Шупашкарти 62-мӗш вӑтам шкула Геннадий Волков ятне панӑ. Республикӑн тӗп хулинчи тӳре-шара этнопедагогика никӗслевҫине сума суса ҫав вӗренӳ учрежденине хисеплӗ ҫын ятне парас шухӑшлине эпир пӗлтернӗччӗ. Шупашкарти урамсене, лапамсене, ытти территорие ят парас енӗпе лару пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче иртнӗччӗ.

Асӑннӑ шкулта юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче педагогсен «Хавхалану» фестиваль-конкурсне ирттересcине йӑлана кӗртнӗ. Кӑҫалхи вӗренӳ ҫулӗнче «Школьный музей как средство формирования этнокультурной компетентности учащихся» (чӑв. Шкул музейӗ — вӗренекенсен этнокультура компетенцине йӗркелемелли хатӗр) проектпа ӗҫлеме тытӑннӑ.

Аса илтеретпӗр, Раҫҫейӗн Ӑслӑлӑх академийӗн академикӗ ятне илес ыйтупа яваплисем патне асӑннӑ вӗренӳ учрежденийӗ хӑй тухнӑ.

Шупашкар хула администрацийӗ пилотсӑр вӗҫекен комплекссем туянма палӑртать. Вӗсене хулари тӳре-шара пуш уйӑхӗн вӗҫӗччен илесшӗн.

Туянма шухӑшланисен списокне вӗҫекен икӗ хатӗр, ҫӗр ҫинчи управлени икӗ станцине (вӗсем ноутбук никӗсӗ ҫинче ӗҫлӗҫ), темиҫе модульпе ытти хушма аксессуара кӗртнӗ. Комплексӑн пуҫламӑш хакӗ — 12,476 млн тенкӗ. Пилотсӑр вӗҫекен хатӗрсене хула администрацийӗ те, Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин подразделенийӗсем те усӑ курӗҫ.

Вӗҫекен аппаратӑн 250–1200 метра хӑпарма пултармалла, хӑвӑртлӑхӗ пӗр сехетре 65–100 километр ҫӗнмелле. Ҫунаттин сарлакӑшӗ 2750 миллиметртан кая мар пулмалла, 2950 миллиметртан сарлакине те илесшӗн мар. Пӗрре вӗҫсе хӑпарсан 3 сехетрен кая мар сывлӑшра ҫӳренине те шута илӗҫ.

Раштав уявӗнче республикӑра пурӑнакан 4000 ача валли чӑн-чӑн праҫник пулнӑ. Вӗсене «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче иртнӗ «Кӗлпике» представление йыхравланӑ. Ачасене пылак парнепе те савӑнтарнӑ.

Кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗнче хулари тӗп елка иртнӗ. Пӗрремӗш тата иккӗмӗш хутра шӑпӑрлансем юмахри тӗрлӗ сӑнарпа пӗрле чӑрӑш тавар ҫаврӑннӑ. Унта Хӗл Мучипе Юрпике те килнӗ.

Кун хыҫҫӑн «Кӗлпике» балет пуҫланнӑ. Унта Олимп чемпионӗсем Наталья Бестемьянова, Андрей Букин, Раҫҫей тава тивҫлӗ тренерӗ Игорь Бобрин хутшӑннӑ. Ку юмаха Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнче кӑтартнӑ. Пурте пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ: Кӗлпике пушмакне ҫухатать. Ку юмахра вара вӑл конькипе ярӑнать. Ҫавӑнпа йӑлтах ӑнланас тесен юмаха вӗҫне ҫити курмалла.

Спектакльте хальхи йышши технологисемпе усӑ курнӑ. Ӑна паян та кӑтартнӑ.

Асӑрхаттару паллисене пӑхмаллах

Шупашкарти водительсене урамра ҫакӑнса тӑракан ҫул-йӗр паллисене тимлерех пӑхма ыйтаҫҫӗ. Унччен хӑнӑхнисем ҫумне ҫак кунсенче ҫӗннисем хутшӑннӑ.

Шупашкарти Ярославль урамӗнчи 74-мӗш ҫурт патӗнче, акӑ, «Чарӑнма юрамасть» паллӑна хушма табличкӑпа, «Эвакуатор ӗҫлет» текеннипе, вырнаҫтарасшӑн.

Б. Хмельницикий тата Дементьев урамӗсем хӗресленнӗ вырӑнта, «Кошкино» чарӑну еннелле, ҫак кунсенче «Ҫаврӑнмалли вырӑн» паллӑна тата «Расстояние до объекта» (чӑв. Объектченхи инҫӗш) 150 м» асӑрхаттарӑва вырнаҫтарнӑ.

Яноушек тата Граждан урамӗсем пӗрлешнӗ вырӑнта «Ҫуран ҫӳрекенсем каҫмалли вырӑн» тесе ҫырса хунӑ.

Шупашкарти ача пахчисен хушшинче «Юр эерешӗсем» конкурс ирттереҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене паян палӑртӗҫ.

Конкурса хутшӑнакан ача пахчисене виҫӗ номинаципе хаклӗҫ: пӳлӗме илемлетесси, чӳречесене хитрелетесси тата тӗслӗ иллюминаци.

Ача пахчисем тӑрӑшни куҫкӗрет. 89-мӗш ача пахчи ав «Хӗл Мучи патшалӑхӗ» туса лартнӑ. Чӑн-чӑн юмаха лекнӗнех туйӑнать. Унта ачасем кӗтекен Хӗл Мучи те пур. Вӑл кашни кун шӑпӑрлансен ҫырӑвне йышӑнать. Ачасем хаваспах унӑн ещӗкне ҫыру яраҫҫӗ. Шурсухал вара вӗсене вулать.

