Шупашкар ҫыннисем темиҫе кун ӗнтӗ нимӗн те ӑнланмаҫҫӗ: урамра мӗн шӑрши кӗрет? Ирхине урама тухсан тӳрех ырӑ мар шӑршӑ сӑмсана ҫурать. Ӑҫтан килет вӑл? Ҫак ыйту чылайӑшне канӑҫ памасть. Ҫавна май ҫынсем РФ Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри упраленине шӑнкӑравланӑ.

Ведомство ӗҫченӗсем паян хулари тӗрлӗ кӗтесре сывлӑша пробӑна илнӗ. Роспотребнадзор та, пӗрлӗхлӗ диспетчер служби те ырӑ мар шӑршӑ пирки нумай ҫӑхавланине ҫирӗплетнӗ.

Хӑшӗ-пӗри ку Лапсарти чӑх-чӗп хапрӑкӗнчен кӗрет тесе шухӑшлать. Чӑнах та-и? «Пулма пултарать», — хуравланӑ Роспотребнадзор ӗҫченӗсем.

Шупашкарти тӗп урамра кантӑр ҫулҫи ӳкернӗ карттус сутнине асӑрханӑ. Кун пирки хыпар ШӖМне ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫитнӗ.

Пӗр эрне маларах кунашкал карттуссене Хевеш урамӗнче сутнине пӗлнӗ, тавара туртса илнӗ.

ЧР ШӖМӗ наркотик хутӑшне рекламӑланӑшӑн административлӑ майпа явап тыттарасси пирки пӗлтерет. Экспертиза карттус ҫинче чӑнах та кантӑр ҫулҫине ӳкренине ҫирӗплетсен хуҫисене явап тыттарӗҫ.

Наркотик хутӑшне рекламӑланӑшӑн ахаль ҫынсене 5 пин тенкӗ таран штраф тӳлеттерме пултараҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне тавара туртса илеҫҫӗ. Юридици сӑпачӗсен куншӑн 1 миллион тенкӗ таранах кӑларса хума тивет.

Ҫухалнӑ ача

Паян, ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Шупашкарти Суту-илӳпе курав центрӗ умӗнчи чарӑнура пӗр арҫын ача 20-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуса ларнӑ. Кондуктор вӑл пӗччен пынине асӑрхасан кун пирки полицие пӗлтернӗ.

12 сехет ҫурӑра арҫын ачана полицейскисем илсе кайнӑ. Арҫын ача троллейбуса лариччен, тен, ашшӗ-амӑшӗпе пулнӑ. Тен, аслисем ача троллейбуса ларнине асӑрхаса ӗлкӗреймен.

Халӗ арҫын ачан ашшӗ-амӑшне шыраҫҫӗ. Вӗсене пӗлекенсене Шупашкарти 1-мӗш полици уйрӑмне 62-00-02 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта ача-пӑча лапамне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ те пулнӑ. Мероприяти вӑхӑтӗнче пӑтӑрмах пулнӑ.

Ача-пӑча лапамӗ Химиксен урамӗнче вырнаҫнӑ. Ӑна Ҫӗнӗ Шупашкар хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ ҫӗре уҫнӑ. Калаҫнӑ вӑхӑтра депутата аллине пуртӑ тытнӑ хӗрарӑм тапӑннӑ.

Малтанах хула пуҫлӑхӗ тухса калаҫма тытӑннӑ. Владимир Михайлов депутат калаҫнӑ вӑхӑтра халӑх хушшинчен хӗрарӑм пуртӑпа сулкалашса тухнӑ. «Эп сана вӗлерме килтӗм», - тесех каланӑ вӑл. Хӗрарӑм тирпейлӗ тӑхӑннӑ, анчах эрех сыпни сисӗннӗ.

Хӗрарӑм патне ҫӳллӗ арҫын пырса аллинчен тытнӑ, пуртта туртса илнӗ. Икӗ ҫын ӑна айккине илсе кайнӑ. Кайран полицейскисене чӗннӗ.

