӑй тытӑмлӑхӗн ертӳҫисемпе видеоконференци мелӗпе канашлу ирттернӗ. Ҫавӑнпа хӑш-пӗр муниципалитет Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ ятпа хушма укҫа уйӑрма ыйтнӑ. Олег Николаев ку шухӑша ырласа йышӑннӑ.
«Сирӗн умӑртах Ял хуҫалӑх тата Финанс министерствисене ку укҫана епле уйӑрасси пирки шухӑшласа пӑхма хушатӑп. Кашни яла 100-шер пин тенкӗ уйӑрассине ырлатӑп. Ку цифра 100 ҫулхи юбилейпе ҫыхӑнӗ», – ҫак шухӑша пвлӑртнӑ Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев. Район центрӗсемпе хуласем валли укҫа виҫине урӑхларах шутласа памалла.
Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ ятпа Раҫҫей Геройӗ Евгений Борисов саламланӑ. Видеосалама вӑл тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗрне вырнаҫтарнӑ.
Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ паян саламсен марафонӗ пуҫланнӑ. Паллӑ ӗнтӗ: кӑшӑлвируса пула чылай мероприятие онлайн меслетпе ирттерме тивет. Йӑлана кӗнӗ Акатуй та, ача-пӑча Акатуйӗ те ҫавӑн пек иртӗ.
Тӑван республикӑмӑрӑн ҫуралнӑ кунӗпе ентешӗмӗрсене паян Раҫҫей Геройӗ Евгений Борисов саламланӑ.
Марафона кирек кам та хутшӑнма пултарать. Ун валли саламлӑ видеороликӳкермелле те ӑна #100летЧувашии (чӑв. ЧӑвашЕне100ҫул) хэштегпа тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсене лартмалла.
Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйне кӑҫал та ирттерӗҫ. Кун пирки республикӑн Халӑх туслӑхӗн ҫуртӗнче пӗлтереҫҫӗ. Кӑҫалхи мероприятие Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Анчах ытти ҫултинчен вӑл расна иртӗ. Пӗтӗм чӑвашсен VIII Акатуйӗн уйрӑмлӑхӗ кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ. Ҫавна май ӑна онлайн ирттерӗҫ.
Унта хамӑр республикӑри тӗрлӗ районпа хулари, ҫавӑн пекех тӗрлӗ регионти халӑх, эстрадӑпа фольклор ушкӑнӗсем хутшӑнӗҫ. Видеосаламсене ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗччен ddn21nac@mail.ru тата tania-fill@yandex.ru электрон адрессемпе йышӑнӗҫ.
Видеоматериала #ВместеПӗрле хештегпа Google тата Яндекс дисксем ҫине, «YouTube» видеохостинга, «Контактра», «Пӗркласрисем» халӑх ушкӑнӗсене те вырнаҫтарма сӗнеҫҫӗ.
Паян И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ юбилейне паллӑ тӑвать. Асла шкул 90 ҫул тултарнӑ.
Вӑл 19309 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, малтан Чӑваш педагогика университечӗ пулнӑ. Вӑл Чӗмпӗрти чӑваш учителӗсен шкулӗн (чӑваш шкулӗсем татат Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи интеллигенци халӑхӗ валли вӗрентекенсем хатӗрленӗ) преемникӗ пулса тӑнӑ.
Халӗ вӑл – Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ, Иван Яковлев ятне илнӗ. Унта 5 вӗренӳ корпусӗ ӗҫлет, студентсене 10 факультетра вӗрентеҫҫӗ. Аслӑ шкул ректорӗ Владимир Иванов каланӑ тӑрӑх, республикӑри шкулсенче ӗҫлекен вӗрентекенсен 80 проценчӗ ЧППУра ӑс пухнӑ.
+18.3 °C