Уяв кунӗсенче унӑн алӑкӗ уҫӑ пулӗ. Ачасем унта воспитательпе е ашшӗ-амӑшӗпе килеҫҫӗ. Ку ача пахчине раштав уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчех капӑрлатма тытӑннӑ.

Ҫитес ҫултанпа ҫӑмӑллӑхлӑ проезднойсене пӑрахӑҫласси пирки, общество транспорчӗпе ҫӳремешкӗн билет хакӗ хакланасси ҫинчен ҫак кунсенче нумай калаҫрӗҫ. Ҫӑмӑллӑхлӑ проезднойсене хӑварма шухӑшлани пирки сайтра та ҫырнӑччӗ.

Халӗ ҫапла пӗлтереҫҫӗ: 2017 ҫулта общество транспорчӗсемпе ҫӳремелли хаксене хӑпартмӗҫ. Троллейбуспа ҫӳремелли проездной 700 тенкех пулӗ, автобусӑн вара — 750 тенкӗ. Иккӗшӗнпе те ҫӳрес тесен 1050 тенкӗ кӑларса хумалла.

Автобус билечӗ унчченхи пекех 16 тенкӗ пулӗ. Маршруткӑпа ҫӳремешкӗн 20 тенкӗ кӑларса хумалла. Троллейбусра та ҫав хаках юлӗ — 15 тенкӗ.

Шупашкарта паян митинга тухнӑ. «За рулем» автопорталта ҫырнӑ тӑрӑх, Шалти ӗҫсен министерствине республикӑн тӗп хулипе ҫынсен ушкӑнӗ плакатсемпе утни ҫинчен хыпар ҫитнӗ. Ведомствӑн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пек мероприяти ирттерессине маларах систермен, халӑха пухма никамран та ирӗк илмен.

Плакат йӑтса урамра ултӑ ҫын утнӑ пулать. Вӗсене йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ. Урам тӑрӑх плакатпа утакансемпе пакунлисем сӑмахланине те «За рулем» порталта пӗлтернӗ.

Митингрисен плакачӗсем ҫине ҫӑмӑллӑхлӑ проезднойсене пӗтернине хирӗҫлесе ҫырнӑ. Чӑн та, ҫитес ҫултан пирӗн республикӑра ҫӑмӑллӑхлӑ проездной вырӑнне уйӑхра 150 тенкӗ компенсаци тӳлеме йышӑннӑ. Анчах вӑл укҫана та пулин ака уйӑхӗнче кӑна илейӗҫ.

Шупашкарта пурӑнакан пӗр ҫемье хваттерте газпа наркӑмӑшланнӑ. Тӑватӑ ҫынна, ҫав шутра кӑкӑр ачине те, пульницӑна илсе килнӗ.

Гагарин урамӗнче пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Кил хуҫи 22 сехетре васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Вӑл хваттерте газ шӑрши кӗнине, унӑн ҫывӑх ҫыннисене йывӑр пулнине пӗлтернӗ.

Тухтӑрсем темиҫе минутран ҫитнӗ. Анчах хваттере кӗреймен. Вӗсем ҫӑлавҫӑсене чӗннӗ. Тухтӑрсем патне шӑнкӑравланӑ арҫын алӑка уҫайман – икӗ уйӑхри ачине йӑтнӑскер тӑнне ҫухатнӑ.

Ҫӑлавҫӑсем алӑка ҫӗмӗрнӗ. Шалта кил хуҫипе арӑмӗ тата 10-ри ывӑлӗпе 2 уйӑхри ачи тӑнсӑр выртнӑ. Халӗ вӗсен пурнӑҫӗ хӑрушлӑхра мар.

Ҫӗнӗ ҫул умӗн ҫул ҫине Хӗл мучи тухӗ. Вӑл – унӑн тумне тӑхӑннӑ ҪҪХПИ ӗҫченӗ.

Хӗл Мучине ҫул ҫинче паян Шупашкарта курма пулать. Ҫакна «Хӗл Мучи полицейски» акципе килӗшӳллӗн ирттереҫҫӗ. Хӗл Мучи аллинче жезл вырӑнне туя пулӗ. Вӑл машинӑсене чарсан протокол вырӑнне парне парӗ. Ахаль парне мар: ҫул-йӗр правилисен кӗнеки, сувенирсем, машинӑра тутлӑ шӑршӑ кӑлармалли хатӗрсем…

Пӗчӗк пассажирсене вара пакунлӑ мучи пылак ҫимӗҫпе савӑнтарӗ. Хӗл Мучи пурне те Ҫӗнӗ ҫулпа саламласа ӑсатӗ.

Юлашки вӑхӑтра уявсенче ҫын нумай пухӑнакан вырӑнта эрех-сӑра сутма чараҫҫӗ. Кунашкал чару Ҫӗнӗ ҫулта та пулӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтереҫҫӗ.

Ку йышӑнӑва ЧР Министрсен Кабинечӗ тата Шупашкар хула администрацийӗ тунӑ. Вӗсем алӑ пусса ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче тата кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче массӑллӑ мероприятисем иртекен вырӑнсенче эрех-сӑра сутма юрамӗ.

Чи малтан ку Хӗрлӗ тӳреме пырса тивет. Ун ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ лавккасене те эрех-сӑра сутса тупӑш тума май килмӗ.