Нумаях пулмасть «Шупашкарӑн хисеплӗ ҫынни» ята тивӗҫессишӗн тӑватӑ ҫын кӗрешрӗҫ. Пӗтӗмлетӳ шухӑша ячӗ. Кандидатсен йышӗнче «Эйм-инвест» АУО директорӗ Анатолий Леонтьев, тӗнче, Европа чемпионки Майя Костина, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ Алексей Яковлев, РФ тата ЧР тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ Николай Григорьев пулчӗҫ. Хисеплӗ ята икӗ ҫынна панӑ: Анатолий Леонтьева тата Николай Григорьева.

Малтанах сасӑлав тӗнче тетелӗнче иртнӗ. Унта сасӑлав мӗнле иртнине ӑнлантарма кирлӗ мар. Кадидатсем мала тухас тесе ҫынсем патне ссылкӑсем яраҫҫӗ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче тӑшмансемпе ҫапӑҫнӑ ветеран тӗнче тетелӗ пирки мӗн пӗлтӗр-ха? Майя Костина та ҫамрӑк мар ӗнтӗ. Вӗсем компьютер тытса курнӑ-ши? Паллӑ ӗнтӗ: тӗнче тетелӗнче вӗсем хӑйсемшӗн сасӑ сахал пухаҫҫӗ.

«Шупашкарӑн хисеплӗ ҫыннине» палӑртнӑ хыҫҫӑн «Ҫыхӑнура» канашлура ҫакна сӳтсе явнӑ. «Тус патшалӑх органӗнче ӗҫлет. Ун патне тӗнче тетелӗнче ҫакнашкал хыпар килнӗ: «Сасӑлава хутшӑнма ыйтатпӑр. Юлашкинчен калани: хуравламалли шпаргалка: Леонтьев Анатолий Афанасьевич».

Малалла...

Ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкар хули хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвӗ. Шупашкарсене саламлама Раҫҫей эстрада юрӑҫи Олег Газманов килесси пирки сайтра пӗлтернӗччӗ.

Хакла лармӗ-ши ку? Ҫак ыйту пирки тахҫанах калаҫма тытӑннӑ. Олег Газманов юрӑҫ концертшӑн мӗн чухлӗ укҫа илни паллӑ.

Ку концерт хула хыснине 2 миллион тенке яхӑн пӗчӗклетӗ. Юрӑҫа концерт лартнӑшӑн 1,6 миллион тенкӗ памалла. Кунсӑр пуҫне ҫул укҫи тӳлемелле. Олег Газмановпа пӗрле командӑри 10 ҫын килӗ. Ҫавна май кун валли 70 пин тенкӗ кирлӗ.

Юрӑҫ пӗр отельри президент люксӗнче чарӑнӗ. Ҫавӑн пекех сметӑна райдер туни, талӑкри тӳлев тата мероприяти йӗркелӳҫине укҫан хавхалантарни кӗреҫҫӗ.

Аса илтерер: концерт ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Хӗрлӗ тӳремре 21 сехетре пуҫланӗ.

«Чӑваш Ен» ПТРК ӗҫенӗсем кӑҫал юбилей паллӑ тӑваҫҫӗ. Ҫавна май вӗсем тӗрлӗ проект хатӗрлеҫҫӗ.

Нумаях пулмасть ПТРК ҫурчӗ умӗнче телевизор палӑкне вырнаҫтарнӑ. Ӑна кивӗ 67 телевизортан хатӗрленӗ. Композици 2 метр ҫӳллӗш.

Кивӗ телевизорсене республикӑра пурӑнакансем илсе килнӗ. Юбилей ячӗпе укҫасӑрах парса хӑварнӑ. Кун вырӑнне ПТРК вӗсен хушшинче лотерея ирттерме, ҫӗнтерӳҫе ҫӗнӗ телевизор парнелеме шантарнӑ. Ҫынсем пӗтӗмпе 300 яхӑн кивӗ, тӗрлӗ маркӑллӑ телевизор йӑтса пынӑ.

Палӑк валли малтанах каркас тунӑ. Унтан телевизорсене ҫирӗплетнӗ. Композици каҫхине ҫутатать. Ҫумӑра та, юра та чӑтать вӑл. Палӑка камера «сыхлать».

