Иртнӗ шӑматкун Чӑваш Енри ашшӗсен пӗрремӗш форумӗ иртнӗ. Унта пухӑннисем ӳсекен ӑрӑва тивӗҫлӗ ҫын пулма, хӑйсене пур енлӗн аталаннӑ ҫын евӗр туйма пулӑшасси, ашшӗн ят-сумне ӳстересси пирки калаҫнӑ.

Ашшӗсен канашне Чӑваш Енри 200 ытла ҫын пухӑннӑ. Асӑннӑ канаш ертӳҫи Алексей Мурыгин калашле, ик айкки те тӑвайкки маррисем пуҫтарӑннӑ унта.

Форума ирттерме ҫавӑн пекех Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви, Чӑваш Енри хӗрарӑмсен канашӗ, Ачасен правине хӳтӗлес енее ӗҫлекен республикӑри уполномоченнӑй йӗркеленӗ.

Форум виҫӗ секцие пухӑнса ӗсленӗ. Унта хастарсем шкула, ача пахчисене тухса хӑйсем ирттерекен мероприятисемпе паллаштарнӑ. Ашшӗсен канашӗн пайташӗсем Ҫӗмӗрле тата Улатӑр хулисенче, Вӑрмар районӗнче уйрӑмах хастар ӗҫлеҫҫӗ.

Ҫӗмӗрле хулинчен Чулхула облаҫне тӳррӗн ҫитме ҫитме Сӑр юханшывӗ урлӑ ҫулсеренех ҫул уҫаҫҫӗ. Ҫавӑн валли вӑхӑтлӑх кӗпер ятарласа тӑваҫҫӗ. Ҫуллахи вӑхӑтра — понтон каҫӑ, хӗлле — пӑр ҫийӗн. Хӗллехи вӑхӑтра пӑр ҫийӗн ҫӳремелли ҫула ӗнер, раштавӑн 20-мӗшӗнче, уҫнӑ.

Ҫӗмӗрле хулипе Нават ялне (выр. Наваты) ҫыхӑнтаракан понтон кӗперпе 5 тонна таран таякан машинӑсене ҫӳреттереҫҫӗ. Ун урлӑ автобус та хутлать. Понтон кӗпере кӑҫал чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче сӳтнӗ.

Хӗллехи вӑхӑтра виҫӗ тоннӑран ытла йывӑр машинӑсен каҫса ҫӳреме юрамасть. Хӑвӑртлӑха та чакармалла — сехетре 10 километртан ытла хӑвалама юрамасть. Ҫавӑн пирки ҫырнине кӗпер патне ҫапса хунӑ. Хӗллехи ҫул, специалистсем шухӑшланӑ тӑрӑх, 2019 ҫулхи пуш уйӑхӗччен ӗҫлӗ.

Анна Ямброськина тунӑ сӑн

Ҫӗмӗрле хулинче темиҫе кун ӗнтӗ тӗтӗм йӑсӑрланать, ҫынсене ку шӑршӑ йӑлӑхтарнӑ. Хӑшӗ-пӗри палӑртнӑ тӑрӑх, Ленин урамӗнчи кивӗ свалка раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнчех ҫунма тытӑннӑ. Ҫулӑмпах ялкӑшмасть-мӗн, ҫӗр айӗнчи ҫӳп-ҫап тӗтӗм кӑларса йӑсӑрланать.

Ҫӗмӗрлесем кӑмӑлсӑр, сывлама кислород ҫителӗксӗр теҫҫӗ. Хула администрацийӗ свалка ҫунни пирки пӗлет, ӑна сӳнтерес тесе пӗтӗм вӑйран тӑрӑшать.

Администрацири тӳре-шара ӑнлантарнӑ тӑрӑх, свалка хӑйне хӑй ҫунма пуҫланӑ. Унта пушарнӑйсем те ӗҫлеҫҫӗ. Хальлӗхе ҫулӑма йӑлтах сӳнтереймен.

Ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн ялти пенсионерсен пенсине ӳстерсе парассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, пенсин страховани пайӗ ҫумне 25 процент хушса тӳлӗҫ. Ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫав виҫе 5334 пин те 19 пуспа танлашӗ. Апла пулсан 1333 тенкӗ те 55 пус хушӑнӗ.

Хуласем: Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр, Канаш, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Ҫӗрпӳ — ял шутланманни каламасӑрах паллӑ ӗнтӗ. Хула йышши поселоксем те ял шутланмаҫҫӗ. Чӑваш Енре ун пеккисем ҫаксем: Вӑрнар, Йӗпреҫ, Вӑрмар, Кӳкеҫ, Буинск, Ҫӗнӗ Лапсар, Сосновка. Вӗсенче ялта 25 ҫул ытла ӗҫленӗ 72 пенсионер пурӑнать.

Ялта пропискӑра тӑракан, анчах хулара пурӑнакан пенсионерсен пенсийӗ вара ӳсӗ. Ҫавна вӗсен хутпа ҫирӗплетмелле.

Ҫӗмӗрле хулинче строительство организацийӗсенчен пӗрин пуҫлӑхне асӑннӑ хулари 2-мӗш вӑтам шкула вӑхӑтра юсаманшӑн явап тыттарма йышӑннӑ.

Вӗренӳ учрежденийӗ вырӑнти «Готика» мар тулли яваплӑ обществӑпа килӗшӳ тунӑ. Контрактра шкула юсассине тата ҫав ӗҫӗн вӑхӑтне палӑртса хунӑ.

Кун хыҫҫӑн кун иртнӗ, уйӑх хыҫҫӑн уйӑх шунӑ. Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗн вӑхӑчӗ те персе ҫитнӗ. Строительство организацийӗ юсав ӗҫне пӗрех вӗҫлемен. Ҫавна пулах асӑннӑ шкулта вӗренмелли вӑхӑта 2018 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫеҫ пуҫлама май килнӗ.

Строительство организацийӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе прокуратура Административлӑ майпа правӑна пӑсни ҫинчен калакан кодексӑн 7.32-мӗш статйин 7-мӗш пайӗпе ӗҫ пуҫарнӑ. Васкаман пуҫлӑха суд штрафлама йышӑннӑ.

Федерацин Атӑлҫи округӗн шайӗнче шутланакан Шупашкарти кадет корпусӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Казакова ӗҫрен хӑтарма ыйтса заявлени ҫырнӑ имӗш. Ҫакӑн пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат ӗнер хыпарланӑ. Ӑна хӑйӗн ҫӑлкуҫӗсем систернӗ-мӗн.

Шупашкарти кадет корпусне вӑл 2016 ҫултанпа ертсе пырать. Малтан вӑл республикӑн культура министрӗн ҫумӗнче чылай ҫул ӗҫленӗччӗ.

Кадет корпусӗ пирки тӗнче тетелӗнче пӑтӑрмахлӑ тӗрлӗ сӑмах юлашки вӑхӑтра сарӑлнӑ. Ҫав шутра унти темиҫе ача пӗр арҫын ача ҫумне ырӑ мар шухӑшпа ҫулӑхни те пулнӑччӗ. Анчах ку сас-хурана официаллӑ ҫӑлкуҫсем паянхи кун тӗлне ҫирӗплетмерӗҫ-ха. Тепӗр хыпар ачасем апатпа наркӑмӑшланнипе ҫыхӑннӑччӗ. Анчах Чӑваш Енӗн вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн ҫумӗ Алевтина Федорова ӗнентернӗ тӑрӑх, ачасем аптӑрани апат пахалӑхӗпе ҫыхӑнман.

Кадет корпусне ертсе пыма кӑмӑл тӑвакан ҫынсем те пур курӑнать. «Тӑван ҫӗршыв ывӑлӗсем» офицерсен юлташлӑхӗсен пайташӗсем пӗр пухура, акӑ, ҫав вырӑна йышӑнма Ҫӗмӗрле хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ Александр Зиновьев генерал-майора сӗннӗ иккен.