Хура ӳтлӗ хӗрарӑмсене, сӑмахӗ кунта ӑшӑ енчи ҫӗршывсенчисем пирки пырать, юратакан Чӑваш Енри арҫынсем нумаях пулмасть виҫӗ хӗрарӑмсӑр тӑрса юлнӑ.

Чӑваш Енри Шалти ӗҫсен министерстви ирттерекен рейдсенчен пӗринче йӗрке хуралҫисем Шупашкарта Африкӑран килнӗ виҫӗ хӗрарӑма тытса чарнӑ. Вӗсем пирӗн тӑрӑхри арҫынсене интимлӑ пулӑшу укҫалла кӳрсе пурӑнаканскерсем пулнӑ.

Хӗрарӑмсенчен пӗрин, Сьерра-Леоне Республикинчен килнӗскерӗн, пирӗн ҫӗршывран кӑҫалхи ака уйӑхӗнчех тӑван ҫӗршывне тухса каймалла пулнӑ. Тепӗр иккӗшӗ ӗнентернӗ тӑрӑх, вӗсем документсене ҫухатнӑ. Хайсене вӗсем Нигеринчен тесе ӗнентернӗ. Хайхискерсенчен пӗрин Раҫҫейрен 2010 ҫулта, теприн 2013 ҫулта каймалла пулнӑ.

«Каҫхи ӗҫпе» аппаланса пурӑннӑ хӗрарӑмсенчен кӗҫӗнни — 29 ҫулта, асли — 37-ре.

Вӗсене ют ҫӗршывра саккунлӑ мар майпа пурӑннишӗн тата ӳте сутса пурӑннишӗн явап тыттарма йышӑннӑ.

Иртнӗ эрнекун Шупашкарта ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансем валли экскурси автобусӗ ӗҫлеме тытӑннӑ. Икӗ автобус ҫула тухнӑ. Аса илтерер: унччен тӗп хулара туристсем валли те ятарлӑ автобус ҫӳреме пуҫланӑ.

Шӑпӑрлансем хула курса ҫӳренӗ. Маршрут Шупашкарти кӳлмекрен пуҫланнӑ. Иккӗмӗш Кӗтерне палӑкӗ умӗнче ачасене патша майрин фрейлинӗсем кӗтсе илнӗ. 1767 ҫулта Шупашкара Иккӗмӗш Кӗтерне килсе кайнӑ. Шӑпӑрлансене кун пирки тӗплӗн каласа кӑтартнӑ. Унтан автобус «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексӗнче чарӑннӑ. Ӗмӗр сӳнми ҫулӑм мӗн вӑл? Шӑпӑрлансем ҫакна та пӗлнӗ, ҫар техникипе паллашнӑ.

Юлашкинчен ачасене Николаев паркне илсе кайнӑ. Унта вӗсем «Ковчег» зоокӗтесе кӗрсе чӗрчунсене сӑнанӑ. Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасене экскурси валли ача пахчинче суйлаҫҫӗ.

Шупашкар хула кунӗнче «Стрижи» (чӑв. Вӗршӗнсем) пилотаж ушкӑнӗ кӑҫал та килӗ текен хыпара Чӑваш халӑх сайчӗ республикӑн тӗп хула пуҫлӑхӗ ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнчи планеркӑра калани тӑрӑх хыпарланӑччӗ. Кӑҫал пилотсем ҫӗнӗ программӑпа килме шантарнине пӗлтернӗччӗ.

Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов ку ыйтӑва Раҫҫейӗн Хӳтӗлев министерствинче яваплӑ ҫынсемпе хальтерех сӳтсе явнӑ хыҫҫӑн «Вӗршӗнсем» кӑҫал килеймесси паллӑ пулнӑ. Ҫарпа космос вӑйӗсен командованийӗ Раҫҫей авиацийӗн экипажӗсене кӑтартуллӑ массӑлла мероприятисене ҫӳреме чарнӑ иккен. Шупашкар ҫыннисене тата республикӑра пурӑнакансене 2014 тата 2015-мӗш ҫулсенче хӑйсен пултарулӑхӗпе тӗлӗнтернӗ асӑннӑ пилотаж ушкӑнӗпе ҫапла вара кӑҫал киленеймӗпӗр.