Чӑваш Енре «Патшалӑх тата муниципалитет пулӑшӑвне кӳрекен нумай ӗҫ тӑвакан республикӑри чи лайӑх центр» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Вӗсен ҫӗнтерӳҫисене «Пахалӑх менеджменчӗн ҫӗнӗ ҫул-йӗрӗ» семинар вӑхӑтӗнче Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн дипломӗсемпе чысланӑ.

Республикӑн Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Нумай ӗҫ тӑвакан центрӑн чи лайӑх универсаллӑ специалисчӗ» ята Шупашкарти Анна Петрова тивӗҫнӗ. Вӑл Шупашкарта «Патшалӑх тата муниципалитет пулӑшӑвне кӳрекен нумай ӗҫ тӑвакан центр» автономилле учрежденире тӑрӑшать.

Нумай ӗҫ тӑвакан центрсенчен Елчӗкри чи лайӑх ӗҫлет тесе пӗтӗмлетнӗ. Конкурсра шӑпах унти пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Патӑрьелти нумай ӗҫ тӑвакан центр иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, Ҫӗмӗрле хулинчи — виҫҫӗмӗш вырӑнта.

«Чӑвашавтотранс» панкрута тухсан 636 ҫын ӗҫсӗр юлнӑ. Вӗсенчен 303-шӗ – Шупашкарта, 111-шӗ – Канашра, 92-шӗ – Ҫӗнӗ Шупашкарта, 51-шӗ – Улатӑрта, 50-шӗ – Ҫӗмӗрлере, 29-шӗ – Куславккара. Предприятире тӑрӑшнӑскерсене ҫулталӑк вӗҫлениччен ӗҫрен кӑларӗҫ.

Ӗҫсӗр юлнисем валли справкӑпа консультаци пункчӗ тата «хӗрӳ лини» йӗркеленӗ. Кунсӑр пуҫне ЧР Ӗҫлев министерстви кашнин патне вакансисем сӗнсе ҫыру янӑ.

Ӗҫлев центрӗнче «Чӑвашавтотрасра» тӑрӑшнӑ ҫынсене ытти профессие вӗренме сӗнӗҫ, психологи пулӑшӑвӗ парӗҫ. Патшалӑх программипе килӗшӳллӗн, ӗҫсӗррисем вӗсем валли пособи тата вӗренекенсем валли стипенди пур.

Палӑртмалла: предприятире тӑрӑшнӑ 45 ҫын Ӗҫлев центрне ҫитнӗ, вӗсенчен 36-шӗ ӗҫе вырнаҫнӑ ӗнтӗ, тепӗр 9-шӗ ӗҫсӗррисем пек шутра тӑраҫҫӗ.

Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Ҫӗмӗрле пульницин ача-пӑча уйрӑмӗнче тин ҫуралнӑ ача вилнӗ. Ӑна 28 ҫулти амӑшӗ пӗр эрне каялла, чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫуратнӑ.

Пӗчӗк хӗрача ҫӗрле хӑсӑкпа чыхӑнса вилнӗ. Шел те, тухтӑрсем унӑн пурнӑҫне ҫӑлайман. Халӗ кун тӗлӗшпе тӗрӗслев иртет.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку инкекре криминал ҫук. Тӗрӗслев хыҫҫӑн процессуаллӑ йышӑну тӑвӗҫ.

Сӑра тасатма ЧР Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен укҫа-тенкӗ уйӑрнӑ. Иван Моторин чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче алӑ пуснӑ распоряжение республикӑри влаҫ органӗсен сайтӗнче вырнаҫьӑ.

Пӗтӗмпе 10 785,54 тенкӗ уйӑрӗҫ. Ӑна Ҫӗмӗрле администрацине куҫарса парӗҫ. Ку укҫа-тенкӗпе Сӑрӑн сылтӑм енне тасатӗҫ.

Палӑртмалла: Ҫӗмӗрле хулишӗн Сӑр юханшывӗ шыв ҫӑлкуҫӗ шутланать. Ҫӗмӗрле водоканалӗ ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх ӗҫӗшӗн те пӗлтерӗшлӗ. Предприяти ҫынсене сивӗ шывпа тивӗҫтерет.